Tanrı xatirinə!
Gedin qoyun olun – yox mənə dəxli!
Dolaşın sürüylə ya da naxırla.
Hamı bir şəkildə və bir fikirdə
Uyun Stalinə Hitlerə ya da
Torpağa sərilsin ölü bədənlər,
Ulduz formasında ya svastika.
23 iyun 1934
ruscadan tərcümə
26.03. 2022, Samara
===========
МАРИНА ЦВЕТАЕВА
А Бог с вами!
Будьте овцами!
Ходите стадами, стаями
Без меты, без мысли собственной
Вслед Гитлеру или Сталину
Являйте из тел распластанных
Звезду или свасты крюки.
23 июня 1934
Günəş – tək, ancaq bütün şəhərləri o gəzər,
Günəş – mənimdir. Onu vermərəm mən heç kəsə.
—
Heç kəsə və heç zaman! Bir an da, bir şölə də,
Qoy məhv olsun şəhərlər aramsız gecələrdə.
—
Əllərimə alaram! – Qoy hərlənməsin daha,
Əllərim, dodaqlarım ürəyim də yansa da!
—
Düşərəm izinə mən, zülmət gecədə itsə —
Mənim günəşim! Səni vermərəm mən heç kəsə!
1919
ruscadan tərcümə
23.02. 2022, Samara
++++++++++++
Марина Цветаева
Солнце — одно, а шагает по всем городам.
Солнце — мое. Я его никому не отдам.
—
Ни на час, ни на луч, ни на взгляд.— Никому. Никогда!
Пусть погибают в бессменной ночи города!
—
В руки возьму!— Чтоб не смело вертеться в кругу!
Пусть себе руки, и губы, и сердце сожгу!
—
В вечную ночь пропадет,— погонюсь по следам…
Солнце мое! Я тебя никому не отдам!
Март 1919
Siz həm unutqansınız, siz həm də unudulmaz,
Öz təbəssümünüzə, ah, necə bənzərsiniz!
Yenə deyimmi? – Qızıl səhərdən gözəlsiniz!
Yenə deyimmi? – Sizə kainatda tay olmaz!
Eşqin özünə cavan hərbi əsirsiniz siz,
Siz Çellini əlindən çıxan və yaranan vaz!
—
Dost, icazə verin mən, köhnə dəb ilə sizə,
İncələrdən də incə məhəbbətimdən deyim.
Sizi sevirəm. Dinir sobada yelin qıyı.
Dirsəklənib baxaraq yanıb-qızaran közə,
Sevirəm sizi. Safdır, məsumdur mənim eşqim,
Xırda uşaqlar kimi bunu deyirəm üzə.
—
Hər şey keçər, dost! Sıxır gicgahları ovuclar
Həyat bir gün açacaq! – Gənc əsir, vaxt olacaq,
Eşq sizi buraxacaq, mənim səsimsə ancaq,
İlhamla qanadlanıb dünyaya çəkəcək car
Ki, haçansa dünyada yaşamış bir bəxtiyar —
Özü unutqandısa, o unudumayacaq.
1918
ruscadan tərcümə
22.02. 2022, Samara
++++++++++++++
МАРИНА ЦВЕТАЕВА
Вы столь забывчивы, сколь незабвенны.
— Ах, Вы похожи на улыбку Вашу! —
Сказать еще? — Златого утра краше!
Сказать еще? — Один во всей вселенной!
Самой Любви младой военнопленный,
Рукой Челлини ваянная чаша.
—
Друг, разрешите мне на лад старинный
Сказать любовь, нежнейшую на свете.
Я Вас люблю. — В камине воет ветер.
Облокотясь — уставясь в жар каминный —
Я Вас люблю. Моя любовь невинна.
Я говорю, как маленькие дети.
—
Друг! Все пройдет! Виски в ладонях сжаты,
Жизнь разожмет! — Младой военнопленный,
Любовь отпустит вас, но — вдохновенный —
Всем пророкочет голос мой крылатый —
О том, что жили на земле когда-то
Вы — столь забывчивый, сколь незабвенный!
Gecələr qaradır bütün otaqlar
Zülmətə doğulur hər səs. Gecələr
Dünyada nə qədər gözəl xanım var –
Hər biri məsumdur, hər biri gəzər.
—
Gecələr gözəllər səhərə qədər,
Oğrularla şirin söhbət eləyir.
Keçsən öz evinin yanından əgər,
Görərsən ki, evin həmin ev deyil.
—
Qonşun da özünə sanki bənzəmir,
Və hər kürəkdə də qanlı bıçaq var.
Və gücsüz qəzəblə hərlənir, gəzir
Küçələrdə nəhəng, qara ağaclar.
—
Yeraltı çarpayı, dardır, ah, necə
Gecələr, gecələr, qara gecələr!
Qorxuram yerimdən duram mən gecə,
Pıçıldayam, öpəm səhərə qədər…
—
Mənimçin, uşaqlar, dua edin siz,
Gecə yarısı və sönəndə ulduz.
17.12. 1917
ruscadan tərcümə
21-22.02. 2022, Samara
++++++++++
МАРИНА ЦВЕТАЕВА
По ночам все комнаты черны,
Каждый голос темен. По ночам
Все красавицы земной страны
Одинаково — невинно — неверны.
—
И ведут друг с другом разговоры
По ночам красавицы и воры.
Мимо дома своего пойдешь —
И не тот уж дом твой по ночам!
—
И сосед твой — странно–непохож,
И за каждою спиною — нож,
И шатаются в бессильном гневе
Черные огромные деревья.
—
Ох, узка подземная кровать
По ночам, по черным, по ночам!
Ох, боюсь, что буду я вставать,
И шептать, и в губы целовать…
— Помолитесь, дорогие дети,—
За меня в час первый и в час третий.
17 декабря 1916
İlk dəfə Ştrausun valslarında bir zaman,
Eşitmişik biz sənin sakit çağırışını.
Bütün canlı olanlar bizə yaddı o vaxtdan
Sevmişik əqrəblərin yüyürük yerişini.
—
Biz də salamlayırıq qürubları sənin tək
Dərin nəşə duyaraq yaxınlığıyla sonun.
Ən yaxşı axşamda biz nə ilə zənginiksə,
Sən nemət tək qoymusan ürəyimizə onu.
—
Uşaq yuxularını qoruyub yorulmadan
(Göydən ay nəzər salır sənsiz onlara indi)
Sən öz körpələrini aralı aparırdın,
Acı həyatın ağır fikrindən, əməlindən.
—
Erkən yaşdan yaxındır bizə, kim kədərlisə,
Gülüş — darıxdırıcı, ev-eşik isə yaddır…
Gəmimiz bəd saatda yola düşüb deyəsən,
Küləklər istəyincə indi onu oynadır.
—
Rəngini itirmədə mavi ada – uşaqlıq,
Biz nə vaxtdan gəminin göyərtəsində təkik.
Dünyadan köçəndə sən, kədəri irs tək alıb
Səndən qızcığazların, ay ana, elə bil ki.
1907-1910
ruscadan tərcümə
20-21. 02. 2022, Samara
++++++++++++
Марина Цветаева
Маме
В старом вальсе штраусовском впервые
Мы услышали твой тихий зов,
С той поры нам чужды все живые
И отраден беглый бой часов. Читать далее
Xatirə çiyinləri əzib ağrıdır yaman,
Cənnətdə də ağlaram bu dünya dərdləriylə,
Köhnə sözləri, bil ki, yenə görüşən zaman
Gizlədəsi deyiləm.
—
Mələklərin qatarı orda uçar nizamla,
Zanbaqlar və arfalar, uşaq xoru orda həm,
Hamı rahat; təlaşla gözlərimi mən amma,
Gözlərindən çəkmərm.
—
Cənnətdə görünənə baxdıqca qımışaraq,
Məsum-ciddi qızların çevrəsində durub tək,
Nəğmə oxuyaram mən– dünyəvi, həm yad, uzaq,
Burda oxuduğum tək.
—
Xatirə çiyinləri əzib yaman ağrıdır,
Göz yaşımı gizlədən deyiləm — gələndə gün.
Nə burda, nə də orda – niyə görüşək axı,
Cənnədə oyanmarıq heç də görüşlər üçün.
1909-10
ruscadan tərcümə
19.02. 2022, Samara
+++++++++++++
МАРИНА ЦВЕТАЕВА
В раю
Воспоминанье слишком давит плечи,
Я о земном заплачу и в раю,
Я старых слов при нашей новой встрече
Не утаю. Читать далее
O. E. Mandelştama
Məhvin qadındandır. Əlamətisə,
Ovcun içindədir sənin, bax, oğlan.
Dua elə! Qorun! Gecəyarısı,
Gözdə-qulaqdadır düşmənin bu an.
—
Yetməz harayına nəğmə dedirən
Səmavi vergi.
Sevilirsən elə ona görə sən,
Özün səmavisən yazdığın kimi.
—
Geriyə qanrılıb, ah sənin başın,
Gözlər yarıbağlı – gizlədilən nə?
Vaxt olar, qanrılar, ah, sənin başın,
Başqa cür hərçənd.
—
Yalın əllə alarlar – ötkəmsən! inadlısan!
Qışqırığın gecəni yarar səhərə qədər!
Sənin qanadlarını yolub yelə verərlər!
Mələk! — Qartal balası!
17.03. 1916
ruscadan tərcümə
18.02. 2022, Samara
++++++++++++++
МАРИНА ЦВЕТАЕВА
О. Э. Мандельштаму
Гибель от женщины. Вот знак
На ладони твоей, юноша.
Долу глаза! Молись! Берегись! Враг
Бдит в полуночи. Читать далее
Yağış pəncərəmi döyür bayaqdan,
Dəzgahın başında fəhlə girincdir.
Sən bir ağazadə, atan da knyaz,
Mənsə adi küçə müğənnisiydim.
Bədəməl taledən mən oxuyurdum.
Qızıla tutulmuş məhəccər üstdən,
Verdiyin nə qəpik, nə də rubldu —
Hədiyyə alırdım təbəssümündən.
Ancaq qoca knyaz işi bilən tək,
Oğlundan ordeni-medalı aldı.
Nökərə-lakeyə əmr eləyən tək,
Qızcığaz küçəyə dərhal atıldı.
İçib sərxoş oldum o gecə mən də,
Nə qəm! O bəxtəvər dünyada məndim
Şanlı knyaz qızı, mən – ağazadə,
Sən adi bir küçə müğənnisiydin!
1919
Ruscadan tərcümə
04-06. 09. 2019
Samara
В мое окошко дождь стучится.
Скрипит рабочий над станком.
Была я уличной певицей,
А ты был княжеским сынком.
Я пела про судьбу-злодейку,
И с раззолоченных перил
Ты мне не рупь и не копейку, —
Ты мне улыбку подарил.
Но старый князь узнал затею:
Сорвал он с сына ордена
И повелел слуге-лакею
Прогнать девчонку со двора.
И напилась же я в ту ночку!
Зато в блаженном мире — том —
Была я — княжескою дочкой,
А ты был уличным певцом!
Год написания: 1919
Skripkaçı olub hansı babamsa,
Süvari və oğru olub həmçinin.
Mənim də ruhumda sərsərilik var,
Külək qoxusudur ətri saçımın.
Omu, qarabəniz, arabalardan,
Ərik oğurlayan mənim əlimlə?
Qızğın taleyimə müqəssir olan,
Saçı buruq-buruq, burnu əyilən?
Xışla yer sürənə baxıb, dişində
İtburnu çöpünü oynadardı o.
Yoldaşlığı yoxdu, çapıqdı hərçənd,
Sevgili kimi də ad çıxardı o.
Çubuğun, muncuğun, ayın aşiqi,
Azarı – qonşuda hər cavan arvad…
Və mənə nədənsə elə gəlir ki,
Bir az qorxaq olub sarıgöz əcdad.
Ruhunu quruşa satıb beləcə,
Gecə məzarlıqdan uzaq qaçardı.
Çəkmənin quncunda, həmişə, məncə,
Əcdadımın iti bıçağı vardı.
Çox olub, əminəm, qəfilcə tindən
Tullanıb çevik bir pişik sayağı.
Nədənsə bu gəldi ağlıma birdən:
O heç vaxt skripka çalan olmayıb!
Vecinə olmayıb dünyada heç nə,
Keçən ilin qarı yayda elə bil!
Skripkaçıydısa əcdadım necə,
Mən də şair oldum indi elə bir.
23 iyun 1915
Ruscadan tərcümə
02-03. 09. 2029, Samara
Какой-нибудь предок мой был — скрипач,
Наездник и вор при этом.
Не потому ли мой нрав бродяч
И волосы пахнут ветром? Читать далее
Ciddi ifadəli uzunsov oval,
Geniş ətəkləri qara paltarın.
Təkəbbürlə dolu incə dodaqlar –
Gənc nənə! kim öpdü görən onları?
Bir zaman sarayın salonlarında,
Şopen valslarını çalan əlləri…
Soyuq ifadəli yanaqlarında,
Yay kimi burulub düşən telləri.
Birbaşa zillənən baxış tələbkar,
Baxış hər an hazır müdafiəyə.
Məgər gənc qadınlar beləcə baxar?
Gənc nənə — kimsiniz, deyin, nəhayət!
Nə qədər imkanlar apardınız Siz,
İmkansızlıqlar da – görün nə qədər! —
Polyak qız, iyirmi yaşında bir qız,
Yerin gözüdoymaz dərinliyinə!
Sakit, məsumdu gün, küləksə sərin.
Ulduzlar səmada sönüb, qaralıb.
Ürəyim bu qəddar qiyamı yəqin,
Nənə, deyirəm ki, sizdən irs alıb!
9 sentyabr 1914
Ruscadan tərcümə
24-25. 08. 2019, Samara
Марина Цветаева
Бабушке
Продолговатый и твердый овал,
Черного платья раструбы…
Юная бабушка! Кто целовал
Ваши надменные губы? Читать далее
xeyrulla xayal 