Без рубрики

ANAMIN SƏSİ

Xeyrulla Xəyal

Otuz beş il, qırx il geri dönəsən,
Qayıdıb dünyanı həmin görəsən.

Həmin Amerika, həmin SSRİ,

Brejnev də həmin, çənəsi əsir.

Xariclə arada dəmir pərdə var,
Nə yaxşı yemək var, nə yaxşı paltar.

Ayaqqabıların çıxır dabanı,
Dəyişək şalvarı yox hər adamın.

Maşını olanın hörməti də var,
Maşın da nə maşın – sürən ağlayar..

Telefon yüz evin birində vardı,
Telefonluların adı ağırdı…

Zəngi uzaq yerə vuranda isə,
Gedirdin danışıq məntəqəsinə.

Sifariş verirdin iki gün qabaq,
Qorxurdun bəlkə heç alınmayacaq…

Qayıda o günlər yenə, deyirəm,
Gedib bir danışıq sifariş verəm.

Vaxt gəlib yetişə, mən də tələsəm,
Yüyürəm danışıq məntəqəsinə.

Dəstəyi əlimə alanda əsəm,
Çaşam və az qalam sinəmə basam…

Əvvəlcə xışıltı gələ o başdan,

Sonra əziz o səs dinə yavaşdan…

“Xeyrulla!” deyərək ağlaya anam,
Gözümün yaşından dəstək islana…

Ah, beş-on il geri qayıda aləm,
Anamın səsini eşidə biləm…

 

17. 08. 2019, Samara

Реклама

MARİNA TSVETAYEVA. “YOX, BÜTÜN HƏYATDAN MƏNƏ ƏZİZDİR…”

Xeyrulla Xəyal

cvetaeva

«Нет, легче жизнь отдать, чем час…»

 

Yox, bütün həyatdan mənə əzizdir.

Bircə saatı da bu xoş dumanın.
Mənə buyurursan – yeganə əmr! —

Həm yatım və həm də erkən oyanım.

 

 
Üstəlik gözlərim qapanan andan,

Gərək yuxular da görməyəm gecə.

Əgər gözlərimi özün qapasan,
Etibarlı olar qadağa məncə.

 

 

Qorxuram yatmaya gözlərim amma

Tabutda – gəlməyə ölüm yuxusu.

Bayquşu gecəyə burax, yatmayan —

Yuxusuz qalanın yanına uçsun.

 

Ruscadan tərcümə

14.08. 2019, Samara

 

 

Нет, легче жизнь отдать,  чем час

Сего блаженного тумана! —

Ты мне велишь — единственный приказ! —

И засыпать, и просыпаться — рано.

 

 

 Пожалуй, что и снов нельзя

Мне видеть, как глаза закрою, —

 Не проще ли тогда — глаза

Закрыть мне собственной рукою?

 

 

Но я боюсь, что все ж не будут спать

Глаза в гробу — мертвецким сном законным.

Оставь меня. И отпусти опять:

Совенка — в ночь, бессонную — к бессонным.

14 мая 1920

MARİNA TSVETAYEVA. “KİMİ DAŞDAN YARANIB, KİMİ GİLDƏN YARANIB…”

Xeyrulla Xəyal

ЦВЕТАЕВА

Kimi daşdan yaranıb, kimi gildən yaranıb,
Mənsə gümüşlənir, parıldayıram!

Mənə iş – xəyanətdir, adımsa – Marinadır,
Dəniz köpüyüyəm, həyatım fəna.

 

 

Gildən yaranan da var, ətdən yaranan da var.

Onların qisməti məzar, başdaşı,

Dəniz suyunda xaça çəkilmişəm, vurublar

Məni, qanad açıb haçan uçmuşam.

 

 

Keçər hər bir ürəkdən, hər toru yarıb keçər,
Təbiətimdəki özbaşınalıq.

Görmürsənmi saçımda bu buruqlaraı məgər?

Necə hamı kimi mən olum axı?

 

 

Qranit dizinizə çırpılıb dağılaraq,

Hər təzə dalğayla dirilirəm mən!

Qoy yaşasın bu köpük – şən havalı və şaqraq –

Dənizin səthindən göyə yüksələn!

 

Ruscadan tərcümə

08. 08. 2019, Samara

 

 

Кто создан из камня,  кто создан из глины,—

А я серебрюсь и сверкаю!

Мне дело — измена, мне имя — Марина,

Я — бренная пена морская.

 

 

 

Кто создан из глины, кто создан из плоти —

Тем гроб и надгробные плиты…

— В купели морской крещена — и в полете

Своем — непрестанно разбита!

 

Сквозь каждое сердце, сквозь каждые сети

Пробьется мое своеволье.

Меня — видишь кудри беспутные эти? —

Земною не сделаешь солью.

 

 

Дробясь о гранитные ваши колена,

Я с каждой волной — воскресаю!

Да здравствует пена — веселая пена —

Высокая пена морская!

     ANNA AMATOVA. OXUCU

Xeyrulla Xəyal

Anna_Ahmatova

(“Peşə sirləri” silsiləsindən)

 

Çox yazıq olmaya gərək o, heç də,

Xüsusən qapalı. Yox, yox, əksinə,
Təpədən dırnağa şair açıqdır

Ki, anlamlı ola müasirinə.

 

 

Ayağı altdadır indi rampa da,

Öləziyib gedən bir işıq yanır.
Sısqa şölə düşür laym-laytdan,
Damğalanır onun elə bil alnı.

 

 

Hər bir oxucusa açılmamış sirr,

Xəzinə kimidir torpağın altda.

Lap axırıncısı, təsadüfisi,

Həmişə ağzına su alanı da.

 

 

Gecənin toranı var orda nəmli,

Orda kölgəliklər, sərinlik də var.

Və naməlum gözlər orda mənimlə,

Səhər açılana qədər danışar.

 

 

Elə ki, təbiət nəyisə bizdən,
İstəsə gizlədə, orda saxlayar.

Haçansa vaxt gəlir və orda birdən,
Aciz və köməksiz kimsə ağlayar.

 

 

Nədəsə mənimlə razıdır onlar,
Nələrə görəsə qınarlar məni.
Etiraf beləcə axıb gedir lal,
Söhbətin ləzzəti qaynadır qanı.

 

 

Biz bu yer üzündə müvəqqətiyik,
Və təyin olunan dairə də dar.

Şairin naməlum dostu yaxşı ki,
Dəyişən də deyil, həmişə də var.

 

Ruscadan tərcümə

31.07 – 01.08. 2019, Samara

 

Читатель

Не должен быть очень несчастным
И, главное, скрытным. О нет!—
Чтоб быть современнику ясным,
Весь настежь распахнут поэт. Читать далее →

GEORGİ İVANOV.    «SƏNİ XATIRLADIM, MƏNİM MƏZARIM…»

Xeyrulla Xəyal

georgii-ivanov

Я вспомнил о тебе, моя могила…

 

Səni xatırladım, mənim məzarım,
Uzaqlarda qalan ata ölkəsi.

Orda dalğa səsi, qayalıqları

Yarıb keçən çayda söyüd kölgəsi.

 

 

 

Meşə üstdə şəfəq. Sürü aşaraq

Zərif pərdəsini dumanın, gedir.

Heç nə istəmirəm, əzizim, ancaq,

Bura ki çatmışam, nəfəs dərim bir.

 

 

 

Dostum! Ağlayan kim, arzulayan kim,

Mənsə dayanmışam çay qırağında.

Qürub buludu tək görürəm eşqim

Yanır, öləziyir göz qabağnda.

 

Ruscadan tərcümə

26.07. 2019, Samara

 

Я вспомнил о тебе, моя могила,

Отчизна отдаленная моя,

Где рокот волн, где ива осенила

Глухую тень скалистого ручья. Читать далее →

CORC BAYRON. QADINA

Xeyrulla Xəyal

Byron_1813_by_Phillips

To Woman

Qadın! Təcrübəmdən yaxşı bilirəm,
Vurğunun olacaq səni hər görən.

Təcrübə, şübhəsiz, deyə bilərdi,
Ciddi vədlərin də sənin heçnədir.
Cilvələnən kimi ancaq önümdə,
Valehəm, heyranam sənə yenə də.

Ah, yaddaş! Seçdiyin xoş anlar idi,
Qəlbdə ümid, canda nəşə var idi.

Səni lənətlədi sevənlərin də,
Ehtiras sönəndə, ümid öləndə.

Qadın! Özü gözəl, sözləri yalan,
Yüksəlir nəbzimiz ilk görən zaman,

Mavi dərinlikdə gözü anbaan,

Köz kimi qızarır, qonur qaş altda,

Atır şüaları ox kimi ya da!

Tezcə inanırıq necə hər anda,
Aldadır vədlərlə bizi qadın da!

Deyirik deyilən əbədilikdir,

Fəqət dəyişməyi bircə gün çəkir.
Ölməz həqiqətdir bu məsəl: “Qadın,
Qumlara cızılan yazıdır andın”.

 

İngiliscədən tərcümə

19-20.07. 2019, Samara

 

QEYD: Sonuncu misra, Bayronun öz qeydinə görə, ispan atalar sözünün tərcüməsidir.

 

To Woman

Woman! experience might have told me,
That all must love thee who behold thee:
Surely experience might have taught
Thy firmest promises are nought:
But, placed in all thy charms before me,
All I forget, but to adore thee.
Oh memory! Thou choicest blessing
When join’d with hope, when still possessing;
But how much cursed by every lover
When hope is fled and passion’s over.
Woman, that fair and fond deceiver,
How throbs the pulse when first we view
The eye that rolls in glossy blue,
Or sparkles black, or mildly throws
A beam from under hazel brows!
How quick we credit every oath,
And hear her plight the willing troth!
Fondly we hope’t will last for aye,
When, lo! she changes in a day.
This record will for ever stand,
‘Woman, thy vows are traced in sand.’

CORC BAYRON. GÖRDÜM AĞLAYIRSAN

Xeyrulla Xəyal

Byron_1813_by_Phillips

I Saw Thee Weep

 

Gördüm ağlayırsan – iri və parlaq
Gilə yuvarlandı mavi gözündən.
Dedim bənövşədən sanki qoparaq,

Düşən şeh damlası axır üzündən.

 

 

 

Səni gülən gördüm – sənin yanında,
Yaqutun işığı itdi elə bil.

Sənin gözlərində, yanaqlarında,
Yanan şölələrə axı tay deyil.

 

 

Necə ki, buludlar günəşdən alar,
Dərin və ürəyə məlhəm olan rəng.

Bir anda səmadan qovular onlar,
Axşam yetişəndə kölgə düşən tək.

 

 
Fərəhsiz və yasa batan ruha da,

Axıb  gülüşlərdən saf sevinc gələr.

Onların şəfəqi qalar arxada,
Alov tək ürəyi işıq çilənər.

 

İngiliscəsən tərcümə

18-19. 07. 2019

Samara

 

 

I Saw Thee Weep

 

I saw thee weep—the big bright tear
Came o’er that eye of blue;
And then methought it did appear
A violet dropping dew:

 

I saw thee smile—the sapphire’s blaze
Beside thee ceased to shine;
It could not match the living rays
That filled that glance of thine.

 

 
As clouds from yonder sun receive
A deep and mellow dye,
Which scarce the shade of coming eve
Can banish from the sky,

 

 

Those smiles unto the moodiest mind
Their own pure joy impart;
Their sunshine leaves a glow behind
That lightens o’er the heart. 

YUXUMA GƏLİRSƏN QƏRİB ÖLKƏDƏ…

Xeyrulla Xəyal

ANAMLA HƏYƏTDƏ

Yuxuma gəlirsən qərib ölkədə,
Bir dəfə evinə gələsən, anam,

Beş günə də gəlsən, iki günə də,

Görərsən tezliklə mən yanındayam.

 

 

Taxçaya-boxçaya əl yetir bir az
Sil qalın tozunu kitablarımın.
Döşə xalçaları, at kilim, palaz,

Hərdən qırağa çıx, güd artırmanı.

 

 

 

Ətirli sabun al, bəzəkli dəsmal,

Yaxşı mələfə al xırda çiçəkli.
Balışüzlərinin təzəsini al,

Təzə yorğan sırı, başıma çəkim.

 

 

 

Bir dəst stul da al, ucuzu düşsə,
Dəyiş nə sınan var, nə laxlayan var.

Çay al yaxşısından, çay tükənibsə,

Armiudu stəkan, çini çaynik al.

 

 

 

Qonşuya ət aldır bir az dolmalıq,
Süd al, maya da al, özün qatıq çal.

Təndirə girməli halın qalmayıb,
Çörəyi Gülşəndən, Səmayədən al.

 

 

Gəlsən evimizə, gələrəm hökmən,

Yolların tilsimi sınar bir  anda.

Gedərəm iyinlə, hənirinlə mən,
Tezliklə görərsən məni yanında.

 

 

Soyuq, nəm komamız, gəlsən, isinər.
Qanı soyuq ölkə, qəlbi daş ölkə,
Mənimçin yenidən vətənə dönər,
Gəlsən evimizə bir dəfə bəlkə…

 

07.07. 2019

NİKOLAY ZABOLOTSKİ. “BİLİK ÇOX OLARSA, QƏM DƏ ARTACAQ…”

Xeyrulla Xəyal

Заболоцкий_Николай_Алексеевич

Во многом знании немалая печаль…

 

Bilik çox olarsa,  qəm də artacaq,
Müdrik Ekkleziast bunu söyləyir.

Mən müdrik deyiləm, bəs niyə ancaq,

Dünyaya, insana yazığım gəlir?

 

 

Təbiət yaşamaq, yaşatmaq istər —
Quşlara yedirir o, milyon dəni.

Milyonlarla quşdan bir neçəsidir,
İşığa, ağ günə çıxa biləni.

 

 

Kainat hay salır, gözəllik istər,
Dənizlər hayqırır köpüklənərək.

Ancaq dünyadakı məzarlar üstdə,
Yalnız işıq saçır seçmə çiçəklər.

 

 
Mənmi? Təkcə mənmi? Mən — qısa anı,
Özgə varlıqların. İlahi, niyə,
Yaratdın bu xoş və qanlı dünyanı,
Niyə ağıl verdin, onu anlayam!

 

Ruscadan tərcümə

03.07. 2019, Samara

 

Во многом знании — немалая печаль,
Так говорил творец Экклезиаста.
Я вовсе не мудрец, но почему так часто
Мне жаль весь мир и человека жаль? Читать далее →

NİKOLAY ZABOLOTSKİ. UĞURSUZ İNSAN

Xeyrulla Xəyal

Заболоцкий_Николай_Алексеевич

Неудачник

Üstündə qızıl qum laylanıb qalan,
Adamsız, hənirsiz yol qırağıyla,
Nədir dolaşdığın belə qayğılı,
Qüssədən bütün gün ölüb az qala?

 

 

Qocalıq yekəgöz ifritə kimi
Qoca ağsöyüdün durub dalında,

Səhərdən bu koldan o kola girir,

Fikri-zikri sənin hər addımında.

 

 

Sərin gecələrdə, yadına bir sal,
Həyatın qızaraq mübarizədə,
Incə qız əlləri, soyuq qanadlar
Çiyninə endirdi və əzizlədi.

 

Üzgün və diqqətli, sevimli baxış,
Axıtdı qəlbinə gur işığını.

Sənsə ayıq, ciddi işlədib başı,
Qayıtdın yenidən öz cığırına.

 

 

 

Yaxşı yadındaydı bu köhnə qayda:
Həyatda həmişə get ehtiyatla.

Ancaq ehtiyatlı fəlsəfə qoydu,

Sənin həyatını keçilməz yola.

Ömrün tənhlıqda ötüşdü elə,

Burdaca, kəndinin künc-bucağında.

Olmadı adını-sanını bilən,

Ali məclislərə çağırılmadın.

 

 

 

Öz dərin ağlını sərf elədin sən,
Hansısa işlərə, itirdin anı,

Bozardı, ağardı, yox oldu birdən
Surəti, mirvari kimi yananın.

 

Sal beyin-başını indi qaydaya,

Dəli fikirləri gizlət içində.

Bax, keçisöyüdü gölgəsi altda,
Öz qocalığındır sənə gülən də.

 

 

 

Getdiyin yol deyil, yol qırağıydı,
Yox, sən öz yolunu tapa bilmədin.

Dain ehtiyatlı, həm də qayğılı —
Nə üçün, məqsədin axı nə idi?!

 

Ruscadan tərcümə

01-02.07. 2019

Samara

 

НЕУДАЧНИК

По дороге,  пустынной обочиной,
Где лежат золотые пески,
Что ты бродишь такой озабоченный,
Умирая весь день от тоски?

Читать далее →