1974-cü il iyunun 4-də ya 5-də S.M. Kirov adına Qırmızı Əmək Bayrağı ordenli Azərbaycan dövlət universitetinin binasını çətinliklə tapıb naşı oğru kimi həyəcandan əsə-əsə içəri girdim və yeddi-səkkiz dəfə qabağıma çıxanlardan soruşa-soruşa imtahan gedən otağa girdim.

Kəndimizdən bir az böyük yerdə indiyəcən azıram…

İçəridə filologoya fakultəsinin qiyabi şöbəsinə ikinci imtahan – Azərbaycan dili və ədbiyyatından şifahi imtahan gedirdi. Mən də beş-altı adamla bərabər bilet çəkib oturdum. Otaqda sakitlik idi. Sükutu yalnız səkkiz ya on uşaq atası olan cəlilabadlı Azadın səsi pozurdu. Gövdəsindən, xüsusən daz başından Zidana oxşayan cəlilabadlı sinif müəllimi tez-tez yerində dikəlir və hamıya müracit edərək yəqin ki, qıraqda da eşidilən piçıltıyla soruşurdu: “Ayə, kimdə Sabirin “Əkinçi”si var?”

Birdən imtahan masası ətrafında da hay-küy qalxdı. İmtahanı iki nəfər götürürdü: orta yaşlı qadın və təxminən 40-45 yaşı kişi. Qadın müəllim imtahan verən qıza səsini ucaldırdı: “Ay qız, sənin cümlə təhlilindən xəbərin yoxur, sən savadsızsan. Sən yazı imtahanından necə beş almısan?” Başını dikəltməyən qız astadan yalvardı: “Xotya bı bir üç verin…” Qadın müəllim lap alovlandı: “Ay qız, sən “xotya”nı mənə azərbaycanca deyə bilmirsən, məndən qiymət istəyirsən? Dur get…”.

Qız çıxdı. Onunla mənim aramda bir nəfər də vardı. Kişi müəllim “müştərini” adıyla çağıranda qadın onu saxladı: “Yox, qoy Süleymanov cavab versin, o da yazıdan beş alıb. Görək necə alıb”.

Ədəbiyyatdan olan sualların heç biri yadımda deyil. Qadın müəllimi əslində cümlə təhlili maraqlandırırdı. Mən cümləni təhlil edib onun suallarına cavab verən kimi qadın müəllim kişi həmkarına dedi: “Yaz “beş”ini”. Kişi müəllim qalxmaq istədi: “Gedim Famili çağırım”. Qadın müəllim səsini yenə ucaltdı: “Sən boyda kişi gedib Famili çağıracaqsan? Yaz “beş”i”.

Kişi itaət göstərib oturdu və imtahan vərəqimə “beş” yazdı…

70-ci illərin əvvələrində guya korrupsiyaya qarşı mübarzə kimi əla qiymət qəbul imtahanlarında yalnız dövlət imtahan komissiyasının sədrinin iştirakı ilə verilməliydi. Famil, bunu sonra bildm, şair və professor Famil Mehdi, ona minnətə getmək istəyən –dosent Cəlal Abdullayev, mənə “beş”i yazdıran isə dosent Zinyət Əlizadə idi.

Zinyət müəllimlə ikinci görüşüm il yarmdan sonra oldu. İkinci kursun qış sessiyasında leksika müəllimiylə aramızda yaranan münaqişədə dekan Əkbər Ağayev tərəfindən hakim təyin edilən Zinyət müəllim işi mənim xeyrimə həll elədi.

Üçüncü kursun yay sessiyasında Zinyət müəllim bizə morfologiyadan dərs deyirdi. Biz qəbul imtahanlarından sonra universitetlə diplom müdafiəsinəcən vidalaşmışdıq, bütün dərslərimiz 225 saylı məktəbdə keşirilirdi. 30 şagird üçün nəzərdə tutulmuş sinif otağına 125-ə qədər qiyabiçi təpilirdi. Bunalrın içində sumo güləşçilərinə oxşayan kişilər və hamilə gəlinlər də vardı… Sinif otağı auditoriyadan çox qaçqın düşərgəsinə bənzəyirdi. İndi bu qaçqın düşərgəsini gözünüzün qabağına gətirin – iyul ayının istisi, qiyabiçilər ac, susuz…. Yazı taxtasının qabağında özünə birtəhər yer eləyib dayanmış Zinyət Əlizadə müəllimdən çox patronaj bacısını xatırlada bilərdi…

Mən də həmişəki kimi oturmuşam lap dalda…

ardı burda:https://xeyrulla.com/2023/09/17/zinyet-muellim-haqqinda-asiq-aydin-baba-veziroglu/

16. 09. 2023, Samara