SABİRƏ NƏZİRƏ: “BEOVULF”UN TƏZƏDƏN ÇEVRİLİB İNGİLİS DİLİNƏ QAYTARILMAĞI

Мар28

2

İ. Əliyev: Nə xəbər var təzə, görkəmli Anar?

            İndi bəs şanlı yazarlar nə yazar?

Anar: Yatmayır indi yazarlar gecələr,
           Həsr edir şəninizə hər biri bir ölməz əsər.

İ. Əliyev: Mövzu seçmək bacarırlar bu yazarlar, görünür,
            Təcili artıraram mən də təqaüdlərini.

            Bu xəbər çox gözəl, istəkli Anar,

            Ədəbiyyatda yeni hansı daha hadisə var?

Anar: Bəli, var, ali komandan, daha bir,
          Amma bu, hadisədən çox üzücü  faciədir…

İ. Əliyev: Nədir, o faciə, gizlətmə, oğul!

           Danış ətraflı bilim mən nə olub!

           Yoluxub bəlkə qəfil virusla,

           Fani dünyamızı tərk etdi Kamal Abdulla?
 

Anar: Yox, Kamal lap buğa tək sağlamdır,
           Mən deyən faciəsə hər cür ölümdən də ağır.          

          Ölkənin arxa çevirmiş biri rəhbərliyinə,
          Çevirib dastanı o, Azəribaycan dilinə.

İ. Əliyev: Hansı dastan?

Anar: İngilis dastanı məşhur “Beovulf”!

          Çevirb almadan icazə…ah… uf…

İ. Əliev: Kim çevirmiş? Nəçidir? Varmı onu bir tanıyan?

Anar: Yaşayır Rusiyada guya bu ünsür çoxdan.

İ. Əliyev: Ünsürün antimillisindənmi?

Anar: Xalisindən. Ötürür düşmənə vacib xəbəri,

         Satmaq istər təzədən erməniyə Kəlbəcəri.

İ. Əliyev: Sübutu varmı fəaliyyətinin?

Anar: Versək işgəncə deyər niyyətini.

İ. Əliyev: Adı haqqında məlumatlar var?

Anar: Adı Xeyrulla, təxəllüssə Xəyal.  

İ. Əliyev: Şübhə yox, antimillidir, bu, adından bilinir!

Anar: Çox fəsadlar törər, əlbəttə, görməsək tədbir.

İ. Əliyev: Boynuna ip keçirib heyvan tək,
                Ünsürü ölkəyə gərək gətirək.

Anar: Bəs nə olsun “Beovulf”?

İ. Əliyev: Ah, o dastan! Ah… uf…

                Bir sürü tərcüməçi tər axıdıb səy eləsin
                Tez çevirsinlər o dastanı yenə ingilisə!

28. 03. 2021, Samara

ŞUŞAYA TURİST TƏK TƏLƏSƏN İNSAN…

Мар23

U LENİ. KİNO

“Pulun var?” “Əlbəttə, var, niyə yoxdur? —

Dollarım, avrom var, manatım da var.

Kartda olanı var, nağdı da çoxdur,

Şuşanı alaram, əgər satsalar…”

 +

Ana qucağından təzə ayrılan,

Ölərkən Şuşanı azad edərək,
Bir gün də kefindən qalmayan insan,

Şuşaya tələsir indi turist tək.

 +

Getdi tək oğul da,  getdi yetim də,
Eyibli səfərbər, şikəst səfərbər.

Neçə yurdda işıq söndü əbədi,

Kasıbdır qanıyla qazanan zəfər.

 +

Qan axıtdı, öldü Şuşa əsgəri,

Şəhəri dumandan seçməmiş hələ,

Təltif etdi onu ölkə rəhbəri,
Üçüncü dərəcə dəmir medalla.

 +

Əsgəri borcundan, əsgər adından,
Yayınan, kefindən qalmayan insan,
Şuşaya turist tək tələsir indi,
Gedir qatil kimi, vicdanında qan…

 

23.03. 2023, Samara

DANTE. CƏHƏNNƏM. 5-Cİ NƏĞMƏ

Мар22

755px-Inferno_Canto_5_line_4_Minos

(Fraqment)

1 Birinci çevrədən beləcə düşdüm
İkinciyə; bura çox kiçiksə də

Böyükdür nalələr qaldıran zülm.

 +

4 Müdhiş Minos nərə çəkir  hikkədən,

İstintaq aparır, girişi kəsib,

Hökmü quyruğuyla çıxarır hərçənd.

 +

7  Deyim: bədtəbiət ruhu hər kəsin.

Dayanır önündə  tam etirafla;

Və bu yaxşı bilən günahı, pisi,

 +

10 Baxır, Cəhənnəmdə gedəcək hara;

Quyruğu özünə dolanan qədər

Ruh enə pillələr gərək o sayda.

 

13 Kütlələr həmişə önündədirlər;
Ruhlar məhkəməyə gedir durmadan,

Deyib-eşidən tək qərq edilirlər.

 +

16 “Sən ey bu hüznlü məkana varan”, —

Dedi məni görüb önündə Minos,

Öz mühüm işini kəsərək bir an.

 +

19 “Bax, necə girirsən, yanında kim bəs?

Aldanma qapının genliyinə sən”.
Rəhbərimsə dedi: “Qışqırığı kəs…

italyancadan tərcümə

 

mart 2023, Samara

«FARSA SAĞ OL DESƏK, ONA HAQQ OLAR…»

Мар19

12.11.22

Farsı yalnız tənbəl qınamır indi,

Hər yerindən duran farsı qınayır.
Hər dinənin farsa iradı mindir,
Farsı hər uğursuz günahkar sayır.

 +

Yaxşı, nə musiqi, şeir var deyək,
Nə Bayatı-Şiraz var, nə Nizami.

Onda Novruzu da biz gərək silək

Təqvimdən, yaddaşdan – elə deyilmi?

 +

Bir zaman qədim fars yaratmamışmı,
Bu gözəl bayramı, adını həm də?

İlk dəfə qədim fars yandıran şamın,
İşığı deyilmi bizi isidən?

 +

Həyatda itkilər, həyatda yas var,
Ağırdır insanın zəhməti, zülmü.

Farsa sağ ol desək, ona haqq olar,
Təsəlli, məlhəmdir bu bayram günü…

 

18-19.03. 2023, Samara

ƏHVALPÜRSANLIQ: TƏLƏBƏ JALƏNİN DEKAN DALLIĞI TƏYİN OLUNMAQLIĞI

Мар16

2

PREZİDENT: Nə xəbər var təzə, hörmətli Kamal Abdulla?

KAMAL ABDULLA: Xoş xəbər var: dekanın dallığı olmuş Jalə.

PREZİDENT: Yaxşı adddır adı. Özü kimlərdəndir?

KAMAL ABDULLA: Çox gözəl əsli var. Bu uşaq həm “Paşa Holdinqd”əndir.

PREZİDENT: “Paşa holdinq”mi? Çox gözəl, əla!

Bəs doğrudanmı uşaqdır Jalə?

KAMAL ABDULLA: Bəli, məsum bir uşaqdır o, körpədir hətta.

Təzəcə qol-qanad açmış və atılmış həyata.

PREZİDENT: Bəs bu millət nə deyir təyinata?

Yayılar şayiə birdən ki, vardır eşq arada….

KAMAL ABDULLA: Mənə övladdır o, mənsə ona istəkli ata.

PREZİDENT: Hansı elmin o, nümayəndəsidir?

KAMAL ABDULLA: O bütün elmləri yaxşı öyrənib bir-bir.

Püxtəşəmiş o, siyasətdə tamam dolmuşdur,
Beş yaşından YAP-a üzv olmuşdur.

PREZİDENT: Bu xəbər xoş və gözəldir…  Nə deyir bəs o dekan?

Razıdırmı bu körpə dallıqdan?

KAMAL AABDULLA: Razıdır. Şıllaq atıb getsə belə,
Yerini tutmağa hazır Jalə.

PREZİDENT: Bəli, ölkəmdə misilsiz kadr siyasəti var,

Körpə qız bir də görərsən dekana dallıq olar.

Razıyam çox, Kamal Abdulla, gördüyün işlə,

KAMAL ABDULLA: Hazıram qulluğunuzda olam yüz il də belə…

 Mirzə ƏLİL

16. 03. 2023, Samara

İLAHİ KOMEDİYA. CƏHƏNNƏM. 4-CÜ NƏĞMƏ

Мар14

the-inferno-canto-19.jpgHalfHD

 (FRAQMENT)

1 Başımda gurultu qopdu, pozaraq,
Bu dərin yuxunu, mən də oyandım,
Zorla ayıldılan bir adam sayaq.

 +

4 Gəzdirib dincəlmiş gözləri indi,
Baxırdım diqqətlə, qalxıb ayağa.
Bilim ki, hardayam, bu yer hayandı.

 +

7 Bəlalı girdabdı burdan aşağı,

Gördüm uçurumun qırağındayam.

Haray çəkənlərin dibdə yığnağı.

 

10 Dərinlik görünmür qatı dumandan,
Necə baxışımı yönəltdimsə də,
Bir şey gözlərimə dəymədi ordan.

 +

13 “Gərək kor aləmə düşək indisə, —  

Bənizi tamam ağ şair söylədi, —

Birinci mən gedim, ikinci də sən”.

+

16 Rəngini görərək onun mən dedim:

“Belə qorxmusansa, necə gedim mən,
Qorxsam, kim olacaq təsəllim indi?

 +

19 Dedi: “Üzümdəki dibdə inləyən
Xalq üçün kədərin əksidir belə
Acımı anladın qorxu kimi sən…

 italyancadan tərcümə

mart 2023, Samara

DANTE. «ÜMİDDƏN ƏL ÜZSÜN HƏR BURA GİRƏN…»

Мар8

inf.3.9.dore

İLAHİ KOMEDİYA. CƏHƏNNƏM

3-CÜ NƏĞMƏ (FRAQMENT)

Lasciate ogne speranza, voi ch’intrate’.

1 “Yaslı şəhərə yol mənimlə gedir,

Mənimlə yol gedir əbədi dərdə

Azmış insanlara yol da məndədir.

 +

4 Rəbbim hərəkətə ədl ilə gəldi

Yarandım Qadirin qüdrətiylə mən,

Ali bilikdən, ilk sevgidən həm də.

 +

7 Yalnız əbədilər vardı mənəcən,
Yetişməz heç zaman mənim sonum da.

Ümiddən əl üzsün hər bura girən!”

 +

10 Oxuyub qapının yuxarısında

Tutqun bu sözləri, dedim: “Nə sərtdir,
Ağırdır mənası onların, ustad”.

 +

13 O da gözüaçıq şəxs tək dedi:

Burda atılmalı bütün şübhə və

Burda ölməlidir qorxular indi.

 +

16 Gedirik mən sənə dediyim yerə,

Yaslı adamlara baxarsan onda,
Ağıl nemətini itirənlərə”…

italyan dilindən tərcümə

mart 2023, Samara

 

İLAHİ KOMEDİYA. CƏHƏNNƏM

Мар2

2-Cİ NƏĞMƏ

(FRAQMENT)

1 Gün gedən vaxt idi, qaralan hava,

Dinclik gətirirdi yer üzərində
Yorğun heyvanlara; mənsə tək amma,

 +

4 Özümü savaşa hazır  edirdim
Yol çətin, iztirab ağırdı daha,

Yaddaşım yanlışsız deyər sizə də.

 +

7 İlham pəriləri! Ey ali düha!

Yardımçı olunuz!. Göstər, yaddaşım,

Öz nəciblyini yazılarımda.

 

 +

10  “Şair, rəhbərimsən, — belə başladım —

Səncə, məndə olan ləyaqət ilə,
Gedə bilərəmmi o həddi də aşım?

 +

13  Dedin Silvionun  atası hələ,

Öləriykən, həm də föhşə əsirkən,

Ölümsüz məkana getdi bədənlə.

 

16 Fəqət şərə düşmən kəsilən Kəsin,
Gözündə böyükdü onun xidməti,

Həm ondan törənən şərəfli nəslin;

 +

19 Ağıllı insana yaraşmaz qəti,

Buna şübhə edə; O, həm Romaya,
Həm imperiyaya ata seçildi.

 +

22 Doğrusu, şəhər də, imperiya da,
Yarandı ali taxt gələsi yerdə,

Pyotrun valisi oturur orda.

 +

25 Tərənnüm etdiyin səyahətində

Eşidib o qədər çox öyrəndi ki,

Zəfərlər qazandı, mantiya həm də

 +

28 Tərənnüm etdiyin səyahətində

Eşidib o qədər çox öyrəndi ki, qədər

Zəfərlər qazandı, mantiya həm də

 +

31 Mən niyə bəs gedim? Kim izn verər?

Mən ki, nə Paveləm, nə də Eneyəm,
Kimi inandırar məndəki dəyər?

 +

34  Getməkdən imtina etsəm əgər mən.

Qorxuram divanə məni sayarlar,

Müdriksən, bilirsən dediyimi sən.

 +

37 Arzu etdiyindən əl götürən var,
Niyyəti dəyişər yeni fikirlə,

Başlayar təzədən, onu da atar.

 +

40 Toran təpəlikdə özüm də elə

Mən o durumdaydım; fikrən başlanan

İşdən soyuyurdum görmədən belə.

 +

43 Dedi Möhtəşəmin kölgəsi olan:

“Sənin sözlərini düz anladımsa, doğru

Yaradıb qəlbində qorxu həyəcan…

italyan dilindən tərcümə

fevral 2023, Samara

DANTE ALİGYERİ. İLAHİ KOMEDİYA. CƏHƏNNƏM

Фев23

1200px-Dante_Domenico_di_Michelino_Duomo_Florence

1-Cİ NƏĞMƏ

(FRAQMENT)

1 Ömrün yarısını adladığım dəm,

Qaranlıq meşədə gözümü açdım,
Gördüm azıb yolu itirmişəm mən.

+

4 Ah, mən o meşədən necə danışım:

Yabanı, qorxuncdur, sarsılır ürək.
Saxlar o dəhşəti hələ yaddaşım.

+

7 Acıydı az qala o an ölüm tək,

Elə qılıq gördüm  fəqət mən orda,
Ayrı şeyləri də söyləyəm gərək.

+

10 Ora necə girdim – deyil yadımda,
Elə tutulmuşdum  xumarlıqla mən,

Azıb itirmişdim düz yolu hətta.

 +

13 Bu düzün bitdiyi yerdə yüksələn,
Dağın ətəyinə yetişdiyim an,

Qorxu sancdı mənim qəlbimi birdən.

 +

16 Gördüm baş qaldırıb baxdığım zaman

Arxası qızarır düz yol hər kəsə

Göstərən planet şüalarından.

 +

19 Məni iztirabla üzən o gecə,
Qəlbimin gölünü yel tək əsdirən,

Qorxu azalmışdı sonra bir azca.

 +

22 Necə ki, birisi  dərin dənizdən,

Qaranəfəs halda çıxıb sahilə,

Dönüb baxır qorxunc sulara birdən;

 +

25 Ruhum də eləcə: qaçırkən hələ

Dönür, dalda qalan yerə baxaraq.

Ordan sağ çıxmayıb bir insan belə.

+

28 Bir azca dincimi sonra alaraq,

Üz qoydum adamsız yamac sarı mən,
Qalxdım, ayağımıla verərək dayaq.

 +

31 Və dikin başlanan yerində birdən,

Dayanır cəld, oynaq bəbir önümdə.

Tanınır ləkəli xəz dərisindən.

 +

34 İstəmir çəkilib yolumdan gedə,

Kəsərək yolumu durur  eləcə,

Məcburam dolanam, dönəm yenə də.

 +

37 Gözünü açırdı səhər təzəcə,

Günəş də qalxırdı, həndəvərində

Həmin ulduzlardı, onları necə,

 +

40 Oyatdı İlahi Sevgi ilk dəfə;

Beləcə qəlbimdə ümid yarandı:

Aldım əlvan xəzi indi hədəfə.

 +

43 Hava da gözəldi, şirindi an da,

Qorxudan titrədim fəqət yenə mən,

Şiri göz önündə görən zamanda…

italyan dilindən tərcümə

fevral 2023, Samara

 

«BİLİRİK QONAĞIQ BU HƏYATDA BİZ…»

Фев18

cropped-u-lenc4b0.jpg

Bilirik qonağıq bu həyatda biz,
Ayrı münasibət görür hər insan.

Adın qonaqdırsa, gərək susasan,

Qonağın küsüsü, gileyi yersiz.

 +

Çatmır hamıya yer yuxarı başda,

Düşən çox süfrənin başından uzaq.

Tanıyan, üzünə baxan yox, ancaq,

Qabağa atarlar səni savaşda.

 +

Yox bu ziyafətin sonu, əvvəli,
Bura gələn yoxdur, gətirilən var.

Hamıya xoş deyil gördqyü rəftar,

Fəqət dualıdır hər kəsin dili.

 

18. 02. 2023

 

ALİ BAŞ KOMANDANIN ÇASTUŞKALARI-15

Фев17

İlham Əliyev 4

Bağlamışam  sərhədləri,

Donquldanır xalq yenə.

Təkcə Ruben gəlib-gedir,
Dəyəmmirəm xətrinə.

 +

Laçın yolundadır yenə,
Bizim ekofəallar.

Əl edirlər Vardanyana,
Hər keçəndə qırışmal.

Eyyy! Uxx!

 +

Mehriban ev bağışladı,
Qəşəm Nəcəfzadəyə.

Kim eşitdi, alqışladı,

Uçdu sevincdən göyə.

 +

Kimdir Qəşəm Nəcəfzadə,
Doğrusu bilmirəm mən.

Qonaq olub bəlkə bizdə,
Cəbhəyə mən gedərkən.

Eyy! Uxxx!

 +

Səxavətdə Mehribanın,
Bu dünyada yox tayı.

Hamıya ürəyi yanır,

Nəyi varsa, paylayır.

 +

Kimə bir ev, kimə iki,
Bağışlayır arvadım,
Biznes alır kimsə yekə,

Kimsə vəkil mandatı.

Eyy! Uxxx!

 +

General poqonu verir
Bir də gördün çavuşa.

Şəhəri, rayonu verir,

Deyir get qazan, yaşa.

 +

Nazirliyi peşkəş edir,
Səfirliyi də hərdən.

İşləri çox yaxşı gedir,
Ölkənin bu səbəbdən.

Eyyy! Uxx!

 +

Bundan şeir yazıb Leyla,
Bu gecə səhərədək.
Ramiz Rövşən bizim dilə,
O şeiri çevirəcək.

 +

Bitirincə tərcüməni,

Qabağıma qaçacaq.

Yaxşı bilir məndən yeni,

Mənzil alacaq qoçaq.

Eyy! Uxxx!

17. 02. 2023 Samara