Süleymanın xatirəsinə
Bir əsr ötdü, qardaş —
Gör haçandır sən gedən!
Elə çoxalıb ki, yaş,
Düzü, utanıram mən…
+
Getmirəm daha yurda,
Məmə köçüb gedəndən.
Kənd hələ yadımdadır,
Unudulubdur Vətən.
+
Avtovağzala çatıb,
Avtobusdan düşərkən,
Məni qarşılasaydın,
Gələrdim yenə bəlkə.
+
Orda məni axtarır
Bəlkə ölüm mələyi,
Kimsə qalmayıb axı,
Yerimi bilib deyə.
+
Düşüb qarabaqara,
İzimə, gəlsə əgər,
Süleyman olan yerə,
Deyərəm məni göndər…
11.02. 2023, Samara
Seyfulla Süleymanlıya
Gəlmisən böyük bir şəhərə, kəndin,
Uzaq olmasa da, qalıb arxada.
Bir neçə milyonun birisən indi,
Hamı hərəkətdə, hər kəs axarda.
+
Şəhərdə əjdaha təbiəti var,
Səni uda bilər başlı-ayaqlı.
Ya da ki, çeynəyər, gəvələr, atar,
Zədəli, ağrılı, ürəyi dağlı.
+
Başla yubanmadan mübarizəni,
Vermə rəqibinə zaman möhləti.
Dolsun enerjiylə əzələlərin,
İrəli addımla əzmli, qəti.
+
Cəld və amansız ol bank yaran sayaq.
Mənimsə şəhərdə nə varsa yaxşı.
Elmə iti olsun tamahın ancaq,
Biliyin üstünə qırğı tək şığı.
+
Ata hesabından pul çıxaran tək,
Özününkü elə mədəniyyəti,
Şubert havasıını ciyərinə çək,
Hopdur ürəyinə incəsənəti.
+
Mahir detektiv tək dolaş şəhəri,
Onun sirləri var özü tək qədim.
Səylə tədqiq elə tikililəri,
Öyrən kərpic qoyan, suvaq çəkən kim.
+
Ayaq izləri var səkilərində,
Barmaq izləri var divarlarında.
Öyrən bu izlərin sahibi kimdir,
Öyrən tarixini adamların da.
+
Açıq ol dünyaya, dinlə, bax, oxu,
Nə duysan, anlasan, yaddaşına yığ.
Yaddaşdan qiymətli xəzinə yoxdur,
Yaddaş zəngindirsə — diriyik, sağıq.
+
Mənimsə şəhəri qarış-qarış sən,
Özününkü elə yaxşı nəyi var.
Gününü qonaq tək əgər keçirsən,
Günlərin bir günü çeynəyib atar —
Şəhərdə əjdaha təbiəti var…
24.12. 2022, Samara
Eşitdim, qardaşoğlu,
Azarlamısan bir az.
Tezlilkə sağalıb dur,
Danış, gül, əylən və gəz!
+
Hər səhər durunca ye,
Günorta olunca ye.
Canı salma gücə, ye,
Az-az, incə-incə ye.
Kəs həyətdən cücə, ye!
+
Qatığa meylin artsın,
Çoxlu göyərti də ye.
Bildirçin yumurtası,
Qırqovul əti də ye!
+
Cilovla tamahını,
Çox şor, çox acı yemə,
Ertədən ye şamını,
Yağlı şey gecə yemə.
+
Bundan sonra bir daha,
Kombayna minmə, bəsdir!
Əl çəkməsə yaxandan,
Apar dağlara, azdır!
+
Üç-dörd yaxşı tilov al,
Get Kürün qırağına.
Dincəl, saatlarla qal,
Çəkinin marağına!
+
Girmə ağır işə sən,
Sənlik deyil şum, alaq.
Yüngül idman eləsən,
Cana xeyri olacaq.
+
Deyinəndən uzaq qaç,
Nə də ki, özün deyin.
Hər şey burda qalacaq –
Yaxşı ye, yaxşı geyin!
18.11. Samara
Yenə qışqırırdı yuxumda məməm,
Deyirdi: “Hardasan, gəl, ay Süleyman!”
Harayı gəlirdi mal yatağından,
Qaçdım başılovlu, qaranəfəs mən.
—
Aşıb süd vedrəsi, yerdə ağartı.
Sarsıldım süd üstdə qanı da görcək.
Alıb buynuzuna dəlisov inək,
İndicə çırpacaq yerə arvadı…
—
Diksinib ayıldım, məməmin səsi,
Getmirdi hələ də qulaqlarımdan.
Yerə süd dağılıb, süd üstündə qan,
Yandırır içimi ana tənəsi.
—
Sağ ikən məni də çağırıb anam,
Buynuza sancılıb hərlənən zaman.
Süd yerə calanıb, südə axıb qan,
Haray eşitsəm də, ayılmamışam.
—
Qışqırır, qışqırır məməm yuxumda,
Diksinib dururam, ağlayıram da.
O südü torpağa mənəm caladan,
O qanı süd üstə mənəm axıdan…
18.12. 2021, Samara
Çiynində dünyanın ağırlığı var,
Əliboş getməyin özü çətindir,
Bir çəngə otu da mal qabağına,
Qaldırb atmağa heyin yox idni.
———
Divara söykənib baxırsan yola,
Görür, tanımırsan kim keçib gedir.
Hərdənbir dayanıb kimsə salamlar:
“Nə var, Qismət dayı, kefin necədir?”
——
Axar gözlərinin yaşı sel kimi,
Ovcunla sildikcə dayanmaz, axar,
“Ay bala, görürsən necəliyimi,
Mənə indən belə nə gün var daha…”
——-
Nə Şuşa görmüsən, nə də Kəlbəcər,
Ağdamda olmusan nə də bir dəfə.
Gördüyün Salyandır, bir də deyirlər,
Xəstə aparmısan İran tərəfə…
————
Cənnət Qarabağdan nə gül üzmüsən,
Dərman havasını udmusan nə də.
Əsgər göndərmişdin, gəldi üstünə,
Tabutu bayrağa bürünmüş nəvə.
—-
“Ağamaoğlan!” deyib, qonşu, ağlama,
Nə qədər ağlasan, qayıdan deyil.
Zirvə söhbətinə bel də bağlama,
Tanrıya məlumdur hamının yeri.
——
Təzə güllər apar qəbrinin üstə,
Ələ al özünü, qonşum, ağlama,
Salam verib-alsan, üzün də gülsə,
Bəlkə də xoş gedər Ağamoğlana…
19. 12. 2020, Samara
1960-cı illər
Kosmosa uçan il Yuri Qaqarin,
Kennedi ağ evə gəldiyi vaxtda,
Bizim xalqımız da qalmadı geri,
Böyük bir hadisə yaratdı o da.
=
Radio vardısa evində kimin,
Bir gün eşidildi səsi Zeynəbin.
Bu səs oxşamırdı heç kimininkinə,
Bu həm doğma səsdi, həm də əcnəbi.
=
Dinəndə çaşdırar, məəttəl qoyar,
Başında tükləri ürpədər həm də.
Oxuyan nə Fatma Mehralıyeva,
Nə Şövkət, nə Sara, Tükəzban nə də.
=
Yoxdu televizor kənddə o vaxtlar,
Şəklini görən də Zeynəbin azdı.
Tək-tük qrammafon valı alanlar,
Görə bilərdilər şəklini üzdə.
=
Bu zalım qızıının, deyirdi hamı,
Bəlkə də gözəldir özü səsindən.
Baxışı ilan tək çalır adamı,
Bir də görürsən ki, alışır bədən…
=
Gəldi televizor dövranı sonra,
Kimin gücü çatdı, aldı kənddə də.
Cib dəsmalı boyda ekran, ağ-qara,
Verdiyi sevincsə dünyalar qədər.
=
Leonid Brejnev, Axundov Vəli —
Rəhbərlər gəldilər evlərə birdən.
Hərdən Əliağa, hərdən Lütvəli,
Gəldi Nəsibəylə Bəşir də hərdən.
=
Yığışıb qonşuda futbola baxdıq,
Ağladııq baxaraq “Leyli-Məcnun”a.
Gözlədik il boyu Məşədibadı,
Gülüşdük qarnımız cırılanacan…
=
Sonra qasırğa tək gəldi elə bil
Xanlarova Zeynəb televizora.
Tanrı qəzəbi tək tək şığıdı qəfil,
Gəldi, camaatı saldı azara.
=
Qolu, çiyni açıq, sinəsi açıq,
İşvəli gözlərdə ocaq qalanmış.
Vardısa bir azca müsəlmançılıq,
Çıxdı axırına əndamı yanmış.
=
Dayanan deyilmiş səhnədə müti,
Açdı qollarını, oynadı zalım.
Sən bu kişilərdə gör məşəqqəti,
Hərənin çəkdiyi içində qalıb.
=
Baxır qaşqabaqlı Məmmədhüseyn,
Deyir «kim buraxır bunu bu halda”.
Qardaşı Ərəstun gülür, əksinə,
Deyir “səsi qəşəng, oynamağı da”.
=
“Sakit olun!” deyir Böyükkişə,
Özü oxuyandır, dəyər verəndir.
Ətirlənib gəlib, əyni də təzə,
Zeynəb ona baxır elə bil indi…
=
Durub qabağında televizorun,
Özünü Zeynəbə oxşadır Atlas.
Deyir məndə ola bəzəyi bunun,
Vallah, gözəllikdə mənə tay olmaz…
=
Başını bulayır Tükəzban xala,
Düşür sümüyünə səsi Zeynəbin.
Deyir “əyni-başı abırlı ola,
Neynək, oynasın da, axı nə eybi…”
=
Əlini əlinə vurur Şiralı,
“Yaxşı qulaq asın, deyir, mənə siz,
Bizim qız-gəlin də, daha az qalıb,
Belə geyinəcək, görəcəksiniz…”
=
Əsəbi qatılır debata Yavər.
“Əşşi, bir köpüklük oxuyan deyil”.
Əsir dodaqları, üzü, boynu tər,
Şeytanla döyüşə girib elə bil…
=
Gəldi dağlı qızı, gəldi qəfildən,
İtirdi özünü bizim kənd yazıq.
Dəyişdi baş-beyin, dəyişdi bədən,
Dəyişdi hərarət, nəbz və təzyiq.
=
Bilindi su deyil axan damarda,
Qandır — qaynamaqdır qanın xassəsi.
Günahkar yaradıb bizi yaradan,
Günah tək şirindi Zeynəbin səsi…
06-08. 09. 2020, Samara
…Torpaq yandırırdı yalın ayağı,
Yanır, qovrulurdu dünən göy olan.
Havalı işləyir, gəzirdi insan,
Heyvan nəhləyirdi xəstə sayağı.
Gördüyn ilğımdı hayana baxsan,
Buludlar dönürdü tüstüyə göydə.
Həyat dayanırdı, ölməsəydi də,
Kürdü əvvəlki tək dolanıb axan.
Elə ki dərəcə qırxı keçirdi,
Yaxır, bişiriridi dərini usti,
Doldurub kolazın dərinkəsini,
“Ya Allah” deyərək lələm içərdi.
Çayın özü kimi lələm qədimdi,
Vardı xəzrisi də gilavarı da,
Qasırğa, fırtına qaldırardı da,
Coşurdu, aşırdı Kür kimi həddi…
Lələmin getdiyi azı min ildir,
Gedib tək kolazlı donanmasıyla.
Dövran, yox xəbəri, tərsə dolanır,
Kür yox, Xəzər Kürə tökülür indi.
Dərinkə doldurub içməli deyil,
Dil vurur, üzünü döndərir heyvan.
Kürün balıqları, kürüsü talan,
Dadı oğurlanıb indi elə bil…
Ağır və yöndəmsiz mis farışında,
Anam gün uzunu su daşıyardı,
Anam bişirərdi, anam yuyardı,
Qarıya dönürdü gəlin yaşında..
O vaxt, nə gizlədim, həyat ağırdı,
Ağır yaşayan var bəlkə də indi,
Çörək zəhrmardı, qandı, irindi,
İndi suyumuz da zəhrmar dadır…
24.07. 2020, Samara
Vətənim var mənim də, əlbəttə,
Qütbdən qütbə uçmuram quş tək.
Vətən nə ölkə, nə də dövlətdir,
Bir qarış yerdi ki, bağlanmış ürək.
Cənnətə bənzəməz, gözəl də deyil,
Yayın da qış kimi əziyyəti var.
Gülləri sısqadır, ötməz bülbül,
Nə sərindir, nə duru orda sular.
Kişi tutqun və qaşqabaqlı gəzər,
Ağzı qarğışla arvadın açılar.
İncidər qonşunu bəd qonşu, əzər,
Uşaqlarında böyük hikkəsi var.
Buranı kimsə cəhənnəm də sayar,
Bir az şişirtmədir bu, insafən.
Adi kənddir…pisi var, yaxşısı var,
Əziz və doğma…Vətəndir o, vətən…
Sözümlə, istəsə əgər Tanrı,
Dönərəm, vaxt gələndə, mən də ora,
Qoyaram arxada təyyarələri,
Ürküdüb quşları çaş-baş salaram.
Yox ləyaqətsə yanam ulduz tək,
Kəndin üstündə dönərəm buluda.
Bu işə xeyli təəccüblənərək,
Mənə baxar kişi də, arvad da…
02. 06. 2020, Samara
Hər il yay gələndə kolazı lələm,
Çəkib çevirərdi tərsə qıraqda.
Yeyilən yerləri söküb təzələr,
Vedrədə qaynadıb çəkərdi qır da.
Bir-bir taxtaların aralarını,
Səylə, tələsmədən kəpitkələrdi.
Qaba barmaqları gəzsə haranı,
Dəyişər, baxana təzə gələrdi.
Kürün qırağında kolaz dincəlir
Canına çəkilən qır quruyurdu.
Kişi hazırlardı təzə çəpləri,
Oturaq yerləri təmiz yuyurdı.
Kolaz köməkləşmə salınır suya,
Yenə dayanırdı səfərə hazır.
Bu taydan də o taya, sonra bu taya —
Tale yazısıydı bu da kolazın.
Fikirli o taya baxardı kişi,
Əlini üstünə qoyub alnının.
Axı çay keçilmir adi yol kimi,
Hücumla elə bil sahil alınır…
Dünyanın möhtəşəm dənizlərini,
Nə kolaz görmüşdü, kolazçı nə də.
Göylərsə üstündə həmin və eyni,
Xırda qayıqların, gəmilərin də.
Heraklit dediyi düzsə də, ancaq,
Heç nə dəyişmirdi, Kür da həmindir.
Yaxın səfərə çıx, ya da ki, uzaq —
Sonuncu mənzilin həmişə birdir…
15-17.05. 2020, Samara
xeyrulla xayal 