Ağrılı, dağılan surətini mən,
Dumanın qatında seçə bilmədim.
Söylədim qəfildən “İlahi” səhvən,
Elə düşünmədən bunu mən dedim.
—
Böyük bir quş kimi adı tanrının,
Uçdu şığıyaraq mənim sinəmdən.
Öndə qatı duman burulur, axır,
Dalda qalansa boş qəfəsdir indi…
aprel 1912
ruscadan tərcümə
22.03. 2022, Samara
+++++++++
ОСИП МАНДЕЛШТАМ
Образ твой, мучительный и зыбкий,
Я не мог в тумане осязать.
«Господи!» — сказал я по ошибке,
Сам того не думая сказать. Читать далее
Heç kimə heç nə demə,
Unut, nə görmüsənsə —
Quş, qarıcıq ya türmə
Ya da ayrı şey nəsə.
—
Ağız açıb dinincə,
Yoxsa birdən bürüyər,
Bədənini əsməcə,
Gözünü açcaq səhər.
—
Düşər yadına bağda
Arı, uşaq penalı
Daçada heç vaxt ya da,
Yığmadığın albalı.
1930
ruscadan tərcümə
19-20. 03. 2022, Samara
+++++++++++++++++++++
ОСИП МАНДЕЛШТАМ
Не говори никому,
Все, что ты видел, забудь —
Птицу, старуху, тюрьму
Или еще что-нибудь. Читать далее
Burda dayanmağı, Ayya Sofiya,
Xalqlara, çarlara buyurdu Tanrı!
Axı sənin qübbən, görənlər deyir,
Zəncirlə göylərə sanki bağlanır.
Örnək götürülür Yustiniandan –
Efesli Diana verdi izin ki,
Yüz yeddi göy mərmər sütunu onda,
Özgə tanrılara xidmətə getsin.
Fikri, ruhu uca, səxavətli həm —
Tikənin nə idi niyyəti dəqiq,
Apsidı, eksedri sıralayan dəm,
Göstərib onlarla şərqi və qərbi?
Gözəldir günəşlə yuyunan diyar,
Və qırx pəncərədə işıq cəlalı.
Qübbə altdasa dörd ali mələk var
Yelkənlər üstündə — baxan sarsılır.
Bu nüdrik səmavi möhtəşəm bina,
Adlar əsrləri, xalqları adlar.
Necə serafimlər hönkürə, yenə,
Günbəzin qızılı nizamı qalar.
1912
Ruscadan tərcümə
15.04. 2020, Samara
Айя-София
Айя-София,- здесь остановиться
Судил Господь народам и царям!
Ведь купол твой, по слову очевидца,
Как на цепи, подвешен к небесам.
И всем векам — пример Юстиниана,
Когда похитить для чужих богов
Позволила эфесская Диана
Сто семь зеленых мраморных столбов.
Но что же думал твой строитель щедрый,
Когда, душой и помыслом высок,
Расположил апсиды и экседры,
Им указав на запад и восток?
Прекрасен край, купающийся в мире,
И сорок окон — света торжество.
На парусах, под куполом, четыре
Архангела — прекраснее всего.
И мудрое сферическое зданье
Народы и века переживет,
И серафимов гулкое рыданье
Не покоробит темных позолот.
OSİP MANDELŞTAM
Мы с тобой на кухне посидим,
Сладко пахнет белый керосин.
Oturarıq biz mətbəxdə sənlə,
Şirin iyi var kerosinin də.
Bu – kömbə çörək, bu – iti bıçaq,
Primusu da yaxşı sazlayaq.
Ciyə yığ gətir ya da bir taya,
Səhərə qədər səbət toxuyaq.
Vağzala gedək sabah obaşdan,
Tapa bilməsin bizi bir adam.
yanvar 1931
Ruscadan tərcümə
OSİP MANDELŞTAM
(1891-1938)
Мы с тобой на кухне посидим,
Сладко пахнет белый керосин.
Mətbəxdə oturaq, baş-başa verək,
Kerosin ətrini sinəyə çəkək.
Kömbə çörək də var, iti bıçaq da,
Doldur primusu qapağınacan.
Ya da kəndir gətir yekə bir topa,
Gecə səhərəcən səbət toxuyaq.
Sonra da vağzala çıxıb gedək ki,
Axtaran olsa da, tapmasın heç kim.
Yanvar 1931
Ruscadan tərcümə
08.11. 16
OSİP MANDELŞTAM
MƏNZİL
Квартира тиха как бумага…
Bir kağız sükütu mənzili alıb,
Bər-bəzəksiz, sadədir.
Batareyaların borularıyla,
Su pıqqıldayıb gedir.
Donub qurbağa tək durub telefon
Şələ-şülə qaydada.
Gözə dəyən nə var Nuh əyyamından
Qalıb, ürək dağlayar.
Xaraba divar da elə bil yuxa,
Hara qaçıb gedəsən?
Gic kimi darağı ağzıma sıxıb,
Gərək çalam kiməsə.
Həyasız komsomol təşkilatından,
Tələbə nəğməsindən.
Partada əyləşən cəlladlara da,
Cikkildəmək öyrədəm.
Pay kitablarıdır oxuduqlarım,
Dinlərəm çıxışları.
Kolxoz bəyi yatır xumarlanaraq,
Mən də layla çalıram.
Hansısa plakat, şüar yaradan,
Kolxoz yununu didən.
Ya da mürəkkəbə qan qarışdıran,
Düşəydi belə dərdə.
“Təmizləmələr”də duz tək əriyən
Şərəfli adamsatan,
Arvad-uşağını yedirən, yeyən,
Baş tapar bu hoqqadan.
Və gör hər eyhamda sancan, ağrıdan,
Gizlənb nə qədər kin.
Nekrasov çəkici vurub burada,
Bütün mıxları sanki.
Çeşməsi yerinə İpokrenanın,
Qədim qorxu axını,
Qoy dolsun xaltura divarlarına,
Bu xaraba daxmanın.
Noyabr 1933
Ruscadan tərcümə
21-22 oktyabr 2017
Samara
OSİP MANDELŞTAM
(1891-1938)
Образ твой мучительный и зыбкий…
Sayrışan surətin itdi dumanda,
Əzabındı gördüyüm.
Çaşaraq “İlahi!” dedim bir anda,
Bilmirəm niyə dedim.
İri quş sayağı çıxıb sinəmdən.
Uçdu tanrının adı.
Laybalay dumanlar burulur öndə,
Boş qəfəssə arxada.
1912
Ruscadan tərcümə
20.10.2017
OSİP MANDELŞTAM
(1891-1938)
Мы с тобой на кухне посидим,
Сладко пахнет белый керосин.
Mətbəxdə oturaq, baş-başa verək,
Kerosin ətrini sinəyə çəkək.
Kömbə çörək də var, iti bıçaq da,
Doldur primusu qapağınacan.
Ya da kəndir gətir yekə bir topa,
Gecə səhərəcən səbət toxuyaq.
Sonra da vağzala çıxıb gedək ki,
Axtaran olsa da, tapmasın heç kim.
Yanvar 1931
Ruscadan tərcümə
08.11. 16
Пока не умер ты, пока ты не один…
Hələ ölməmisən, tək də deyilsən,
Kasıb rəfiqənlə səni nə qədər,
Səni sevindirər toran və leysan,
Bir də əzəmətli geniş düzənlər.
Parlaq, əzəmətli kasıblıqda da,
Sən arxayın dolan, kefini pozma.
Eləcə günlərin xeyri Tanrıda,
O, iş nəğməsini günaha yazmaz.
Zavallı o kəs ki, kölgəsi sayaq,
Hürüşdən diksinər, küləkdən əsər.
Və kasıb o kəs ki, özü ölüvay,
Kölgəyə əl açıb sədəqə istər.
15-16 yanvar 1937
Ruscadan tərcümə
13-20 noyabr 2014 Samara
Мне горбатый Тифлис снится…
Qozbel Tiflis mənim yuxuma girir,
Sazandar ahıyla titrəyir ürək.
Körpünün üstündə qələbəlikdir,
Sərilib elə bil şəhər xalça tək,
Şirin zümzüməylə Kür axıb gedir.
Kürün qırağında neçə dükan var,
Çaxırı içməli, plovu ləziz.
Qırmızı yanaqlı cəld dükançılar
Dolu stəkanla qarşına çıxar,
Dükana baş çəkən hər qonaq əziz.
Qatı Kaxetiya çaxıırı məncə,
Sərin zirzəmidə yaxşı içilir.
Oturun arxayın, gecə keçincə,
İçin ikilikdə, için doyunca,
Təklikdə içməksə məsləhət deyil.
Orda bir balaca dükanda hökmən,
Yekə bir yalançı səni həriflər.
“Tilani” çaxırı ondan istəsən,
Tiflis dumanlara bürünüb gedər,
Çaxır şüşəsində sən də itərsən.
Bəlkə qocalıq da düşür insana,
Qoçunsa ləzzəti quzuluğunda.
Qızarır, közərir, göydə ay yanır,
Qarışıb şırabın al dumanına,
Kababın tüstüsü yetir buluda.
1920, 1927, 1935
Ruscadan tərcümə
12-13 noyabr 2014 Samara
xeyrulla xayal 