Архив | Январь 2022

GEORGİ ADAMOVİÇ. “DANIŞMA HEÇ KİMLƏ. YAYIN ŞƏRABDAN…”

Янв31

Danışma heç kimlə. Yayın şərabdan,
Tərk et arvadını və qardaşını.

Tərk et adamları. Gərək hər zaman

Duyasan – keçmişə yox qayıdışın.

—

Keçmişi qəlbindən əgər çıxarsan,

Sönər təbiətə eşqin həmçinin.

Hər şeyə biganə ol və hər zaman,
Günün, ayın, ilin beləcə keçsin.

—

Ölər yavaş-yavaş arzuların da,

Zülmət ətrafını alar. Və açıq
Görərsən bu yeni həyatda o vaxt,
Tikan çələngini və ağac xaçı.

ruscadan tərcümə

29-30.01. 2022, Samara

===============

Георгий АДАМОВИЧ

Ни с кем не говори. Не пей вина.

Оставь свой дом. Оставь жену и брата.

Оставь людей. Ты должен навсегда

Почувствовать – к былому нет возврата. Читать далее →

İQOR SEVERYANİN. QƏRİBƏDİR

Янв30

Həyat yozulmamış yuxuya bənzər

Yaxşı birisində planetlərin.

Bizə gərəksiz şey vardır o qədər,

Biz istəyənlərin tapılmır biri.

1909

ruscadan tərcümə

28. 01. 2022, Samara

===========

Игорь СЕВЕРЯНИН

Странно

Мы живем, точно в сне неразгаданном,

На одной из удобных планет…

Много есть, чего вовсе не надо нам,

А того, что нам хочется, нет…

1909

GEORGİ ADAMOVİÇ. M.TS. – NIN XATİRƏSİNƏ

Янв29

Kaş indi biz oturub danışyadıq, Marina!

Alınmadı nədənsə sağkən! Yoxsunuz indi.

Ancaq qu səsinizsə gəlib yetişir mənə,

Bəla elçisidir o, təntənə elçisidir.

—

Sağ ikən danışmadıq. Günhkar mən deyiləm,

Əslində ədəbiyyat dəvətdir cəhənnəmə,

Mən sevinclə gedirdim ora, gizlədim niyə,

Ordan qayıtmaq isə nəsib olmur heç kimə.

—

Günahkar mən deyiləm. Nə çoxdur dünyada dərd.

Suçlamıram heç nədə sizi də ancaq axı.

Təsadüfidir hər şey, hər şey – istənilmədən.

Nə gözəldir yaşamaq. Necə pis yaşayırıq…

ruscadan tərcümə

29.01 2022, Samara

================

Георгий Адамович

Памяти М. Ц.

Поговорить бы хоть теперь, Марина!

При жизни не пришлось! Теперь вас нет.

Но слышится мне голос лебединый,

Как вестник торжества и вестник бед. Читать далее →

İOSİF BRODSKİ. “YALNIZ KÜLƏ BƏLLİDİR SONACAN YANMAQ NƏDİR…”

Янв28

Yalnız külə bəllidir, sonacan yanmaq nədir,

Mən də deyə bilərəm  qabağa baxıb ancaq:

Yel aparmır hər şeyi; həyət süpürüləndə,
Necə səy edilsə də, düşüb qalan olacaq.
Siqaret kötüyü tək, tüpürcək tək kölgədə,
əyləc altda qalarıq, yol tapmaz ora şüa

Çürüntüyə, mədəni laya dönənə qədər,
Çirk içində yatarıq günləri saya-saya.

Arxeoloq az qalar, nə tapdığını görcək,

Öyüyə; dünyaya bu kəşf, tapıntı ancaq

Torpağa basdırılıb yaşayan ehtiras tək

Ya da tərs versiyalı ehram tək səs salacaq.

“Leş!” deyib nəfəs dərər, qucaqlayıb qarnını,

Bizdən uzaqdır ancaq yer-göy məsafəsindən,
azadlıqdır çünki leş qəfəsdən, azadlıqdır

Bütövdən: hissəciklər təntənəsidir əsl.

1986

ruscadan tərcümə

23-24. 01. 2022, Samara

=============

Иосиф Бродский

Только пепел знает, что значит сгореть дотла.

Но я тоже скажу, близоруко взглянув вперед:

не все уносимо ветром, не все метла,

широко забирая по двору, подберет.

Мы останемся смятым окурком, плевком, в тени

под скамьей, куда угол проникнуть лучу не даст.

И слежимся в обнимку с грязью, считая дни,

в перегной, в осадок, в культурный пласт.

Замаравши совок, археолог разинет пасть

отрыгнуть; но его открытие прогремит

на весь мир, как зарытая в землю страсть,

как обратная версия пирамид.

«Падаль!» выдохнет он, обхватив живот,

но окажется дальше от нас, чем земля от птиц,

потому что падаль — свобода от клеток, свобода от

целого: апофеоз частиц.

1986

«İSA SEVGİSİNİN YOX İDİ HƏDDİ…»

Янв27

İsa sevgisinin yox idi həqqi,

Çirkini həm sevib, gözəli həm də.

Sevib müstəbidi, sevib həqiri,
Bitib-tükənməzdi onda rəhm də.

—

Acıyıb məzluma, həm də zalıma,

Zənginə acıyıb, aca acıyıb.

Qucub cüzamlını, öpüb alnını,
Korun tüpürcəklə gözünü acıb.

—

İlahi! Həqirəm mən, həm də miskin!

Sevgim öz ölkəmə itib nə vaxtdan.

Adı çəkiləndə ürəyim əsmir,
Getməyə, görməyə atmıram da can.

—

İsa nemətindən mənə ver azca,

Sevim öz ölkəmi əhalisiylə.

Dövləti başından aşanı, acı,

Sevim yad insanı, düşməni belə.

—

Sevim müstəbidi, qan içəni də,

Əzib soydaşını incidəni də,
Ağladanı, zəhər içirdəni də,
Yalandan Qurana and içəni də.

—

Sevim eybəcəri, gözəli sevim,
Sevim qəhrəmanı, sevim qorxağı.

Nə qazancım olsun, nə də ki, evim,

Ancaq hamı kimi sevim torpağı.

—

Tüpürcəyinə də həqir qulunun,

İsa qüdrətini, Tanrı, ver ancaq,
Sürtüm gözlərinə ölkəmin onu,

İsa tək torpaqla qarışdıraraq.

27. 01. 2022, Samara

ÇEXOV

Янв26

Qırx dörd yaş nədir ki, indiki vaxtda?

Kim axı bu yaşda indi gənc deyil?

Görərdi birinci Dumanı o da,

Artıq yaşasaydı bir il-iki il. 

—

Yaşaya bilsəydi əlliyə qədər,
Bir Fiat alardı, Linkoln ya da.

Qraf Tolstoyun dəfninə gedər,
Bəlkə qısaca nitq deyərdi orda.
—

Görərdü Lenini, bolşevikləri.

Ömür eləsəydi daha yeddi il.
Görərdi gün-gündən ölkə dəyişir,

Böyük Saxalinə necə çevrilr.

—

Gəmiyə oturub bəlkə Krımda,
Sonra İstanbula çıxıb gedərdi.

Ordan da Berlinə, Parisə ya da.

Çəkərdi hamı tək Rusiya dərdi.

—

İyirmi səkkizinci iləcən əgər,
Çexov yaşasaydı, Aleks  Fleminq
Görərdi əməyi getməyib hədər,

Taparaq, nəhayət, penisillini.

—

İngilis kəşfindən yardım alaraq,

Yəqin sağaldardı vərəmini də,
Parisdə xiffətdən saç ağardaraq.

Qorkiyə qoşulub geri dönərdi.

—

Böyük təntənəylə qarşılanardı,
Dəvət eləyərdi Kremlə Rəhbər.

Adı qəzetlərdə işıqlanardı,
Şəhər mərkəzində mülk verərdilər.

—

Sıxardı qəlbini müftə dəbdəbə,

Yatmazdı nədənsə əli qələmə.

Nə özü istərdi bir yerə gedə,

Nə də sevinərdi gedib-gələnə.

—

Görərdi dəyişib həyat, teatr,

Başqa cür oynanır başqa pyeslər.

Ölkə Saxalin tək mənfur adadır,
Müdhişdir “altıncı palata” qədər.

—

Üzərdi gördüyü, qulu özündən,
Sıxıb damla-damla çıxaran kəsi.

Şair söyləyəndir gözü önündə:

Həmindir “ağalar-qullar ölkəsi”.

—

NKVD durub pəncərə altda,

İndi qapını da yəqin güdən var.

Elə bil türmədir, ya da palata,
“İch sterbe” deyib Çexov uzanar…

25-26.01. 2022, Samara

SAŞA ÇORNI.YALVARIŞ

Янв25

Təşəkkür edirəm, sənə, Yaradan,

Ki, həyatda belə vurhavur ikən,
Mən naşir deyiləm, deputat ya da.

 Hələ türmədə də oturmuram mən.

—

Təşəkkür edirəm, mən sənə, Qadir,
Ki, çıxarmayıblar hələ dilimi,

Mənə hər rəzillik adəti, adi,

Bəxtə inanıram dilənçi kimi.

—

Təşəkkür edirəm sənə, Təkolan,
Üçüncü Dumaya götürülmədim.

Sənin duaçınam bil ki, hər zaman,
Azdır, hər nə qədər təşəkkür edəm.

—

Təşəkkür edirəm, Tanrı, sənə ki,

Öndə sarsaqların ölüm anı var,

Dağılan, çürüyən dərilərdəki,

Üfunətli ruhu, nəhayət, qovar.

—

Dinməz yalvarıram, yox elə tamam,
Qaranlıq toranda onda məni sən.
Bilirəm, cənnətdə çox darıxaram,

Bu dümyada gördüm cəhənnəmisə.

1908

ruscadan tərcümə

25.01. 2022, Samara

=============

САША ЧЕРНЫЙ

МОЛИТВА

—

Благодарю тебя, создатель,

Что я в житейской кутерьме

Не депутат и не издатель

И не сижу еще в тюрьме.

—

Благодарю тебя, могучий,

Что мне не вырвали язык,

Что я, как нищий, верю в случай

И к всякой мерзости привык.

—

Благодарю тебя, единый,

Что в Третью Думу я не взят,—

От всей души, с блаженной миной

Благодарю тебя стократ.

—

Благодарю тебя, мой боже,

Что смертный час, гроза глупцов,

Из разлагающейся кожи

Исторгнет дух в конце концов.

 —

И вот тогда, молю беззвучно,

Дай мне исчезнуть в черной мгле,—

В раю мне будет очень скучно,

А ад я видел на земле.

İOSİF BRODSKİ. QORXU

Янв24

Küçə qapısından girirsən axşam.

Və addımlarından qopan səslərin,
Dəhşəti elə ki — deyərsən bu an,
Qaranlıq canlanır xofunla sənin.

—

Başqa cür ol, başqa özəllikləri,

Qazan və, gizlədib titrəyişini,
Qalxsa pilləkənlə sənin tək biri,

Bıçaq çıxarmışdın sən artıq yəqin.

—

Ancaq burda sənsən; çətin olsa da,

Axır öz qapına gedin gedib çatan tək,

Sən onu çırpırsan – bu gurultuda

Xain qışqırığın sənin dinəcək.

ruscadan tərcümə

22.01. 2022, Samara

==========

Иосиф БРОДСКИЙ

Страх

Вечером входишь в подъезд, и звук

шагов тебе самому

страшен настолько, что твой испуг

одушевляет тьму. Читать далее →

 İOSİF BRODSKİ. “ÇIXMA OTAQDAN ÇÖLƏ…”

Янв22

Çıxma otaqdan çölə yol verib səhvə birdən,

Günəş nəyinə gərək, əgər Şipka çəkirsən?

Çöldə hər şey mənasız, şənlik səsi xüsusən.

Ayaqyoluna ancaq get və tez də qayıt sən.

—

Ah, çıxma otağından, çağırma sən taksi də,

Çünki yaradılıbdır bütün fəza dəhlizdən,

Sayğacla yetir sona. Birdən bir mamlımatan,
Gələrsə əsnəyərək, qov getsin soyunmadan.

—

Çıxma otaqdan, düşün yanırsan qızdırmadan.

Dünyada nə maraqlı stuldan və divardan?

Burdan niyə gedəsən, axşam dönməlisənsə

Həminki tək, üstəlik bəlkə də döyüləsən.

—

Yox, çıxma otağından! Radionu aç, oyna,
Çəkmələri yalın gey, palto gey lüt əyninə.

Dəhlizdə kələm iyi, kirşə yağının iyi,

Çox hərf yazdın, artıq olacaq daha biri.

—

Çıxma çölə otaqdan. Sənin görkəmini qoy,
Görsün otağın ancaq. Bir sözlə, inkoqnito

erqo sum – necə maddə hirslə dedi formaya.

Çıxma çölə otaqdan! Çöl Fransa deyil ha!

—

Gic olma! Ol başqalar ola bilmədiyi tək.

Çıxma otaqdan! Yəni mebeldən gözünü çək,

Dön divar kağızına. Qapan, barrikadalan,
xronosdan, erosdan, və virusdan daldalan.

1970

ruscadan tərcümə

Qeyd: “inkoqnito erqo sum” – “naməlumamsa, mövcudam”.

Brodski Rene Dekartın “Cogito, ergo sum” (Düşünürəm, deməli mövcudam”)

tezisində bir sözü dəyişib.

22.01. 2022, Samara

==================

Иосиф Бродский

Не выходи из комнаты, не совершай ошибку.

Зачем тебе Солнце, если ты куришь Шипку?

За дверью бессмысленно все, особенно — возглас счастья.

Только в уборную — и сразу же возвращайся. Читать далее →

ALMA ALMAYA BƏNZƏR, HEYKƏL HEYKƏLƏ YOX…

Янв22

                            Çexovun “Buqələmun” hekayəsinə nəzirə

Nazir Vilayət Eyvazov prezidentə məruzə edir.

— Əlahəzrət, iki nəfər antimilli ünsür heykəli zədələyib…

-Tez tutun

— Tutmuşuq, əlahəzrət.

— Hərəsinə on beş il. Yox, birinə on beş, o birinə iyirmi il. Hansı çox sağlamdırsa, ona iyirmi il, çünki on beş ilə ölməz… Mənim atamın heykəlini zədələyəni elə zədələrəm ki, heç İsrail həkiməri də düzəldə bilməz!

— Əlahəzrət, zədələnən ulu öndərin heykəli deyil, Hacı Zeynalabdinin heykəlidir.

— Vilayət, belə de də. Bu ayrı məsələ. Yəqin o uşaqlar zarafat eləyiblər. Hacı özü zarafatsevən  olub. Yanından keçən adamı birdən qamarlayıb qıdıqlayıırmış…Ona görə mən onun heykəlini yerdən qoydum ki, gəlib-gedənlə zarafatlaşsın. O uşaqları buraxın getsin. İndi zarafatdan ötrü cavanları türməyə bassaq Avropa, Amerika bizə nə deyər?

— Deyər korrupsionerik…

— Onu deyə bilməzlər, qələt elərlər… Ancaq danışarlar boş-boşuna …Uşaqları buraxın…Ciblərinə də…

— Anaşa qoyaq?

— Yox, anaşa niyə? Cib xərcliyi qoyun… Gedib yeyib-içsinlər. Stress keçiriblər…

Mirzə Əlil

22.01. 2022, Samara