À M. Eugène Fromentin à propos d’un importun qui se disait son ami 

Mənə söylədi ki, o, çox varlıdır,

Yatalaqdan ancaq yamanca qorxur.

 — Qızıla-gümüşə qəlbi bağlıdır,

Ancaq Operaya sevgisi çoxdur.

Dedi təbiətin o, dəlisidir,
Müsyö Koro ilə yaxşı tanışdır.

— Dedi ekipajı  yoxudur indi
Ancaq bu, tezliklə düzələn işdir.

— Dedi ki, mərməri, kərpici sevir,
Həm toran, həm qızıl meşələri də;

— Onun fabrikində üç usta var ki,
Adları hər yerdə eşidiləndir.

— Dedi başqa şeylər hələ bir yana,
Şimalda səhmi var düz iyirmi min.

Alıb heç-neçəyə, çıxıb rastına,

Oppenordun neçə çərçivəsini.

Deyir xırda-xuruş şeydən ötrü o,

Hara desən gedər ( Lyuzarşa da!)

Marşe de Patriarş özü görüb o,
Nədə neçə dəfə aldanıb hətta;

Deyir arvadını sevmir elə də,
Deyir biganədir anasına da,
Ancaq inanır ki, ruh əbədidir,
Deyir Noboyeni oxuyub guya.

Deyir ki, bəyənir cinsi həvəsi,
Guya ki, Romaya səfər zamanı,

Bir qadın, özü də vərəm xəstəsi,
Ona məhəbbətdən tapşırıb canı.

Turneyli boşboğaz nəfəs almadan,

Nə az, nə də ki çox, üç saat yarım,

Mənə həyatından danışdı dastan,
Beynimi-başımı apardı zalım.

Nələr çəkdiyimi sizə söyləsəm,
Söhbətim tükənib bitən deyildir,

Kinimi yeyərək dedim özümə:

“Kaş indi uzanıb yata biləydim!”

Bəzən bezikdirir oturduğun yer,

Ancaq getməyə də olmur əlacın,

Eləcə yanımı stula sürtür,
Deyirdim cırasan belə alçağı.

Adısa Bastondur bu monstrun
Qurtulub gəlibdir yəqin taundan.

Canımı Qaskona qaçıb qurtaram,

Ya gərək özümü boğam mən suda,

Əgər onu ölüm kimi qorxudan,
Parisə haçansa hamı dönəndə,

Görsəm yolda məni birdən haqladı,
Bu taun, turneyli bəla yenidən.

Fransızcadan tərcümə

01-02.09. 18

Samara

[i] Ejen Fromanten (1820-1876) – fransız rəsssamı və yazıçısı

À Celle qui est trop gaie

Başın, görünüşün, hərəkətlərin,
Gözəldir gözəl bir mənzərə qədər

Üzündə-gözündə təbəssüm gəzər,
Necə təmiz göydə yel əsər sərin.

Sənin əllərindən, çiyinlərindən,

Ətrafa bir işıq kimi yayılan,
Sağlamlıq qaytarar sənin yanından
Ötən qüssəlini həyata birdən.

Sarsıdar görəni, baş gicəllənər.

Sənin geyimində o rənglər ki var.
Şair xəyalında səhnə yaranar,

Başlayar bir coşqun rəqsə çiçəklər.

Bütün bu divanə biçimli paltar,
Rəmzidir ruhunda rəngarəngliyin.

Məni dəli edir divanəliyin,

Sənə sevgim qədər nifrətim də var.

Haçansa sevimli bağ içində tək,

Gəzib sürüyərkən əfəlliyimi

Birdən hiss elədim günəş elə bil,

Dağıdır sinəmi, mənə gülən tək.

Bütün bu yaz çağı, bu göy çöl-çəmən,
Elə ürəyimi aşağıladı,

Qisasını zərif çiçəkdən aldım,
Təbiətdə olan təkəbbürün mən.

Beləcə bir gecə istəyirəm mən,

İşrət saatının vurduğu zaman,

Bədən xəzinənə xəlvət atım can,
Qorxaq tək üstünə sürünüb gələm.

Füsunkar dərinə çəkəm qamçını,

Sıxam, bağışlanmış döşünü əzəm.

Titrəyən böyrünü sarsıda zərbəm,

Orda gen və dərin bir yara açam,

Baş gicələndirir ah, bu şirinlik!

İndi daha gözəl, daha da parlaq,
Dəyişmiş və təzə dodaqlarınla,

Bacım, zəhərimə əlavə də tök!

Fransızcadan tərcümə

28.08. 2018

Samara

      Lesbos

Latın oyunlarının, yunan məzələrinin,
Lesbos anasıdır; şən, xumar busələr orda,
Günəş kimi alovlu və qarpız kimi sərin,

Gündüz cəlallı, gecə gözəl; Lesbos anadır,
Latın oyunlarına, yunan məzlərinə.

Lesbos, orda öpüşlər elə bil şəlalədir,

Necə qorxu bilmədən atılırlar girdaba,

Qaçırlar, hönkürürlər, gülürlər də arabir,

Dolğun və dərindilər, sirli və qaynardılar,

Lesbos, orda öpüşlər elə bil şəlalədir.

Bir-birinin vurğunu Lesbosda kurtisanlar,
Qalmır əks-sədasız burda heç zaman bir ah,

Ulduzlar Pafos qədər sənə də heyrandılar,

Veneranın Sapfoya qibtəsinə səbəb var!

Bir-birinin vurğunu Lesbosda kurtizanlar,

Lesbos, isti gecələr, xumarlıqlar diyarı,
Gözləri ifadəsiz, bədənlərinə aşiq

Qızlar ayna önündə durub sığallayırlar,
Yetkin matahlarını; səmərsiz ehtiras, eşq!

Lesbos, isti gecələr, xumarlıqlar diyarı,

Necə də qaşqabaqlı baxsa qoca Platon,

İfrat öpüşlərinlə, həm mürəkkəb, həm incə,

Sevgi hoqqqalarınla bəraət qazanarsan,
Sevgili səltənətə sevimli kraliça,

Necə də qaşqabaqlı baxsa qoca Platon.

Bəraət qazandıran  sənə işgəncələrdir,

Sevdalı ürəklərə əbədi çəkdirilən,

Nurlu təbəssümlərin uzaqlardan cəlb edir,

Özgə göylər dalında dumanlı görünsə də,
Bəraət qazandıran sənə işgəncələrdir.

Hansı bir Tanrı, Lesbos, hakimin ola bilər,
Zəhmətlərdən alnının rəngi əgər qaçıbsa,

Qızıl tərəzisiylə ölçə bilərmi məgər,
Göz yaşı selini ki, dənizə axıdırsan?

Hansı bir Tanrı, Lesbos, hakimin ola bilər?

Düz-əyri qanunları bizimçin nədir axı?

İncəqəlb bakirələr, adalara şan, şərəf.

Sizin din də müqəddəs başqa dinlər sayağı,

Cənnətdə də güləcək, eşq Cəhənnəmdə də!

Düz-əyri qanunları bizimçin nədir axı?

Tək məni seçdi Lesbos şairlərin içindən,
Sirrini vəsf etməyə qönçə bakirələrin,
Uşaqlıqdan şahidəm qara şəbehlərə mən,
Qarışardı gülənlər orda hönkürənlərə,
Tək məni seçdi Lesbos şairlərin içindən.

 
Lyökat zirvəsində güdükdəyəm o vaxtdan,

İti və uzaqgörən keşikçi güdür necə,
Keçdimi hansı briq, freqat ya da tartan,

Mavilikdə uzaqdan parıltı görününcə,
Lyökat zirvəsində güdükdəyəm vaxtdan.

Öyrənmək üçün dəniz həlim ya dalğalanan,

Hönkürtülərin əksi qayalarda dinəndə

Gətirərmi bir axşam Lesbosa, bağışlanan

Meyidini sevimli Sapfonun; o gedəndi,
Öyrənmək üçün dəniz həlimmi, mehribanmı!

Kişi damarlı Sapfo məşuqə və şairə,

Yaslı ağuşluğuyla Veneradan gözəldi!

İztirab izlərinin qara çərçivılərə

Aldığı qara gözlə üstün ala gözlüdən,

Kişi damarlı Sapfo, məşuqə və şairə!

Ucadır Veneradan gözəlliyi dünyada,
Könlünün asayişi incilər kimi axır,
Qızılsaç gənciyinin şöləsi yayılmada,

Qızıyla əfsunlanan qoca Okean sarı;

Ucadır Veneradan gözəlliyi dünyada!

Sapfo getdi dünyadan küfrə yol verən günü,

Yaranmış pərəstişi və adəti saymadan,
Otlağa çevirərək öz gözəl bədənini

Erkəyə, qüruruyla cəzalandı onun da

Sapfo, getdi dünyadan küfrə yol verən günü.

Lesbos yas içindədir eləcə o zamandan,
Şərəf göstərirsə də ona kainat necə.

Sahillərdən yüksəlib səmalara ucalan,

Qasırğa harayıyla xumarlanır hər gecə,

Lesbos yas içindədir eləcə o zamandan.

Fransızcadan tərcümə

19-20.08. 2018

Samara