Eldarla Kürd Musanın qılınclaşmağı o qədər gülməlidir ki, yəqin ki, akademik teatrımızın tamaşaçılarını qarınağrısına salırmış. Çoban Eldar hara, qılınc hara? Kürd Musa hara, qılınc hara? Əslində gərək bunlar dəyənəklə vuruşaydılar. Onda olardı dram ya faciə. Komediyada çoban gərək qılınc çala…

Tamara:

“Doğrudan, Eldar,

Qılınc döyüşündə məharətin var!”

Gürcü qızı da bir yandan özünü sürtür, türkün məsəli, Eldarın dəyənəyinə…

Kiçik gürcü:

“Bu dağlar mülkünün pələngi sənsən!”

“Dağlar mülkü!” Bu necə olur?

Məlum olur ki, gürcünün birində çonquri var. Tiflisi verib Qacara, sonra onun dalınca gəlib Qarabağa, əlində də çonquri…

Çoban Eldar da çonqurinin zəlilidir…

Bir gürcü havası sifariş verir…

Məlum olur ki, Tamara filoloqdur. Rustaveini əzbərdən deyir… Çoban Eldarın sevimli şairini…

Eldar:

“Bizim Nizami tək kəlamı vardır…”

Şübhə yoxdur ki, Çoban Eldar fars dilini mükəmməl bilirmiş. Yoxsa o vaxt Nizamini hardan tanıyardı? Özü də mütəxəssis kimi tanıyır: atüstü Rustaveli ilə müqayuisəli təhlil aparır…

Vaqifdən məktub gəlib. Kim oxusa yaxşıdır? Əlbəttə, çoban Eldar! Bütün şərq dillərini bilir, Azərbaycan dilimizi də, bəzi binamuslardan fərqli olaraq, yaddan çıxarmır.

Vaqif çobana yazır:

“Sən də qurtarmasan Vaqifi dardan,

Yoxdur umacağım pərvərdigardan”.

Komediyanın əvvəlində Vaqif marksist və ateist idi, dini tiryək sayırdı, indi belə çıxır ki, çoban onu dardan qurtarsa, “pərvərdigardan umacağı” olacaq? Çox dolaşıq beytdir. Əslində komedyanın çoxu dolaşıqdır. Bunun eybi yoxdur, komediya aydın olmamalıdır, belə qanun yoxdur, komediya gülməli olmalıdır…

Çoban:

“Of! Yenə beynimə sıçradı al qan!”

Başqa rəngdə qan olur?

Remarka:

“Bu arada bir qoca kəndli bir dəstə kədli ilə gəlir”.

Necə yəni qoca kəndli kədli ilə gəlir?

“Yenə öz sürünü nizama düzüb,
Baş alıb gedirsən hayana ceyran?”

Ceyran ceyran sürüsünü düzüb ya mal-qara sürüsünü? Əgər ceyran sürüsüdürsə, başda gedən təkə olmurmu?

Burda da eləcə.

Azərbaycan məktəbliləri, tələbələri on illərlə bu savadsız mətndən imtahan veriblər! Kül bizim başımıza!

Aha!

Aha! Qoca kəndli çoban Eldara Koroğlunun misri qılıncını gətirib!

Yox, mən buna davam gətirə bilmərəm, gülməkdən lap zad oldum… o şeyin adı nədir… Gülməkdən yaddaşım da xarab oldu…

Qılıncın dəstəsində Koroğlunun barmağının yeri var…

Hansı barmağının? Elə bir barmağının? Bir barmağıyla qılınc vururmuş Koroğlu?

Görəsən Səməd Vurğun bunu nə çəkib yazıb? Yox, bu qazaxlı qafiyəbaz Salyana təkcə ceyran ovuna gəlmirmiş, yəqin qaradan, ağdan da dadırmış…

Eldar:

“Qıratın belində qıvrılıb yatan…”

Qılınc atın belində yatırmış? Özü də ilan kimi qıvrılaraq? Qılınc necə qıvrılar? Yalançının…

Səhnəyə iki çoban da çıxır. Murad və Qasım. Biri ney çalır. Yəni kefdədirlər. Hərçənd guya Qacar Qarabağı qana boyayıb…

Vaqifdən danışırılar. Biri deyir ki, Qacar Vaqifi öldürəcək. O biri çoban deyir ki, o boyda zad olmaz… o boyda şey olmaz…

Vallav, biz çobanların əleyhinə deyilik, biz özümüz də elə çoban kimi bir zadıq, ancaq bu Qarabağda Səməd Vurğun bir başqa peşə sahibi tapmayıb…

Məlum olur ki, çobanlardan biri Vaqifin istintaq materiallarını təfərrüatı ilə bilir. Qacar nə soruşub, Vaqif nə cavab verib… Elə bil başı indicə İnternetdən ayılıb…

Vaqifi edama gətirirlər. Düz bu iki çobanın ədəbi-bədii məşğələ keçdikləri yerə. Çobanların qoyunları hardadır, məlum deyil…

Vaqif şairliyindən qalmır:
“Günəş qürub edir….sönür kainat…

Əzəldən belədir vəfasız həyat…”

Kainat hara sönür, a zalım oğlu Səməd Vurğun? Əsil keflər elə gecələr başlamırmı?

“Mən də yaradıldım, mən də parladım,
Gözəllər ağzından düşmədi adım…”
Yaxşı ki, adı…

“İndisə yelkənim toxundu daşa”.

Qarabağda nə gəmi, nə yelkən?

Əli bəy:

“Sənin günəş boyda bir vicdanın var,
Çiynində el dərdi daşıyacaqdır…”

Birinci misra cəfəngdir, əlbəttə, vicdanın keyfiyyəti onun böyüklüyü ya kiçikliyi ilə ölçülmür… İkinci misranı isə nə qədər əlləşdımsə, başa düşə bilmədim. Yəqin başa düşənlər hamısı Naxçıvanda akademik, Bakıda professordurlar…

Vidadi  toya gələndən burdadır. İndi də Vaqifin ehsanını yeməyə hazırlaşır.

Ancaq ateistliyindən qalmır və “çərxi-fələyin” “taxtına” yekə bir tüpürcək atır…

Şeyx də öz işindədir, yenə Vaqifə ilişir:

“Şair, rənginizdə bir sarılıq var”.

Fikir verirsiniz, Şeyx Vaqifə “siz” deyə müraciət edir…

Görün Vaqif nə deyir:

“Qafil, gün batanda rəngi saralar”.

İndi Vaqifin fanatlarına müraciət: Gün batanda rəngi saralar ya qızarar? Yəni yenə inanmırsınız ki, Səməd Vurğun “basməmmədi” ustasıdır?

 (ardı var)

Məqalənin tam mətni burdadır:

https://xeyrulla.com/2018/11/09/səməd-vurgunun-vaqif-komediyasi-ilə-bagli-qeydlər/