Архив тегов | Mirzə Əlil

HƏYƏTDƏ BANLADI BEÇƏ, ABBASLI SƏSLƏDİ LİNÇƏ…

Hər dəfə Tural Abbaslını YouTube kanallarında görəndə vətən yadıma düşür və Məşədi İbad demişkən, halım pərişan olur. Vətən deyəndə ki, ölkənin hamısı yox, kiçik bir kənd və o kənddəki evimiz, bağımız, həyətimiz, həyətdə gəzən toyuq-cücə…

Mən yay aylarında oxuduğum kitabı kənara qoyub toyuq-cücəyə baxmağı çox sevərdim. Mən  baxdıqca cücələr böyüyüb fərə olurdular, beçə olurdular. Fərələr beçələrin qabağında nazlanıb  özlərini dartdıqca beçələrin təzə çıxan pipiklərində qızartı artırdı, yəqin ki, bu, eşqdən olurdu. Beçələrdə eşq həvəsi artdıqca onlarda oxumaq, yəni banlamaq, sevgilərini bütün kəndə yaymaq həvəsi oyanırdı, Gücənirdilər, cürbəcür qırıq-qırıq səslər çıxırdı…

Beçələr pərt olurdular, cücələr qaçıb gedirdilər…

Mən Tural Abbaslını görəndə, xüsusən səsini eşidəndə, o beçələr yadıma düşür…

Ah, vətən! Ah, vətənimin toyuqları, cücələri, fərələri…

Axşamlar isə çaqqallar ulaşırdlar. Ancaq bu ayrı məsələdir…

Hə, bu Tural Abbaslı Əvəz Zeynallının YouTube kanalında  səsinin cır yerinə salaraq və təzə banlayan beçələri xatırladaraq çığırırdı ki, türk bayrağının ipini kəsən Fuad İsmayılov linç olunmalıdır. Yəni bu “linç” sözünü mən düz başa düşürəmsə, Tural Abbaslı tələb edir ki, Fuad İsmayılov məhkəməsiz-zadsız asılmalıdır. Bir vaxt Amerikada ağların qaraları asdığı kimi.

Bu beçəyə oxşayan cənab partiya sədridir. Yəqin bu partiyada bir özüdür, bir də…Yox, təsəvvür edə bilmirəm ki, belə adamın başçılıq etdiyi partiyada ikinci bir adam da ola. Yəqin elə tək özüdür.Və yaxşı ki, tək özüdür. “Linç”çilər partiyası, kuklsklançılar bizə lazımdır?

İnternetdə bu “partiya”nın ideologiyası haqqında oxuyuruq: “Ağ Partiyasının doktorinası (İnternetdə belə yazıklıb: “doktorina” – M.Ə.)“Milli nizam»… “yeni osmançılıq» siyasətinin türk-islam coğrafiyasında təbliği…”

Milli nizam nədir? Bir şey başa düşdünüz? Nizam – universal kateqoriyadır, nizamın nə millisi? “Yeni osmançılıq” nədir? Əvəz Zeynallı kimi “kötü” deməliyik? Hüseyn Cavid kimi “ana” əvəzinə “anne”?

Bu adamın problemi və cəmiyyət üçün təhlükəliliyi bilirsiniz nədəndir? Cahiillikdən! Çünki bu adam təhsil almayıb. Guya “Müstəqil Azərbaycan universitet”ində oxuyub. Bu universitet hardadır? Orda hüquq əvəzinə “linçləmə” dərsi keçirdilər?

Mən əminəm ki, Tural Abbaslı qırxa yaxınlaşan yaşı ərzində dəfələrlə  bayraq ipi kəsməkdən min dəfə pis hərəkətlər edib. Və Tural Abbaslı həmin linçləmə şüuru ilə özünə yanaşsa, görər ki, tikə-tikə doğranmağa layiqdir.

Ağ partiya, ağ yalan partiya –belə hərəkətlərdən deyilmi?

Qəribədir ki, İnternetdə yaşı qırxa çatmış bu adamın haçansa bir gün də olsun ictimai-faydalı işlə məşöğul oldğöu barədə məlumar yoxdur…

“Linç”ə publik çağırışda cinayət tərkibi var və bunun üçün təkcə beçəyə oxşayan ağ yalan partiyasının rəhbəri yox, həm də Əvəz Zeynallı cinayət msuliyyəti daşıyırlar. Sabah bir osmanlı başlıxarab Fuad İsmayılovı öldürsə ya ona xəsarət yetirsə, Tural Abbaslı günühkar sayılmalıdır…

Eh, vətən! Bəzi insanlar xoruzları, bəziləri beçələri, fərələri xatırlatsalar da, onlar heç bir xoş təəssür yaratmırlar. Heyf deyildi əsl toyuq-cücə, kənd həyəti, kənd həyatı, evimiz!..

Axşamlar çaqqallar uLaşardı…Səhərə yaxın bir dəfə də…

Ancaq bu ayrı söhbətdir…

Sözümü bir yapon hokkusu ilə bitirmək istəyirəm:

Darvazamızı fələk vurubdur

Həyətdə banladı beçə

Tural Abbaslı səslədi linçə..

Mirzə Əlil

01. 02. 2022

AZƏRBAYCANDA BİR QAZİ VAR, O DA PREZİDENT

Azərbaycan mətbuatında “qazi” sözünə rast gələn kimi nə qədər çalışıram  gözümün qabağına müharibə iştirakçısı, əlili gətirim, gətirə bilmirəm. Özümü yumruqlayıram, Tofiq Yaqublu kimi hətta  öz-özümə kəllə atıram – alınmır. Gözümün qabağına “Məşədi İbad”ın son səhnələri gəlir: “Gedin, gedin, qaziyə deyin, qoy kəbini kəssin…” Bir də Mola Nəsrəddin lətifələrindəki qazilər yadıma düşürlər. “Kişi ağzında qızıl kimi söz danışır, sən qaz kimi boğazını uzadırsan…”

Əslində indi bizim veteranlara aid “edilən “qazi” sözü və şəriət məhkəməsinin hakimi mənasında qolan “qazi” sözü ərəbcə iki müxtəlif sözdür, onların yazılışı da fərqlidir. Bizdə qismən dilin fonetik kasıblığından iki sözü eyni cür yazıb omonimə çeviriblər. Ancaq “hakim” mənasında olan “qazi” sözü bizə nəinki tanış, hətta doğmadırsa, “döyüşçü” mənasında “qazi” sözünü”  patriotlar-puristlər dilimizə soxuşdurublar. Bu başabəla dil patriotları guya dilimizi əcnəbi sözlərdən təmizləyirlər. Bu necə təmizlikdir: ikinci ərəb sözünü, həm də təhrif olunmuş halda, dilə salmaqla?

Efron Və Brokqauzun ensiklopedik lüğətində oxuyuruq: “Гази (араб. غازي‎) — название вольных воинов, почётный титул мусульман, воевавших против неверных. Понятие встречается в мусульманских источниках c X—XI веков”.

(Şəriət hakimi mənasında olan «qazi» sözü isə belə yazılır: قَاضِي)

Yəni “qazi” – kafirlərə qarşı vuruşan sərbəst, azad döyüşçü. “Ğazv” – “həmlə” sözündəndir.

Latın mənşəli gözəl “veteran” sözü kimin gözünü ya qulağını deşirdi?

Veteran ya müharibə əlili mənasında işlədilən “qazi” sözünü xalqın yadddaşınin, şüurunun iliyinə yeritmək üçün gərək “Məşədi İbad” və Molla Nəsrəddin  lətifələri qadağan oluna.

“Gedin, gedin, qaziyə deyin…”

Lətifələrdə qazi, indiki dillə desək, korrupsionerdir. “Kişi ağzında qızıl kimi söz danışır…”

Ancaq bu lətifələrin birində müsbət qazi surəti var. O da Molla Nəsrəddinin özüdür.

Bir dəfə Molla müvəqqəti qazi təyin edilir. Yanına iki nəfər gəlir, biri o birindən şikayətçidir, deyir bu cənab mənə kəllə vurub. O cənab isə deyir ki, yox, bu cənab kəlləni özü özünə vurub…

Qazi molla məəttəl qalır. Deyir gedin bir az gəzin, mən fikirləşim. Onlar gedəndən sonra Molla məhkəmə eksperimenti keçirir ki, görsün öz-özünə insan kəllə vura bilər ya yox. Çox tullanır, az tullanır, axırda başı divara dəyib partlayır…

Ərizəçilər qayıdanda başı sarıqlı Molla cavabdehə deyir ki, kəlləni sən vurnmusan, o öz-özünə kəllə atsaydı, onun da başıı mənimki kimi yarılardı…

Hakim mənasında “qazi” sözü Azəribaycanda ancaq bir nəfərə aid edə bilər, o adam da prezidentdir. Çünki bütün hökmləri, xüsusən ən absurd hökmləri o çıxarır. Yəni Tofiq Yaqublunun başını dönə-dönə divara vurduğunu, buna görə də başını yox, gözlərinin xəsarət aldığını iddia edən qazi İlham Əliyevdir. Ancaq bu hökmü çıxarmamışdan qabaq əlahəzrət preziden gərək məhkəmə eksperimenti keçirəydi, yəni başını divara vuraydı. Onda görərdi ki, baş yarılır ya gözlər şişib örtülür…

Ona görə də bizim qəhrəman döyüşçülərimizə qazi deməyin, onlara gözəl “veteran” sözü yaraşır. Ölkədə bir kişi olduğu kimi, qazi də bir nəfərdir. Ancaq gərək bu qazi  də Mola Nəsrəddin kimi ədalətli ola, hökm çıxarmamışdan qabaq istintaq eksperimenti keçirə…

Öz üzərində…

Mirzə ƏLİL

21.01. 2022, Samara

GUYA İCMA ŞAMINA QIYMAYAN İMAM ƏLİNİN DOQQUZ RƏSMİ ARVADI OLUB, PEYĞƏMBƏRİN HƏM QIZINI, HƏM NƏVƏSİNİ ALIB…

Qurban Məmmədli başıpozuq adamdır, hərçənd istedadlı və fərasətlidir. Ancaq xalq lideri olmaq üçün istedadlılıq və fərasətlilik zəruri şərtlər olsa da, kafi  şərtlər deyildir. Qurban Məmmədli özünü xalq lideri kimi görür. Və başa düşür ki, xalq onu öz lideri kimi görnür, You Tube-da ona baxan bir neçə min adam da, əlbəttə, xalqdandır, ancaq xalq deyil. Qurban Məmmədli bunun səbəbini xalqın cəhalətində, savadsızlığında, ölkə taleyinə biganəliyində və hətta biqeyrtliliyində görür. Hüquqşünas kimi Qurban Məmmədli əjdaha deyil, ümuiyyətlə, Azərbaycanda nəinki Koni, hətta Reznik, Padva kimi hüquq əjdahaları yoxdur. Azərbaycanlının Qaradağ daşları qalınlığında olan hüquq kirtablarını , anqlo-sakson hüquq sistemminin əsaslarını, məcəllələri vurma cədvəli kimi əzbərləyib öyrəndiyini təsəvvür etmək çətindir. Ordan-burdan – hə. Mükəmməl – yox!

Jurnalist kimi də Qurban Məmmədli Larri Kinq ya Pozner deyil. Yəni qırxında öyrənir… Jurnalistlik peşəsində onun bacardığı ən yaxşı fənd manipulyatorluqdur ki, bu da onu yaxşı xarakterzə eləmir.

Son vaxtlar Qurban Məmmədli xomeynilik sənətinə yiyələnmək istəyir. Xomeynilik, mənim fikrimcə, müsəlman ruhaninin siyasətə qatılmağıdır. İndi Qurban Məmmədli tez-tez You Tube çıxışlarında hədislər danışır, Quran surələrindən fraqmentlər oxuyur, imam Əlidən sitatlar gətirir. Saqqalını bir az uzatsa və başına çalma qoysa, Xomeynidən seçilməz. (Hərçənd Qurban Məmmədlini, deyəsən, Xomeyni zirvəsi də təmin etmir, ondan yuxarıya, lap yuxarıya iddiası var. «Azərfreedom ailəsi» — «Əhli-beyt»in Qurban Məmmədli variantıdır, yəni ki, elə bilin fransız rəssamları «Əhli-beyt»ə karikatura çəkiblər…Son vaxtlar «Ailə» üzvlərinin bir-biriylə boğuşmağı, bir-birlərinə «oğraş» demələri» bu virtual karikaturadakı cizgiləri daha da qatılaşdırır…) Və əgər Xomeyni Parisdən İrana triumfla dönmüşdüsə, niyə Qurban Məmmədli Londondan belə bir zəfərlə Bakıya qayıda bilməsin?

Mənim onun qayıtmağı ilə işim yoxdur. (Hərçənd You Tube-da onun veilişlərinə baxan bir hneçə min adamın dəstəyilə belə bir qayıdış, əlbəttə mümkün deyil. Üstəlik bu bir neçə min «fanat»ın da əksəriyyəti boşboğaz, demaqq və zəvzəkdir, Qurban Məmmədlinin verilişlərinə şoulara baxdıqları kimi baxırlar, heç bir nizamlı siyasi fəaliyyətə qabil və əzmli deyildir, səviyyələri isə yazdıqları şərhlədrən bilinir).. Mənim işim imam Əlidən gətirilən sitatlarladır. Onlar hansı mənbədəndir? Əli nə isə deyibdisə, onu kim yazıb? Haçan yazb? Deyəndə? Ölümündən yüz il sonra, beş yüz il sonra? O sitatların Əliyə mənsub olduğuna nə sübut var? Həm də Əlidən yeni-yeni sitatlar gətirirlər – bu nə olan işdir? İnsan min üç yüz il qabaq öldürülüb…

Şiə ruhaniləri, indi onlara qoşulub onların başında durmaq arzusuna düşən Qurban Məmmədli Əlini ən yüksək əxlaqlı insan nümunəsi kimi qələmə verirlər. Bütün hallara uyğun gələn Əli sitatları var. Oturmaq, durmaq danışmaq, gülmək, arvad almaq, yemək, içmək, xəstələnmək, doğmaq, ölmək, boşamq – bunların hər birinə Əli ən müdrik rəyini verib ki, şiə cəmiyətinin nə məhkəməyə, nə müəllimə, nə həkimə ehtiyacı qalır.

Əlinin müstəsna düzlüyü, sadəliyi, qənaətcilliyi , icma malını göz-bəbəyi kimi qorumağı dillərdə dastandır. Şeyx Qurban Məmmədli nəql edir ki, bir gün — yəqin axşam, ya da gecə — həzrət Əli bir nəfərlə dövlət məsələlərini müzakrə edirmiş. Sonra keçirlər şəxsi söhbətə. (Yəqin təzə, sütül bir arvad almaq barəsində). Bu an həzrət Əli qabaqlarındakı şamı cəld söndürür, yanındakı mücrüdən şam çıxarıb onu yandırır. Həmsöhbəti təəccübünü bildirəndə həzrət Əli deyir ki, bayaq qabağımızda icma şamı yanırdı, biz də icma məsələlərini müzakirə edirdik. İndi şəxsi söhbıtə keçdik, təzə arvad almaqdan danışırıq, ona görə daha icma şamını yandıa bilmərəm, gərək öz şamımı yandıram, çünki mən Azərbaycan prezidenti kimi korrupsioner deyiləm…

Bunu şeyx Qurban Məmmədlidən eşidən soydaşlarımdan neçəsi həzrət Əlinin fövqəladə düzlüyünə heyran olaraq qəşş edib yıxılıb…

Şiə ölkələrində, o cümədən Azərbaycanın şiə hissəsində mollalar bu şam əhvalatıyla eşidənləri vəcdə gətirib ətək-ətək pul qazanırlar…

İndi qayıdaq şama. İcma şamına. Şam elə həzrət Əlinin vaxtında da elə bahalı şey olmazdı. Deyək ki, şəxsi söhbət zamanı şamın parası yandı —  bununla xəzinə dağıacaqdı?

Əlbəttə, mənə deyə bilərlər ki, məsələ qiymətdə deyil, nümunədədir, həzrət Əli icmanı icma malına hörmətə, sədaqətə öyrədir, bunu özündən başlayırdı…

Hə, özündən başlayırdı… Siz öləsiniz…

Siz bilən, bir arvad saxlamaq neçəyə başa gələrdi? Həzrət Əlini rəsmi 9 (doqquz!) arvadı olub. Çoxlu da kənizi. Bütün bu arvadlardan həzrət Əlinin 34 (otuz dörd!) uşağı olub. Bir kəndin adamıdr! Həzrət Əlinin nə qədər qazancı var imiş ki, bu qədər arvad-uşağı saxlaya bilirmiş? Nəzərə alın ki, bu on beş arvadın hər biri ayrı mülkdə yaşamalıydı! Və on-on beş arvad saxlayan kişi bəllkə də yeddinci əsrdə nümunə ola bilərdi. İndi ola bilməz. Belə adamlara arvadbaz, seksoqolik, seksual manyak, sekslə qayğılanmış deyirlər. Bu qədər uşağı istehsal eləmək üçün kişi gərək nəinki gecə, hətta gündüz də qan-tər içində çalışa…

Qurban Məmmədli öz qızını yəqin ki, yeddi-səkkiz arvadı olan kişiyə verməz. Hansı abırlı kişi qzını hərəmxanaya verər?

Və London şeyxi Qurban Məmmədlinin yadına salıram ki, icma şamını göz-bəbəyi kimi qoruyan Həzrət Əli peyğəmbərin əvvəl qızını, sonra nəvəsini alıb…

Həzrət Əlnin bir arvadı olsaydı belə, hətta İsa kimi arvadsız olsaydı belə o, indiki insan üçün nümunə ola bilməzdi. O insanlar quldarlıq dövrünün adamlarıdırlar. Onlar qul alıb-satıblar. Cəmiyyət qullara və qul sahiblərinə bölünüb. İnsan başı kəsmək toyuq başı kəsmək kimi bir şey olub. İndi hətta Azərbaycan kimi qəddar ölkədə də ölüm hökmü yoxdur. Qadınları hərəmxanaya yığmırlar.

Əlinin düzlüyü mifik yox, həqiq olsaydı belə indiki müsəlmanları oğurluq eləməkdən saxlaya bilməz. İnsanları qanunu pozmaqdan hüquq-nmühafizə orqanlarının saflığı, cəzanın qaçılmazlığı, dövlətin seçkili nümayədələr vasitəsilə, mətbuat vasiitəsilə xalq nəzarətində olmağı saxlaya bilər. Əgər dövlətdə bütün rəhbərlik oğrulardan ibarətdirsə, vətəndaşlar necə oğurluq eləməsinlər? Bəlkə də vətəndaş qonşu çəpərindən onun həyətinə uzanan budaqdan almanı ya narı dərməz, ya da dərib yiyəsinə qaytarar. Ancaq pis qorunan ya da yiyəsiz görünən dolu kisəni dalına atıb aparar. Çünki hamı oğurlayır – prezident, nazir, deputat, məmurlar. Kiçik adam, sadə insan oğurluq eləyəndə özünü oğru saymır, düşünür ki, ondan oğurlananın bir hissəsini qaytarır. Və oğurlamaqdan utanmır da. Utanmaq insan ləyaqətinin təzahürü, göstəricisidir..  Bu cəmiyyət isə insanı ləyaqətdəm mərhum edir, ləyaqətlə yaşamaq qanunsuz Kalaşnikov gəzdirmək kimidir, ləyaqətlə yaşamaq istəyənin günü qara olar…

Belə-belə işlər…

Nə şam, a kişi! On-on beş arvad, bir sürü uşaq… İndi özün hesabla bunun xərcini…

Şeyx Qurban! Burax bu işin başını. Get Londonda futbola, flarmoniyaya, operaya, get Gertsen gəzib-dolaşan yerləri gəz… Gertsenin kitablarını oxu. Təhsilini təkmilləşdir. Hərdən ağıllı nəvənə zəng vurub yaxşı söhbətlər elə….Kütlə rəhbəri olmaq iddian səni məhv edər…

Gecə öz puluna aldığın bir şamı yandırıb otur işığında, yaxşı fikirləş…

Mirzə Əlil

P.S. Qurban Məmmədliyə tənqidi münasibətimə baxmayaraq, qanlı «Tərtər işinin» araşdırılması sahəsində onun gördüyü işin müsbət tərəflərini yüksək qiymətləndirirəm. Və arzu edərdim ki, bu işi gələcəkdə manipulyasiyalarsız, əsl hüquqşünas və hüquq madafiəçisi kimi, napoleonluq iddialarından əl çəkərək aparsın.

M.Ə.

16. 01. 2022, Samara

ƏFSANƏVİ ELMAR ALLAHVERDİYEVİN YEREVANDA PAŞİNYANA GÜLLƏ ATMAQLIĞI

Allah sənə rəhmət eləsin, Vasili Makarıç!

XURAL TV Studiyasında Əvəz Zeynallı və Elmar Allahverdiyev

— Sayın dinleyicilər, bu gün qonağımız əfsanəvi kəşfiyyatçı Elmar Allahverdiyevdir. Elmar paşa bu gün bizə sensasion bir olay danışmağa kararlıdır. Elmar paşa, xoş gördük sizi.

— Sağ olasan, Əvəz məllim. Dədə, bu iş belə olufdu. Bir dəfə əlahəzrət prezidentimiz, Ali baş komandan çağırdı məni yanına. Dedi ki, Elmar, saa bir tapşırığım var. Dedi bu Paşinyan oğrac Şuşada yallı gedəndən mənim iştahım küsüb, yeyif-içə bilmirəm, arvadla tez-tez dalaşıram. Sən gərək gedib onu öldürəsən. Eliyə bilsən, sənə medal verəjəm, beş min manat da dollar.

Dedim cənab prezident, mənim bu canım saa qurbandır. Tapşırığını yerinə yetirməsəm mən heç kişi dəyiləm. Bunu diyəndə prezident məni qujaxlyıb öpdü.

Ordan məni apardılar baş qərargaha. Dedilər ki, səni Bayrakdarla atajıyıx Yerevana. Sənə də kağız-kuğuz verəjiyik ki, guya sən akademik Aqanbeqyansan, Moskvadan Putinin tapşırığıyla gəlmisən Paşinyanla görüşməyə.

— Elmar paşa, men çaşqınlıq haletiunde bulunuram. Məgər akademik Aqanbeqyan çoxdan ölmədimi?

— Əvəz bəy, ölən ata Aqanbeqyandır. Oğlu var, o da akademikdir. Mənə dedilər ki, mən Auanbeqyana elə oxşuyıram ki, elə bil əkiz qardaşıyam.

— Beləmi, efendim? Pek iyi, devam edin.

— Bəli, məni Bayrakdara qoyub uçurtdular, Yerevan yaxınlığında paraşutla tullandım. Əyin-başımı, qəssumumu, qalstuxumu səliqəyə salıb getdim birbaş Paşinyanın sarayının qabağına. Kağızları portfeldən çıxarıf göstərdim, erməni voyenni dığalar hamısı qabağımda farağat durdu. Dedilər Paşinyan Yerevanda yoxdur, yenə Qarabağa gedib, bu gejəni qal oteldə, sabah gələjək.

Məni apardılar Yerevanın beşulduz otelinə. Hamı əlimə-ayağıma keçir, hamı qulluğumda, dolma gətirirlər, lavaş gətirirlər, konyak gətirirlər. Sonra iki xanım da gətirdilər ki, deyirsən hər ikisi Kardaşyandır.

— Paşam, bəlkə o xanımlar elə Kardaşyan bacılarıymış?

— Ola bilər. Mənnən ingiliscə danışırdılar. Mən də işlərni görüb buraxdım.

— Eləmi, paşam?

— Bə nəə? İşlərini görməsəydim, başa düşərdilər mən Aqanbeqyan deyiləm, əfsanəvi Azərbaycan kəşfiyyatçısıyam.

Nə başını ağrıdım, dədə, savax olcax məni apardılar Paşinyanın yanına, saldılar onun kavinetinə, bizi tək qoydular. Çünki Putunun adından yazılmıışdı biz gərək təkbətək söhbət eliyək. Paşinyan məni qujaxlamax, öpüb-yalamax…Dedim, kirvə, otur yerində söhbətimizi eliyək, mən bura mazaxlaşmağa gəlməmişəm. Kirvə oturan kimi pistoleti çıxartdım…

— Paşam, pistoleti nece keçirdiniz saraya?

— Dədə, mən əfsanəvi kəşfiyyatçı deyiləmmi? Pistolet mənim dalımdaydı.

— Dal cinbinizdemi?

— Yox, dalımda. Yəni soxmuşdum dalıma… Ayıb olmasın…

— Anladın sizi, paşam. İyi, iyi, pek iyi!

— Hə, dədə, pistoleti çıxarıb tuşladım bu oğraca. Birini atdım, yıxılmadı, ikisini atdım, üçünü atdım… Hamısını atdım, dədə. Anjax bu oğrac yıxılmır.

— Elemi, paşam? Ben bunu anlamıyorum! Kafama girmiyor!

—  Dədə, niyə anlamıyorsun? Sən demə pistoletə boş güllələri qoyublar Bakıda.

— Kim qoyub, efendim? Belə bir işmi olar?

— Dədə, xainlər eliyif bunu, xainlər. Baş qərargahda xain olub, pistoletimə boş güllələri doldurub… İstədim bu oğracı əllərimlə boğam. Əlimi bu murdara bulamaq istəmədim. Tüfürüb çıxdım ordan…

— Paşam, ordan necə çıxa bildiniz? Mən heyrətdə bulunuram!

— Dədə, niyə bulunursan? Mən əfsanəvi kəşfiyyatçı deyiləmmi? Ancaq necə çıxmağım sirrdir. Hərbi sirr. Cənab prezidentimizə söz vermişəm ki, Yerevanı almayınca bu sirri heç kimə aşmıyım.

— Prezident beş min manat dolları verdimi?

— Çox verdi, dədə. On min verdi. Ancaq indiyəjən xajalat çəkirəm ki, o oğrajı öldürə bilmədim.

— Elmar paşa, pistoletinə boş güllə qoyanı tapdılarmı?

— Axtarırlar, Əvəz bəy. Tafajaxlar. Onun üzünə tüfürməsəm kişi deyiləm, cinsi azlığam, Əvəz bəy…

Mirzə Əlil

14.01. 2022

PREZİDENT FƏRMANIYLA GENERALLANANLARIN ÇOXU GENERALLIĞA O DÖRD YAŞLI UŞAQDAN ARTIQ LAYİQ DEYL…

İlham Əliyevin Qarabağ səfərlərindən çəkilən şəkillər və videolar  sürrealist filmlərdən kadrlara bənzəyir. Cıdır düzündə arvadıyla çay içir — ətrafda bir insan yoxdur, elə bil bu çay dəsgahı göydən nazil olub. İlham əliyev ailəsiylə məscidə girir – məsciddə heç kim yoxdur, molla da yoxdur. Axı məsciddə molla olmalıdır! Bəlkə onu da it kimi qovublar?

Xudayar bəy mərhum dostu, indi dul arvadını alıb var-ryxuna sahib olmaq istədiyi Heydərbəydən nitq deyir və guyahətta ağlayır da. Mirzə Cəlil yaır ki, diqqətlə baxan görərdi ki, Xudayar katdanın gözləru qupqurudur… İstəyirsiniz vurun, doğrayın. kəsin – İlham Əlieyin müsəlmanlığına inanmaq olmur! Əgər bunlar belə müsəlmandırsa, niyə hamıyla birgə namaza durmurlar?

Və İlham Əliyev hara gəlirsə, adamlar elə bil yerin deşiyinə girirlər. Ya da beş-altı qalstuklu, yekəqarın kişi, ənlikli-kirşanlı arvad – ictimaiyyətin nümayəndələri olur. Arvadlar İlham Əliyevin yanında elə ehtiraslanırlar ki, onun dəmir yumruğunu ağızılarına almaq istəyirlər. Birini İnteretdə gördüm, prezidentlə süpürləşirdi…

Əlbəttə, bu xalq Əliyevə, xüsusən onun ailəsinə yaraşmır. İham Əliyev gərək Böyk Britaniya kimi ölkənin kralı olaydı, bir şəhərə gələndə də başına ingilislər yığılaydı. Şekspirdən, Bayrondan  danışaydılar. Azərbaycanlı ilə nə danışasan? Ağzını açan kimi deyəcək «dolana bilmirəm». İngilis acından ölsə də deməz ki, dolana bilmir…

Ancaq prezident, onun ailəsi xalqdan nə qədər iyrənsə də, onun səfərlərini elə təşkil etmək lazımdır ki, uzaqda da olsa, adamlar görünsünlər… Aktyorları bəzəyib onunla gəzdirmək olar. Özümüzkülərin ləyaqəti yoxdursa, gürcü aktyorlarını dəvət etmək olar…

İndi də bu dörd yaşlı general-leytenant!

Bu uşaq hardan çıxıb? Şuşada uşaq hardandır? Bunun atası yoxdur? Deyək ki, atası yoxdur, İsa kimi ilahi ruhdan əmələ gəlib, bəs axıı bunun anası olmalıdır. Hardadır bu ana? Necə gedib çıxıb bu arvad Şuşaya? General paltarını dörd yaşlı uşaqlara Şuşada tikirlər?

Mən bu dörd yaşlı generalla görüşün ssenarisini yazmış soydaşımın gözünün içinə baxmaq istərdim. Əlbəttə, çoxları bu adamın gözünün içinə tüpürmək istərdilər. Mən – yox. Ancaq baxmaq. Sonra dönüb getmək. Və Azərbaycan adlı dövlətin, azərbaycanlı millətinin olduğunu unutmaq…

Çünki bu uşaq genaral, bu görüş xəcalətdir.

Ancaq bu uşağın generallığında dərin simvolizm var. Yəni bu, general adının, rütbəsinin necə ucuzlaşdığını göstərir. Həmyerlilər, bacanaqlar, yeznələr, kürəkənlər, oynaşlar – hamısı general olur. Kiçik bir ölkədə generalların say-hesabı yoxdur. Vətən müharibəsində birinin burnu qanamayıb.

Ruslar Napoleonla mharibəyə Vətən müharibəsi deyirlər. Təkcə Borodino döyüşündə dörd rus generalı ölüb. İkisi —  Tuçkov qardaşlarıdır. Ataları da general olub. Beş olğunun beşi də general rütbəsiтə yüksəlib. Dördü Vətən müharibəsində iştirak edib.

Napoleon Borodino döyüşündə 25 generalını itirib.

Rus dvoryanlığı, ölkənin imtiyazlı sinfi müharibələrdə bu imtiyazın haqqını qanı ilə ödəyib. Azərbaycanda bütün sərvətlərə sahib olan, hətta dənizi hasarlaamış ailə və ailələrdən bir döyüşçü də çıxmayıb.

18-19 yaşında həyatlarını itirmiş fəhlə-kəndli balalarının qəbirləri üstünə dəmir medallar atırlır. Burnuna barıt qoxusu dəyməmiş harınların çiyninə qızıl poqonlar taxılır…

Uşaqla söhbət…

Uşaq söhbəti…

Uşaq-muşaq söhbəti…

Yəni prezidentin fərmanla general rütbəsi verdyi insanların əksəriyyəti o rütbəyə dörd yaşlı uşaqdan artıq layiq deyil..

Mirzə Əlil

27.1. 2021, Samara

BÖYÜK SABİRDƏN SABİR RÜSTƏMXANLIYA: «QEYRƏTİN OLMUR-OLMASIN…»

İlham Əliyevin 60 yaşı tamam oldu və onu həqiqətən sevənlərlə bərabər güzəranını, xoş gününü, mövqeyini, vəzifəsini, gələcəyini Əliyevdən asılı bilən hər kəs onu təbrik edir. Sevənlər qalsın, bu asılılar saysızdır. Hər brinin təbriki gedir Adminstrasiyaya, orda yəqin bir yerə toplayırlar, sonra bəlkə kitaba salacaqlar, prezident də, əlbəttə, başını ağrıdıb onları oxuyan deyil.  Ancaq təbrik göndərənlərin hər biri istəyir ki, cənab Əliyev onun təbrikindən xəbər tutsun. Bəlkə bir il hazırlaşıb, bəlkə iki-üç il. Gecələr yatmayıb, yediyi boğazından keçməyib, bəlkə hətta stressdən  müvəqqəti  ya birdəfəlik kişiliyini itirənlər olub. Hər biri başqalarının ağlına gəlməyən bir təbrik, bir alqış, bir arzu kəşf etməyə çalışıb.

Sabir Rüstəmxanlı kəşf edib. Deyib ki, İlham Əliyev gərək Azərbaycan kimi xırda bir ölkəni yox, Hindistanı idarə edə.

Yəni Sabir Rüstəmxanlı demək istəyir ki, İlham Əliyev – Messidir, gəlib Keşlə komandasında oynayır…

Bu Sabir Rüstəmxanlının abrı-həyası yoxdr. Onun adını eşidəndə əsl Sabirin “Olmur – olmasın” şeiri yadıma düşür. Ata ilə oğulun deyişməsi. Yəni “qeyrətin olmur –olmasın”. Yəni Sabir Rüstəmxanlı elə bil ki, ailə tərbiyəsi əvəzinə valideynindən belə tövsiylər alıb: Əyil, sürün, tərif de, yala, sabunlu-sabunsuz gir – “qeyrətin olmur-olmasın…”

Hindistan…

Hidistan ölkə deyil, siilizasiyasır, ən qədim, zəngin sizulizasiyalardan biri…

Böyük Britaniyanin tərkbindən çıxandan dünyanın ən böyük demokratiyasına çevrilir. Aşağı palatası iki ildn bir təzələnən, hökuməti tam nəzarətində saxlayan parlamenti, anqlo-sakson məhkəmə sistemi var. Mətbuat üzərində dövlət monopoliyası və nəzarəti yoxdur. Yerli özünüidarəetmə hələ iyirminc əsrin əvvəllərində yaranıb. 1933-cü idə pançayatlar azad, birbaşa seçkilərlə formalaşır. 28 federal ştatdan hər birinin azad seçkilərlə formalaşan qanunvericilik orqanı var,

Belə dövlətin başında azərbaycanlını təsəvvür edirsiniz?

Bir ayın içində Hindistan olar zoğal dəyənəkli Xudayar bəyin rəhbərlik etdiyi böyük bir Danabaş.

Bir ayın içində azad mətbuatın işi iflic olar, qəzetlər, televiziya kanalları maliyyəsiz qalıb bağlanar, qalanlarını hökumət özünə tabe edər ya da hampazorluqla  bağlayar.

Ştatların özünüidarəsi bir aya məhv olar, ştatlara Azərbaycanda olduğu kimi ofisinantlar, mal oğruları, Sədərək banditləri, prokuror qardaşları, hakim bacanaqları, gömrük qudaları rəhbər təyin olunarlar.

Partiyalar darmadağı edilər, ölkə əhalisinin yarıdan çoxu “antimilli ünsür” elan olunar…

Hindistan yüksək elektron avadanlığı, kosmik texnika, dərmanlar, avtomobillər istehsalı əvəzinə Belarus traktorları istehsal edər… Bütün iqtisadiyyat da bir neçə ailənin əlində…

Ölkənin mədəniyyəti də altı aya- bir ilə tənəzzüklə uğrayar, Rabindranat Taqor kimi yazıçıların əvəzinə Sabir Rüstəmxanlı kimi götöpənlər meydana çıxar.

Hind okeanının sahillərini prezidentin qudurtduğu adamlar hasara alarlar…

Və tezliklə Hindistanın axırı çatar…

Sabir Rüstəmxanlı kimi barbarlar öz güzəranı xətrinə  nəinki Hindistanı, hətta dünyanın qalan yarısnı da məhv etməyə hazırdırlar. Keşlə miqyaslı, Keşlə təfəkkürlü arvadlar və kişilər o qədər harınlayıblar, o qədər qızışıblar ki, Hindistana rəhbər təyin edirlər…“Yaxşı ki, Allah dəvəyə qanad verməyib” məsəli burda yerindədir… Hərçənd bu «qanadsız dəvələr»in kiçik ölkəmizin iqtisadiyyatı qalsın, millətin əxlaqına, mənəviyyatına vurduğu ziyan hədsizdir.

Tərtərdə minlərlə hərbçini ermənilərə satılmaqda günahlandrıb öldürüblər, əlil ediblər, həyatlarını korlayıblar.

Millətin şərəfini, ləyaqətini, gələcəyini, ümidini satanlar isə oturublar qondarma parlamentdə, boyunlarını yoğunladırlar… 

“Qeyrətin olmur – olmasın…”

Mirzə Əlil

26.12. 2021, Samara

ALİ BAŞ KOMANDANIN ÇASTUŞKALARI-12

Altımışa çatdı yaşım,
Oğlan kimi canım var.

Mənə daha altımış il,

Millətim yaş arzular.

Altımış il, daha artıq,

Xalq deyir  bizi hərlə.

Sən olmasan qırılarıq,
Ölkə məhv olar hələ.

         Ey! Uf!

Hər vətəndaş öz evində,
Altımış şam yandırıb.

Yeyir-içir Rüstəmli də,

Aclığı dayandırıb.

Məktub aldım Yaqubludan,

Yazır: “Yaşın mübarək.
Dəmir yumruğuna heyran —

Gözüm üstə vur görək!”

            Ey! Uf!

Tort bişirir yenə Eldar,
Düz altımış metrlik.

Mİlləti yeyər, qarnı doyar,
Yaranar həm də birlik.

Təbrik elər bu gün-səhər,

Yəqin məni İrəvan,

Soruşaram eləməsə:

“Bəs nə oldu, Paşinyan?!”

    Ey! Uf!

Zəng eləmir mənə hələ.
Sülhməramlı general,
Plan cızır Araiklə,

Əleyhimə qırışmal!

Mat qalmışam mən bu hala,

Bu nə hoqqa, nə  oyun?

Fransızlar uruslarla,
Xankəndidə qol-boyun!

  Ey! Uf!

Mİrzə Əlil

23.12. 2021, Samara

ŞUŞADA ÇOBAN ELDARIN ABİDƏSİ QOYULACAQ

Şuşada böyük şair və dövlət xadimi Vaqifin büstü qoyulub. Bu yaxınlarda Vaqifin yaxın dostu, onunla əlbir olub dövlətə qarşı təxribat aparan çoban Eldara da heykəl qoyulacaq. Heykəltaraş deyib ki, çoban Eldarın, türkün məsəli, hər şeyi hazırdır, brcə dəyənəyi qalıb.

Çoban Eldarın heykəlinin açılışımda Azərbaycanın bütün görkəmli çobanları Şuşaya toplaşacaqlar.

Mrzə ƏLİL

20.10. 2021, Samara

MARŞALİSSİMUS? QAZILARIMIZIN BAŞINA HAVA GƏLİB…

Dünyada ən azad mətbuat olan Azərbaycan mətbuatı  xəbər verir ki, Azərbaycan qazıları İlham Əliyevə «marşalissimus» rütbəsi verməyi təklif ediblər.

Məşədi İbad demişkən, gedin, gedin qazıya deyin…

Yox , bu misal vecə gəlmədi.

Yadıma düşdü: Məşədi İbad demişkən, çox gözəl, çox pakizə…

Bir məsələ var: bu rütbəni kim verəcək? Rütbələri İlham Əliyev vermir? İndi durub deyəcək ki, mən marşalissimusam? Nəyə görə? Çünki qazıların başına hava gəlib?

Mirzə Əlil bir ekspert kimi sizə deyə bilər ki, marşalissimus rütbəsini Azərbycan prezidentinə dünyada ancaq bir adam verə bilər, o da Türkmənistan qırmızıdərililərinin rəhbəri Qurbanqulu Berdiməhəmmədovdur.

Ay qazılar, bəs siz belə qazısınızsa, niyə demirsiniz ki, yeganə qadın şəhid Arəstəyə nə üçün  bir orden də verilməyib? 

On səkkiz yaşlı sütül uşaqlar həlak olublar, onlara üçüncü dərəcəli dəmir medal verilib. Bu sizin qazı qeyrətinizə toxunmur?

Vallah, ayıbdır! Vuruşmusunuz, yara almısınız, əlil olmusunuz, ancaq qanacağınız yoxdur…

Bəlkə bu təklifi sizə dedirdən var? Kimdir o qurumsaq? Kimdir dünyanı azərbaycanlılara güldürən arsız və şərəfsiz?

Gül kimi qələbəni belə sarsaq təkliflərlə …-a döndərməyin…

Generalissimus Stalinin çopuruna and olsun!

Mirzə ƏLİL

24.07. 2021, Samara

ƏDƏBİYYAT VƏ GƏDƏBİYYAT: ANADANGƏLMƏ NOBELLİ KAMAL ABDULLA

Kamal_Abdulla

Azərbaycan ədəbiyyatı bütün dünyada ad çıxarsa da, indiyəcən bizim yazıçılardan heç birinə Nobel mükafatı verilməyib və bu fakt Laçın dəhlizinin ermənilərin əlində qalması kimi hüznlü bir faktdır. Azərbaycan ədəbiyyatı iki dəfə Nobel mükafatına yaxın olub. Bir dəfə İsveç akademiyası Nobel mükafatını Nizami Gəncəviyə vermək istəyib. Ancaq azərbaycanlılarla farslar Nizaminin üstündə elə dava salıblar ki, Nizami Gəncəvi Kral akademiyasına məktub yazıb mükafatdan imtina edib. Deyib ki, Azərbaycanla İran arasında ondan ötrü qopa biləcək müharibəyə razı deyil.  İkinci dəfə Anarın namizədliyi olub. Kral Akademiyası qərarın qaralamasını hazırlayıbmış. Son anda ermənilər akademiyaya yazıblar ki, Anarın dədəsi Lenini, Stalini, bolşevikləri tərənnüm edib, Stalin mükafatı alıb və bu qanlı mükafatla ailəsini, o cümlədən Anarı naz-nemətlə dolandırıb. Arif Yunusla Leyla Yunus da yazıblar ki, guya Anarın dədədinin yazdığı “Lenin” poemasını qırx il ərzində Azərbaycan məktəblilərinin beyninə yeridiblər, yəni Rəsul RzaNın “Lenin”i azyaşlı uşaqlarımızın beynini, rus demişkən, zad eləyib, bu zad eləmək isə ağır cinayətdir.

Allah ermənilərə və onların öz içimizdən olan havadarlarına lənət eləsin. Kral akademiysı mükafatı Anara verməyib…

Ancaq Azərbaycanda nəhəg bir yazıçı var ki, o, anadangəlmə nobellidir. Məlumdur ki, Kamal Abdullanı nəinki bütün planetdə, hətta başaa planetlərdə də oxuyurlar, çünki İlon Mask fanatı olduğu Kamal Abullanın əsərlərini öz kosmik gəmilərinə qoyub başqa planetlərə göndərir. İlon Mask arxayındır ki, başqaplanetlilər Kamal Abdullaya elə vurulacaqlar ki, özləri Yer kürəsinə gəlib onu şəxsən görmək istəyəcəklər…

İslandlar Kamal Abdullaya saqa qoşublar…

Yaponlar hokku qalmayıb Kamal Abdullanın şəninə qoşmasınlar…

Bəh-bəh!

İngiliscə Vikipediyada oxuyuruq: Abdullayev was born on 4 December 1950, in a noble family in Baku.

Abdullayev – yəni Kamal Abbdulla. Yəni ingilis yazır ki, Kamal Abdulla “noble” ailədə, yəni nəcib ailədə doğulub. İngilis indiyəcən bir köpəkoğlundan belə yazmayıb. Hətta Şekspirdən də.  İingilislərin elə böyük yazıçıları var ki, özləri onun ailəsindən yazırlar ki, məsələn, anası zad olub. Yəni o söz. Yəni dahinin anası olub ən qədim peşə sahibi.

Kamal Abdullayevin isə anası da, atası da “noble”-dır. Niyəsi sirrdir.

Burda başqa vacib bir məsələ var. “Nobel” adı  “noble” sözünün eynidir. Bu məsələ bir az dolaşıqdır, ona görə aydınlıq gətirmək lazımdır. Mən özüm də başa düşmürdüm Bir azərbaycanlı alim mənə başa saldı. Deyir ki, məşhur neft sənayeçisi Nobel Bakıda olarkən, Kamal Abdullanın babası və nənəsi ilə tanış ola bilərdi. Xüsusən nənəsi ilə. Beləliklə, Kamal Abdulla Nobelə qohum çıxır. Yəni həm Nobelin qohumudur, həm də nobel-dir, yəni nəcibir.

Kamal Abdullanın nəcib olduğuna kimin şübhəsi vardı ki! Ancaq ingilislərin bu faktı təsdiqləyib tarixi sənədə salmaqları çox mühüm hadsədir.

Ona görə də heç bir azərbaycanlı Nobel mükafatımız olmadığına görə fikir eləməsin. Bizim Kamal Abdulla kimi Nobel ailəsində,doğulan, anadangəlmə nobelli olan möhtəşəm yazıçımız var.

Bu yazını yaponların Kamal Abdullaya həsr etdikləri bir hokku ilə bitirmək istəyirəm.

Gözlərimi Vikipediyaya dikmişəm.

Kamal Abdulla Nobelin nəvəsiymiş.

Mən şokdayam.

Mirzə ƏLİL

31. 03. 2021, Samara

SABİRƏ NƏZİRƏ: “BEOVULF”UN TƏZƏDƏN ÇEVRİLİB İNGİLİS DİLİNƏ QAYTARILMAĞI

2

İ. Əliyev: Nə xəbər var təzə, görkəmli Anar?

            İndi bəs şanlı yazarlar nə yazar?

Anar: Yatmayır indi yazarlar gecələr,
           Həsr edir şəninizə hər biri br ölməz əsər.

İ. Əliyev: Mövzu seçmək bacarırlar bu yazarlar, görünür,
            Təcili artıraram mən də təqaüdlərini.

            Bu xəbər çox gözəl, istəkli Anar,

            Ədəbiyyatda yeni hansı daha hadisə var?

Anar: Bəli, var, ali komandan, daha bir,
          Amma bu, hadisədən çox üzücü  faciədir…

İ. Əliyev: Nədir, o faciə, gizlətmə, oğul!

           Danış ətraflı bilim mən nə olub!

           Yoluxub bəlkə qəfil virusla,

           Fani dünyamızı tərk etmişmi Kamal Abdulla?

Anar: Yox, Kamal lap buğa tək sağlamdır,
           Mən deyən faciəsə hər cür ölümdən də ağır.          

          Ölkənin arxa çevirmiş biri rəhbərliyinə,
          Çevirib dasanı o, Azəribaycan dilinə.

İ. Əliyev: Hansı dastan?

Anar: İngilis dastanı məşhur “Beovulf”!

          Çevirb almadan icazə…ah… uf…

İ. Əliev: Kim çevirmiş? Nəçidir? Varmı onu bir tanıyan?

Anar: Yaşayır Rusiyada guya bu ünsür çoxdan.

İ. Əliyev: Ünsürün antimillisindənmi?

Anar: Xalisindən. Ötürür düşmənə vacib xəbəri,

         Satmaq istər təzədən erməniyə Kəlbəcəri.

İ. Əliyev: Sübutu varmı fəaliyyətinin?

Anar: Versək işgəncə deyər niyyətini.

İ. Əliyev: Adı haqqında məlumatlar var?

Anar: Adı Xeyrulla, təxəllüssə Xəyal.  

İ. Əliyev: Şübhə yox, antimillidir, bu, adından bilinir!

Anar: Çox fəsadlar törər, əlbəttə, görməsək tədbir.

İ. Əliyev: Boynuna ip keçirib heyvan tək,
                Ünsürü ölkəyə gərək gətirək.

Anar: Bəs nə olsun “Beovulf”?

İ. Əliyev: Ah, o dastan! Ah… uf…

                Bir sürü tərcüməçi tər axıdıb səy eləsin
                Tez çevirsinlər o dastanı yenə ingilisə!

28. 03. 2021, Samara

QƏDİM DOSTUM PROFESSOR HƏBİB ZƏRBƏLİYEVLƏ VİDALAŞMA

BEOVULF ÜZ QABIĞI

Anqlosakson dastanı “Beovulf”un dilimizə tərcüməsini mənə təklif etmiş, sonra mətnin redaktəsini və Bakıda nəşrini həyta keçirmiş  görkəmli dilçi alim professor Həbib Zərbəliyevlə münasibətimizin tarixinə və indiki vəziyyətinə aydınlıq gətirməyə məcburam.

Həbib müəllim mənim yerlim və məktəb yoldaşımdır. Bundan əlavə dörd il ərzində pedaqoji məktəbin xalq çalğı alətləri ancamlında birgə çıxış etmiş, çoxlu konsertlərin, müsabiqə və festivalların iştirakçısı olmuşuq. Yeri gəlmişkən deməliyəm ki, Həbib müəllimin çox nadir müğənni səsi vardı, onun, Azərbaycan dövlət filarmoniyasının səhnəsindəki iki çıxışı hamını heyrətə gətirib və gurultulu alqışlarla qarşılanıb. Təəssüf ki, o vaxt məktəbin və bilavasitə musiqi kollektivinin rəhbərlərinin eşşəkliyindən Həbibin səsi və o  vaxtlar hamının Qədir Rüstəmovun səsi ilə müqayisə etdiyi səs itirildi. İndi isə Azərbaycan elmini və ədəbiyyatını samanlığa çevirib ağnayan akademik rütbəli eşşəkər onun vətəndaş, maarifçi səsini  batırırlar. Təəssüf edirəm. Başqa heç nə edə bilmərəm…

Məktəbi bitirəndən sonra da Həbiblə ünsiyyətimiz davam edib. O, Leninqrad univetrsitetində oxuyarkən iki dəfə  qonağı olmuşam. Mən Moskvada aspirant olanda o da işiylə əlaqədar paytaxta gəlib-gedirdi və xeyli görüşlərimiz olub. Ancaq 1984-cü ildən sonra bir-birimizi görməmişik, hər hansı şəkildə qiyabi ünsiyətimiz olmayıb.  2017-ci ilin yayında o mənə gözlənilmədən Feysbukda dostluq göndərdi…  Həbib Zərbəliyev hələ məktəb vaxtından mənim ədəbiyyat məşğuıiyyətimə maraq və diqqətlə yanaşardı, yazdıqlarımı oxuyardı. Tərcümə ilə məşğul olduğumu da bilirdi. 2018-ci ildə Şekspirin sonetləri Bakıda mənim tərcüməmdə və Həbib müəllimin ön sözü ilə çap olunub. Kitabı mənim qohumum öz şəxsi vəsaiti ilə nəşr etdirib. Təəssüf ki, bu günə qədər Azərbaycan mətbuatında bu kitab haqqına bir cümləlik məlumat da yoxdur. Cəmi 200 nüsxədən ibarət tiraj satılmadı və mən indiyəcən qohumumun qarşısında xəcalətliyəm.

2018-ci ilin yanvarın 1-də Həbib Zərbəliyev mənə “Beovulf” dastanınıın tərcüməsi ilə mışğul olmağı təklif etdi. Mən tərcümə üzərində dörd aya yaxın çalışdım, eyni zamanda qədim ingilis dilini də öyrənirdim. Tərcümə aprelin sonlarında tam hazır oldu. Həbib müəllim dedi ki, yay məzuniyyəti vaxtı mətni redaktə edib ön söz yazar və çapa verər. Ancaq üç ilə yaxın vaxt keçdi, kitab isə çıxmırdı. 2020-ci ilin dekabrın ortalarında mən Həbib müəllimə bir az kəskin tonla məktub yazıb soruşdum ki, tərcümə çap olunmayacaqdısa, niyə mənə əziyyət verirdin. Həbib müəllim üzrxahlıq elədi və dedi ki, elə yaxın günlərdə redaktəyə başlarıq. Dekabrın ikinci, yanvarın birinci yarısında messencerlə və telefonla mətni redaktə elədik. Fevralın 4-də kitab çapdan çıxdı. Və o vaxtdan Azərbaycanda bu nəşrə hətta milçək vızıltısına olan reaksiya da yoxdur.

Mən güman eləmirəm, mən inanıram ki, Beovulf ətrafında informasiya blokadası yüksək yerdən verilən komanda ilə yaradılıb. İngilislərin mənəvi sərvəti və qüdrətli ədəbiyyat materialı olan dastanının tərcüməsi və nəşri ordinar hadisə deyil. Mən məhsulun keyfiyyətindən danışmıram. Keyiyyətin müzakirəsi, hər cür diskussiiya kitabın mütəxəssislərə, oxuculara çatdirılmağından sonra mümkündür. Kitabı mağazalar götürmür, kütləvi informasiya vasitələri özlərini görməzliyə vurublar. Bu halda tərcümənin keyfiyəti haqqında kim və nə deyə bilər?

Mən qırx idldir ki, Rusiyada yaşayıram, altı ilə yaxındır ki, Azərbaycanda olmamışam. Ancaq orda son əlli ildə heç nə dəyişməydiyindən arxayınlıqla deyə bilərəm ki, kitabın Tərtər işinin qurbanları kimi “xain qəbiristanlığında” dəfn olunmasının baisi kimlərdir. Mən o adamları qiyabi tanıyıram və bizim nəşrimiz haqqında Azərbaycan mətbuatı yazmayana qədər mən o adamların qabırğaasına döşəyəcəyəm, bütün feleyotinçuluq qabiliyyətimi səfərbər edib o eşşəklərin yeyib-içdiklərini burunlarından gətirəcəyəm.

Həbib müəllim mənim bu fikirlərimlə və niyyətimlə qətiyyən razı deyil, mən isə onunla qətiyyən razı deyiləm. Ona görə də bu gündən onunla virtual münasibətləri də kəsirəm.

Xeyrulla Xəyal

29. 03. 2021, Samara, RF

ƏJDAHANI YIXAN BEOVULF AZƏRBAYCANIN KORRUPSİNER MƏTBUAT VƏ ƏDƏBİYYAT BÜROKRATİYASI QARŞISINDA ACİZDİR…

беовульф

Kitabın çıxdığı iki həftəyə yaxındır, Azərbaycanda işləyən (danışan, yazan, göstərən) yüzlərlə mətbuat orqanlarının heç birində bir sətirlə də olsun bu barədə məlumat verilmir. Yəni total boykotdur. Kitabın çıxdığından xəbər çap etmiş yeganə qəzet “Yeniavaz”dır ki, bunu da yaxın bir adamım o qəzetin redaksiyasında işləyən dostları vasitəsiylə “təşkil edib”. Mən tərcüməni havayı eləmişəm, dörd aya yaxın vaxt ərzində hər gün beş saatdan yeddi saata qədər işləmişəm. Nəşrin xərcini professor Zərbəliyev çıkib. İndi mən məcburam ki, kiçik pensiyamdan pul ayırırb bu kitab haqqında məlumatı FACEBOOK-da “irəlilədim”.  Yəni Azərbaycandakı soydaşlarıma tanıdım. Mən bu məlumatı BBC-nin və Azadlıq radiosunun Azərbaycan radosuna göndərmişəm. Bu radioda işləyən soydaşlarımız, yəni bu mazafakerlər Britaniya və ABŞ vergiverənlərinin pulunu yeyirlər, Ancaq Britaniyanın milli-mədəni sərvəti olan dastanın Azərbaycan dilinə çevrildiyi haqqında “havayı” məlumat vermək istəmirlər.

Mənim üçün sirr deyil ki, Azərbaycanda soğana, banana, pomidora inhisar olduğu kimi ədəbiyyatda da inhisar var, ədəbiyyat Azərbaycanda bazardır və bu bazara ali sanksiyasız girmək olmaz. Dövlət, əslində «dövlət — bizik» deyən adamlar milli sərvətləri əllərinə keçirib istismar etdikləri kimi ədəbiyyata da, yəni bədii sözün deyilişinə, yazılışına tam nəzarət edirlər. Sovetdən, bolşeviklərdən irs qalan Yazışılar Birliyi tam fəaliyətdədir. Belə bir absurd orqanı hər hansı demokratik ölkədə təsəvvür etmək olmaz. Yəni ədəbiyyata rəhbərləri dövlət tərəfindən təyin edilən orqan rəhbərlik edir və indi bu orqanını başına ağlını itirməsə də bütün əxlaq normalarınıdan və prinsiplərindın yadırğamş 84 yaşlı Anar başçılıq edir. Yəni Anar ədəbiyyatın rəisidir. Siz Lev Tolstoyun, Dostoyevskinin, Folknerin, Kafkanın, Prustun, Odenin, Bodlerin üstündə rəis təsəvvür edirsiniz? Anarın yanında və rəhbərliyi altında yazıçı, azad söz sahibi ola bilməz, onun yanında və rəhbərliyi altında Rəşad Mıcid kimi dövlət pulunu yeyib yağlanan sıçovullar ola bilər. Yazıçılar Birliyinin içində və ətrafınbda olanlar isə dövlətdən atılan yala tamahlanan, daim ağa qapısında dilənən, pul, ev istəyən əqidəsiz qarfomanlardır. İndi bu Yazıçılar İttifaqına tabe olan yeganə Ədəbiyyat qəzeti kənar bir adamın gördüyü vacib bir iş barıdı məlumat verməyə cəsarət edərmi?

Həm də «Beovulf” kimi statuslu əsər gərək dövlət təmtərağıyla çevriləydi – bir milyon ayrılaydı, bunun çoxu ayrılan kimi ayıranlar tərəfindən yeyiləydi, sonra qalan pula 20-30 idam iki-üç il əlləşib “Şam şəhərində xeyli qoca bir kişi vardı” kimi yöndəmsiz bir şey ortaya çıxaraydılar və elə bu yöndəmsiz şeyi qoltuqlarına vurub həftə səkkiz mən doqquz xəzinə hesabına Londona uçaydılar…

Bu işi görməkdə məqsədimiz pul qazanmaq olmayıb, mən qırx ildir tərcümə ilə məşğulam, bir qəpik də qazanmamışam. Biz bu işin gərəkli və faydalı olacağını düşünüb onu gördük. Ancaq şüurlu şəkildə təşkil olunan boykot  məni xarakterizə eləmir, ölkəni xarakterizə edir, onun mədəniyyətinin, mədəniyyət siyasətinin barbarların əlində əsir olduğunu, insanlarımızda da mədəniyyət, maarifçilik eşqinin olmadığnı göstərir. Kavafisin “Barbarlar gəldilər” şeiri var, onu da tərcümə eləmişəm, bloqumdan oxuya bilərsiniz…

Məni bu işə sövq etmiş və tərcümənin başa gəlməsində çox zəhmət çəkmiş professor Həbib Zərbəliyev Azərbaycanın adlı-sanlı alimi və pedaqoqudur, Azərbaycan dilçiliyində yeni sahə yaradıb ki, bu da hər alimə nəsib olmur. Həbib Zərbəliyev səviyyəli rus alimi öz İnternet səhifəsində hansı island saqasının ilk dəfə rus dilində çap olunduğu barədə məlumat yerləşdirsə, bu postu yüzlərlə, minlərlə adam paylaşır – bu belədir, Mən Rusiyada yaşayıram və nə dediyimi bilirəm. Professor Zərbəliyev öz səhifəsində Beovulfun nəşr olunduğunu yazır, bu məlumatı bir nəfər də paylaşmır – nə tələbələri, nə pedaqoq, alim həmkarları. Çünki Azərbaycanda elmi mühitin adı elmidir, əslində ilanlar qaynaşan bir yerdir, hamı bir-birindən uğur yox, büdrəmə, gözləyir, hamı bir-birinə xəstəlik və ölüm arzulayır.

Mən Azərbaycan jurnalistikasının və ədəbi mühitin sovet dövrünü az-çox tanıyıram. Tanışın, dostun olmadan ya kimisə qonaq eləmədən iki sətirlik yazını heç yerdə çap etdirmək mümkün deyildi. 1979-cu ildə “Azərbaycan” jurnalında mənim resenziyam gedib – Elçinin tapşırığı ilə. 1981-ci ildə “Azərbaycan” jurnalında hekayəm çap olunub – Əkrəm Əylislinin göstərişi ilə, çünki nəsr şöbəsinin müdiri Mövlud Süleymanlı çoban iti kimi qapını kəsib mənim kimi kənardan gələnəri qapırdı. Mənim yazılarımın əslində dəstəyə ehtiyac yox idi. Kömək ona görə tələb olunurdu ki, redaksiyalarda əqidəsini bir qarın yeməyə satan şarlatanlar oturmuşdular. Mən yaxşı müəllif idim. Buna sübutum da var. 1984-cü ildə «Literaturnı Azerbaydjan» jurnalında mənm dissertasiyamdan bir fraqment çap olunmuşdu — yenə Elçinin köməyi ilə. Ancaq SSRİ-nin ən nufuzlu ədəbiyyatşünaslıq jurnalarından biri olan «Literaturnoye obozreniye»nin 1985-ci il oktyabr nömrəsində mənim yazıma yüksək qiymət verilmişdi. O jurnal çıxanda artıq mən Azərbaycandan birdəfəlik çıxmışdım və Kuybışevdə zavoda fəhlə düzəmişdim…

Yaxşı yadımdadır ki, jurnalistlər milisidən də pozğun idilər – çaya qonaq elə, nahar al… Otuz il keçib, nəsil dəyişməyib, heç nə dəyişməyib, korrupsiya, tamah, əqidəsizlik Azərbaycan  jurnalistikasınınnın iliyinə işləyib… Hamısı birdir: rəsmisi də, müxalifəti də…

2018-ci ilin yayında qohumum öz puluna Şekspirin sonetlərini mənim tərcüməmdə Bakıda nəşr etdirdi. İndiyəcən Azərbaycan mətbuatında bu kitab haqqlnda bir sətirlik də məlumat çap olunmayıb.

Bu necə ölkədir?

Cəlil Məmmədquluzadə Tiflisdə “Molla Nəsrədiin” jurnalının nəşrini davam etdirmək istərkən rəsmilərdən rədd cavabı alanda demişdi ki, İranda erməni dilində bir neçə yüz nəşr var, onda qoyun mən də jurnalımı erməni dilində çıxarım…

Bəlkə mən də bu dastanı erməni dilinə tərcümə etməliydim? Düzdür, dili bilmirəm, ancaq dil öğyrənməyə az-çox qabiliyyətim var, bir-iki ilə öhdəsindən gələrdim. Erməni mətbuatı dillərinə qədim ingilis dastanının tərcümə olunduğunu zurna-balabanla yayardı. Buna şübhə etmirəm…

Xeyrulla Xəyal, RF Jurnalistlər İttifaqının üzvü.

16.02. 2021, Samara

ПРЕСТУПНИК, КАК И ПРЕЖДЕ, ОСТАЛСЯ НЕИЗВЕСТНЫМ: О ПЕРЕВОДЕ БЕОВУЛЬФА НА АЗЕРБАЙДЖАНСКИЙ

беовульф

В 2018 году в Баку отдельным изданием вышли сонеты Шекспира на азербайджанском языке с параллельными текстами. Перевел сонеты с английского я, а книгу издал на собственные средства мой родственник. С тех пор прошло почти три года, в Азербайджане нигде, даже одной строкой, нет информации об этом издании. В любой другой стране, ха исключением Туркмении, такого представить просто невозможно. В Туркмении возможно только потому, что там есть писатель более крупный, чем Шекспир, и этим писателем является Гурбангулы Бердымухаммедов! Тогда же, в самом начале 2018 года, по предложению одного известного в Азербайджане филолога я взялся за перевод англосаксонского эпоса Беовульф. В течение трех с половиной месяцев я завершил работу, в ходе которой я еще учил древний английский. По неизвестным мне причинам тот известный филолог, предположительно из-за отсутствия средств, древнюю поэму в моем переводе издал только недавно, в начале февраля. Если быть точным, о выходе книге мне было сообщено 4 февраля, то есть три недели назад. И вот в течение этих трех неделе в Азербайджане, где в той или иной форме существуют тысячи средств массовой информации, только в одной газете было сообщение об этом издании. И это только потому, что в редакции той газеты работают приятели того моего родственника, который издавал моего Шекспира и не смог продать и половину тиража, который составлял всего 200 экземпляров…

Может ли быть такое в любой другой стране, кроме Туркмении?  То есть выходит перевод на национальный язык уникального и статусного памятника и об этом дружно, судя по всему, по команде предпочитают не сообщать средства массовой информации. Я ничего не говорю о качестве перевода, так как я его автор. О качестве должны говорить другие – литераторы, переводчики, люди, знающие язык и текст оригинала. Но для подобного разговора надо, чтобы перевод читали. И как его читать, если о его существовании практически никто не знает?

Это обстоятельство, я должен заявить, характеризует не меня и не мою работу. Это обстоятельство характеризует государство, его отношение к культуре, то, что литература в Азербайджане – это принадлежащая определенному кругу людей сфера, куда вход посторонним воспрещен. Такой статусный текст имели бы право перевести только статусные люди, потом этот перевод в золотом с бриллиантовыми вкраплениями переплете доставила бы в Лондон целая делегация, состоящая из академиков, министров, дипломатов. Там устроили бы танцы-шманцы маленьких, больших и крупных лебедей…

Потом чартерными рейсами вновь и вновь…

Я испортил им праздник…

По правде говоря, я сам понимал, что такое статусное произведение достоин перевести только человек не просто статусный, но самый статусный. А самым статусным человеком в Азербайджане является президент Ильхам Алиев, владеющий к тому же английским языком. Но тут имеется одна проблема. Переводчик должен быть носителем языка, на который переводит. То есть владеть им как родным и как рабочим. К сожалению, у господина президента Алиева родной язык — русский. Азербайджанским владеет он как иностранным языком. Только по этой причине я осмелился приступить к этой исторической работе, совершенно не подумав, что совершаю преступление…

Да, я совершил практически преступление… И люди, против которых совершено преступление, предпочитают, чтобы мое имя осталось неизвестным…

У меня есть определенная надежда. И надежда только на наших дорогих, очень дорого нам обходящихся соседей. На армян. Теперь поясню.

Вдруг армяне, древний и культурный народ, отстав от Пашиняна, идиота и мерзавца, возьмутся дальше развивать свою культуру и переведут Беовульф на армянский. Конечно, в предисловии они обязательно напишут, что эпос первоначально создан древними армянами, но древние англичане поэму у них украли, перевели на свой древний язык, а армянский оригинал сожгли турки, совершив  невообразимый геноцид.  Вот теперь наконец-то они обратно перевели то, что изначально им принадлежало. И это первый перевод эпоса на всем Кавказе…

И тут Баку не выдержит и, как в случае с лавашем и долмой, заявит, что первый перевод на Кавказе сделан на азербайджанский язык. Армяне потребуют предъявить перевод. Баку, наступив к горлу собственной песне, один экземпляр предъявит. Тогда армяне потребуют, чтобы им предъявили и переводчика. Баку скажет, что эпос переведен без переводчика. Армяне очень удивятся и скажут, что такого не бывает. Баку скажет, что очень даже бывает. «Вот мы же воевали с вами не только без начальника Генштаба, да и вообще без Генштаба. Почему не можем перевести поэму без переводчика?» — заявит Баку армянам…

Да шут с переводчиком, то есть, со мной. Главное, чтобы книга увидела свет…

Хотя бы благодаря армянам….

Как человек, совершивший тяжкое преступление, я согласен, чтобы мое имя осталось неизвестным…

Хейрулла Хаял

24. 02. 2021, Самара