Ah, ömrün günləri nə sürətlidir,
Su ovuc içindən sızır elə bil.
Sən xəbər tutmamış həndəvərindən,
Günəş yer üzünü hərlənib gedər.
Yayın istisiylə canın qızmamış,
Bir də görürsən ki, qapındadır qış.
Yarı ömür keçir gözləmələrdə,
Gözümüz də yolda, gedir ömür də.
Görüşdən doymamış haqlar ayrılıq,
Nə qədər tələsək, geri qalırıq.
Qarıyar ağaclar, çiçəklər solar,
Güldana qoyula, kolda ya qala.
O qız dünənəcən çiçək kimiydi,
İndisə… Baxmasan yaxşıdır indi…
15-16.07. 2020, Samara
Ah, ucalır gör necə bu göydələn,
Gözdən itir zirvə — buludlardadır.
Anlamaq olmur necə qalxır, nədən,
Ustası, kərpickəsəni hardadır.
Kim oraya toplamış özbəkləri? —
Tər axıdır işdə, dayanmır əkə.
Qorxusu yox, zirvədə quş tək səkir
Bəlkə auldan sarı xiffət çəkə.
Bax, bu krandır. Hanı bəs qülləsi?
Bəlkə də yeddinci qata baş vurur.
Kərpici bəlkə elə göylər kəsir,
Həm axıdır palçığı, həm daş verir.
Vaxt ötə, tezliklə bu Babil bitə,
Gur çırağıyla bəzəyə göyləri.
Şükr eləyib Allaha özbək gedə,
Tikməyə bundan da uca öyləri.
Ah, mən olam kaş o evin sakini,
Ən yuxarı mərtəbədə mənzilim.
Ən uzaq ulduzlara həsrət çəkim,
Ən yaxın ulduzlara çatsın əlim…
08.07. 2020, Samara
Tayfayıq hələlik, uzağı xalqıq,
Biz indi millətik yalnız ağızda.
Fransız, ingilis, alman olmağa,
Otuz il bəs deyil, əlli il azdır.
Kasıbıq yaddaşdan, nə gizlədək ki,
Əsrdən o yana az insan aşar.
Bilən yox babanın babası kimdi
Nə kağız sənəd var, nə də ki, daş var.
Güdülən, qorunan sərhəd olmayıb,
Vuruşan vuruşub yad ordularda.
Qılınc çalan olub, zəfər çalmayıb,
Papaq özgənindi, yaddı şüar da.
Bəs deyil otuz il millət olmağa,
Qoltuq axtarırırq dürtməyə başı.
Qardaşıq gah türkə əziz və doğma,
Gah da səfəviyik biz, qızılbaşıq.
“Farsdili Nizami bizə fəxrdir”
Deyən həm də farsı söyür nədənsə.
Urus məktəbinə övladı gedir,
“Urus bizi qırdı” söyləyən kəsin…
Ərəbi söyürük, salmırıq yada,
Kitab da, məscid də ərəbdən gəlib.
Ərəb muğamıyla qidalanaraq,
Bizim müğənninin səsi yüksəlib.
Qurtula bilmirik tayfaçılıqdan,
Vətəndaş deyilik, tayfadaşlarıq.
Hərənin vətəni hasar dalında
Hərənin sərhədi hasar başıdır.
Himnimiz, gerbimiz, bayrağımız var,
Varmı dövlətimiz – demək çətindir.
Doğulur, yaşayır, ölür adamlar,
Bilinmir onları xalq edən nədir.
Korporasiyadır ölkə, ya şirkət,
Canı bəsləyən var, canı üzən də.
Millət yaranacaq haçansa bəlkə,
Buna bəs eləməz əsrin özü də.
Çəkilib hardasa xətti sərhədin,
Nə vaxtdan mövqedə dayanıb ordu.
Hələ qələbəsi yoxdu millətin,
Millətin özü də hələ ki, yoxdur.
17.06. 2020, Samara
“Saat on ikidə bu gün durmuşam,
Evdə neyləyəsən? Çantanı dala,
Atıb bura gəldim. Bəlkə heç axşam,
Mən evə getmədim. Qəşəngdir hava…”
Elə qoca deyil. Gənc də deməzsən,
Dişləri seyrəlib, həm də əyridir.
Uzun da yaşayır beləsi bəzən,
Bəzən qəfil ölür… durduğu yerdə…
“Deyiləm balığın ölüsü, vallah,
Bir dəfə yeyəndə bir həftə bəsdir.
Volqa qırağında qəşəngdir hava,
Vaxt da tez ötüşür, tilov əldəsə…”
Nə özü zəng vurur, zəng gəlir nə də,
Telefon gəzdirməs bəlkə beləsi.
Gözləri tilovun nazik ipində,
Fikri su altında…fikirləşirsə…
Görməyib ömründə okeanları,
Döyüşə girməyib əjdahalarla.
Böyük qəniməti ovcuna sığır,
Beləcə balıqçı vaxtı adlayır.
Balığın qızılı qarmağa keçə,
Sehrli həm ola nağıldakı tək.
Buraxar balığı, istəməz heç nə,
Bilir ki, bu hoqqa necə bitəcək…
31.05. 2020, Samara
“Çörək, çörək!” deyən körpə,
Aramsız çığırırdı.
Eşidəndə tük ürpədən,
Səs birdən qırılırdı…
Mənim ucqar, uzaq kəndim,
Nə top, nə tankı vardı.
Çətin ki, ov tüfəngi də,
Kimdəsə tapılardı.
Getdi cavan kişiləri,
Uzaqlarda ölməyə.
İndən belə çöl işləri,
Oldu arvad əməyi.
Əmək ağır, acdı qarın,
Ayaq yalın, baş açıq.
Yetişəni, yığılanı,
Hökumət aparacaq.
Neçə ahıl, neçə uşaq,
Kənddə ölüb acından?
“Çörək!” deyib qışqırıblar,
Çörəksə yox haçandan…
Ağ at üstdə marşal Jukov,
Girir Qızıl meydana.
Özü də tox, atı da tox,
Zəfər çalıb zamana.
Mənim uzaq kəndim hələ,
Qan axıdar, tər tökər.
Quş payı tək gilələyər,
Çörək tapan bir tikə.
“Çörək!” deyib qışqıran var,
Komalarda indi də.
Heykəl kimi gedir marşal,
Qımıldanır at nə də…
10. 05. 2020, Samara
Kimdi bu qoşunun baş komandanı?
Əsgəri, zabiti bəs nə qədərdir?
Şeypuru niyə yox? Bayrağı hanı?
Səbəbi, məqsədi bu hərbin nədir?
Çay, dəniz nədir ki – okean aşır,
Alır bir həmlədə materikləri.
İsgəndər görsəydi, sarsılar, çaşar,
Düşərdi gözündən elədikləri.
Çıxsa Napoleon qəbirdən indi,
Düşər karantinə bir-iki aya.
Nə qədər düşünə, baş da sındıra,
Gəlməz ağlına bir strategiya.
Hanı Topal Teymur? Çingiz xan xanı?
Azmı öyünüblər yürüşləriylə?!
Görünməz qoşuna ayılın baxın,
Uşaq oyunuymuş sizin döyüşlər…
Kimdi bu qoşunu yaradan axı,
Kimdi nizamlayan, silahlandıran?
Hansı bayraq altda yürüşə qaxıb?
Verir əmrləri hansı komandan?
Gedir taclı qoşun gözə dəymədən,
Aşır dənizləri okeanları.
Uçarla şığımır, gəmi də minmir,
Göz açıb-yumunca ölkələr alır…
Hanı şeypur səsi? Bəs hanı bayraq?
Qoşunun əsgərəi bəs nə qədərdir?
İnsana bəlkə bu, sınaqdır ancaq,
Bilmirik səbəbi, məqsədi nədir…
07.05. 2020, Samara
Yaşadığın ölkə Rusiyadırsa,
Və özgə dildəsə yazdığın əgər —
Nə şeir, nə də ki, əsər sayılar,
Dəyəri oyuncaq əskinas qədər.
Pula bənzəsə də, yox məzənnəsi,
Uşağın başını bəlkə aldadar.
Özün qızarırsan, kiməsə versən,
İtirər özünü, çaşar alan da.
Oyuncaq biletdir yazdığın ya da,
Nə səni aparar, nə də özgəni.
Qatarlar nizamla keçər yanından,
Durarsan, yollara gözün zillənər.
Elə bil uşaqsan, qələbəlikdə,
Birdən itirmisən ata-ananı.
Yumşaq ürəklilər tökülüb gəlir,
Soruşurlar kimsən, nədir ünvanın.
Duruxub qalırsan, tutulur dilin –
Beləcə bir ömrün zəhməti itir…
Misralar yazmısan bəlkə neçə min,
Ünvana möhtacsan ikicə sətir.
05.05.2020, Samara
Günəbaxan! Zaman yorğunu çiçək,
Günün addımını elə bil sayır.
Axtarır beləcə səyahətçilər
Gedən əfsanəvi, qızıl diyarı.
Gənci şövq apardı orda ki, qəbrə,
Kəfənə büründü Bakirə qardan:
Çiçəyim yollanmaq istəyən yerə,
Getmək istəyirlər, çıxıb məzardan.
1794-cü ildə ilk dəfə nəşr olunub
İngiliscədən tərcümə
20.04. 2020, Samara
WILLIAM BLAKE
AH! SUN-FLOER
Ah Sun-flower! weary of time,
Who countest the steps of the Sun:
Seeking after that sweet golden clime
Where the travellers journey is done.
Where the Youth pined away with desire,
And the pale Virgin shrouded in snow:
Arise from their graves and aspire,
Where my Sun-flower wishes to go.
Xanım, ağlayırsan yol ayrıcında,
Deyirsən tapılar bu yerdə sevgin?
Bir sürü tazıyla keçər toranda,
Əlcəkli əlinini üstdə də şahin?
Ağacda quşları onda yemlə sən,
Kəsilsin səsləri, elə yemlə ki.
Göydən qov günəşi bircə himlə sən,
Gecə gələ bilsin gün gedən kimi.
Ulduza həsrətdir kim çıxır yola,
Qışın küləkləri işləyir qana.
Qaç, qabağındakı qorxunu adla,
Qalan peşmanlıqdır dalda, dayanma.
Yüyür, qulağına çatana qədər,
Əbədi okean harayı, durma.
Suyu şor olacaq, həm də ki, dərin,
Gərək dibinəcən içəsən amma
Enib zindanına dəniz dibinin,
Tabla, bütün səbrin tükənənəcən.
Axtarsan hər batan gəmini bir-bir,
Bəlkə qızıl açar əlinə keçər.
Dünyanın sonuna yollan, ələ al,
Öpüşlə zəhmli keşikçiləri.
Uçurum üstündə sınıb-dağılan,
Körpünü aş keç.
Atılmış, adamsız orda qala var,
Dəyər öyrənməyə ondakı hər daş.
Mərmər pilləkənə ayaq basıb qalx,
Bağlı qapıların kilidini aç.
Keç sükuta dalan bal salonundan,
Tərk elə şübhəni, təhlükəni sən.
Hörümçək torunu üfür aynadan,
Nəhayət, özünü görə biləsən.
Əlini taxçada gəzdir indisə —
Boynuna düşəni başa vurmusan.
Əlinə bir iti tiyə keçdisə,
Saxta ürəyinə var gücünlə sanc.
1940
İngiliscədən tərcümə
12-13.04. 2020, Samara
QEYD: Orijinalda tək misralar (1-3) qafiyələnmir
Lady Weeping at the Crossroads
Lady, weeping at the crossroads,
Would you meet your love
In the twilight with his greyhounds,
And the hawk on his glove? Читать далее
Hanı mənim silahlarım?
Gətirin silahlanım!
Nə çatmırsa, tapın, alın,
Yeri qazıb çıxarın!
Hanı mənim revolverim,
Mauzerim bəs hanı?
Qoşalülə tüfəng verin,
Verin beşatılanı!
Hazır edin avtomatı,
Yeddi-səkkiz daraqlı.
Hanı mənim top atanım? –
Dursun hazır, yaraqlı.
Qılıncımı verin mənim,
Oxu-yayı verin həm,
Altdan-üstdtən zirehlənim,
Başımda da dəbilqəm.
Zirehləndim, silahlandım,
Döyüşə hazıram mən!
Mənə yaxın gələn adam,
İndi küssün özündən!
Kişi, arvad – hər kim aşa,
İki metrlik həddi,
Hər silahdan atəş açar,
Qoruyaram sərhədi.
Top ataram, susduraram,
Kim uzaqda öskürə.
Sayıq dursam pusquda mən,
Sovuşar hər təhlükə.
Budur, yenə kimsə gəlir:
Dayan! Kimsən, nəçisən?
Qardaşımsan? Adın — Qabil?
Al payını onda sən!
27-28. 03. 2020, Samara
