Архив тегов | Kiplinqin şeirləri

REDYARD KİPLİNQ. SUAL

Ноя9

Qardaşlar, siz deyin, neyləyərəm mən

Müharibə sona yetişən zaman

Sübut eləsələr hamıya birdən,
Dünyanın məhvinə səbəb insanam?

—

Bilinsə verdiyim bütün bu xeyrin,

Sonra da nə xeyir verəcəyəm ya,

Haqqı ödənibdir mənə neçə min
İnsanın qanıyla, iztirabıyla?

—

Qurban getməliydim bəlkə də təkcə,

Məhvimlə bəşərə olum xilaskar.

Baxdım gözüyumlu getdilər necə,
Ancaq açıq gözlə öldülər onlar.

—

Onlar demədilər sən də qılınc çal

Tale sınağına durub dözərkən.

Məndən gözləniən söz idi ancaq,

Dedim tanımıram onlarısa mən.

—

Döyüşlər yatanda bilinsə əgər,
Onlar ölüblər ki, azad olum mən,

Yaşaya bilərəm illəri məgər,
İllər alınıbsa qanla, ölümlə?

—

Qardaşlar, siz deyin, neyləyərəm mən,

İndi müharibə bitən zamanda,
Sübut olunsa ki, mənim üzümdən,
Dünya da, bəşər də tamam virandı —

Mən o insanam ki, bilinsə birdən,
Xahişi rədd etdi sınaq anında?

1916

 ingiliscədən tərcümə

07-09.11. 2021, Samara

QEYD: Bu şeir 1916-cı ildə, Avropadan gedən müharibəyə

Amerikanın münasibətinə qınaq kimi yazılmışdır. 1917-ci ildə, nəhayət,

Birləşmiş Ştatlar Birinci Dünya müharibəsinə qatıldı.

Şeir həmçinin cəbhədən yayınmış insanın vicdan əzablarının

ifadəsi kimi də başa düşülə bilər.

Şeir ilk dəfə “Neytral” (“The Neutral») adı ilə map olunub.

===============================

RUDYARD KİPLİNG

The Question

Brethren, how shall it fare with me

  When the war is laid aside,

If it be proven that I am he

  For whom a world has died? Читать далее →

REDYARD KİPLİNQ. GEFSİMAN

Ноя8

1914-18

Onda Fransada, Pikardidəydik,

Orda bağ var idi, adı Gefsiman,

Ora çox gəlirdi qadın və kişi,
İngilis əsgərlər yığışan zaman.

Bu bağdan keçərdik adəti üzrə,

Ya da dayanardıq – cürbəcür idi.

O yanda maskanı taxırdıq üzə,

Çünki qaz həmləsi ola bilərdi.

—

Orda bağ var idi adı Gefsiman,

Bir qız orda gördüm, qaynadı qanım.

Onunla hər dəfə danışan zaman,

Dua eləyirdim yan ötsün camım.

Əsgərlər ot üstdə uzanırdılar,

Zabit otururdu stulun üstdə,

Dua eləyiridm mən yorulmadan,

Deyirdim, nə olar camım yan ötsə.

—

Camım yan ötmədi, cam ötmədi yan,
Dua eləsəm də, ötmədi məndən.

İçdim, qaz həmləsi başlanan zaman,

Gefsiman bağını tərk eləyəndə.

ingiliscədən tərcümə

06-07. 11. 2021, Samara

QEYD:Şeirin mövzusu Birinci Dünya Müharibbəsi ilə bağlıdır, döyüşlərin

gedişində almanlar zəhərləyici qaz tətbiq edirdi. Qaz ciyərləri dağıdır,

tədricən öldürür ya da kor eləyirdi.
Tövrat allyuziyası Mattanın incilindədir 26. 39: “Atam, mümkünsə, bu camı məndən yan ötür

================================================

RUDYARD KİPLİNG

Gethsemane

1914-18

The Garden called Gethsemane

  In Picardy it was,

And there the people came to see

  The English soldiers pass.

 We used to pass — we used to pass

  Or halt, as it might be,

And ship our masks in case of gas

  Beyond Gethsemane. Читать далее →

REDYARD KİPLİNQ. HOMER

Ноя7

Homer rübabını dindirən zaman
Həndəvərdəkilər deyərdi nəğmə.

Eşitdiklərində maraqlı olan,

Nə var, götürərdi – mən də eləyəm.

—

Həm bazar qızları, balıqçılar həm,
Çoban, dənizçi də – eşidirdilər,

Çoxdankı nnəğmələr dinir təzədən,

Ancaq dinmirdilər – eləcə siz də!

—

Bilirdi xalq bilir oğurluğunu,
Küy salan yox idi hamı bilsə də,

Ancaq göz vururdu görsə kimi onu,
O da göz vururdu – eləcə biz də.

ingiliscədən tərcümə

05.11. 2021, Samara

=============================

RUDYARD KİPLİNG

OMER

When ‘Omer smote ‘is bloomin’ lyre,

  He’d ‘eard men sing by land an’ sea;

An’ what he thought ‘e might require,

  ‘E went an’ took — the same as me! Читать далее →

REDYARD KİPLİNQ.PEYĞƏMBƏRLƏR ÖZ ELİNDƏ

Ноя5

Hər yerdə şərəflidir peyğəmbərlərin yeri,

Dünyaya gəldikləri kənddən savayı ancaq.

Burda yaxşı tanınır körpəlikdən hər biri,
Burda onlara heç vaxt məhəbbət olmayacaq.

 

Peyğəmbərlər yaramaz, cavan, şanpərəst ikən,
Bundan əməlli-başlı onlar dərd çəkərdilər.

(Baxsan yazdıqlarına, bunu özün görərsən)

Sonra nemət olacaq peyğəmbərə bu dərdlər!

 

Ninivə şəhərinin gücü çatmaz bu işə,
(Başıbütöv udsa da onu lap balinalar),
Nəbi doğulan yeri başqasıyla dəyişə,

Keçmişiylə çətin ki, burda maraqlanan var.

 

Onu sevən az deyil, nifrət edən də çoxdur,

Bu onun indi necə, kim olmağından doğur.

ingiliscədən tərcümə

04-05. 2921, Samara

Qeyd: Ninivə — qədim Assiriya şəhəri. Tövratda ilk dəfə “Varlıq” hissəsində xatırlanır.

Kiplinqin bu şeirində Yunis peyğəmbərin balıqla udulmasına, onun şəhərə, tövbə eləmədiyi halda,

dağılacağı barədə xəbərdarlığına işarə var.

==========================

Rudyard Kipling

Prophets at Home

Prophets have honour all over the Earth,

  Except in the village where they were born,

Where such as knew them boys from birth

  Nature-ally hold ’em in scorn.

—

When Prophets are naughty and young and vain,   

  They make a won’erful grievance of it;
(You can see by their writings how they complain),

  But o, ’tis won’erful good for the Prophet!

—

There’s nothing Nineveh Town can give      

  (Nor being swallowed by whales between),

Makes up for the place where a man’s folk live,

  Which don’t care nothing what he has been.

—

He might ha’ been that, or he might ha’ been this,

But they love and they hate him for what he is.

REDYARD KİPLİNQ. MERİNİN OĞLU

Окт25

Dayansan ki, muzdunun qədərini biləsən,
Necə yedirdəcəklər, nə paltar alacaqsan-

Onda, Uilli, oğlum, dənizə yollanma sən,
Dənizə gərək deyil heç də sənin tək insan.

 —

Hər əmrin səbəbini bilmək istəsən əgər,
Girişsən yaındakı adamlalra qovğaya —

Dünyada yaşamağa, Uilli, çətin dəyər,
Çünki sənsiz də gözəl keçinəcək bu Dünya.

—

Canla-başla görməsən öz işini sən əgər,
Dəyərindən danışıb özünü öysən ancaq.

Oğlum, sənin dalınca gələr bəlkə mələklər,

Yer üzündəsə yerin heş zaman olmayacaq!

1911

ingiliscədən tərcümə

25.10. 2017, Samara

==================

 Rudyard Kipling

MARY`S SON

If you stop to find out what your wages will be

  And how they will clothe and feed you,

Willie, my son, don’t you go on the Sea.

  For the Sea will never need you. Читать далее →

REDYARD KİPLİNG. MƏNİM ANAM

Окт24

Uca təpə başında məni assalar əgər,
Anam, mənim öz anam!

Bilirəm bu dünyada yenə kim məni sevər,
Anam, mənim öz anam!

—

Ən dərin bir dənizdə boğulsaydım bir zaman,
Anam, mənim öz anam!

Kimdir göz yaşlarını bu ümmana axıdan,

Anam, mənim öz anam anam!

—

Bədənimi, ruhuimu əgər lənətləyələr,

Kim duasıyla məni bilirəm xilas elər.

Anam, mənim öz anam!

1892

almancadan tərcümə

24.10. 2021, Samara

================

Rudyard Kipling

Mother o’ Mine’

If I were hanged on the highest hill,

Mother o’ mine, O mother o’ mine!

I know whose love would follow me still,

Mother o’ mine, O mother o’ mine! Читать далее →

REDYARD KİPLİNQ. ANAMIN OĞLU

Окт23

 

Bir yuxu görürəm – qorxulu, müdhiş.
Elə yuxu ki, çin olmaz heç zaman.

Bir insan görürəm – zəkaslı itmiş,
Anamın oğludur həm də bu insan.

—

Atılıb bu adam dəlixanaya,
Azdır buranınsa fərqi qəbirdən.

Nə üstdə yatmağa səni qoyurlar,

Üzünü qırxmağa qoyurlar nə də.

—

Bu yerə gətirib çıxaran onu,
Nə bir cinayətdir, nə də ki, azar.

Sadəcə belinə Anam oğlunun,

Gücündən çox artıq qoydu yük Onlar.

—

Olüm qorxusundan, küydən ayılan,
Yaraı-xoralı, üşüyən, əsən.

Anamın oğlunun camını onlar,

Doldurdular daşıb tökülənəcən.

—

Əzib bədənini, zəkasını da,
Ancaq dəymədilər onun canına.

Tapmazdı bir insan cavab dünyada,
Anamıın oğlundan soruşulana.

—

Zülm versələr də ona nə qədər,
Görəndə  nə ölür, üzülür nə də,

Çəkə bildiyindən çox incitdilər,

Anamın oğlunu ona görə də.

—

Bilən yox, o nə vaxt gələr özünə —
Aha, o, hardasa burda olacaq:

Güzgüyə baxanda saqqal da görsəm,

Bilirəm ki, mənəm o insan ancaq.

ingiliscədən tərcümə

23.10. 2021, Samara

 =======

Rudyard Kipling

The Mother’s Son

I have a dream — a dreadful dream —

  A dream that is never done.

I watch a man go out of his mind,

  And he is My Mother’s Son. Читать далее →

Redyard KIPLING. MININCI INSAN

Апр6

Rudyard_Kipling

Süleyman deyir: sənə içində min insanın
Biri doğma qardaşdan yaxın olar daha da.

Beləsini sən axtar, ömrünün yarısıını,

Əsirgəmə, tapdığın — dəyər gedən bu vaxta.

 

 

Doqquz yüz doxsan doqquz insan istəyir bilə,
Sənə başqalarının nədir münasibəti.

Mininci insan ancaq həmişə səninlədir,
Aləm düşmənin ola, pozulmaz sədaqəti.

 

 

Necə vədlər verəsən, yalvarasan nə qədər,
Tapa bilməyəcəksən həyatda beləsini.

Doqquz yüz doxsan doqquz insan verəcək dəyər,
Görkəminə, adına, öyrənəcək nəslini.

 

O səni tapsa ancaq və ya sən onu tapsan,

Dünyda yox önəmi ayrı heç nəyin daha.

Üzər, boğular ya da çünki Mininci İnsan,

Səninlə birgə hansı sulara atılsa da.

 

 

Girə bilərsən onun pul kisəsinə sözsüz,
Necə istəsə xərclər sənin pulunu o da.
Yolda qarşılaşanda danışıb-gülərsiniz,
Haqq-hesab məsələsi sanki yox aranızda.

 

 

Doqquz yüz doqxsan doqquz insan gümüş istəyər,

Qızıl istəyər,  haçan hansı sövdə bağlasa.

Ancaq Mininci İnsan onlara tamam dəyər,
Görür ki, qiymətlidir ürəyində nə varsa.

 

 

Onun səhvi səninki, sənin düzündür düzü,

Yerində olubsa da, olmayıbsa da əgər.

Çiyin ver və arxa dur, bütün dünya da görsün,

Sədaqətini göstər!

 

 

Doqquz yüz doxsan doqquz insan çətin ki dözə,
Lağa ya istehzaya, gülüşə, eyhamlara.

Ancaq Mininci İnsan səninlə sona qədər,
Qalar – dar ağacı da olsa və hətta sonra!

 

İngiliscədən tərcümə

06.04. 2020, Samara

 

The Thousandth Man

 

0NE man in a thousand, Solomon says.
Will stick more close than a brother.
And it’s worth while seeking him half your days
If you find him before the other. Читать далее →

RADYARD KİPIİNQ MİLLƏTİN SƏRVƏTİ, ADI NAMİNƏ

Апр8

Rudyard_Kipling

For All We Have And Are

 

Millətin sərvəti, adı naminə,

Taleyi naminə balaların da,
Qalx ayağa, cəbhə gözləyir yenə.

Kəsib qapımızın ağzını hunlar!

Bir əsər qalmadı bizim dünyadan,

İşrətdən çevrildi üstünə altı,

Dəyərli heç nə yox bu günə qalan,

Təkcə daşdır, oddur, bir də poladdır!

Bildiyimiz hər şey itib getsə də,
Əhd-ətiq hələ bizə dayaqdır:

“Saxla ürəyini cəsarətdə sən,

Tükənməz qüvvəylə qolunu qaldır.

 

 

 

Dünyanı bir zaman boğaza yığan
Sözü eşidirik yenidən indi:

“Qınsız, nəzarətsiz iti qılıncdan,
Yer üzündə geclü olan şey nədir?”
O yenə qaldırır bəşəriyyəti,

Yenə də millətlər qalxır ayağa,

Divanə və müti düşmənə qəti,
Zərbə endirərək sarsıda, yıxa.

 

 

Rahatlıq, razılıq, könül xoşluğu,
Əsrlər boyunca yığılan qazanc,

Gecə zülmətinə batıb yox oldu,
Təkcə özümüzük indisə qalan.

Tutub canımızı biz dişimizə,
Gələn sınaqlara sinə gərərik,

Təhdidlə, fitnəylə durub üz-üzə,

Yenə, dönə-dönə yenilənərik.

Nə  yaratmışıqsa, itib getsə də,
Əhd-Ətiq hələ bizə dayaqdır: —

“Yenə ürəyini üzmə səbrdən,

Tükənməz qüvvəylə qolunu qaldır”.

 
Fəqət boş ümidlər, yalanla ya da,
Biz çata bilmərik məqsədimizə.

Burda ruh gərəkdir, həm də iradə,

Qurbanlar qələbə gətirər bizə.

Hamının önündə bir vəzifə var —
Verməyə bir can var hər birimizdə.
Ensə İngiltərə, uca nə qalar?

Dursa  İngiltərə, ölüm yox bizə!

1914

İngilscədən tərcümə

06-08.04. 2019, samara

 

For All We Have And Are

 

 

 For all we have and are,

For all our children’s fate,

Stand up and take the war.

 

 

The Hun is at the gate!

Our world has passed away

In wantonness o’erthrown.

There is nothing left to-day

But steel and fire and stone!

 

 Tough all we knew depart,

 The old Commandments stand: —

 «In courage keep your heart,

 In strength lift up your hand.

 

Once more we hear the word

That sickened earth of old: —

«No law except the Sword

Unsheathed and uncontrolled.

 

 

Once more it knits mankind,

Once more the nations go

To meet and break and bind

A crazed and driven foe.

 

 

Comfort, content, delight,

The ages’ slow-bought gain,

They shrivelled in a night.

Only ourselves remain

 

To face the naked days

In silent fortitude,

Through perils and dismays

Renewed and re-renewed.

 

 

Though all we made depart,

 The old Commandments stand: —

 «In patience keep your heart,

 In strength lift up your hand”.

 

No easy hope or lies

Shall bring us to our goal,

But iron sacrifice

Of body, will, and soul.

 

 

There is but one task for all —

One life for each to give.

What stands if Freedom fall?

Who dies if England live?

RADYARD KİPLİNQ.  AĞ ADAMIN YÜKÜ

Апр5

Rudyard_Kipling

The White Man’s Burden

Birləşmiş Ştatlar və Filippin

 

Götür Ağ adamın ağır yükünü

Yığ oğullarını, yolla qürbətə,
Getsinlər ən nəcib törəmələrin,
Əsirin olana  çətin xidmətə;

Zirehli, silahlı yol gedər onlar,
Ürkək, həm də vəhşi xalqa çatınca.

Sənə təzə əsir düşən adamlar
Yarı uşaqdılar, yarı da şeytan.

 

 

Götür Ağ adamın ağır yükünü –

Səbirlə, əzmlə gərək dözəsən,
Terror hədəsinə məhəl qoymadan.

Və ləyaqət göstər hər bir halda sən;

Nitqini həm sadə, həm açıq elə

Yüz dəfə təkrarla, üzülsən necə.

Özgənin xeyrinə yönəlt səyini,

İşlə, başqası da yesə qazancı.

 

 

 

Götür Ağ adamın ağır yükünü
Barışın amansız və qanlı hərbi –

Aclığın qarnına tök boğazacan,

Çalış, kəs kökündən xəstəlikləri;

Məqsədə yetməyə az qalan zaman,
Yeni çağırışlar durmadan axtar,

Ayıq ol, Tənbəllik, birə Mövhumat,
Bütün ümidini heçə çıxarar.

 

 

 

Götür Ağ adamın ağır yükünü –

Bu, kral həyatı deyil möhtəşəm

Daimi xidmətdir, ağır və həqir –

Bu nağıl hamıya məlum həmişə.

Girməzsən tikdiyin limanlara sən,
Çəkdiyin yollarla gedər özgələr,

Bütün həyatını sərf elə yarat,
İşinə ölümün bir gün ad verər.

 

 

Götür Ağ adamın ağır yükünü:

Bil ki, nə olacaq mükafatın da:

Qınar qayğısına qaıdığın səni,
Nifrət də duyarsam qoruduğundan –

Sənin can yandırıb bir vaxt işığa,
Çıxardıqlarının qəzəbli səsi:

“Niyə köləlikdən qopardın bizi,

Hanı sevdiyimiz Misir gecəsi?”

 

 

 

Götür Ağ adamın ağır yükünü —
Aza qane olub ancaq enmə sən —

Çalışma azadlıq şüarlarıyla
Öz zəifliyini pərdələyəsən;

Sənin harayınla, pıçıltınla da,

Qoyub getdiyinlə, əməllərinlə,
Bu dinib-danışmaz, qaraqabaq xalq,

Səni və Tanrını dəyərləndirər.

 

 

 

Götür Ağ adamın ağır yükünü –

Qaldı uşaqlıq tək uzaqda indi —

Şəninə söylənən səmimi tərif,

Asan qazanılan dəfnə çələngi.

Kişiliyə doğru gedəsən gərək,
Qədirsiz illərin yarıb layını

Qanın soyuq qalar, dolarsan ağla,

Sənə çağdaşların dəyər verəcək.

1899  

 

İngiliscədən tərcümə

02-04.04 2019, Samara

QEYD: Şeir Filippinin, Puerto-Rikonun və başqa İspaniya ərazilərinin ABŞ tərəfindən tutulmasıyla bağlı hadisələrin təsiriylə yazılıb

 

The White Man’s Burden

THE UNITED STATES AND THE PHILIPPINE ISLANDS

 

 

Take up the White man’s burden —

  Send forth the best ye breed —

Go bind your sons to exile

  To serve your captives’ need;

To wait in heavy harness

  On fluttered folk and wild —

Your new-caught, sullen peoples,

  Half devil and half child. Читать далее →