Femmes Damnées (Delphine et Hippolyte)

Ağımtıl işığında xumarlanan çırağın

Başını ətir hopmuş balınclarda qərq edən,
Hippolit xəyallanır gənclik açılığının,

Pərdəsini qaldıran sevgi məzələrindən,

Qasırğadan təlaşlı gözləriylə  axtarır,

Saflığının elə bil uzaq səmalarını.

Səyahətçi necə ki, qanrılır geri, baxır,

Səhər açalan zaman mavi üfüqlər sarı.
Yaş axıdan gözləri ifadəsiz və donuq,
Çaşqın, pərt görünüşlü, qüssə doğuran məzə,
Gərəksiz silah kimi yanında əli-qolu,

Hər şey uyuşur, hər şey onu göstərir gözəl.

Uzanıb ayaqları alrtda şən və mehriban,
Alovlu gözlərini Delfin ona zilləyib,
Şikarını izləyir necə yırtıcı heyvan,

Yaxşıca nişanlayıb iti dişiylə əvvəl.

Güclü gözəl diz çöküb zərifin qabağında,
Möhtşəmdir içərkən öz zəfər şərabını

Ehtirasla və sanki almağa cavabında,

Şirin təşəkkürləri ona sarı uzanır.

Rəngi qaçmış qurbanın gözlərində axtarır,

Görsün onlarda həzzin oxuduğu lal himni.

Görsün onlarda incə, ali minnətdarlığı,

Ki, göz bəbəklərindən çıxar uzun ah kimi.

“Bu işlərdən, Hippolit, canım, nə düşünürsən?

İndi anlayırmsan qönçələrinin əgər
Müqəddəs ocağını vəhşi, qızğın nəfəsə,
Yaxın versən, çiçəklər solub gedə bilərlər?

İncədir öpüşlərim axşam böyük göllərin,
Ayna suları üstdə pərvazlanan böcək tək.

Oynaş öpüşlərisə səndə iz salar dərin,
Ataba kimi ya da kotan tək şırım çəkər.

İri sürüsü kimi atların, öküzlərin

Üstündən keçər onlar, rəhm eləməz, tapdalar…
İppolit, bacım mənim, mənə çevir üzünü,
Mənim canım, ürəyim, yarım və mənim tamam,

Göylə, ulduzla dolu gözünlə  mənə bax sən,
Nazlı bir baxışına sənin, ilahi balzam,

Qaldıraram pərdəni ən incə nəşələrdən,
Tükənməz bir yuxuda mən səni yırğalaram.

Fəqət İppolit bu vaxt gənc başını qaldırır:

“Yox, peşman deyiləm mən, məni nankor da sayma,

Delfinim, qəlbim üzgün, məni əzab ağrıdır,
Müdhiş gecə kefləri ağrıdar necə sonra.

Duyiram ki, bürüyür məni ağır qorxular
Qara kabus alayı alır həndəvərimi

İstəyirlər dəyişən bir yola çıxaralar,
Qanlı üfüq qapayır yolun hər tərəfini.

De, bizim hərəkətdə varmı qəribə nəsə?

İzah elə, bacarsan, bu qorxu, təlaş nədir:

Titrəyirəm, elə ki,  “Gəl, mələyim! deyirsən,
Duyuram sənə doğru dodağım ancaq gedir.

Gəl mənə belə baxma, mənim fikrim, düşüncəm,
Seçib sevdiyim bacı, əbədi məhəbətim.

Tələyə də çevrilsən mənə bir gün əgər sən,

Başlansa da səninlə qaçılmaz fəlakətim.

Delfinsə faciəvi yalını silkələyir,

Sanki naxış basaraq dəmir üçayaq üstdə
Göz fatal, amiranə səsiylə cavab verir:

— “Məhəbbətin önündə nə cəhənnəm söhbəti?

O vecsiz xəyalpərpər həmişə lənətlənə,
Kütlüyündən girişdi  kim ki, birinci  dəfə,

Həlledilməz, steril məsələnin həllinə,
Məhəbbət işlərinin qarışdırdı şərəfə.

Get, əgər istəyirsən, axtar küt bir adaxlı;
Məsum qəlbi təslim et heyvərə öpüşlərə;

Peşman və qorxu dolu, meyit kimi ağarıb,

Qayıdarsan yanıma təhqir olmuş döşünlə…

Bir ağa burda ancaq hökm edə bilər yəqin!”

Uşağınsa qəlbini qüssə durmadan didir,

Ağlayır: “Nəsə mənim içimdə genişlənir,

Bu, girdabdır işaran, bu girdab ürəyimdir.

Vulkan kimi qaynayır, boşluq kimi dərindir,
İnildəyən monstru doyura bilməz heç nə,
Təşnəsini yatırmaz heç nə Emenidlərim,
Əlini yandırırsa, yandırar iliyəcən.

Ayrılaq bu dünyadan qapalı pərdələrlə
Qoy bu yorğunluq bizə dinclik həm də gətirsin.
Döşlərin arasında mən yox olub gedərəm,
Sinən üstdə soyudar məni məzar sərini.

Enin, enin, zavallı qurbanlar, siz, nəhayət,
Yürüyün cəhənnəmin əbədi yollarında!

Ən dərin uçuruma gömülün, hər cinayət,
Göydən əsməyən külək çırpıb əzəcək orda,

Haray salıb qaynaşın, bənzəyin qasırğaya,
Dəli kölgə tək qaçın ehtirasın dalınca.

Söndürə bilməzsiniz candakı odu heç vaxt,
Öz ehtirasınızdan cəzanız doğulacaq.

Mağaranıza heç vaxt düşməz soyuq bir şüa,
Divar çatlaqlarından titrəşən miazmlar,
Sızıb girər və orda çıraq kimi alışar,
Hopar bədəninizə üfunət dolu qazlar.

Sizin işrətinizin acı sterilliyi,

Təşnənizi artırar, qurudar dərinizi.

Şəhvət ehtirasının gurlayan küləyiylə,

Köhnə bir bayraq kimi çırıpılır bədəniniz.

Sərsəri, lənətlənən! Uzaqlara bəşərdən,
Yürüyün canavar tək, keçib boş düzənləri.

Taleyiniz yazana, çaşqın qəlblər, baş əyin,

Sonsuzluqdan qaçın ki, o da içinizdədir.

Fransızcadan tərcümə

21-24.08.2018

Samara

       Le Léthé

Gəl sinəm üstünə, qəddar ürəklim,
Gözü məst monstr, füsunkar pələng,
Titrək barmaqlarla qalın və qəşəng,
Yalında oynayım, sığal da çəkim.

Sənin ətir dolu tumanlarınla,
Bürünsün ağrılı başım qoy mənim,

Solğun çiçək kimi, ölən eşqimin

Kif hopmuş qoxusu sinəmə dolar.

Arzum yaşamaq yox, yuxudur indi,

Ölüm tək şirin bir yuxuda sənin,

Öpərəm cilallı, gül bədənini

Vicdan ağrıları bilmədən nədir.

Ən yaxşı girdabdır sənin yatağın.

Hönkürtülərimi alar, qərq elər,
Yaşadar ən güclü unutqanlığı,

Ağzın, Leta axar öpüşlərinlə.

Mənə indən belə tale həzz və eşq,

Ona baş əyirəm önyazılı tək.

Günahsız məhkumam, həqir əzabkeş,

Zülmümü artırır etdiyim hər səy.
Könül acısını ovundurmağa,
Mən nepent[ii] soraram, gözəl siqö[iii] də,

Ürəyin heç zaman qorumadığı,
Döşlərinin incə gilələrindən.

Fransızcadan tərcümə

18-19.08. 2018

Samara

[i] Yunan mifologiyasında Erisin qızı, unutqanlığın təcəssümüm. Tez-tez Leta çayı ilə, Cəhənnəmdəki “unutqanlıq çayı” da adlanan beş çaydan biri ilə qarışdırırlar.

[ii] [ii] Nepent (Nepenthe) —  guya qüssəni qovan uydurma dərman

[iii] Siqö (ciguë, ciguë, sikuta) – zəhərli bitki, ya ondan alınan zəhər

              Le Rêve d’un Curieux

                                             Feliks Nadara

Mənim kimi tanışmı sənə də dadlı qüssə,

Deyiblərmi sənə də “Ah, qəribə adamdır!”

 — Mən ölürdüm, eşq ilə dolu ürəyimisə

Üzən həvəslə qorxu qarışıq bir azardır;

Əzab və işıq ucu, uzaq qiyamçılıqdan.
Fatal bu qum saatı nə qədər boşalırsa,

İşgəncəm daha acı, həm daha qan qaynadan;

Mənim ürəyim tamam dünyadan uzaqlaşar.

Tamaşa ehtiraslı mən bir uşaq kimiydim,
Pərdədənsə bezirdim, çünki o, maneəydi…
Soyuq həqiqətlərin üstü açıldı indi:

Təəccüb eləmədim ölümə və bürüdü,
Məni qorxuc bir şəfəq. Necə? Nə varsa budur?

Qaldırımışdı pərdə, hələ də gözləyirdim.

Fransızcadan tərcümə

08-09. 08. 2018

Samara

À Félix Nadar

Un Voyage à Cythère

Sevinclə pərvazlanır ürəyim quşcuğaz tək,

Və azad qanad çalır, adlayıb ciyəlıəri,

Yırğalanır altında gəmi təmiz göylərin,

Günəş şüalarıyla sanki xumardır mələk.

Bu qara və qüssəli ada nədir? – Kifera,

Deyirlər, mahnılardan tanınır onun adı

Köhnə məktəblilərçin bayağı Eldorado.

Yaxşı baxın; sən demə kasıb bir diyar bura.

Burda neçə sirr yaşar, bayramlar ürək oxşar!
Şirin bir ətir kimi üstündə dənizlərin,
Gözəl surəti qalxar  Veneranın elə bil,

Xumarlıqla, eşq ilə ruhları o doldurar.

Yaşıl mərsin bürümüş gül-çiçək dolu ada,
Əbədi hörməti var ona bütün xalqaların,

Sıyrılar bura məftun ürəklərin ahları,
Qızıl gül bağı üstdən fimiam tək yayılar

Şirin nəğməsi kimi ağacdələnlərin ya!

— Torpağı sısqa, simic bir ölkədir Kifera,
Qıyyalarla narahat yeknəsəq qayalıqlar!

Mənsə görürəm ancaq bir məkan ki, yox tayı.

O, ağac kölgəsində duran məbəd deyil ki,

Gizlin ehtirasların alovu bədənində,

Çiçəklərin vurğunu cavan kahinə gedə,
Donunu yarı aça sərin dəniz küləyi.

Üzdük elə yaxın ki, dənizin qırağına,
Quşları qorxutdular bəyaz yelkənlərimiz.

Birdən biz üçayaqlı gördük dar ağacını,
Seçilirdi səmada uca, qara sərv kimi.

Başlamışdı yırtıcı ziyafəti quşların,

Didilirdi ölünün artıq şişən bədəni

Murdar dimdiklərini alət tək basır onlar,
Qan sızan hər yerinə asılıb çürüyənin;

Gözlərinin yerində iki deşik, qarnının,
Çıxb bağırsaları, düşüb ayaqlarına.

Və onu cəlladları həzz ilə xumarlanıb,
İti dimdikləriylə deşib axtalayıblar.

Ayaqları altında bir sürü dördayaqlı,

Burunları dikəlib, fırlanır, hərlənirlər.

Heyvanın ən irisi vurnuxur ortalıqda,
Yanı köməkçilərlə dolu rəhbərə bənzər.

Kiferanın sakini, gözəl göydən törəyən,

Sən sakitcə dözürsən bütün bu təhqirlərə.
Bəlkə bağışlatmağa rəzil pərəstişi və

Günahları ki, cənə məzarı yasaq edər.

Miskin meyit, doğmadır iztirabların mənə!
Baxdıqca duyuram mən sallaq əzalarına,

Qusuntu kimi qalxır dişlərimin dibinə,
Ötən qüssələrimin ödü dalğalanaraq.

Xatirəsi sevimli yazıq şeytan, mən sənin

Önündə yenə duydum bir vaxt necə həvəslə
Quzğunların dimdiyi və qara panterlərin,
Çənəsi bədənimi parçalayırdı belə.

— Səma göz oxşayandı, dəniz səthi hamardı;

Mənə hər şey qaraydı, qanlıydı indən belə,

Heyhat! Məim ürəyim bu alleqoriyada,

Kəfən bürünmüş kimi həmişəlik gömülər.

Ah, Venara, adanda taraz tapdım bircə şey,

O da dar ağacı ki, surətimi asıblar.

Ah, Cənab! Mənə güc ver, mənə cəsarət də ver,
İkrahsız baxa bilim bədənimə, ruhuma!

 Fransızcadan tərcümə

16-18.08. 2018

Samara

      Les Litanies de Satan

Ey Mələklər içində ən gözəl, ən ağıllı!

Tale arxa çevirən, şükrə tamarzı Tanrı!

Ah, İblis, acı mənim bu miskin həyatıma,
Sürgünlərin Padşahı, haqsızlıqlara qurban,

Basılıb yeniləsə də, daha da güclü qalxan,

Ah, İblis, acı mənim bu miskin həyatıma!

Sən hər şeyi bilirsən, yeraltılar kralı,
Sənə yaxşı tanışdır bəşər iztirabları.

Ah, İblis, acı mənim bu miskin həyatıma,

Qarğınmış səfillərə, cüzamlılara belə,

Dadını tanıdırsan sən behiştin eşq ilə,

Ah, İblis, acı mənim bu miskin həyatıma.

Daim Ölümlə, qoca və güclü oynaşından
Ümid doğurursan, ah, bu hoqqana heyranam!

Ah, İblis, acı mənim bu mskin həyatıma,
Sənsən məhkuma sakit, qürurlu baxış verən,
Eşafot quranlara yetişər lənətlərin.

Ah, İblis, acı mənim bu miskin həyatıma!
Hansı guşələrində yer üzünün bilirsən,
Paxıl Tanrı gizlədib incilərini bizdən.

Ah, İblis, acı mənim bu miskin həyatıma!

İti gözlərin görür dərin arsenalları,
Metal tayfalar yatır orda qapanıb qalan,

Ah, İblis, acı mənim bu miskin həyatıma!
 Girdabları gizlədən sənin geniş əlindir,

Binanın qırağımda yuxulu yeriyəndən.

Ah, İblis, acı mənim bu biskin həyatıma,

Sənsən sümüklərini möcüzəli sağaldan,

Atla fikirli sərxoş küçədə basılanda.

Ah, İblis, acı mənim bu miskin həyatıma!

Ah, incə iştirakçı, basırsan nişanını.
Sən alçaq və rəhmsiz Krezlərin alnına.

Ah, İblis, acı mənim bu miskin həyatıma!

Sənsən ürəklərinə salan fahişələrin,
Yaraya pərəstişi, əski-üsküyə eşqi.
Ah, İblis, acı mənim bu miskin həyatıma!

Tədqiqatçıya çıraq, qəribin pənahısan,

Tövbəni sənə edər cinayətkar, asılan.

Ah, İblis, acı mənim bu miskin həyatıma!

Gəlib Tanrı Atanın qəzəbiylə qovulsa,

Kim dünya cənnətinən, onun atalığısan.

Ah, İblis, acı mənim bu miskin həyatıma!

DUA

Cəlal və alqış sənə, İblis, hökm sürdüyün

Səma zirvərində və baslıb girdiyin,

Cəhənnəmdə ki, orda təkcə xəyallarlasan!

Bir gün Bilik Ağacı üstündə açan zaman

Təzə bir məbəd kimi budaqlarını, onda,
Buyur mənim də ruhum qoy uyusun yanında.

Fransızcadan tərcümə

13-14.08. 2018

Samara

Un Fantôme

I

       Qaranlıqlar

Taleyin əliylə atılmışam mən,
Qüssənin gözgörməz zirzəmisinə.

Heç zaman günəşin şöləsi girməz,
Zəhmli sahibə — Gecəylə təkəm.

Rəssamam elə bil, məkrli Tanrı
Hökmüylə məcburam çəkəm toranda.

İştahı olmayan aşbazam ya da,
Bişirib yediyim öz ürəyimdir.

Parlayır, uzanır və genişlənir,
Bir kabus, cəlaldan, cəzbdən doğan.

Xumar görümündə ədası şərqin,

Əzəməti məni sarsıdan zaman,
Tanıdım ki, kimdir bu gözəl qonaq:

Bu Odur! Qara və nurludur ancaq!

II

Ətir
Oxucum, çəkmisən bəlkə haçansa,
İçinə  qurman tək, tamarzı kimi,
Kilsəni bürüyən buxur iyini,

Saşedəki müşkün qoxusunu ya?

Sehrli cazibə cana gətirir,
İndidə keçmişi, xumarlanırıq.

Sevimli bədəndən beləcə məşuq,

Ən gözəl xatirə çiçəyi dərir.

Onun sıx və ipək kimi saçları
Alkov buxurdanı, canlı saşedir.

Yayılır yabanı, qəribə ətir.

Və dolub müslin ya velür paltarı,
Saf gənclik iyiylə başdan ayağa,
Xəz qoxuları da axır otağa.

III

Çərçivə

Ustad fırçasından şəkil çıxsa da,

Necə ki, artırar gözəl çərçivə,
Bir az qəribəlik, bir az cazibə,

Geniş  təbiətdən onu ayırar,

Beləcə bərbəzək, metal və mebel,
Əlavədr onun gözəlliyinə,

Ləkə sala bilməz nuruna heç nə,
Ona çərçivədir nə var elə bil.

Bəzən deyirlər ki, hətta inanır,
Hamı həndəvərdə onun heyranı;

Duyğulu bədəni qərq olub çimir,

Sətinin, ipəyin öpüşləriylə,
Və yavaş ya çevik, haçan tərpənir,
Meymun balası tək qəlbə xoş gələr.

IV

Portret

Xəstəlik və Ölüm döndərir külə,
Bizim üçün yanan nə qədər od var.

Alovlu, mehriban bu iri gözlər,
Mənim ürəyimi udan dodaqlar,

Günəş şüasından iti duyğular

Diktam tək qüdrətli qızğın öpüşlər,

Ah, qəlbim, onlardan, söylə, nə qalar!

Üç rəngli bir eskiz,  başqasa heç nə,

O da tənhalıqda mənim tək ölər,
Onu Zaman, kinli, hampazor tiran,
Ağır qanadıyla durmadan silər…

Ölməz yaddaşımda bil ki, heç zaman,
Sənətin, həyatın qara qatili,

Kim mənə həzz idi, həm də sevgili!

Fransızcadan tərcümə

15-16.08. 2018

Samara