Архивы

LEONİD QUBANOV. RƏSSAM

Ноя30

Леонид Губанов

(1946-1983)

Kətan 37-37-dir,

Ölçüsü eynidir çərçivənin də.

Yox, bizi öldürən xərçəng deyildir,
Yaşdan, qocalıqdan ölürük nə də.

 +

Qıcqırtı yaranır işdən elə ki,

Səsləyir istisi bizi rənglərin.

Arvaddan və puldan qaçıb gedirik,

Tapaq kətanların gümüş bədrini.

 +

Dünyanı çəkməyə! Al qanımızla!

Unudaq yuxu nə, vəd nə, azar nə!

Mavi qollarına molbertin elə,
Baş qoyub biz ölək əsrdən əsrə.

1964

ruscadan tərcümə

30.11. 2022, Samara

 +++++++++++

ХУДОЖНИК

Холст 37 на 37.
Такого же размера рамка.
Мы умираем не от рака
И не от старости совсем. Читать далее →

ALEKSANDR QALİÇ. BİTMƏMİŞ MAHNI

Ноя27

Александр Галич

Bizim dünyanımızı qocalar hərlər,

Vurnuxurlar kinli siçanlar sayaq

XİN arayışına inansaq əgər,
Yaşları yetmişdən artlq olaqcaq.

 +

Döyüşdə olublar, kef çəkiblər həm.

Ömür uzadıblar dualarıyla.

Əldə saxlayırlar cilovu möhkəm,
Hərçənd əllərini üzür podaqra.

 +

Onları səhərlər boğur öskürək.
Baxırlar süfrəyə gözlərində cin,

Manna sıyığını yenə görərək,

Prezidentləri Yer Kürəsinin.

 +

Dünya qocaların əllərindədir,
Çöhrələr maskadır burda elə bil.

Yazlar – yumurtalı sabun ətirli,

Qışlardan kamfora qoxusu gəlir.

 +

Bu dünyada nə söz, mahiyyət nə də,

Bu dünyada nə qan, nə də göz yaşları.

Mənim taleyimin, elə sənin də,
Rolu yox, eləcə ömür yaşarıq.

 +

Verirlər partlatmaq onlar əmrini,

Bilirlər sərhədlər harda olacaq.

Dünya qocaların əllərindədir,
Yuxuları gəlmir gecələr ancaq.

 + 

Qızsa görüşdədir sevgilisiylə,

Quş qıyıltısından diksinir meşə..

Dünyanı qocalar hərlərir belə,

Ancaq yuxuları çəkilir ərşə.

 + 

Şişir  ağaclartda tumutcuq artıq,

Oğlanlar hay vuyrur: “At belinə, hey!”
Vicdandan itidir həsəd, paxıllıq,

Qoymur ki, qocalar dincələ bilə!

 + 

Keçilmiş, yenilmiş məsafələrə,

Müdhiş hesab çəkər saralmış dırnaq.
Bizim dünyamızı qocalar hərlər,
Girncdirlər yuxu əlində ancaq!

1962 (1964?)

ruscadan tərcümə

27. 11. 2022, Samara

+++++++++

Александр ГАЛИЧ

НЕОКОНЧЕННАЯ ПЕСНЯ

Старики управляют миром,
Суетятся, как злые мыши,
Им по справке выданной МИДом,
От семидесяти и выше. Читать далее →

İOSİF BRODSKİ. “GÖZƏL XANIMLA YENƏ ARANI DÜZƏLDƏRƏK…”

Май25

Gözəl xanımla yenə aranı düzəldərək,

Düz üç il oturduğun türmənin qırağıyla,

Palçığı sıçradaraq  quş tək uçmaq taksidə,
Tor zənbildə də araq – azadlıq budur elə!

 —

Qıdıqlayır burnunu Nevadan əsən külək,

Yaxınların taleyi şüurunu gəmirmir.

Yalnız həmvətənim, ah, yəqin duya biləcək,

Sehri və cazibəsi bu misraların nədir!..

ruscadan tərcümə

25.05. 2022, Samara

1972(?)

+++++++++++

ИОСИФ БРОДСКИЙ

С красавицей налаживая связь,

     вдоль стен тюрьмы, где отсидел три года,

     лететь в такси, разбрызгивая грязь,

     с  бутылкой в сетке — вот она, свобода! Читать далее →

İOSİF BRODSKİ. “İLHAM PƏRİSİ DEYİL, YOX, AĞZINA SU ALAN…”

Май23

Иосиф Бродский

İlham pərisi deyil, yox, ağzına su alan,

Şirin yuxu aparıb bahadırı çox güman.

Və mavi yaylığını arxasınca yelləyən

buxar çarxı tək çıxır sinəsi üstə birdən.

 —

Sözlər çətin ki. yenə ikiqat olub durar,

meşədəki sıraya necə dönməz odunlar.

Və balışın üzündə gözləri üz dağıdar

dağılar yumurtalar necə axıb tavada.

 —

Sənə daha istimi altı ədyalın altda

yatarkən? –Tanrı keçsin günahdan – o yataqda

balıq hava udan tək yaş dodaqlarımla mən
tapıb qamarlayırdım nə idisə sən olan.

 —

Sifətimə tikərdim dovşan qulaqları da,

səndən ötrü meşədə qurğuşun da udardım,

Çürük kötüklə dolu göldə önündə  ancaq,

elə çıxardm, mənə həsəd çəkərdi “Varyaq”.

 —

Tale beləymiş demək, yaş da ötübdür daha,

Ayıb olar ki, desəm tüküm ağarıb harda.

Damarlar uzanıbdır, dolmağa qansa çatmır,

Fikirlər əyri-üyrü qurumuş koldan artıq.

 —

Ayrılırıq səninlə, əzizim, həmişəlik.

Kağızın üzərində sadəcə bir çevrə çək.

Elə mənəm bu çevrə: heç nə yox içindəsə

Bir az baxarsan ona, sonra isə silərsən.

1980

Ruscadan tərcümə

21-22. 05. 2022, Samara

 

Qryd: Bu şeirlə İ. Brodski Leninqradda ilk böyük məhəbbəti olmuş Marianna Basmanova ilə xəyalən vidalaşır. Şeiri müəllif özü həmin il ingilis dilinə tərcümə etmiş (“It’s not that the Muse feels like clamming up”) və orijinalda adsız olan əsəri “Folk Tune” – “”xalq nəğməsi” adlandırmışdır.
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ИОСИФ БРОДСКИЙ

М.Б.

     То не Муза воды набирает в рот.

     То, должно, крепкий сон молодца берет.

     И махнувшая вслед голубым платком

     наезжает на грудь паровым катком. Читать далее →

İOSİF BRODSKİ. “YOX, AĞLIM BAŞIMDADIR, ANCAQ YAY MƏİ ÜZDÜ…»

Май19

Бродский

“Yox, ağlım başımdadır, ancaq yay məni üzdü.

Dolabda köynəyini axtarınca gün gedir.

Qış gələ və örtülə nə varsa yer üzündə —

Şəhərlər və adamlar, ən əvvəlsə göyərti.

Yataram soyunmamış, özgənin kitabını

oxuyaram, açılsa hər hansı səhifədə,

illərin qalanısa kordan qaçan it kimi,
Nəhləyərək asfaltı keçər qanuni yerdə.            

Azadlıq –

atasının adını bilmirsənsə tiranın,

Şirazın halvasından  ağız suyun şirindir.

qoçun buynuzu kimi burulmuşsa da beynin,

fəqət ala gözündən heç nə də axmır indi.

1975

ruscadan tərcümə

19. 05. 2022, Samara

++++++++++++++++++

ИОСИФ БРОДСКИЙ

Я не то что схожу с ума, но устал за лето.

 За рубашкой в комод полезешь, и день потерян.

 Поскорей бы, что ли, пришла зима и занесла все это —

     города, человеков, но для начала — зелень.

     Стану спать не раздевшись или читать с любого

     места чужую книгу, покамест остатки года,

     как собака, сбежавшая от слепого,

     переходят в положенном месте асфальт. Читать далее →

YURİ RYAŞENTSEV. «YENƏ TOPLAR DÖYÜR ÇUQUNLA DAŞI…»

Май12

Yenə toplar döyür çuqunla daşı

Əfəl mənzilləri vurub yandırır.

Gedir, ana, xaçla  İvanuşkanı,
Şineli əynində yaman gündədir.

 —

Gah onlarla dava, bunlarla gah da,
Dəfetmə, intiqam, həmlə və basqın…

Ah, bu qonşularla əbədi dava,

Əbədi lənətə görüm gələydin.

 —

Yenə də! Bəs onda nəyin xətrinə,

 Mən aciz dilimi açıram indi.

Əgər bilirəmsə mənin lənətim,
Ölümdən qurtarmaz bir oğlanı da…

 —

Yaş dolu gözünlə axtar ana, sən,

Özünü Tanrıya tay tutan kəsi.

Mərmiyə, gülləyə insan ətindən,
Yol açıb  — o kəsdir qətl hərisi.

 

ruscadan tərcümə

 12. 05. 2022, Samara

+++++++++

ЮРИЙ РЯШЕНЦЕВ

 

Вновь пушки чугуном по камушку,

по утлому жилью — огнём.

Прощайся, мать, крести Иванушку,

шинелька хилая на нём. Читать далее →

MARİNA TSVETAYEVA. “QOYUNA ÇEVRİLİN – YOX MƏNƏ DƏXLİ…”

Мар26

marina

Tanrı xatirinə!

Gedin qoyun olun – yox mənə dəxli!

Dolaşın sürüylə ya da naxırla.

Hamı bir şəkildə və bir fikirdə

Uyun Stalinə Hitlerə ya da

Torpağa sərilsin ölü bədənlər,
Ulduz formasında ya svastika.

23 iyun 1934

ruscadan tərcümə

26.03. 2022, Samara

===========

МАРИНА ЦВЕТАЕВА

А Бог с вами!

Будьте овцами!

Ходите стадами, стаями

Без меты, без мысли собственной

Вслед Гитлеру или Сталину

Являйте из тел распластанных

Звезду или свасты крюки.

23 июня 1934

OSİP MANDELŞTAM. “AĞRILI, DAĞINIQ SURƏTİNİ MƏN…”  

Мар23

MANDELSHTAM

Ağrılı, dağılan surətini mən,
Dumanın qatında seçə bilmədim.

Söylədim qəfildən “İlahi” səhvən,
Elə düşünmədən bunu mən dedim.

—

Böyük bir quş kimi adı tanrının,

Uçdu şığıyaraq mənim sinəmdən.

Öndə qatı duman burulur, axır,

Dalda qalansa boş qəfəsdir indi…

aprel 1912

ruscadan tərcümə

22.03. 2022, Samara

+++++++++

ОСИП МАНДЕЛШТАМ

Образ твой, мучительный и зыбкий,

Я не мог в тумане осязать.

«Господи!» — сказал я по ошибке,

Сам того не думая сказать. Читать далее →

YUZ ALEŞKOVSKİ. STALİN HAQQINDA NƏĞMƏ

Мар21

Yuz Aleşkovski

Siyasi dustağın dilindən Stalinə müraciətlə yazılmış məşhur şeirin müəllifi Yuz Aleşkovski 92 yaşında vəfat edib.

Yoldaş Stalin, dühanız bəlli olub hər kəsə,

Yaxşı bələdsiniz siz dilçilik elminə də.

Bir sovet dustağıyam sıravi, sadə mənsə,

Boz Bryansk qurdudur mənə yoldaş və həmdəm.

—

Niyə oturduğumu bilmirəm həqiqətən,

Yəqin ki, haqlıdırlar prokurorlar hərçənd.

Turuxansk elində otururam indi mən,

Burda oturmusunuz siz də çar dönəmində.

—

Turuxan diyarında otururam indi mən,
Konvoirlər it kimi kobud və quduzdular.

Bunları, əlbəttə, mən gözəl başa düşürəm:

Sinfi mübarizədə yəqin kəskinləşmə var.

—

Özgə günahlarını biynumuza alırdıq,

Gedirdik acı tale görüşünə etapla.

Yoldaş Stalin, sizə biz elə inanırdıq,
Ki, heç özümüzə də inanmazdıq biz elə.

—

Turuxan diyarında otururam indi mən,
Konvoirlər it kimi kobud və quduzdular.

Bunları, əlbəttə, mən gözəl başa düşürəm:

Sinfi mübarizədə yəqin kəskinləşmə var.

—

Gah yağışdır, gah da qar, mığmığa da amansız,

Günümüzsə tayqada səhərdən səhərəcən.

Alov çıxarırdınız qığılcımdan burda siz,

Sağ olun, qızınıram tonqal qabağında mən.

—

Bu nədir ki! Dünyanın dərdini anbaan siz,

Çəkirsiniz, qalaraq səhərə qədər oyaq.

Kreml kabinetində var-gəl eləyirsiniz,

Çubuq sümürürsünüz, şirin tüstü yayaraq.

—

Havayıca yeyirik verilən yalı bizsə.

Tüstülü şaxtalarda, yağış qəlbi deşəndə,
Ağac tək yıxılırıq taxta taxtların üstə,

Qanmırıq rəhbərə xas yuxusuzluq nə şeydir.

—

Dəfn eləyirdik dünən, biz iki marksisti
Al qumaşa berüdük onları ötürəndə.
Bizi tərk edənlərin biri sağ uklonistdi,
O birinin, sən demə, əli yoxmuş heç nədə.

—

Tərk eləməzdən əvvəl dünyanı həmişəlik,
O, sonuncu sözünü sizə vəsiyyət etdi.

Rica etdi ki, gərək araşdırıla işi,

Və səsləndi astadan: “Yoldaş Stalin kəllədir!”

—

Yuxumuza girirsiz partiya kitelində,
Partiya kepkasında parad gedən zaman.

Qırırıq meşələri Stalin stilində,
Uçur talaşalarsa  hər tərəfə anbaan.

—

Yoldaş Stalin min il yaşayın indən belə,

Qoy elə bu tayqada canımı tapşırım mən,

Hasilatı çuqunun, poladın, əminəm mən,
Olacaq yetərincə bizdə adambışına.

1959

ruscadan tərcümə

21.03. 2022, Samara

++++++++++++++++

ЮЗ АЛЕШКОВСКИЙ

ПЕСНЯ О СТАЛИНЕ

На просторах родины чудесной,
Закаляясь в битвах и труде,  
Мы сложили радостную песню   
О великом друге и вожде.   Читать далее →

ALEKSANDR KUŞNER. «NECƏ KEÇİB ÖMRÜM AVTOMOBİLSİZ…»

Мар15

Necə keçib ömrüm avtomoibilsiz,

Sürətdən sürətə aşıb keçmədən?

Necə keçirmişəm ömrü stilsiz!

Tanrım, piyadayam, plebeyəm mən

—

Elə bil Romada kəcavəsiz sən,

Gedirsən, günəş də yaxır kəlləni.

Dörd kölə çiyninə alıb bu zaman,
Nəcibi aparır, yarıb kütləni.

—

Hələ oxuyuram Siseronu da!

Və Mişel Montenin sinəsinə baş

Qoyuram ki, məni mücərrəd halda,

Ovutsun, sönüksün içimdə təlaş.

—

Hərb arabaları, İlahi, əvvəl,

Keçэк, sonra gedər,  fillər arxada,

Parıldar qoşqular, təkərdə millər,

Hər şeyi arzunun odu yaxmada.

—

Torana bürünən dar yola çıxıb,

Piyada gedərik arxalarınca.

İynə ulduzundan tutqun işığı

Seçilən xəyali yurda çatınca.

1996

ruscadan tərcümə

12-13.03. 2022, Samara

++++++++++++++

АЛЕКСАНДР КУШНЕР

Как я прожил без автомобиля

Жизнь, без резкой смены скоростей?

Как бездарно выбился из стиля!

Пешеход я, господи, плебей. Читать далее →