Архив | 09.07.2024

ROBERT BERNS. ƏSGƏRİN QAYITMAĞI

Robert Burns

1.

Bitdi müharibə, dəyişdi həyat,

Çoxdan arzulanan Sülh yenə gəldi.

Fəqət yas tuturdu nə qədər arvad,

Gör nə qədər uşaq atasız idi.
Getdim düşərgədən — sıradan çıxıb,

Zaman keçirmişəm orda nə qədər!

Həqir dal çantama nəyim var yığıb,

Gedirdim – kasıb və şərəfli əsgər.

2.

Sadiq, təmiz ürək sinəmdə vurur,

Oğurluq şeyə əl vurmamışam mən.

Doğma Şotlandiya önümdə durur,

Gedirəm yolumu sevincək və şən.

Koyl sahilləri düşürdü yada,

Mən yenə Nensimi də xatırlayırdım.

Gənclikdə arzu və həvəs oyadan,

Necə də ovsunlu gülüşü vardı.

3.

Sevimli düzənə gəlib yetişdim,

Burda gəncliyimi şən keçirmişəm.

Dəyirman, göyəmlik necə tanışdır! –

Burda Nensi ilə çox görüşmüşəm.

Əziz sevgilimdir yolumu güdən,
Durub anasının evi yanında.

Çevirdim üzümü görəndə birdən,
Gözümün selimi gizlədim ondan.

4.

Dəyişmiş səsimlə söylədim: “Gözəl!

Gözəlsən gəlişan çiçəyi tək sən,

Gör necə, gör necə olar bəxtəvər,

O insan ki, onu seçib sevərsən!

Pul kisəm yüngüldür, yolum uzaqdır ,

Sakinin olardım böyük həvəslə.

Xidmət eləmişəm krala, yurda,

Sən özün əsgərə mərhəmət elə.

5.

Dərin fikirliydi onun nəzəri,

Özü daha gözəl həmişəkindən.
Söylədi: “Bir zaman sevdim əsgəri,

Unuda bilmərəm bir də onu mən.

Bu sadə evimiz, nə varsa bizdə,
Sən özününkü bil bu gündən belə;

Nişanın, kokardan mənə əzizdir,

Özün buna görə əzizsən elə!”

6.

Baxdı, qızılgül tək o qızararaq,
Sonra zanbaq kimi ağardı birdən,

Və ağladı, məni qucaqlayaraq:

“Mənim əziz Villim deyilsənmi sən?”

“And olsun göyləri yaradan kəsə,
O kəs ki, göndərib sevgini nemət,

Villiyəm! Və sevgi həqiqidirsə,

Sevənlər vüsala yetər, nəhayət!

7.

Yurda qayıdıram, hərb bitib artıq,

Görürəm vəfalı, həminkisən sən.
Sevgidə zənginik, çox da kasıbıq,

Bir də ayrılmarıq bir-birimizdən.”

Dedi: “Qızıl qalıb mənə babamdan,

Səliqə-səhmanlı ferma həmçinin!

Yerin var göz üstdə, qəhrəman oğlan,

Xoş gəldin, vəfalı əsgərim mənim!”

Qızıl həvəsiylə tacir əlləşir,

Fermersə çalışır təsərrüfatda;

Döyüş şöhrətidir muzdu əsgərin,

Bütün sərvəti də şərəfdə, adda.

Soyuq baxma igid, kasıb əsgərə,

Yad və özgə sayma onu heç zaman.

O qalxıb özünü qabağa verər,

Ölkəyə thlükə yaranan andan.

1793

ingiliscədən tərcümə

07-08.07. 2024, Samara

++++++++++++

 ROBERT BURNS

The Soldier’s Return.

1.
When wild War’s deadly blast was blawn,
And gentle Peace returning,
Wi’ monie a sweet babe fatherless
And monie a widow mourning,
I left the lines and tented field,
Where lang I’d been a lodger,
My humble knapsack a’ my wealth,
A poor and honest sodger.
Читать далее

VAHİDİN GÜLMƏLİ QƏZƏLLƏRİ. «YARIMSA GƏZİR ŞÖVQ İLƏ ƏĞYAR HƏVƏSİNDƏ…»

Əliağa Vahid

“Mən aləmə minnət çəkirəm yar həvəsində”

Şair yar, yəni öz dilimizdə desək, arvad həvəsinə düşüb. Bu, aydındır. Fellinin “Amarkord” filmində dəlixana pasiyenti ağacın başına dırmaşıb haray çəkir: “Mən arvad istəyirəm!” Ancaq  “aləmə minnət çəkirəm” necə başa düşülməlidir?

“Yarımsa gəzir şövqlə əğyar həvəsində.”

Yenə Vahidin yarı gəzəyəndir! Özü də elə-belə gəzmir, “şövqlə” gəzir!

İkinci beytdə Vahid toyxana əhlinə sual verir:

“Bilməm, bu necə sirrdir, necə hikmətdir, əzəldən

Bülbül gülə mail, gül olar xar həvəsində?”

Toyxanadakılar, və ya indiki vaxtda şadlıq evinə yığılıb tuluqlarını dolduranlar bu suala cavab axtarsalar, gərək yeyib-içməyələr, ayfonlarını qabaqlarına qoyub ekranı barmaqlayalar. QOOGLE Vahidin sualına çətin ki, cavab verə, çünki sualın cavabı yoxdur, çünki bülbül gülə vurulmayıb, gül tikan həvəsində deyil, bu metaforları, bənzətmələri şərq şairləri Vahiddən yüz illərlə qabaq milyon dəfə işlədib çürüyünü çıxarıblar.

Beytdə başa düşülən budur ki, Vahid özünü bülbülə, əğyarı, yəni onun yarını zad eləyən oğlanı tikana bənzədir.

Gülməli deyil?

“Mey oxşamasa ləblərinə qırmızılıqda,

Bir kimsə tapılmaz meyi-gülnar həvəsində”.

Başa düşdünüz? Əgər çaxır, yəqin ki, qırmızı çaxır, Vahidin yarının ləblərinə, yəni dodaqlarına bənzəməsəydi, bir nəfər də “meyi-gülnar”, yəni qırmızı çaxır içməzdi. Yəqin ki, hamı elə araq ya ağ çaxır içərdi. Bunu Əliağa Vahid deyir, mən demirəm.

“Hər gün üzünü görməyə həsrət çəkir aləm”.

Aləmin işi-gücü, dərdi, qayğısı yoxdurmu ki, Vahidin yarının üzünü görməyə həsrət çəksin? Əvvəldə demişdi ki, yar əğyar ilə gəzir. Yəni aləm bunu görməliydi. Belə deyil?

Aha! Yenə zülf! Vahid Zülfsevər!

“Bilməm, nə görüb zülfdə Məcnun kimi könlüm?”

Məcnun zülfə vurulmuşdu? Yalançının…

Füzuli Leylidən nə deyirdi?

Rahü-rəvişi müdam ğəmzə,
Başdan ayağa tamam ğəmzə…

Sonra qəzəldə olduqca maraqlı, Aynur Camalqızı demişkən, sensasion bir açıqlamaya rast gəlirik.

“Aşiq sevir ol şuxi, təəccüblü budur ki,

Yüzlərlə gözəllər də onun var həvəsində.”

Əliağa Vahid özü mat-məəttəl qalıb.Vahidin cananını yalınız kişilər sevmirlər, yüzlərlə gözəl də, yəni yüzlərlə xanım da o canana vurulub…

Qadının qadına aşiq olmağına nə deyirlər? Mən bu sualın cavabını versəm, dava düşər…

Qəzəlin sonuna yaxın cəfəngiyat daha da cəfəng olur, bunu ruslar yaxşı deyirlər: “marazm krepçayet…”

“Vahid! Yenə qiymət çoxalıb Yusifı-şerə…”

Yəqin Vahidin qəzəlləri oxunmamışdan qabaq şadlıq evində gərək dərin bilikli akademik çıxış edib milləti başa sala. Məsələn, akademik, Nobel əsilli və Nobel namizədi Kamal Abdulla. Füzuliyə “qara deşik” deyən müdrik insan. Ondan yaxşı namizəd görmürəm…

09. 07. 2024, Samara