R

Keçən əsrin 70-ci illərinin ortalarında  rejissor Tahir Tahiovun quruluşunda  bir neçə televiziya tamaşası görüb çox bəyənmişdim. Birindən, Hüseyn Cavidin “Cəyavuş” dramı əsasında hazlrlanmış tamaşadan fövqəladə təsirlənmişdim. Baş rollarda Rasim Balayev və Şəfiqə Məmədova oynayırdılar. Mən Nəsimi filmini sevmirəm, ancaq filmin yöndəmsizliyi, böyük şair surətinin gözlərini süzdürüb ağlar səslə qəzəl deyən qiraətçi səviyyəsinə endirilməsi Rasim Balayevin yox, filmin müəlliflərinin – rejissorun və ssenari müəllifinin günahıdır.

Televiziya tamaşasında isə, mənim yadımda qalan, hər iki aktyor keyfiyyətli oyun göstərirdi ki, bu da, ilk növbədə rejissor Tahir Tahirovun xidməti idi. İlk səhnələrdən bilinirdi ki, Tahir Tahirov yüksək əyarlı peşəkardır.

İndi mən İnternetdə Tahir Tahirov haqqında məlumat axtarıram – heç nə tapmıram. Başqa Tahir Tahirovlar var, mənim axtardığım yoxdur!

Sonralar iş elə gətirdi ki, mən Tahir Tahirovla tanış oldum. Mən hətta onun evində gecələmişəm də.

Universitütin üçüncü ya dördüncü kursunda bizim kursa və mənim qrupuma yuxarı kursdan qalan bir nəfər gəldi. Bu tələbə xaçmazlı Əkrəm Əliyev idi. Əkrəm o vaxtlar Bakıda yaşayır və televiziyada rejissor assistenti ya köməkçisi işləyirdi. Üzdən qarmonçu Aftandilin gəncliyini xatırladan Əkrəm çox məlahətli, qılıqlı, hazırcavab, məzəli bir adam idi. Universitetə necə girmişdi – bilmirəm, çünki ədəbiyyatdan biliyi məharətlə danışdığı lətifələrlə mahdudlaşırdı. Əgər yay sessiyasında altı imtahan var idisə, üçündən kəsilir, üçünə girməyib sonra xəstəlik arayışı gətirirdi. Kəsildilyi imtahanları düzəltmək üçün Azərbaycan televiziya və radio verilişləri komitəsini səfərbər edirdi. Televiziyada azmaaşlı kiçik vəzifə tutsa da, fövqəladə məlahətinə görə xətrini istəyənlər çox idi. Universitetdə ən qəddar müəllimlərdən sayılan professor Fərhad Zeynalova onun xahişini İslam Səfərlinin qardaşı eləyirdi. “Səni and verirəm  İslamın ruhuna…”

Fərhad Zeynalov İslamın ruhundan necə keçsin?

Əkrəm bizim kursa düşən kimi mən ona isnişdim, şəhərdə qalmağa yeri olsa da, vaxtının çoxunu mənin qaldığım mehmanxanada keçirirdi. Şəhərdə gəzəndə qabağımıza televizordan, radiodan tanıdığım adamlar çıxırdılar. Məlum olurdu ki, Əkrəm onların hamısı ilə can bir qəlbdədir.. Bir dəfə Hüseynaağa Sadıqovla rastlaşdıq. Və indiyə qədər əlini sıxdığım yaradıcı adamların reytinqinin müəyyənləşdirsəm, Hüseynağa Sadıqov birinci olmalıdır. Hüseynağa Sadıqovu 60-cı illərdə uşaqların da, böyüklərin də sevimlisi idi. Hələ bizim kənddə işıq olmayan vaxtlar, yəni 1961-ci ilə qədər, bizdə batareyalarla işləyən radio var idi və həmişə  “Xoruz baba” verilişinə qulaq asardıq. “Gözləri yanar boz canavar” – Hüseynağa Sadıqovun ufasında “Əlcək” nağılını dönə-dönə eşitsək də, şirinliyini itirmirdi.

Biz Əkrəmlə hərdənbir bulvara düşüb şeytan çarxına minirdik. Əkrəmin heç vaxt pulu olmurdu. Mənim də pulum tükənəndə bir seansı 20 qəpiyə olan şeytan çarxından yaxşı əyləncə ola bilməzdi. Bir dəfə bəlkə elə bulvar tərəfdə Əkrəm məni elə mənim kimi çəlimsiz, 45-50 yaşlarında olan bir adamla tanış elədi. Bu adam televiziya tamaşalarının usta rejissoru Tahir Tahirov idi. Səhv etmirəmsə, onda biz hardasa çay içdik. Mən rejissora onun tamaşaıarını təriflədim, o mənim tərifimi, deyəsən, qulaqardına vurdu. Əkrəm də  məni rejissora təriflədi. Söhbətin nədən getdiyi yaxşı yadımda dyil. Tahir Tahirov Əkrəmdən imtahanları necə verdiyini soruşurdu..

Sonralar bir neçə dəfə Tahir Tahirovla belə epizodik görüşlərimiz olmuşdu. Yeganə uzun və son görüşümüz 1980-ci ilin iyununda olub. Təyin edilmiş  gündə mən Bakıya diplom müdafisəinə gəlmişdim. Universitetdə mənə dedilər ki, müdafiə sabaha keçirilib. Salyana qayıtsaydım, gərək sabah yenə sübh tezdən Bakıya gəlib özümü vacib tədbirə çatdıraydım. “Azərbaycan” mehmanxanasına getdim – “mest net”, ordan getdm “Bakı” mehmanxanısına. Burda da tünlük, “mest net”. Birdən elə bil Tahir Tahirov göydən düşərək  qabağımda dayanıb mənə əl uzatdı. «Burda bir kolxoz sədri ilə görüşüm vardı, dostuq, yeyib-içəcəkdik, harasa gedib, yoxdur. Sən niyə gəlmisən?” Dedim müdafiə sabaha qalıb, gecələmək istəyirəm. Dedi bir az gəzişək, yer düzəldərik. Küçəyə çıxdıq, Tahir Tahirov ötəri mənim diplom işimlə maraqlandı. ”Bakı”dan bir az uzaqlaşanda rejissor dedi:  “Burda yaxşı kafe var, gedək bir tikə çörək yeyək, sonra yer məsələsini həll edərik”. Mən Allaha şükr elədim ki, Tahir Tahirov restoran yox, kafe dedi, çünki restorana mənim pulum çatmazdı. Hesabı isə mən verməliydim, mən az maaşı kənd müəllimiydim, üstəlik qiyabi oxuyurdum, kafeyə tez-tez gedən deyildim, ancaq gedəndə hesabı hökmən özüm verirdim. İndi həm də Tahir Tahirov mənə yer düzəldəcəkdi axı…

Hansı kafeyə getdiyimizi xatırlamıram. Hələ yeməyimiz gəlməmiş üzü qapıya oturmuş Tahirov yerində dikəlib dedi: “Ba, Səməndər də burda gəlir ki… Səməndər, bura gəlin!”.

Və məşhur aktyor Səməndər Rzayev yanında bir nəfərlə bizim stola tərəf yönəldilər. Aktyor Tahir Tahirovla qol-boyun oldu. Sonra yanındakı ilə bizim stolun dalında əyləşdilər..

Səməndər Rzayevi teatrda görməmişdim, filmlərimizə də böyük rəğbətim olmadığına görə onun kino işlərinə biganə idim. Səməndərdə çox sevdiyim onun səsi idi. O vaxtlar Kozintsevin “Kral Lir” filmini Azərbaycan dilində televiziya ilə vaxtaşırı göstərəridilər. Kral Lir rolunda eston aktyoru Yusi Yarvet çəkilib, ancaq rolu Zinoviy Gerdt səsləndirib…

(ardı var)

 oktyabr 2023, Samara