Архивы

Klassik rus şairlərinin şeirləri Azərbaycan dilinə tərcümə edilib

Сен21


XIX-XX əsrlərdə yaşamış rus şairlərinin şeirləri Azərbaycan dilinə tərcümə edilib.
Yeniavaz.com xəbər verir ki, kitabın müəllifi şair Xeyrulla Xəyaldır. O, 1983-2020-ci illər ərzində etdiyi tərcümələri «XIX – XX əsr rus poeziyası Xeyrulla Xəyalın tərcümələrində» adlı kitabda toplayıb. Kitab 400 səhifədən ibarətdir. Tərcümə edilmiş şeirlərin çap edilməsi üçün samaralı sahibkar Kənan İsayev maliyyə dəstəyi göstərib. Bu ilin avqustunda çapdan çıxan kitab Kənan İsayevin mərhum qardaşı Baynurun xatirəsinə həsr edilib. Kitabda Baynur İsayev haqqında Şirvan Kərimovun xatirə yazısı da yer alıb.
Qeyd edək ki, kitaba təxminən 250 şeir salınıb. Bu şeirlər fasilələrlə 40 ilə yaxın vaxtda Azərbaycan dilinə tərcümə olunub.

https://www.yeniavaz.com/az/news/178328/klassik-rus-sairlerinin-seirleri-azerbaycan-diline-tercume-edilib

BORİS PASTERNAK. FEVRAL

Мар18

pasternak

Gəldi fevral. Qələm götür, ağla!

Fevralı durmadan tərənnüm elə,

Təkərlər altda hay-haray salaraq,
Qara yaz tək çamır yanır ki, hələ.

—

Tapasan fayton on-on beş şahıya,

Car çəkə  kilsə, təkərlər də dinə.

Getdiyin yerdə daha küylə yağa,

Göz yaşından da, mürəkkəbdən də.

—

Sanki armuddular yanıb qaralan,

Dolaşa qalxar orda minlərlə.

Nohura çırpılar;  enər də o an,

Qupquru qüssə gözlərin dibinə.

—

Qışqırıqlarla küləklər dəlinib,

Ləkə tək qar əriyən yer qaralar.

Təsadüfənsə, yəqindir deməli.
Gələr hönkürtü kimi misralar.

             1912

ruscadan tərcümə: 17-18. 03. 2021, Samara

—

Февраль. Достать чернил и плакать!
Писать о феврале навзрыд,
Пока грохочущая слякоть
Весною черною горит. Читать далее →

BORİS PASTERNAK.  ŞUM

Фев21

pasternak

Что сталось с местностью всегдашней? 

 

Necə də dəyişib tanış bu yerlər!

Səmanın və yerin silinmiş həddi.

Dama taxtasında qəfəsə bənzər,

Şumdur hara baxsan, uzanıb gedir

 

 

Təzə malalanmış geniş düzənlər,

Uzanıb uzaqda elə hamar ki,

Deyirsən dağlardır burda düzlənən,
Ya düzə çəkilib süpürgə sanki.

 

 

Elə bu günlərdə ruha gələrək,

Ağaclar şumların qırağı boyu,
Yaşıl tumurcuqdan geyindi köynək,

Qalxdı, dikəldi də elə bil boyu.

 

 

Duruşu qənirsiz sütül küknarın.

Tozağaclarının ağuş rəngi tək,

Və boz rəngi qədər təzə şumların,

Tapılmaz dünyada təmiz və saf rəng.

 

May 1958

Ruscadan tərcümə

21.02. 2019

Samara

PORİS PASTERNAK. NOBEL MÜKAFATI

Янв19

boris_pasternak

Нобелевская премия

 

Qovulub üzülmüş vəhşiyəm daha,

Hardasa insanlar işıqda, sərbəst.

Düşüblər dalıma hayla, harayla,

Qaldıra bilmirəm başımı mənsə.

 

 

Gölməçə qırağı, meşə qaranlıq,
Kəsilib yıxılmış küknarın tiri.

Hər yerdən, hər yerə yolum bağlanıb,

Nə olur, qoy olsun, vecimə deyil.

 

 

Axı nə xəbislik törətmişəm mən,
Bəlkə bədəmələm, qatiləm ya da?

Doğma torpağımı tərənnüm edən,
Şeirimi oxuyub aləm ağladı.

 

 

Dursam da məzarın astanasında,

Fəqət inanıram, gələr bir zaman –

Xeyir, xeyirxahlıq ruhu sarsıdar,
Rəzillik və kinin gücünü hökmən.

1959

Ruscadan tərcümə

19. 01. 19

QEYD: Bu şeir 1958-ci ildə B. Pasternaka Nobel mükafarı veriləndən sonra SSRİ-də ona qarşı başlanan gözümçıxdı və gözdənsalma kampaniyasına cavab kimi yazılmışdır.

BORİS PASTERNAK. POEZİYANIN TƏYİNİ

Ноя28

pasternak

BORİS PASTERNAK

   POEZİYANIN TƏYİNİ

 

Bu, fitdir, fəzanı sarsidar keçər,

Qopan şaqqıltıdır buz deşildimi.

Yarpağı üşüdüb donduran gecə,

Bu, iki bülbülün deyişməyidir.

 

Bu, ot-ələf basan şirin noxuddur,

Kainat göz yaşı yatır qınında.

Ləkə dolu kimi yağır Fiqaro,

Elə bil pultlardan, fleytalardan

 

Onu yorulmadan gecə arayar

Dərin diblərində çimərliklərin

Sonra nəm və titrək ovuclarıyla,

Aparıb ulduzu çəmənə sərər.

 

Qübbəni bürüyüb qızılağaclar,

Sudakı taxtadan səthi  — boğanaq.

Ulduzlar qəhqəhə çəksə — yeri var,

Sədasız, kar yerdir kainat ancaq.

1917

Ruscadan tərcümə

28.11.2017

Samara

 

BORİS PASTERNAK. ÇÖRƏK

Ноя1

pasternak

BORİS PASTERNAK

      ÇÖRƏK

                         Ты выводы копишь полвека…

 

Əlli il yığırsan nəticələri,

Dəftərə yazmırsan ancaq onları.

Əgər deyilsənsə sən özün əlil,

Gərək anlayaydın vacib olanı.

 

Anladın ağ günə əmək yol açar,

Açıldl uğurun qanunu, sirri.

Tanrı lənəti var bekarçılıqda

Bildin səadəti hünər gətirir.

 

İbtidai bitki səltənətində,

Möhtəşəm heyvanlar aləmində də,

Vəhylər, mehrablar gərəkdi, bildin,

İgidlər, cəsurlar gözləniləndi.

 

Bildin talelərin qovuşuğunda,

Qaldı əbədilik ilkin vəhy tək.

Gələn nəsillərçin ulu əcdadın,
Yüzillərlə əkib-becərən çörək.

 

Yəni çovdar ya da buğda zəmisi,

Təkcə çağırmır ki, biçib-döyəsən,

Bu tarla —  səhifə, bu tarla — yazı,

Əcdadın haçansa həsr edib sənə.

 

Yəni ki, bu onun sözüdür elə,

Və onun misilsiz əməli həm də.

Doğumlar, hüznlər, ölübgetmələr

İçində, daimi gəlib-getmədə.

 

1956

Ruscadan tərcümə

30.10 – 01.11.2017

Samara

BORİS PASTERNAK. «HAÇANSA, HARDASA KONSERT ZALINDA…»

Окт29

pasternak.jpg

BORİS PASTERNAK

                          Годами когда-нибудь в зале концертной…

 

Ötər illər, haçansa, hardasa bir  zalda yenə,

Mənə Bramsı çalarlar, bürüyər qəlbi kədər.

Altı qəlbin anaram ülfətini, göz önünə,

Gələr gəzinti, çimərlik və bağda gül  ləki də.

 

Alnıdik rəssamı xatırlaram, ürkək yuxu tək

Gülümsəyərdi durmadan, o, xoş təbəssümlə.

Geniş işıqlı təbəssüm və üz, alın göyçək,                   

Nəsə ümumi vardı çöhrədə qlobus ilə.

 

Mənə Bramsı çalarlar, əsərəm, sarsılaram,

Anılar yarmaların, sursatın alınmağı da.

Xatırlanar səki, artırma, otaqlarda nizam,

Qardaş, övlad, palıdın orda tək dayanmağı da.

 

Dağıdır rəngləri rəssam qadın, otlar bulanır,

Düşür palitra əlindən, yığır, basır cibinə,

Bütün ləvazimatı, bir qutu da zəhrmarı,

Ki, adı “Basma”dır və astma vəd edir çəkənə.

 

Mənə Bramsı çalarlar, üzülər, sarsılaram,

Düşər evin damı, kandar və pöhrəlik də yada.
Pətəyə bənzər otaqlar və aynabənddə toran.

Xatırlaram gülüşü, göz-qaşı, dodaqları da.

 

Və axar sel kimi bir anda göz yaşım tökülər,

Necə islansa da üz, bitməz ağlamaq həvəsim

Qaynayar, qalxar ötənlər quyulardan sanki,

Həndəvər, aşna-dost, əzizlrim, nəslim.

 

Vuraraq dövrə dörd ailə çəmənlikdə durar,

Kölgələrədən yaranıb oynanar intermezzo.

Saf uşaqlıq kimi alman havası çaldırılar,

Və əlləriylə ağac tək tutar ondan hamısı.

1931

Ruscadan tərcümə

25-29.10.2017
Samara

BORİS PASTERNAK. QƏLB

Ноя14

BORİS PASTERNAK

                  QƏLB    

                  Душа моя, печальница
                   О всех в кругу моем…

Qəlbim, geyirsən qara,

Gedəndə yaxınlarım.

Məqbərəsən canları,

Zülmlə çıxanların.

 

Onları balzamlayır,

Şeir həsr eləyirsən.

Ağlayan rübabınla,

Ağılar söyləyirsən.

 

Hamı maraq hayında

Səndəsə qorxu, vicdan.

Xatirələr yaşadan

Məqbərə tək durursan.

 

Onların əzabları,
Səni torpağa əyir,

Səndən də məzarların,

Tanış qoxusu gəlir.

 

Qəlbim, qardaş qəbrisən —

Nə eşitdin, nə gördün

Qatmısan bir-brinə,
Dəyirman tək üyüdüb.

 

Mənə hər nə olubsa — 

Dayanma bircə gün də — 

Üyüt və qəbiristan,

Çürüntüsünə döndər.

 

1956

Ruscadan tərcümə

14.11.2016

Samara

 

 

 

 

BORİS PASTERNAK. Ovun, büzülməsin daha dodağın

Ноя9

 

                                Не плачь, не морщь опухших губ…

 

Ovun, büzülməsin daha dodağın,

Şişib ağlamaqdan, qırış da düşər.

Yaz isitməsinin qalan qasnağı,

Yenicə quruyur, dağıdıb eşmə.

 

Ovcunu sinəmdən götür, əzizim,

Cərəyan qoşulmuş tellərik indi.

Yenə şığıyarıq bir-birimizə,

Bir də görərsən ki, hiss edilmədən.

 

İllər ötüb-keçər, ərə gedərsən,

Unudarsan nədir kasıb məişət.

Qadınlıq, əlbəttə, böyük əməldir,

Ağlı başdan almaq – böyük şücaət.

 

Qadın çiyinləri, əlləri boynu –

Mənə möcüzədir,  önündə elə

Riqqətə gəlirəm mən ömrüm boyu,

Sadəcə bir nökər məhəbbətiylə.

 

Amma ki hüznlü dairəsinə

Alıb gecə məni necə sıxırsa,

Baş alıb getməkdir ümdə istəyim,

Ayrılıqlara da artır ehtiras.

 

1947

 

Ruscadan tərcümə

09.11.2014 Samara

 

Boris PASTERNAK. HƏR ŞEYDƏ, HƏMİŞƏ İSTƏYİRƏM MƏN…

Ноя4

 

Во всем мне хочется дойти…

 

Hər şeydə həmişə istəyirəm mən,

Məğzə yetişəm.

İşdə, yol seçəndə, ürək titrədən,

Təlatümdə həm.

 

Yetmək istəyirəm ötən anların,

Kökünə qədər.

Mahiyyətə varam, biləm, anlayam,

Səbəblər nədir.

 

Həmişə taleyin, hadisələrin,

Məğzini qanmaq.

Yaşamaq, sevişmək, elmi irəli,

Aparmaq ancaq.

 

Əgər bacarsaydım, yazardım ah, mən,

Səthi olsa da.

Qızğın ehtirasın xassələrindən,

Səkkizcə misra.

 

Yazardım günahdan, qaydapozmadan,

Qaçdı-qovdudan.

Qəfil ağuşlardan, odlu təmasdan,

Dizdən, ovucdan.

 

Onun mənşəyini, düsturunu mən,

Tapıb yazardım.

Baş hərflərini adlarının həm,
Təkrarlayardım.

 

Mən şeirlərimi bağ tək əkərdim.

Cökələr burda,

Titrək damarlarla çiçəkləyərdi,

Sıx sıralarda.

 

 

Qatardım hər şerin nəfəsinə mən,

Nanə, gül ətri,

Qumotu, təzəcə biçilmiş çəmən,

Tufan həniri.

 

Beləcə haçansa Şopen qatardı,

Musiqisinə,

Parkın, məzarlığın, palıdlıqların,

Möcüzəsini.

 

Ali təntənəyə çatılan anda,

Əzab və məzə.

Tarıma çəkilən sanki kamandır,

İndi üzülər.

1956

 

Ruscadan tərcümə

  1. 11. 2014 Samara