Архивы

OSKAR UAYLD. TAEDİUM VİTAE

Апр25

Oskar_Uayld

Bıçaqlayıb doğramaq gəncliyimi, geyinmək

Al-əlvan livreyini bu miskin, rəzil əsrin,

Yol vermək əyri əllər talaya xəzinəmi,

Bir qadın saçlarında qəlbimi düyünləmək,

 

Sadəcə  Fortunanın lakeyi olmaq, — İstək,

And içirəm, bu deyil! Belə şeylərdən mənim

Gözümdə dəyəri  çox dəniz köpüklərinin

Yayın qızmarında ya toxumsuz, quru, kövrək,

 

Qanqalın da; kənarda qalmaq yaxşıdır daha

Mənə rişxənd eləyən məni tanımayaraq,
Axmaq böhtançılardan; ən alçaq bir dam altda

 

Muzdur ömrü sürməyi mən dəyərli sayaram,

Birinci dəfə təmiz qəlbim günaha ancaq

Batan şər yuvasına çətin ki, qayıdaram.

1881

ingiliscədən tərcümə

24-25. 04. 2024, Samara


QEYD.

Taedium Vitae (lat.) – həyatdan bezikmə, depressiya

 ++++++++++++++++++

OSCAR WILDE

Taedium Vitae

 

To stab my youth with desperate knives, to wear
This paltry age’s gaudy livery,
To let each base hand filch my treasury,
To mesh my soul within a woman’s hair, Читать далее →

BAYRON: “SƏADƏT ÜMİDDƏİR – BELƏ DEYİRLƏR ONLAR…”

Дек9

I

Səadət – Ümiddədir, Onlar deyirlər belə,

Ancaq keçmişə qiymət verə gərək əsl Eşq.

Oyadır alqış dolu fikirləri xatirə,

Onlardır ilk oyanan, onlarla itər hər şey.

II

İndi Xatirə üçün əziz olan nə varsa,
Bir zamanlar yeganə bizim Ümidimizdi.

Əzizlənən, süslənən, itirilən sonrasa

Ümid əridi getdi, Xatirədədir indi.

III

Yanlış imiş bu tamam, əfsus,, anladıq artıq,

Uzaqlardan  aldadır daim bizi Gələcək.

Xatırladığımız tək olmağı bacarmırıq,

İndi kimik və nəyik – cürət çatmır düşünək.

ingiliscədən tərcümə

09.12. 2021, Samara

George Byron

I.

THEY say that Hope is happiness;

  But genuine Love must prize the past,

And Memory wakes the thoughts that bless:

  They rose the first—they set the last; Читать далее →

REDYARD KİPLİNQ. SUAL

Ноя9

Qardaşlar, siz deyin, neyləyərəm mən

Müharibə sona yetişən zaman

Sübut eləsələr hamıya birdən,
Dünyanın məhvinə səbəb insanam?

—

Bilinsə verdiyim bütün bu xeyrin,

Sonra da nə xeyir verəcəyəm ya,

Haqqı ödənibdir mənə neçə min
İnsanın qanıyla, iztirabıyla?

—

Qurban getməliydim bəlkə də təkcə,

Məhvimlə bəşərə olum xilaskar.

Baxdım gözüyumlu getdilər necə,
Ancaq açıq gözlə öldülər onlar.

—

Onlar demədilər sən də qılınc çal

Tale sınağına durub dözərkən.

Məndən gözləniən söz idi ancaq,

Dedim tanımıram onlarısa mən.

—

Döyüşlər yatanda bilinsə əgər,
Onlar ölüblər ki, azad olum mən,

Yaşaya bilərəm illəri məgər,
İllər alınıbsa qanla, ölümlə?

—

Qardaşlar, siz deyin, neyləyərəm mən,

İndi müharibə bitən zamanda,
Sübut olunsa ki, mənim üzümdən,
Dünya da, bəşər də tamam virandı —

Mən o insanam ki, bilinsə birdən,
Xahişi rədd etdi sınaq anında?

1916

 ingiliscədən tərcümə

07-09.11. 2021, Samara

QEYD: Bu şeir 1916-cı ildə, Avropadan gedən müharibəyə

Amerikanın münasibətinə qınaq kimi yazılmışdır. 1917-ci ildə, nəhayət,

Birləşmiş Ştatlar Birinci Dünya müharibəsinə qatıldı.

Şeir həmçinin cəbhədən yayınmış insanın vicdan əzablarının

ifadəsi kimi də başa düşülə bilər.

Şeir ilk dəfə “Neytral” (“The Neutral») adı ilə map olunub.

===============================

RUDYARD KİPLİNG

The Question

Brethren, how shall it fare with me

  When the war is laid aside,

If it be proven that I am he

  For whom a world has died? Читать далее →

REDYARD KİPLİNQ. GEFSİMAN

Ноя8

1914-18

Onda Fransada, Pikardidəydik,

Orda bağ var idi, adı Gefsiman,

Ora çox gəlirdi qadın və kişi,
İngilis əsgərlər yığışan zaman.

Bu bağdan keçərdik adəti üzrə,

Ya da dayanardıq – cürbəcür idi.

O yanda maskanı taxırdıq üzə,

Çünki qaz həmləsi ola bilərdi.

—

Orda bağ var idi adı Gefsiman,

Bir qız orda gördüm, qaynadı qanım.

Onunla hər dəfə danışan zaman,

Dua eləyirdim yan ötsün camım.

Əsgərlər ot üstdə uzanırdılar,

Zabit otururdu stulun üstdə,

Dua eləyiridm mən yorulmadan,

Deyirdim, nə olar camım yan ötsə.

—

Camım yan ötmədi, cam ötmədi yan,
Dua eləsəm də, ötmədi məndən.

İçdim, qaz həmləsi başlanan zaman,

Gefsiman bağını tərk eləyəndə.

ingiliscədən tərcümə

06-07. 11. 2021, Samara

QEYD:Şeirin mövzusu Birinci Dünya Müharibbəsi ilə bağlıdır, döyüşlərin

gedişində almanlar zəhərləyici qaz tətbiq edirdi. Qaz ciyərləri dağıdır,

tədricən öldürür ya da kor eləyirdi.
Tövrat allyuziyası Mattanın incilindədir 26. 39: “Atam, mümkünsə, bu camı məndən yan ötür

================================================

RUDYARD KİPLİNG

Gethsemane

1914-18

The Garden called Gethsemane

  In Picardy it was,

And there the people came to see

  The English soldiers pass.

 We used to pass — we used to pass

  Or halt, as it might be,

And ship our masks in case of gas

  Beyond Gethsemane. Читать далее →

REDYARD KİPLİNQ. HOMER

Ноя7

Homer rübabını dindirən zaman
Həndəvərdəkilər deyərdi nəğmə.

Eşitdiklərində maraqlı olan,

Nə var, götürərdi – mən də eləyəm.

—

Həm bazar qızları, balıqçılar həm,
Çoban, dənizçi də – eşidirdilər,

Çoxdankı nnəğmələr dinir təzədən,

Ancaq dinmirdilər – eləcə siz də!

—

Bilirdi xalq bilir oğurluğunu,
Küy salan yox idi hamı bilsə də,

Ancaq göz vururdu görsə kimi onu,
O da göz vururdu – eləcə biz də.

ingiliscədən tərcümə

05.11. 2021, Samara

=============================

RUDYARD KİPLİNG

OMER

When ‘Omer smote ‘is bloomin’ lyre,

  He’d ‘eard men sing by land an’ sea;

An’ what he thought ‘e might require,

  ‘E went an’ took — the same as me! Читать далее →

REDYARD KİPLİNQ.PEYĞƏMBƏRLƏR ÖZ ELİNDƏ

Ноя5

Hər yerdə şərəflidir peyğəmbərlərin yeri,

Dünyaya gəldikləri kənddən savayı ancaq.

Burda yaxşı tanınır körpəlikdən hər biri,
Burda onlara heç vaxt məhəbbət olmayacaq.

 

Peyğəmbərlər yaramaz, cavan, şanpərəst ikən,
Bundan əməlli-başlı onlar dərd çəkərdilər.

(Baxsan yazdıqlarına, bunu özün görərsən)

Sonra nemət olacaq peyğəmbərə bu dərdlər!

 

Ninivə şəhərinin gücü çatmaz bu işə,
(Başıbütöv udsa da onu lap balinalar),
Nəbi doğulan yeri başqasıyla dəyişə,

Keçmişiylə çətin ki, burda maraqlanan var.

 

Onu sevən az deyil, nifrət edən də çoxdur,

Bu onun indi necə, kim olmağından doğur.

ingiliscədən tərcümə

04-05. 2921, Samara

Qeyd: Ninivə — qədim Assiriya şəhəri. Tövratda ilk dəfə “Varlıq” hissəsində xatırlanır.

Kiplinqin bu şeirində Yunis peyğəmbərin balıqla udulmasına, onun şəhərə, tövbə eləmədiyi halda,

dağılacağı barədə xəbərdarlığına işarə var.

==========================

Rudyard Kipling

Prophets at Home

Prophets have honour all over the Earth,

  Except in the village where they were born,

Where such as knew them boys from birth

  Nature-ally hold ’em in scorn.

—

When Prophets are naughty and young and vain,   

  They make a won’erful grievance of it;
(You can see by their writings how they complain),

  But o, ’tis won’erful good for the Prophet!

—

There’s nothing Nineveh Town can give      

  (Nor being swallowed by whales between),

Makes up for the place where a man’s folk live,

  Which don’t care nothing what he has been.

—

He might ha’ been that, or he might ha’ been this,

But they love and they hate him for what he is.

CON KİTS. BAYRONA

Ноя4

sonet
Bayron, necə qüssəli, şirindir həm gə nəğmən!

Astaca incəliyə könülləri kökləyir.

Şəfqət özü möhtəşəm  qüvvə ilə elə bil,

Toxunub rübabına, səsləri bu anda sən,

Yığaraq saxlamısan, qoymamısan ölələr.

Azalmaz sənin həzzin hər şeyi kölgələyən,

Kədərdən: qəmini sən həmişə şölələnən,

Haləyə bürüyürsən, nur saçır sevinc qədər.

Beləcə qızıl aya bulud atarkən örpək,
Füsunkar bir alovla qıraqları qızarar,

Yarılar qara örtük, alışar  kəhraba tək,

Qara mərmərin necə işıqlı xətləri var;

Qu quşu nəğmə deyər axır nəfəsinədək,
Hekayəsindəki qəm ürəyi ovsunlayar.

1814

ingiliscədən tərcümə

03-04. 11. 2021, Samara

=====================

John Keats

To Byron

Sonnet

Byron! how sweetly sad thy melody!

Attuning still the soul to tenderness,

As if soft Pity, with unusual stress,

Had touch’d her plaintive lute, and thou, being by,

Hadst caught the tones, nor suffer’d them to die.

O’ershadowing sorrow doth not make thee less

Delightful: thou thy griefs dost dress

With a bright halo, shining beamily,

As when a cloud the golden moon doth veil,

Its sides are ting’d with a resplendent glow,

Through the dark robe oft amber rays prevail,

And like fair veins in sable marble flow;

Still warble, dying swan! still tell the tale,

The enchanting tale, the tale of pleasing woe.

CORC BAYRON. “BABİL ÇAYLARININ QIRAĞINDA BİZ…”

Ноя3

Babil sularının qırağında biz,
Oturub ağlardıq xatırlayaraq

Necə gəldi quduz qatilləirmiz,

Müqəddəs Səlimi ayaqlayaraq.

Ah, onun qızları, zavallı, aciz,

Əsir gedirdilər yaş axıdaraq!

II

Qəlbimiz qəm dolu, baxırdıq çaya,

Burulub gedirdi sularsa azad,

Bizə buyurdular gərək oxuyaq,
Yox, bu təntənəni görməyəcək Yad!

Gərək həmişəlik o əl quruya,
Çalıb yağıları etsə əgər şad!

III

Söyüddən asılıb indi bu alət,

Gərək azad ola, ah, Səlim, səsi,

Əzəmətin sona yetişən saat,
Vermisən qoruyam mənə bu rəmzi;

Onun xoş səsinə qatılmaz heç vaxt,

Mənə zülm edənin rəzil nəfəsi.

İngilirscədən tərcümə

02-03.11. 2021, Samara

Qeyd: Səlim (Salem; Shalem – Tövratda təsvir olunan çar şəhəridir)

================

GEORGE BYRON

By the Rivers of Babylon We Sat down and Wept

I.

We sate down and wept by the waters

⁠Of Babel, and thought of the day

When our foe, in the hue of his slaughters,

⁠Made Salem’s high places his prey;

And Ye, oh her desolate daughters!

⁠Were scattered all weeping away. Читать далее →

CORC BAYRON. YUXUSUZLAR GÜNƏŞİ

Ноя2

(«Yəhudi nəğmələri»ndən)

Hüznlü, dalğın ulduz! Yuxusuun günəşi!

Göz yaşına bənzəyən şölələrin sayrışır,
Dağıda bilmədiyin qaranlıqğı qabardır,

Yaşanmış bir sevinci necə də xatırladır!

—

Beləcə işıqlanır ömrün ötən günləri

Parlayır, isitməyə fəqət yoxdur hünəri.

Qəm şüasıdır gecə göyü dolaşan, budur,
Görünsə də — uzaqdır, işıqsa da – soyuqdur!

ingiliscədən tərcümə

01.11. 2021, Samara

(George Gordon Byron)
Hebrew Melodies 19. Sun of the Sleepless!

Sun of the sleepless! melancholy star!

Whose tearful beam glows tremulously far,

That show’st the darkness thou canst not dispel,

How like art thou to Joy remembered well! Читать далее →

CORC BAYRON. PEYĞƏMBƏR DEYİR Kİ, FƏNADIR HƏR ŞEY

Ноя1

(YƏHUDİ NƏĞMƏLƏRİ»NDƏN)

Şöhrət, Hikmət, Sevgi, Hakimiyyət həm,
Varımdı, sağlamdım, cavandım həm də.

Camım al şərabla doluydu hər dəm,

Gözəllər cəm idi həndəvərimdə.

—

Qızırdı gözəllik günəşiylə qan,

Duyurdum incəlir beləcə ruh da.

İnsan arzu edən, Yerdə tapılan

Hər nemət var idi ixtiyarımda.

—

İndi yaddaşımı edib səfərbər,
Axrtarır, seçirəm xatirələrdən,
Bilim ki, günlərin neçəsi dəyər,
Təzədən yaşamaq arzulayam mən.

—

Nə elə gün oldu, nə elə saat,
Acı qatılmasın aldığım həzzə;

Hakimiyyətimdə ən cəlallı vaxt,
Səbəb tapılırdı kefimi poza.

—

Çöllərin ilanı vuran ziyandan,
Qurtarar səriştə, cadu insanı.

Necə rədd eləyər, lap ola sultan,

Ürəyin başında yuva salanı?

—

Nə Hikmət gücüylə o yeniləndir,

Musiqi səsiylə  nə ovsunlanar.

Neştəri sancacaq indi, əbədi,
Zülmün nə əvvəli, nə də sonu var.

1815

ingiliscədən tərcümə

31.10 – 01.11. 2021, Samara

===============================

GEORGE BYRON

All Is Vanity, Saith the Preacher

(From «Hebrew Melodies»)

Fame, Wisdom, Love and Power were mine,

And Health and Youth possessed me;

My goblets blushed from every vine,

And lovely forms caressed me; Читать далее →