Архив | Январь 2019

BU ADAMA MƏN NƏ DEYİM? BƏLKƏ “QURUMSAQ”?

Mehman_Əliyev.jpg

Əvvəl rusca yazmaq, adını “Засранец» qoymaq istəyirdim, çünki cənab Mehman Əliyevə bu söz “xançala gümüş kimi” yaraşır, ancaq fikrimi dəyişib öz dilimizdə yazıram.

Bu adamı əslində 2017-ci ilin yayında, həbs olunan vaxt tanımışam. O vaxtacan hərdən, ayda-ildə bir dəfə Contact.az saytının ruscasına baxır, ancaq onun Turan agetliyinə aidliyini bilmir və rəhbərinin kim  olduğu ilə maraqlanmırdım. Tutulanda Mehman Əliyevin 60 yaşı vardı və bu yaşda adamın türməyə salınmağı məni doğrudan darıxdırmışdı – başqa güclü sözlər işlətmək istəmirəm. Və Mehman Əlieyev həbsdə olduğu günlərdə öz bloqumda, Facebook səhifəmdə az qala hər gün bu barədə yazırdım. Məni populyar adam deyiləm, yazdıqlarımı iki cüt bir tək adam oxuyur, buna görə də mənim yazıb-yazmamağımın Mehman Əliyevə bir istiliyi-soyuqluğu ola bilməzdi. Ancaq mənim əlimdən gələn o idi, onu da elədim. Və buna görə Mehman Əliyevdən minnətdarlıq gözləmək eşşəklik olardı.

Bu öz yerində. Tezliklə Mehman Əliyevi azad elədilər. Buna sevinməmək olmazdı, hərçənd onun “yuxarıya” yalvaryaxarlı məktub yazmağı onu mənim gözümdən saldı…

Əlavə etməliyəm ki, Mehman Əliyev həbsdə olanda mən Contact.az saytında ona həsr olunmuş materiallara bir neçə dəfə şərh yazmışam. Və bu şərhlər çap olunub. Əlbəttə, bu şərhlərin də Mehman Əliyevin azad olunmağına iynəni ucu boyda təsiri ola bilməzdi. Bunu xatırlamağımın səbəbi ayrıdır.

Təxminən yarım il əvvəl Contact.az saytında Ermənistanla münasibətə həsr olunmuş bir məqaləyə kiçik şərh yazdım. Çap olunmadı. O vaxtdan bu sayta girmirdim. Bu yaxınlarda şeytan məni azdırdı, Contact.az-ı açdım. Ədəbiyyat mövzusunda bir məqalə nadanlığı ilə məni o qədər darıxdırdı ki, özümə qoyduğum qadağanı pozub şərh yazdım.

Çap olunmadı!

Turan agentliyi, Contact.az saytı öz xərcini özü qazana bilməz, yəni bu sayt hansı mənbələr əsasındasa maliyyələşdirilir. Yəni hansı şəxssə, ya hansı təşkilatsa bu sayta vəsait qoyur ki, vətəndaşlara obyektiv informasuya çatsın, onların, sadə desək, mədəni səviyyələri yüksəlsin. Yəni Rasim Qaracanın Contact.az-dadı nadan məqaləsinin nəşri xeyli pula başa gəlib. Məqalənin nadanlığına da dözmək olar, əgər bu məqalə oxucular, ekspertlər arasında geniş müzakirə doğurursa. Məqalə rus dilindədir. Altında üç-dörd cümləlik şərh var – Azərbaycan dilində, yazan adam da azsavadlıdır, ancaq müəllifə verdiyi sualları səmimidir. Yəni vəssalam. Rusca bir məqalə və azərbaycanca bir şərh. Mənim yazdığım şərh isə çap olunmur. Sponsorun pulunu belə xərcləyən redaktor, yəni Mehman Əliyev, «засранец» və yaxud yerinəişəyən deyilmi?

Təhsilimə görə peşəkar ədəbiyyatçı olsam da, Azərbaycanda, xüsusən rəsmi mətbuatda çap olunmaq iddiam və niyyətim yoxdur – ölkə belədir, mən beləyəm, tale belədir. Ancaq Contact.az guya müstəqil orqandır. Bəs niyə mən ora hətta şərh də yaza bilmərəm?

Deyim ki, belə bir iş mənim başıma “Azadlıq” radiosunun Azərvaycan xidmətinin saytında da gəlib. Mən BBC-nin, “Azadlıq” radiosunun rus redaksiyalarının saytlarına hərdənbir şərh yazıram – nə yazmışamsa, həmişə ixtisarsız çap olunub.

Buna görə də mən həmişəki şübhələrimi bir də iki cüt bir tək oxucumla bölüşürəm: azərbaycanlı demokrat ola bilərmi? Mənə elə gəlir ki, ola bilməz! Çünki demokrat  Elçibəyin yanında Həmidov kimi bandit dostu olur və onu nazir təyin edir. Bakıdakı son mitinqdə, səhv etmirəmsə, İsgəndər Həmidov İlqar Məmmədovla yanaşı dayanmışdı. İndi özünüz deyin, ağlı başında adam İlqar Məmmədova etibar edə bilərmi?

Azərbaycanda hamı bir-birinə qardaşdır, əmioğludur, yeznədir, qayındır, qayınatadır, kirvədir, baldızdır, yengədir və s. Allah bilir, Rasim Qaraca Mehman Əliyevin kimidir və nəyidir. Bəlkə də Qaraca onun dalınca afatafa gəzdirir, ya da əksinə, bu onun dalınca…

Azərbaycanlı olasan, korrupsioner olmayasan, bu mümkündürmü? Mənə elə gəlir ki, bu da mümkün deyil. Şərt deyil ki, Mehman Əliyev birbaşa sponsor pulunu ya qrantı  yesin. Əgər o, sponsor pulunu ya qrantı dostunun, aşnasının nadan yazılarının nəşrinə xərcləyirsə, bu, korrupsiya deyilmi?

Bəlkə də mənim adım hansısa qara siyahıda var, hərçənd bu, böyüklük maniyasına bənzəyir – mən kiməm ki, siyahılara salınmağa layiq olum? Lap deyək ki, siyahıdayam. Bəs onda niyə Mehman Əliyevin müdafiəsinə yazanda şərhlərim çap olunurdu?

İndi bu adama mən nə deyim?  Rusca belə adamlara «засранец» deyirlər. Azərbaycanca…

Qalmışam məəttəl…

Bəlkə “qurumsaq”?

31.01. 2019

Samara

ŞƏHİD HAQQINDA BALLADA

Oğul elə-belə dünyaya gəlmir,
Oğul əvvəl olur ürəkdə istək.

Tanrıya ibadət, seyidə nəzir,

Hələ həkimləri görəsən gərək.

 

 

Naz-nemət içində gün görənlərin,

Varisi doğulur, oğulsa əgər.

Kasıb, əli qabar kənd gəlinləri,
Doğurlar ölkəyə əməkçi, əsgər.

 

 

İşdədir, ayağı yer tutan andan,
Mal-qara otarır, çəpər bərkidir.

Ota, suya gedir yol tanıyandan,

Sökür köhnələni, təzəni tikir.

 

 

Səhər bir tikəni gəvələr çıxar,
Naharın və şamın vaxti bilinməz.

Yanından qız keçsə, qızarıb baxar,
Başı sığallanmaz, əzizlənılməz.

 

 

Yaşının üstünə yaş gəlib düşər,

Ata-ananın da gəlməz eyninə.

Elə ki, on səkkiz yaşı yetişər,

Əsgər paltarını alıb geyinər.

 

 

Anası ağlayar, kövrələr ata,
Oxşayar, saç yolar, varsa nənəsi.

Avtobus aparar, ya da ki, qatar,

Məlum bir ünvana: cəbhə bölgəsi.

 

 
Deputat oğlunu, nazir oğlunu,
Ana-doğma vətən yollamaz ora.
Onu əli qabar bir gəlin doğub,

Ölsə, eləsindən yenə doğular.

 

 

Qurğuşun tabutda bəlkə qayıdar,
Üçüncü dərəcə dəmir medalla.

Qıy vurub dünyanı ana oyadar,
Qurğuşun tabutda oyanmaz bala.

 

 

Bəlkə nazir gələr, gələr deputat,
Vətənə xidmətdən nitq deyərlər.

Harın balaları indi, bu saat,
Cənnət bir guşədə yəqin kef elər…

 

 

Mərasim üz qoyar qəbiristana,
Arvadlar üz cırar, baş da yolarlar.
Yaylım atəşiylə basdırılaraq,
Başqa bir dünyaya şəhid yollanar.

 

 

Nə varlı, nə kasıb var orda bəlkə,

Vətən hamınındır, varsa da əgər.
Hamının dərdini hamı da çəkər,

Analar bölünməz dərəcələrə…

 

 

Üçü, dördü gedər, qırxı da ötər,
Atanın, ananın, dikələr beli.
Düşüb üzüqoylu prezidentin

Ayağına, bir az pul diləyərlər…

 

29. 01. 2019

Samara

POL VERLEN.   DÜŞMƏN QÜSSƏ KİMİ MASKALANARAQ…

verlain-19

L’ennemi se déguise en l’Ennui

 

Düşmən Qüssə kimi maskalanaraq,
Deyir: “Nə var, nə yox zavallı kişi?”

Keçirəm, mən onu ələ salaraq.

Girir düşmən ya da Bədən cildinə

Deyir: “Bir arvadla düzələr işin”.

Mənsə baş qoşmuram məsləhətinə.

 

 

 

İşıqdan yaranma Mələyə hərdən,

Dönür düşmən deyir: “Şükr və dua,

Söyləməkdən özgə səy edirmisən
Səma Atamıza borc ödəyərək?

Sevgiin ölən günə qədər yaşarmı?”

Deyirəm: “Eləməz Ümid məni tərk”.

 

 

 

Məntiq sahəsində qoca qurd o da,
Tezliklə dilimi gödəltdi mənim,
Daha deyişməyə həvəs qalmadı.

Bilərək o kimdir fəqət, qorxaraq
Dünya işığını bir də görməyim,
Həqirlik istərəm Tanrıdan ancaq.

 

Fransızcadan tərcümə

26-27.01. 2019

Samara

BƏXTİYAR VAHABZADƏNİN GÜLMƏLİ ŞEİRLƏRİ: “YAVAŞ-YAVAŞ ÖLMƏZ, BİRDƏN ÖLƏR TƏYYARƏLƏR…”

Bəxtiyar Vahabzadənin şeirlərini tənqid etdiyimə görə məni Azərbaycanda Yasamal ya Binəqədi polisinə vermək istəyənlər də, balta-bıçaq itiləyənlər də var. Bilmirəm, Rafiq Tağının qarnını cıran bıçaq polis tərəfindən tapılıb əşyayi-dəlil kimi saxlanılır ya da indiyəcən qeyrətli millət oğullarının cibindədir… Mənə həmlə edənlərin ən mədənisi belə soruşur: “Yabı, sən Bəxtiyar Vahabzadənin vətənə verdiyi xeyirin bir faizini vermisən?”

Boynuma alıram, verməmişəm. Bəxtiyar Vahabzadə çox xeyir verib. Bakıda metro tikib, filarmonoya tikib, Səməd Vurğunla şərik Qız qalasını da o tikib…

Mirzə Fətəli Axundovun “Aldanmış kəvakib” povestini də Bəxtiyar Vahabzadə yazıb…

Mən – heç nə…

İndi Bəxtiyar Vahabzadənin şeirlərini diqqətlə oxuduqca görürəm ki, onun aviasiya sahəsində də xidmətləri böyükdür. Hamınıza məsləhət görürəm ki, onun “Təyyarələr” şeirini oxuyasınız.

“Yerdən alıb öz gücünü

Qalxar göyə təyyarələr…”

Bəxtiyar Vahabzadə burda Rayt qardaşlarını qabaqlayıb. Düzdür, ilk təyyarəni Rayt qardaşları 1903-cü ildə uçurdublar. Ancaq bilməyiblər ki, təyyarə gücünü yerdən alır…

“Sərnişinə vüqarından

vüqar verir təyyarələr…”

Burda məsələ bir az qaranlıqdır. Mən özüm təyyarədə az uçmamışam. Ancaq bircə dəfə də təyyarə mənə vüqar verməyib. Heç başqa sərnişinlərin də vüqar aldıqlarını görməmişəm. Təyyarə bəzi sərnişinlərə qorxu, bəzilərinə ürəkbulanması, bəzilərinə başağrısı, bəzilərinə yuxu verir. Görünür, Bəxtiyar Vahabzadə deyən təyyarə ayrı təyyərədir, onda xalq şairləri uçurlar…

“Gecə gedir,

Gündüz gedir təyyarələr.

Məqsədinə,

Mənzilinə

dümdüz gedir təyyarələr”.

Burda dəqiq hesablamalar aparılıb, yəni bir elmi laboratoriyanın işi görülüb, şair bu nəticəyə gəlib ki, təyyarə gecə də gedir, gündüz də. “Məqsədinə dümdüz gedir” misrasını Bəxtiyar Vahabzadə yəqin ki, ustadı Səməd Vurğunun təsiriylə yazıb:

“Ağcaqum çölündə qatar düz gedir…” (Qatar relslə gedir, at deyil, dəvə deyil ki, burcuda-burcuda gedə…)

“Eniş bilməz,

Yoxuş bilməz,

 Dolay bilməz təyyarələr.

Nə burulmaz,

Nə əyilməz təyyarələr…”

Bu musralar, mütəxəssis olmasam da, məndə bir az şübhə oyatdı. Axı turbulentlik deyilən bir şey var, təyyarələr elə enişlərə-yoxuşlara düşürlər ki, bəzi sərnişinlər, üzr istəyirəm, şalvarlarını isladırlar…

Son misralarda akademik şair Azərbaycan dilinin müqəddəs qaydasını tapdalayır: «nə burular, nə əyilər » olmalıdır…

“İçəridən alışmasa bu sürətlə,

bu cürətlə

Gedə bilməz təyyarələr”.

Bunu başa düşmədim.  Necə yəni “içəridən alışmasa”? Bəs qıraqdfan alışmalıydı? Həm də belə çıxır ki, “içəridən alışmasaydı”, yenə gedərdi, ancaq sürəti az olardı…

Allah əkbər! Şeytana min lənət!

“Özü kimi

Ölümü də mərdanədir”.

A kişi, insafın olsun, nəyi mərdanədir? Metal ətə qarışır, sümük metala, metal yanıb külə dönür…

“Qaça-qaça” üzülməkləri də bir az şişirtmədir… Üzülməyən nə var ki? Təyyarələr on illərlə uçurlar…

Ancaq bu elmi-fantastik və fıştırıq şeirin axırı o qədər gülməlidir ki, az qaldı qarnım cırıla:

“Yavaş-yavaş ölə bilməz.

Öləndə də birdən ölər təyyarələr…”

Burda mənim yadıma… Yox, “Leyli-Məcnun” əhvalatı yox… Yeznənin makintoşu düşdü. “Birdən yandı…”

Bundan da gülməlisi odur ki, şeir İsmayıl Şıxlıya həsr olunub. Niyə — deyə bilmirəm. Bəlkə İsmayıl Şıxlı uşaq vaxtı təyyarəçi olub. Kəndçiləri bilərlər… Ancaq mən bir dəfə mərhum İsmayıl Şıxlının kabinetində olmuşam. Qabağımda tullanıb əllərini qanad kimi çalırdı. Mənə elə gəlridi ki, xalq yazıçısı bir az da belə tullansa, qanadlanıb uşaçaq və  kabinetinin pəncərəsindən çıxıb qonacaq iki addımlıqdakı Şaumyanın heykəlinin başına…

Oyununuz olsun, ay xalq şairəri və xalq yazıçıları… Bizə sağlığınızda da kef vermisiniz, hələ də verirsiniz…

Ümid edirəm ki, siz də o dünyada kef çəkirsiniz…

27.01. 2019

İT ƏSARƏTİ

26.01. 19.jpg

Şəhərdə keçibdir ömrümün çoxu,
İt var iki evdən birində burda.

Ancaq it görəndə canımı qorxu
Alır, adamtutan olmasalar da.

 

 

Uşaqlıqdan qalıb bu qorxu məndə,

İliyə işləyib, çəkilməz daha.

Bəlkə də tək-tük it olardı kənddə,

Kiminsə qanına dişi batmaya.

 

 

Kənd yastı-yapalaq, adamlar kasıb,
Ancaq it yatırdı çəpər dalında.

Elə həyət vardı, yalan olmasın,

İtin sayı çoxdu mal-qaradan da.

 

 

Kənd yolunda hər an təhlükə vardı,
Yol boyu həyətdi, həyət köpəkli.

Birdən çəpər altdan çıxıb cumardı,
Qana bələnərdi ayağım, əlin.

 

 

Qonşuya getmək də deyildi asan,

Gedən ürəyini yeyib gedirdi.

Minadan qorxurdu elə bil insan,
Nə deyim, kəndimiz xatalı yerdi…

 

 

Elə ev var idi, vahiməsindən,
Bağrı yarılırdı  yaxın gedənin,

Bir sürü acıqlı köpək səsindən,

Çevrilib qaçardı “dədəm vay!” deyib.

 

 

İşğal olunmuşdu kənd elə bil ki,
Hər addım başı post yol qıraqları.

İtlər gecə-gündüz qarovul çəkir,
Bir adam hampazor, on beşi fağır…

 

 

Keçib oğru kimi yolu gedirdin,
Yanını-yörənı güdüb baxırdın.

Ürəyin düşürdü gələn hənirdən,

Adam çağıranda köpək çıxırdı.

 

 

İtqapan kəndiydi kəndimiz bizim,

İt dişi batmayan tək-tük olardı.

Budu parçalanan, çənəsi, üzü,
Əli gəmirilən adam da vardı.

 

 

 

İtin tökdüyü qan qalırdı yerdə,

Udaraq təhqiri dolanırdılar.
Burda fironluğu itlər edərdi,
Zəncirlə bağlıydı sanki adamlar.

 

 

Məhkəmə, parlament, diplomatiya,

Ya adət, ənənə — bu da yox idi.

Orta əsrlərdə yaşayırdı xalq,
İti bəd olanın sözü keçirdi…

 

25-26. 01. 2019

Samara

POL VERLEN. AXSAQ SONET

verlain-19

Sonnet boiteux

Ah, nə ağır dərddi bu, ah, pis olacaq sonu,
Bu qədər müsibəti  niyə yer-göy götürür.
Ölümü dəhşətlidir, ah, dilsiz bir heyvanın,
Öləziyən baxışla axan qanını görür.

 

 

Tüstülü, küylü London. Ah, bu Tövrat şəhəri!
Yanır qaz çıraqları, lövhələr şölələnir.

Dəhşətli görünüşü əfəlləmiş evlərin

Qorxudur, qarıların şurasıdır elə bil.

 

 

Rəzil keçmiş ötərək çığırır, miyoldayır,

Sohonun sarı, çirkli və gülrəng dumanında,

“İndeed”lər, “all rights»lar, “haos”lar dinir hər an.

 

 

Yox, bu, həqiqətən də ümidsiz işgəncədir,
Yox, lap ağır dərddi bu, sonu da yaxşı olmaz.

Ah, od tökülə göydən bu Tövrat şəhərinə!

 

Fransızcadan tərcümə

QEYD: “Axsaq sonet” başqa sonet növlərindən katrrenlərin dördüncü misrasının qısalığı ilə fərqlənir. Ancaq Verlenin “Axsaq sonet” adlandırdığı bu şeirdə katrenlərin bütün misraları eyni ölçüdədir. Soneton “axsaq”lığını dördüncü bəndin (ikinci üçlük) qafiyəsizliyi ilə izah etmək olar.

21-22. 01. 2019
Samara

YAXŞI Kİ, SƏN VARSAN YENƏ, İLAHİ…

24 4.jpg

Ömür getməmişdən gedir canından,
Nədənsə dünyanın həvəsi birdən,
Canında suyun var, axır qanın da,

Yox heç nə qəlbini daha titrədən.

 

 

Gözün yorulmayıb, işığı da var,

Yoran gördüyindür, təzələnsə də.
Birdən gözümüzdən düşür qürublar,
Nə qədər möhtəşəm və zənginsə də.

 

 

Sevgilər soyuyur  qan soyumamış,
Əl-ələ dəyəndə ürəyin əsmir.

Duruş, yeriş tanış, baxış, söz tanış,

Yox daha ruhunu əsirləyən sirr.

 

 

Hələ qüvvə çoxdur ayaqlarında,
Getdiyin yollardır yoran, bezdirən.

Gün kimi aydındır nə var qabaqda,
Arxada qalana bənzəyər hökmən.

 

 

Adiləşir gedir şəkil də, səs də.

Bunu kim oxusa, güləcək indi:

Gecə də, gündüz də əgər dinləsən,

Mozart usandırar, yorar Vivaldi…

 

 

Yaxşı ki, sən varsan yenə, İlahi,

Adın var, sözün var, görünməsən də.

Bu dünyanı fəna demisən axı,
Təzə bir dünyanın ümidi səndə.

 

 

Məni vəd olunan yerə sən apar,

Şükr nemətinə, yoruldum ancaq.

Bilirəm, cəhənnəm ehtimalı var,

Apar, Tanrım, apar, öldürür maraq…

 

24.01. 2019

Samara

ZABİT ABDALOV BLOQER MEHMANA:»ÖP, ANCAQ DİŞLƏMƏ, YOXSA YENƏ İŞ AÇARIQ…»

BLOQER MEHMAN.jpg

BLOQER MEHMAN: Gəl səni bir də öpüm, brat!

ZABİT ABDALOV: Öp, ancaq dişləmə, yoxsa yenə təzə cinayət işi açarıq… Ha-ha…

BLOQER MEHMAN: Ayə yox ey, dişləmək nədir, şirin-şirin öpəcəm səni…

ZABİT ABDAIOV: Ə, doğrudan, nə şirin öpüşün var… Elə bil baldı, şəkərdi… Əvvəldən bilməmişəm…

BLOQER MEHMAN: Ə, əvvəldən belə döyüıldü ha. Mən aclıq eləyəndən sonra o qədər şirin yoqurt yedim ki, dilim-dodağım belə şirinləşdi…

 

Mirzə Əlil

23. 01. 2019

Samara

POL VERLEN. AH, NECƏ SOYUQDUR…

verlain-19

Ô j’ai froid d’un froid de glace

 

Ah!  necə soyuqdur, bədənim donur
Ah! Necə od tutub hər yerim yanır;

 

Kövrəlib sümüyüm, daha çürüyür,
Yara bədənimi basıb bürüyür;

 

Mənim düşmənlərim sevinc içində,

Qurban, qənimətəm onlara indi;

Canımda, başımda, ürəyimdə də,
Sızıltı var acı xatırələrdən;

 

 

Məndən hamı qaçır, şana əlvida!

Yəni gəlib çatdım mən Ərafata?

 

Ya bəlkə mən elə cəhənnəmdəyəm,

Yəni üz döndərib Tanrı da məndən?

 
— Sənin taleyin ki, gətirmir belə,
Bu bəlkə sevincdir daha Güclüyə.

 

 

Tanrı daha adil, Əql də onda da,

Sən özün zəifsən, kəmsən ağıldan.

 

Şərin girdabında çabalayırsan,
Bura atıb səni ehtirasların,

 

 

Sənin kamil deyil xristianlığın,
Çəkdiyin əzaba günahın uyğun,

 

 

Bütün bu əzab ki, səni ağrıdır,
Ruhuna nemətdir, xeyirduadır.

 

 

Və, əlbəttə, sənin bəyənmədiyin,
Bu sınaqlar ki, var həndəvərində,

 

 

Sənə məhəbbəti olan səmanın,
Xəbərdarlığıdır —  təmiz və aydın.

 

 

Mələklərdir sənə düşmən olanlar

Daha az qəddarlıq və özgəlik var

 

 

Onlarda, zalım və rəhim Tanrıdan,
Özün də bilmədən aldıqlarından.

 

 

Sev öz çarmıxını, yaralarını

Nemətdir, şükr elə yaradanına.

 

 

Qəzəb anlarının güc gələn çağı,

Tanrının adını diz çöküb çağır.

 

Kəsən dəmir ki, var, məzəmmət edən
Səs ki, var – bu sənə gözəl Tövbədir.

 

 

Buzla da örtülsən, odda da yansan,

Tapacaqsan hökmən Allahını sən.

 

Fransızcadan tərcümə

19-21. 01. 2019

Samara

20 YANVAR QIRĞNI ÜÇÜN «MEYDAN» LİDERLƏRİ NİYƏ MƏSULİYYƏ DAŞIMADILAR?

 

meydan 5

“Meydan hərəkatı”nın fəallarından olmuş Ədalət Tahirzadə 4 ilə yaxın vaxt ərzində gündəlik yazıb, Meydanda və onun ətrafənda baş verən hadisələri isti-isti qeydə alıb. Cənab Tahirzadənin “Meydan gündəliyi” son onlilliklərin ən etibarlı tarixi sənədidir. Azərbaycanda, məlum olduğu kimi, tarixçilik daha çox mif yaradıcılığıdır və xüsusən rəsmi mənbələrdən gələn tarixi məlumatlara həmişə şübhə ilə yanaşmaq lazımdır.

Cənab Tahirzadənin “Gündəliyi” ilə Meydan hadisələrini günbəgün izləmək, Meydan tribunasında kimlərin dayandığını görmək və onlardan hər birinin nə danışdığını eşitmək mümkündür. Yəni bu Gündəliyin əsasında Meydan “qəhrəmanlarının” tam siyahısını tərtib etmək olar.

İndi bu siyahını 20 yanvarda həlak olanların siyahısı ilə tutuşdurun. Meydana yığışanları təkidlə sovet qoşunlarının qabağına getməyə çağıranlardan və hətta xeyli dərəcədə adamları zorla tank qabağına göndərənlərdən heç birinin o hadisələrdə burnu qanamayıb. Bu necə olur?

19 yanvar 2019-cu ildə keçirilən mitinqdə Əli Kərimli yığışanlara deyir ki,”mən sizin qarşınızda tam məsuliyyət daşıyıram”.

Bu sözlərə inanmaq olarmı?

1990-cı ilin 20 yanvarında ölənlər üçün kim məsuliyyət daşıdı?

O hadisələrdən az qala 30 il keçir, indiyəcən nə ictimaiyyət, nə də ölənlərin yaxınları maraqlanmırlar ki, adamları tankların qabağına göndərmək kimin təşəbbüsü olub. O günə qədər Meydan artıq iki ilə yaxındı ki, alternativ hakimiyyət mərkəzinə çevrilmişdi. Onun rəhbərliyi, qərargahı vardı. Bəlkə də çıxarılan qərarların çoxu yazıya da alınıb. Hansı qərarla adamlar tankın qabağına gönndəriliblər?

11-ci ordu meydanında adamların təşkilatı kimin öhdəsində olub? Kim ya kimlər o adamların təhlükəsizliyi üçün cavabdeh olublar?

Niyə ölənlər içində bir nəfər də tanınmış Meydan fəalı yoxdur? Belə çıxmırmı ki, sadə insanları labüd ölümə göndərən “liderlər” həmin gecəni arvadlarını qucağında keçiriblər?

İnsanları “rus tanklarının qabağına” göndərməyin nə mənası vardı? O günə qədər və çoxdan Bakıda SSRİ Daxili qoşunlarının 30 min nəfərlik əsgər və zabitləri vardı. Daha bir diviziyanın şəhərə girməyi nəyi dəyişə bilərdi?

Adamların sovet tanklarını saxlamaq şansı vardımı? Yox! Sovet əsgərləri Bakıya əli yalın da girə bilərdilər. Stepan Razinin dəstələri Bakıya tankla girmişdilər?

Adamları tank qabağına göndərən “liderlər” ordunun atəş aça biləcəyini düşünməliydilərmi? Düşünməliydilər və düşünüblər də. Bəs niyə adamlar labüd qırğına göndəriliblər?

Ölənlərin siyahısına baxın: fabrik, zavod fəhlələri, mühəndis, dalandar, tələbə, satıcı, aşbaz… Hanı tribunadan şeir deyən xalq şairləri? Hanı hakimiyyət üçün ağızlarının suyu axan siyasətçilər? Onlardan heç olmasa, bir-ikisi ölüm göndərdikləri insanların yanında olmalıydı? Yox, onlar adamları tankların qabağına göndərib gediblər arvadlarıyla mazaqlaşmağa…

İndi belə “rəhbərlərin” yaratdığı dövlətin bircə il ərzində qarpız kimi dağıldığı təəccüb doğura bilərmi?

Qanlı yanvardan iki il sonra Meydan liderləri arzularına çatdılar. Heç kimin heç nə üçün cavab vermədiyi Meydandan necə hökumət çıxardı? Bandit İsgəndər Həmidov polis naziri, fırıldaqçı Rəhim Qazıyev müdafiə naziri… Deyəsən, balıq naziri də vardı… Hafiz…

Ədalət Tahirzadənin Gündəlyini oxuyun, sonra 20 yanvarda həlak olanların siyahısı ilə tutuşdurun. Mənə elə gəlir ki, bu sənədlər tribuna qəhrəmanlarına qarşı cinayət işi qaldırmaq üçün kifayətdir. Bunu dövlətə etibar etmək olmaz. Dövlət müxalifətdən daha sinikdir ya eyni dərəcədə sinikdir. Bu məsələ ilə şəhidlərin yaxın adamları məşğul olmalıdırlar. Beə bir cinayətdə qədimlik müddəti ola bilməz…

Hər il polislərlə əlbəyaxa olub Şəhidlər xiyabanına gedən və orda quru gözlərini ovub yaş çıxarmağa çalışan Əli Kərimlinin “məsiuliyyət daşıyıram” kimi bəyanatlarının bir qara qəpik qiyməti yoxdur. Şəhidlər iyirmi doqquz ildir ki, yoxdur. Əli Kərimli və onun dostları isə 29 doqquz ildir ki, məsuliyyət yox, öz gərəksiz həyatlarını daşıyıb sürünürlər…

21. 01. 2019

Samara