Архив | Сентябрь 2020

ŞƏHİD ƏSGƏRİN XATİRƏSİNƏ

08.06 2020

Şəklinə baxıram – uşaq kimidir,

On səkkiz yaşımda mən də beləydim.

Kölgəmdən qorxardım, ağürək idim,

Ordu da görmədim, iş elə gəldi.

=

Haçandan baxıram şəkildəkinə,

Top-tüfəng yaxında dinir elə bil.
Gör ata-anası nə çəkir indi,
Ürəklər  dağlayır indi bu şəkil.

=

Övladım olsaydı, bəlkə indiyə,
Nəvəm də olardı onunla yaşıd.

Yəqin ki, gedərdi o da cəbhəyə,
Mən də vurnuxardım gözləri yaşlı.

=

Əsəbim pozular, yuxum qaçardı,
Rəsmilər deyəndən şübhələnərdim.

Ölüm xəbərləri eşitsəm harda,

Özüm o dünyaya gedib-gələrdim…

=

Şəkildəki uşaq! Sənin də indi,
Ölüm xəbərindən, inan, yasdayam.

Nəvəmsə olsaydı…bəlkə deyərdim,
Yaxşı ki o deyil, ayrı adamdır…

=

İlahi, özün keç günahımızdan,

Doğma —  qəlbimizdə yadla bir deyil,

Bəzən uğrumuzda qan axıdan da,
Bizə təsəllidir – bu ki, sirr deyil…

29.09. 2020, Samara

«HƏR ŞEYİ HEÇ NƏDƏN YARADAN ALLAH…»

SONY DSC

Hər şeyi heç nədən yaradan Allah,

Yoxu var elədi iradən, Allah!

=

İşıq və zülməti yaratdın əvvəl,

İşığa gün dedin, zülmətə gecə.

Topladın, göy altda  su var nə qədər,

Qurunu yaratdın sonra eləcə.

=

Torpaqla ayırdın suyu sən sudan,
Ot, ağac yaratdən yeyilsin barı.

Göydən günəş asdın, göydən ay asdın,
Ulduzla bəzədin qaranlıqları.

=

Canı olanların növbəsi çatdı,

Balıqlar suları cana gətirdi.

Heyvanı, quşları sonra yaratdın,

Söylədin törəyin, çoxalın indi.

=

Yatdı ürəyinə yaratdıqların,
Baxdın yerə, göyə, dedin yaxşıdır,

Dedin bu aləmdə insana yer var,

Şəkildə və tərzdə özün oxşarı…

=

Tanrım, qüdrətinin  hüdudları yox,
İşin də möhtəşəm, nəticəsi də.

Fəqət  dərdimiz də, ağrımız da çox,

Bağışla, sən bəlkə bir az tələsdin?…

28.09. 2020, Samara

“OTUZ BEŞ İL OLDU BURA GƏLDİYİM…”

Otuz beş il oldu bura gəldiyim,

Şəhərə yağırdı… şıdırğı, soyuq.

Gecə aeroport cəhənnəm idi,
Qarşılayan da yox, gözləyən də yox…

=

Şəhər yöndəmsizdi – özü, həm adı,

Söyürdü elə bil “Kuybışev” deyən,
Bu adı beş il də daşıyacaqdı,
Öz adı dönüncə geri yenidən.

=

Dolandım qıraqda otuz beş ili,
Şəhər də heç mənə gəlmədi yaxın.

Tabordan qovulan qaraçı bilir
Bəlkə də… bilmir ki, nədir günahım…

=

Məni bu şəhərə gətirən uçar,

Şığıyıb dalımca gələn deyildir.
Şəhərə yenə də şıdırğı  yağar,
Açılmır ürəyim  otuz beş ildir…

23.09. 2020, Samara

АЭРОПОРТ С ЮСИФОМ 2

“AH, KEÇİR İLLƏR, UNUDULMUR VƏTƏN…”

 

08.06 2020

Ah, keçir illər, unudulmur vətən,
Gözdən uzaqdırsa da, könlündədir.

Lap çıxasan doğma elindən dünən –

Tüstülənir həsrəti, göz göynədir.

=

Ah, bu günün getməyi… göylər yanar —

Bənzəyir axşamçağına kəndimin.

Təndiri odlar, durub ağlar anam,

İzləyər ancaq qızaran kündəni…

22.09. 2020, Samara

FYODOR TYÜTÇEV. “GÖZLƏR TANIYIRDIM…”

TYÜTÇEV

Gözlər tanıyırdım, — o gözləri, ah

Necə sevdiyimi Tanrı bilərdi.

Zülməti sehrlə və ehtirasla

Dolaraq qəlbimi əsir  elərdi.

=

Mümkün deyilsə də anlaşılmağı,

Həyatı dibəcən açan nəzərdə

Dərdin səslənirdi tanış sorağı,
Dərin bir ehtiras  gizlənirdi də.

=

Bu baxış qüssəli, həm də itiydi,

Kiprik kölgəsində nəfəs alırdı.

Üzgündü,y orğundu, nəşə kimiydi,

Həm də iztirab tək bəlalı idi.

=

Və xoş, möcüzəli anlar olanda,

Bacara bilmədim bircə dəfə də,
Qaçım o baxışın yanğılarından,
Gözləşim, göz yaşım axıb getmədən.

Ruscadan tərcümə

17-18.09. 2020, Samara

Я очи знал,- о, эти очи!
Как я любил их — знает бог!
От их волшебной, страстной ночи
Я душу оторвать не мог.

Читать далее

FYODOR TYÜTÇEV. “İNSANIN GÖZ YAŞLARI…”

TYÜTÇEV

İnsanın göz yaşları, ah, acı göz yaşları,

Körpələr də axıdır, axıdır qocalar həm.

Gözlənilmədən axır, görünmədən də axır.

Tükənməzdir mənbəyi,  damlaların yox sayı.

Axır göz yaşı bəzən, elə bil yağış yağır,

Payız tənhalığında, gecə, yatanda aləm.

1849 (?)

Ruscadan tərcümə

15.09. 2020, Samara

Слезы людские, о слезы людские,

Льетесь вы ранней и поздней порой…

Льетесь безвестные, льетесь незримые,

 Неистощимые, неисчислимые,-

Льетесь, как льются струи дождевые

В осень глухую, порою ночной.

1949(?)

FYODOR TYÜTÇEV. “AYRILIQDA ALİ MƏNA VAR…”

TYÜTÇEV

Ayrılıqda ali məna var, inan:

Bircə gün sevəsən, bir əsr ya da,
Məhəbbət yuxudur, yuxusa – bir an,

Ötüşüb gedincə, ayılır insan,

Yatan geci-tezi ayılmalıdır…

1820-ci illərin sonu

ruscadan tərcümə

14.09. 2020, Samara

В разлуке есть высокое значенье:

Как ни люби, хоть день один, хоть век,

Любовь есть сон, а сон — одно мгновенье,

И рано ль, поздно ль пробужденье,

А должен наконец проснуться человек…

QATAR

QATARDA 2009

Ah, bu qatarlar gecə-gündüz gedir,
Hərlənir, onlar da yerin peykidir.

=

Tərk edir onlar elə ki vağzalı,
Relsləri şövq ilə təkərlər çalır.

=

Ah, bu vaqonlrda bəzək var necə,
Gündüz həyat orda şirin, həm gecə.

=

Gün ki gedir, pəncərələr sayrışır,

Kaş ki, olaydım mən özüm sərnişin!

=

Dərdi unutmazmı adam, yoldasa? –

Sıxsa fikir qəlbini, de yoldaşa…

=

Yol gedən insan niyə dərd çəkməli?

Varsa nə fikrin, qatara yüklənir…

=

Ah, necə istərdim elə indi mən,
Mindirələr bir qatara, yol gedəm.

=

Dağlar aşaq, çayları da adlayaq,

Gömrüyü, sərhəddi saya salmayaq.

=

Ah, nə ağırmış dayanıb-durmalar,
Bəlkə də bəxtimdə mənim var qatar.

=

Maneələr dəf edə, gözdən itə,
Durmaya, yollarda da ömrüm bitə…

13. 09. 2020, Samara

FYODOR TYÜTÇEV. “DÜŞÜNMƏ, VURNUXUB ÖZÜNÜ YORMA…”

TYÜTÇEV

Düşünmə, vurnuxub  yorma özünü,
Axtaran – divanə, düşünən – axmaq.

Yuxuyla sağalar dərdi gündüzün,
Sabah nə olacaq,  qoy olsun sabah!

=

Yaşa, yaşamağı bacar hər şeyi:

Dərdi, həm sevinci, həyəcanı ya.

İnsan nə istəyir? Niyə qəm yeyir?

Bu günü yaşadın? – şükür Tanrıya!

Ruscadan tərcümə

12.09. 2020, Samara

Не рассуждай, не хлопочи!..
Безумство ищет, глупость судит;
Дневные раны сном лечи,
А завтра быть чему, то будет.

=
Живя, умей все пережить:
Печаль, и радость, и тревогу.
Чего желать? О чем тужить?
День пережит — и слава богу!

Федор Тютчев, 1850?

ZEYNƏB XANLAROVA

05.07. 2019

        1960-cı illər

Kosmosa uçan il Yuri Qaqarin,
Kennedi ağ evə gəldiyi vaxtda,
Bizim xalqımız da qalmadı geri,
Böyük bir hadisə yaratdı o da.

=

Radio vardısa evində kimin,
Bir gün eşidildi səsi Zeynəbin.

Bu səs oxşamırdı heç kimininkinə,

Bu həm doğma səsdi, həm də əcnəbi.

=

Dinəndə çaşdırar, məəttəl qoyar,
Başında tükləri ürpədər həm də.

Oxuyan nə Fatma Mehralıyeva,

Nə Şövkət, nə Sara, Tükəzban nə də.

=

Yoxdu televizor kənddə o vaxtlar,
Şəklini görən də Zeynəbin azdı.

Tək-tük qrammafon valı alanlar,

Görə bilərdilər şəklini üzdə.

=

Bu zalım qızıının, deyirdi hamı,
Bəlkə də gözəldir özü səsindən.

Baxışı ilan tək çalır adamı,
Bir də görürsən ki, alışır bədən…

=

Gəldi televizor dövranı sonra,

Kimin gücü çatdı, aldı kənddə də.

Cib dəsmalı boyda ekran, ağ-qara,
Verdiyi sevincsə dünyalar qədər.

=

Leonid Brejnev, Axundov Vəli —

Rəhbərlər gəldilər evlərə birdən.

Hərdən Əliağa, hərdən Lütvəli,

Gəldi Nəsibəylə  Bəşir də hərdən.

=

Yığışıb qonşuda futbola baxdıq,
Ağladııq baxaraq “Leyli-Məcnun”a.

Gözlədik il boyu Məşədibadı,

Gülüşdük qarnımız cırılanacan…

=

Sonra  qasırğa tək gəldi elə bil
Xanlarova  Zeynəb televizora.

Tanrı qəzəbi tək tək şığıdı qəfil,

Gəldi, camaatı saldı azara.

=

Qolu, çiyni açıq, sinəsi açıq,

İşvəli gözlərdə ocaq qalanmış.

Vardısa bir azca müsəlmançılıq,
Çıxdı axırına əndamı yanmış.

=

Dayanan deyilmiş səhnədə müti,

Açdı qollarını, oynadı zalım.

Sən bu kişilərdə gör məşəqqəti,

Hərənin çəkdiyi içində qalıb.

=

Baxır qaşqabaqlı Məmmədhüseyn,
Deyir «kim buraxır bunu bu halda”.

Qardaşı Ərəstun gülür, əksinə,

Deyir “səsi qəşəng, oynamağı da”.

=

“Sakit olun!” deyir Böyükkişə,
Özü oxuyandır, dəyər verəndir.

Ətirlənib gəlib, əyni də təzə,

Zeynəb ona baxır elə bil indi…

=

Durub qabağında televizorun,
Özünü Zeynəbə oxşadır Atlas.

Deyir məndə ola bəzəyi bunun,
Vallah,  gözəllikdə mənə tay olmaz…

=

Başını bulayır Tükəzban xala,
Düşür sümüyünə səsi Zeynəbin.

Deyir “əyni-başı abırlı ola,

Neynək, oynasın da, axı nə eybi…”

=

Əlini əlinə vurur Şiralı,
“Yaxşı qulaq asın, deyir, mənə siz,

Bizim qız-gəlin də, daha az qalıb,

Belə geyinəcək, görəcəksiniz…”

=

Əsəbi qatılır debata Yavər.

 “Əşşi, bir köpüklük oxuyan deyil”.

Əsir dodaqları, üzü, boynu tər,

Şeytanla döyüşə girib elə bil…

=

Gəldi dağlı qızı, gəldi qəfildən,
İtirdi özünü bizim kənd yazıq.

Dəyişdi baş-beyin, dəyişdi bədən,

Dəyişdi hərarət, nəbz və təzyiq.

=

Bilindi su deyil axan damarda,
Qandır — qaynamaqdır qanın xassəsi.

Günahkar yaradıb bizi yaradan,
Günah tək şirindi Zeynəbin səsi…

06-08. 09. 2020, Samara