MİXAİL LERMONTOV
Расстались мы, но твой портрет…
Ayrılsaq da, sənin portretini,
Hələ gəzdirirəm sinəmin üstdə.
O mənim ruhuma sevinc gətirir,
Bəxtəvər günlərdən qalan isti də.
Təzə ehtiraslar canı yandırır,
Onu həminki tək sevirəm fəqət.
Sındırılan sənəm – yenə Tanrıdır,
Tərk edilən məbəd – yenə də məbəd.
1837
Ruscadan tərcümə
30.09.2017
Samara
MİXAİL LERMONTOV
YUXU
В полдневный жар в долине Дагестана…
Dağıstan düzündə günorta üstü,
Sinəmdə qurğuşun düşmüşəm halsız.
Sönməmiş hələ də yaramda tüstü,
Qanım damla-damla hələ də sızir.
Tənha uzanmışam düzün qumunda,
Sıldırım qayalar hər tərəfimdə.
Sarı zirvələri günəş yandırır
Məni də yandırır, yatmışam fəqət.
Və girdi yuxuma al-əlvan yanan,
Axşam ziyafəti doğma diyarda.
Başları çələngli neçə gənc xanım.
Məndən danışırdı şən üzlə orda.
Amma qoşulmayıb bu şən söhbətə,
Bir qız oturubdur dərin fikirli.
Qəlbini yuxuya nədir qərq edən,
Nədən bu dalğınlıq – bir allah bilir;
Girər yuxusuna Dağıstan düzü;
Yatır tanıdığı bir meyit orda.
Soyuya-soyuya hələ qan sızır,
Hələ tüstülənir dərin yara da.
1841
Ruscadan tərcümə
29.09.2017
Samara
MİXAİL LERMONTOV
SÖVDƏ
Пускай толпа клеймит презреньем…
Kütlə nifrətiylə damğalasın qoy,
Bizim müəmmalı birliyi hər an.
Kütlənin gözündə, neynək, eybi yox,
Nikah bağlarından sən kənardasan.
Bütləri önündə dünyanın fəqət,
Diz üstə çökmürəm, əyilmirəm də.
Sənin tək mənə də tanış cəmiyyət,
Nə nifrətə layiq, sevgiyə nə də.
Mən də sənin kimi kef-damaqdayam,
Hamıya yaxınam, hamıdan uzaq.
Dostam dəliyə də, ağıllıya da,
Tabeyəm qəlbimin səsinə ancaq.
Qədrini bilmirik xoş günümüzün,
Ancaq adamlara veririk dəyər.
Xəyanət etmərik bir-birimizə,
Və aldada bilməz bizi özgələr.
Tapışdıq səninlə necə dünyada,
Yenə ayrılarıq bir gün eləcə.
Bizim sevgimizin yoxdu sevinci,
Dərdi olmayacaq ayrılığın da.
1840
Ruscadan tərcümə
28.09.2017
Samara
General Mədət Quliyev deyir ki, məmə deyəndən pəpə yeyənə qədər bütün Azırbaycan xalqı çox yox, bircə həftə bu vəziyətdə oturub meditasiya eləsə, ermənilər özləri Qarabağı boşaldıb gedərlər.
ALEKSANDR PUŞKİN
HAFİZDƏN
(Fərat çayı qırağında düşərgə)
Əsgəri şöhrətin eşqinə düşən,
Ey cavan oğlan!
Qarabağlılarla qanlı döyüşə,
Atılma, dayan!
Çıxmaz, bilirəm ki, ölüm qarşına.
Səni görəli,
Gözəlliyinə və cavan yaşına,
Qıymaz Əzrail.
Qorxuram bu qanlı döyüşlər ancaq
Tamam məhv edə,
Ürkək təvazönü davraışında,
Həyan da itə.
1829
Ruscadan tərcümə
26.09.17
Samara
İndi bilmirəm necədir, qabaqlar gəlin-qayınana davalarında “murdarı təmizə qarıışdırır, təmizi murdara” qınağı tez-tez səslənərdi. Bunu ya gəlin qayınanadan deyirdi, ya qayınana gəlindən…
Azərbaycanının mənəvi-mədəni həyatının hansı sahəsiylə tanış olursan, “murdarın təmizə, təmizin murdara” qarışdığını düşünürsən. Təəssüf ki, siyasi həyat da belədir, ancaq siyasətlə işim yoxdur. Mənim mövzum ədəbiyyatdır. Daha konkret – poeziya.
Bir dəfə Folknerdən müasir rus ədəbiyyatı haqqında fikrini soruşublar, cavabında deyib: “Orda…yazıçılar olmalıdır…”. Читать далее
Sabir Rüstəmxanlını şair kimi tanimıram. Belə adamların ədəbiyyatda ancaq adları olur. Ancaq onun adını bir yerdə oxuyan kimi “Cücələrim” mahnısı yadıma düşür…
1983-cü ilin payızında Ədəbiyyat institutunun iraqlı tələbəsi, bir neçə nəsr kitabıbınnı müəllifi mərhum Sədi əl Maleh Frunze (indi Bişkekdir) şəhərinə, Asiya və Afrika ölkələri gənc yazıçılarının beynəlxalq konfransına getdi. Qayıdandan sonra dedi ki, bir Azərbaycan şairi ilə tanış olub, bir yerdə yeyib-içiblər, hətta səsini də yazıb. Və Suriyadan alıb gətirdiyi “Şarp” maqnitafonunda kef məclisinin yazısına qulaq asdıq. Müxtəlif sağlıqlar və sair. Növbə Sabir Rüstəmxanlıya çatanda, yəqin ingiliscə və rusca bilmədiyindən, başlayır “Cücələrim” mahnısını oxumağa.
Qarğa səsiylə…
Sədi mənə dedi ki, Sabir Rüstəmxanlı söz verib, onu Bakıya rəsmi dəvət edəcək, yəqin kitabını da nəşr edəcəklər. Dedim ki, arxayın ol, Sabir Rüstəmxanlı sənə heç bir dəvət-zad göndərməyəcək…
Əlbəttə, göndərmədi…
İndi bu Sabir Rüstəmxanlı deyir ki, Firdovsinin “Şahnamə”si gərək “türk(?) məktəblərində öyrənilməyə, çünki fars şairi Turana qarşı çıxır, türklərə qarşı çıxır…
Üzr istəyirəm, bu heyv… Yox, demirəm…
Bu keçmiş deputat qanmır ki, üç min il qabaq Turanda türk-mürk olmayıb…
Yəni ki, “Cücələrim” oxuyur…
Qarğa səsiylə…
23.09.17
Чингизу Абдуллаеву дали премию имени Махмуда Кашгари. Вродде бы за заслуги перед тюркским миром. Но какие заслуги у русскоязычного детективщика перед тюркским миром?
Думаю, тут дело весьма тонкое. Возможно, Чингиза Абдуллаева наградили за кафе «26». Ведь хорошее кафе было у Абдуллаева Чингиза, девушкам бесплатно кальян давали. Теперь возникает вопрос: при чем тут Махмуд Кашгари? Он очень даже при том и со своим половником. Есть версия, что Махмуд Кашгари вовсе не был Кашгари. Он был Кашевари. То есть он по первой профессии был кашеваром и даже русским, потом стал тюрком, мусульманином и обрезание даже себе сделал.
Вот такое дело.
Теперь все ясно?
Премия заслуженная?
То есть, от кашевара Махмуда кашевару Чингизу…
Мирза АЛИЛ
Ворон к ворону летит…
Qıqğı qırğıya doğru,
Şığıyaraq qıy vurur:
“Qırğı, bəs bu gün nahar,
Harda olar, nə olar?”
Qırğı da verir cavab:
“Bu gün yaxşı yemək var.
Çöldə keçisöyüdü
Altda igid meyidi.
Kim və niyə öldürüb –
Bunu şahini görüb.
Görüb zil qara atı,
Bir də cavan arvadı”.
Quş uçdu, aralandı,
Atını yağı mindi.
Xanım gözlər yarını,
Ölmüşü yox, dirini.
1828
Ruscadan tərcümə
22.09.2017
Samara
“Bu endə deyildi Volqa qabaqlar,
Eni ən uzağı beş yüz metrdi.
Bu gördüyün kimi deyildi axar,
Volqa güllə kimi axıb gedirdi”.
Neçə saata bir durnabalığı,
Tutub dönüb qoca, qanı qaradır.
Köhnə baydarkanı çəkib qırağa,
Bayaqdan içini silib qurudur.
Dişləri qayırma, üzü qırışlı,
Səksənə yaxındır yaşı bəlkə də.
Şəffaf baxışlıdır, çevik yerişli,
Volqada baydarka hələ çəkir də.
“Brejnev vaxtında, indi bilirik,
Kommunizm olub həyat o zaman
Benzinin bir litri yeddicə qəpik…”
Deyir və xaç çəkir: “Eləydi, inan…”
Dartınır, uzanır dar bucaqlara,
Axtarır yayınıb qalan damlanı,
Sürtür avarları ovuclarıyla,
Gün altda parlayır aliminuum.
“O vaxtkı balıqlar hanı Volqada,
Axar yox, üstəlik zəhərlədilər…”
Söyür Yeltsini də, Qorbaçovu da,
Putini nədənsə gətirmir dilə…
Quruyar, bükülüb qayıq bağlanar
Belə qayğı ilə yaşar əbədi.
İnsanının öz içi belə saxlana –
Nə sudan çatlayar, nə pas çürüdər…
20-21.09.2017
Samara
xeyrulla xayal 