İç oğuza Daş oğuz asi olub Beyrək öldüyü boy
Aruz, mənə işin biləydim nədir,
Qaracıqda Qazlıq atı minərdim,
Dağılmaz, deşilməz donu geyərdim,
Polad üz qılıncı belimə bağlar,
Başımı, alnımı zirehləyərdim.
Süngü götürərdim altmış tutam.
Alagöz igidlər həm də yanımda.
Bədəməl olsaydım, boşmu gələrdim?
İgidi hiyləylə tutan nə ərdir?
Sənin öyrədənin övrətinmidir?
29.04. 04. 2021, Samara
İç Oğuza Daş oğuz asi olub Beyrək öldüyü boy
Qulaq as, yaramaz!
Qalxaraq yerindən gəldi Qazan xan,
Qurdu Ala dağda çadırı al ban.
Üç yüz altmış altı ərən yığıldı
Anıldın bəylərin qonaqlığında.
Demə üstümüzə gələn yağıdır.
Gəldim biləm dostsan, ya da ki, düşmən.
Öyrəndim Qazana düşmən imişsən.
27.04. 2021
Salur Qazan dustaq olub oğlu Uruz çıxardığı boyu
Min-min yağı gördüm, “oyundur” dedim,
Məni qorxutmadı iyirmi min də.
Ot saydım mən otuz min yağını da,
Qırx minə çıxanda zəhmli baxdım.
Əlli min ər gördüm əl də vermədim,
Altmış min gəldi, dindirilmədi.
Səksən min ər gördüm, qorxu bilmədim.
Doxsan mini gəldi, yalındı əlim.
Yüz mini gələndə üzüm dönmədi,
Çəkdim üzü dönməz qılıncı qından.
Dilimdə Məhəmməd adı, tələsdim,
Meydanda çox başı top kimi kəsdim.
Ancaq “ərəm!” deyib öyünmədim mən,
Öyünən ərləri bəyənmədim mən!
Öldür məni kafər, əsirinəmsə,
Qara qılıncınla başımı kəs sən.
Bil ki, qılıncından çəkinmirəm mən,
Kökümdən, nəslimdən, öləm, dönmərəm!
DAHA SONRA DEDİYİ:
Uca qara dağdan yuvarlansa daş,
Mən onu dizimlə gerilədərdim.
Torpaqda ehramlar qaldırarsa baş,
Basıb dabanımla pərçim elərdim.
Qovğa qaldıranda bəy oğulları,
Yığıb qamçılayan Qazan ər idim.
Dağı duman ala, dolu da yağa,
Görünməyə qara atın qulağı,
Bələdçisiz igid yolundan çıxa,
Özü yol bacaran Qazan ər idim
Yeddibaş əjdaha üstünə vardım,
Heybətdən gözümün biri yaşardı,
“Gözüm, bu ilandan nə qorxdun”, — dedim,
Yendim əjdahanı, heç öyünmədim,
Öyünən bəyləri mən bəyənmədim.
Öldür məni, kafər, əsirinəmsə,
Qara qılıncınla başımı kəs sən.
Bil ki, qılıncından çəkinmirəm mən,
Kökümdən, nəslimdən, öləm, dönmərəm!
Kafər, igidlər var Oğuz elində,
Onlar dura-dura səni öymərəm!
26. 04. 2021, Samara
Uşun qoca oğlu Səgərin boyu
Səhər çağı durdum qardaş üçün mnən,
Ağ-boz atlar yordum qardaş üçün mən,
Kafər, qalanızda, de, varmı dustaq,
Qurban qara başım sana, de ancaq!
BÖYÜK QARDAŞI ƏGRƏGİN DEDİYİ:
Ağzın qadasını alım, a qardaş!
Şirin dilin üçün ölüm, a qardaş!
Yurdunu soruşsam, haradı o yer?
Dövran azdırarsa, ümidin nədir?
Bayraqdar sayılan bəs hansı xandır?
Yağıyla qovğada kim vurur öndə?
İgid, atan kimdir? Bizdə eyibdir,
Ərdən ad gizləmək, de, adın nədir?
DAHA SONRA DEDİYİ:
Bəlkə sarvanısan dəvələrimin?
Bəlkə çobanısan qoyunlarımın?
Bəlkə atlarımın ilxıçısan sən?
Bəlkə qulluğumda həqir nökərsən?
Mən gedən gün körpə qardaşımmısan?
DeŞ igit,qurbandır bu başım sənə!
SƏGRƏGİN BÖYÜK QARDAŞINA DEDİYİ:
Qara bəxt azdırsa – ümid – Tanrıdır,
Bayraqdar xanınsa adı Bayındr.
Öndə Salur Qazan gedər qovğada,
Adı atamınsa Uşun qacadır.
Mənim öz adımı soryuşsan – Səgrək,
Bir qardaşım varmış, adısa Əgrəg.
DAHA SONRA DEDİYİ:
İlxıçın olaram ilxını güdəm,
Dəvəni tapşırsan, sarvanınam həm.
Körpəcə gördüyün qardaşınam mən.
BÖYÜK QARDAŞ ƏGRƏGİN DEDİYİ:
Ağzın qadasını alım, a qardaş!
Şirin dilin üçün ölüm, a qardaş!
Qardaş sər ər oldun, sən igid oldun!
Qərib qardaşının dalınca gəldin!
24-25. 04. 2021, Samara
Uşun qoca oğlu Səgrəgin boyu
Yerindən əzmlə duran bəy igid!
Qarayallı Qazlıq atını minən,
Aşıb Ala dağın belindən, enən!
Gözəl axınların üstdən adlayan!
Nədir qərib yerdə yatmağın, oğlan!
İndi sarınsınmı ağca əlləri?
Donuz damı olsun yatdığı yeri?
Ağsaqqal atası, qarı anası,
Batsınmı, xəbəri eşidib, yasa?
Nə belə qayğısız yatırsan, oğlan?
Qalxsın gözəl başın, yuxudan oyan!
Qadir verən canın yuxuda indi,
Bağlatma əlini-qolunu, igid!
Atanı, ananı ağlar qoyma sən,
Nə igidsən Qalın Oğuz elindən?
Yaradan haqqına, igid, oyan, gəl,
Bil ki, dörd yanını bağladı kafər!
23. 04. 2021, Samara
Uşun qoca oğlu Səgrəg boyu
Üç yüz altmış altı ər ova çıxsa,
Qanlı keyik üstdə çəkişmə qalxsa,
Qardaşlı igidlər durar ürəklə,
Vurular qardaşsız igid, təklənər,
Onda dörd yanına baxıb ağlayar,
Ala gözlərindən acı yaş axar,
Gedir, xanım ana, alagöz balan,
Bəy ata, gedirəm, salamat qalın.
21.04. 2021, Samara
(Uşun qoca oğlu Səgrəg boyu)
Ağzın qurusun, ana,
Dilin çürüsün, ana!
Qardaşım var imiş, demədin mənə!
İndi mən bu yoldan heç dönərəmmi?
Qardaşsız Oğuzda görünərəmmi?
Haqqın olmasaydı Tanrı haqqı, bil,
Polad qılıncımı çəkərdim qəfil,
Cəllad tək başını kəsib atardım,
Qanını torpağa şoruldadardım,
Zalımsan, zalımdır bu gündən adın!
20. 04. 2021, Samara
(Uşun qoca oğlu Səgrəgin boyu)
Dilinin-ağzının qadası mənə!
Qarşı qara dağın yıxılmış idi,
Tanrıya alqış ki, ucaldı yenə!
Tükəndi, çayların göründü dibi,
Tanrıya alqış ki, çağladı yenə!
Ağaclar qurudu, oduna döndü,
Tanrıya alqış ki, göyərdi yenə.
Oğuz bəyləriylə yollan ora sən,
O igidə çatıb, ağ-boz atdan en.
Əl verib igidə, oğul, salam de.
Boynunu qucaqla, öp əlini də.
Oğul, nə durmysan, yubanma, tərpən!
19.04. 2021, Samara
(Bəkil oğlu Əmranın boyu)
Haramzada oğlan! Quş kimi oğlan!
Mindiyin Al ayğır arıq, yarımcan!
Nə yaman gödəkdir polad qılıncın,
Sınıb, xəbərin yox, əlində süngün!
Sənin tozağacı yayın çox incə,
Sayı oxlarının cəmi bir neçə.
Yanındakıların yox əyni-başı,
Qaranlıq gözlərin çuxura düşüb.
Yaxşı pusdu səni Şöklü Məliksə,
Dedi: “bu oğlanı tutun, kimdisə.
Bağlayın dalında ağ əllərini,
Tez kəsin başını, aman verməyin.
Şoruldadın yerə alca qanını!
Ağlatma, var isə ağsaqqal atan,
İnlətmə, var isə ağbirçək anan!
Əgər yalnızdırsa, ucalmaz igid,
Boş olar həmişə yovşanın dibi.
Əbləh oğlu əbləh, əcəlin çatıb,
Ağlını başına topla dön, qayıt.
17. 04. 2021, Samara
(Bəkil oğlu Əmran boyu)
Nə deyirsən, ata, nə söyləyirsən,
Mənə dağ çəkirsən niyə belə sən?
Yerindən qalxaraq mənəm atılan,
Minməyim çox olub Qazlıq atıma.
Ov üçün aşmadım mən Ala dağdan,
Olmadım Bayındır divanında da.
Qazan kim? Əlini onun öpmədim,
Ala ayğırını mənə ver ind!
Qan-tərə batırıb çaparam onu,
Çıxar ver əynindən qara donunu.
Sənə təzə yaxa tikdirərəm mən,
Ver mənə polad üz qılıncını sən,
Baş kəsim səninçin nə qədər desən.
Ver, ata, üstəlik qarğı süngünü,
Deşərəm onunla yağı köksünü.
Hanı ağ lələkli oxun, ver mənə,
Deşib yağıları düzərəm ona.
Üç yüz alagözlü igid də gərək,
Məhəmməd yolunda döyüşə girək.
16-17. 04. 2021, Samara
xeyrulla xayal 