Архив | 16.07.2024

ROBERT BERNS. NƏDİR AXI GÜNAHIM…

Robert Burns

1.

Varmı bir günahım? Günahım nədir?

Nədir suçum? Məni axı özü çağırdı!

Gəl, sağım yeinə gedək deyirdi,

Üzümə baxaraq yol qırağında.

Görəndə yox məndə bu işə cürət,

Gözümün içinə qorxağam dedi.

Bu halda nə Kilsə, nə də ki, Dövlət,
Hirsimi yatırda bilərdi indi.

2.

İtələyib güclə saldı  içəri,

Buyurdu olmasın gərək səs-səmir.

Dedi qaraqabaq və çox sərt əri,

Yoxdur evdə, uzaq bir səfərdədir.

Mən onu öpərək əzizləyərkən,

Matah tamahında olmuşam deyən,

Yerimdə olasan özün gərək sən,
Onda deyərsən ki, günahkaram mən.

3.

Bəlkə düşünərək bu iş ayıbdır,

Onu rədd edəydim qətiyyətlə mən?

O halda bəs şübhə yaranmazdımı,

Xalq içində mənim kişiliyimdən?

Tutub saçlarından sürüyür əri,

Üzünü göyərdir, həm də qanadır,

Əgər belə bir ev uzağa gedir,
Sizcə, neyləməli onun arvadı?

4.

Tünd göy gözlərini sildim onun mən,

Və lənət də dedim zalım alçağa,

Unuda bilmərəm ölən günəcən,

Necə şirin idi onun dodağı.

 Bazar ertəsində başladı bu iş,
Çıxdım ikinci gün mən ancaq ordan,

Gedirdim ki, vuram içim yanmamış,

Villinin yanında doyunca konyak.

 

ingiliscədən tərcümə

15-16.07. 2024, Samara

++++++++++++++

ROBERT BURNS

Had I The Wyte.


1.
Had I the wyte? had I the wyte?
Had I the wyte? she bade me!
She watch’d me by the hie-gate side,
And up the loan she shaw’d me;
And when I wadna venture in,
A coward loon she ca’d me!
Had Kirk and State been in the gate,
I’d lighted when she bade me.
Читать далее

VAHİDİN GÜLMƏLİ ŞEİRLƏRİ: «XALQIMIZ XOŞ GÜNƏ ÇIXANDAN BƏRİ, LENİNİN ADIDIR DİLLƏR ƏZBƏRİ…»

Əliağa Vahidin şeirləri gülməli olduğu qədər aktualdır da. Məsələn, “Mənim səsim” şeiri. Bu qoşma hansı seçkilərəsə həsr olunub. Yaşı qırxdan az olanlar SSRİ-də necə gözəl seçkilər keçirildiyini bilmirlər. Heyf, çox heyf! Dünyanın heç yerində o seçkilərdən yox idi. Qərb ölkələrində seçki sistemini yaradıb təkmilləşdirmək üçün əsrlər sərf olunmuşdu. Bolşeviklər 1917-ci ildə hakimiyyətə gələrək bir neçə ayın içində ən kamil seçki sistemi yaradıb hərcmərclyə son qoydular. Sovet seçki sisteminn əsas üstünlüyü onda idi ki, bir yerə bir namizəd olurdu, kommunist partiyası ilə sovet xalqının vahid namizədi, seçici də çaşbaş qalmırdı, seçki məntəqəsində tələyə düşmüş heyvan  kimi həyəcan keçirmirdi ki, necə seçsin, kimi seçsin, bülleteni götürüb rahatca vahid və yeganə namizədə səs verirdi. Nə alternativ, a bala? Deyək ki, Mircəfər Bağırov Quba seçki dairəsindən SSRİ Ali Sovetinə deputatlığa namizəddir. Ona kim aternativ ola bilərdi? Kim onun, türkün məsəli, qabağına çıxa bilərdi? Nə ilə? Bağırovun tapançasının qabağına çıxanın gərək topu olaydı. Hardaydı xalqda top…

Bəli, Əliağa Vahid də yer üzündə ən demokratik seçkilərə hazırlıqda fəal iştirak edir. Əliağa Vahidi sovet demokratiyası elə cuşa gətirib ki, oxumağı gəlir. Aşığa bir “el mahnısı” sifariş verir:

“Çal, aşıq, oxuyum bir el mahnısı,

Sazında dinləsin tellər səsimi”.

Etiraf edək ki, ikinci misra basməmmədidir, buna seçki saxtakarlığı demək olmaz, ancaq basməmmədidir. Tellər səs dinləyir ya tellərindən çıxan səs dinlənilir?

Sonra Vahid  özünü “qocaman bülbül” adlandırır. Düzü, mən ömründə bülbülün qocamanını görməmişəm. Heç bilmirəm ki, qoca bülbül cavan bülbüldən necə seçilir…

“Yurdumun qocaman bir bülbülüyəm”…

“Qoy səsim ən uca dağlara yetsin.

Hava dalğalansın, dumanlar getsin.”

Dumanlar hara getsin? Hava niyə dalğalanmalıdır? Havanın dalğalanmağı Azərbaycan seçkiləri üçün vacibdir?

Dərələr, təpələr hərəkət etsin.

Öyrənsin nəhrlər, sellər səsimi.”

Dərələr, təpələr necə və hansı sımtə hərəkət etməlidirlər? Sellər Əliağa Vahidin səsindən nəyi və necə öyrənməlidirlər?

“İçilsin toylarda sərin qımızlar”

Getdi çıxdı Orta Asiyaya. Yəqin Ümumittifaq seçkiləridir. Əliağa Vahid də Səməd Vurğun kimi bütün sovet xalqının şairidir.

“Qımızları” yaman deyib! Əsl şair belə olur! “Sərin qımızlar”…

“Türkmən elləri, igid qırğızlar,

Qazaxlar, özbəklər dinlər səsimi.”

Vahid dəqiqləşdirmir: rus da qımız içməlidir ya elə öz arağını ya samoqonunu?

Dalı çox maraqlıdır.

“Rus, erməni, gürcü can bir qardaşıq”.

Bunu qəzəlxan yaman deyib. Vardanyana bunu çatdırmaq lazımdır.

“Tacik, tatar, beloruslar yoldaşıq”.

Bu misra da çox aktualdır. Elə bil bu gün üçün yazılıb. Bakının ən əziz qonaqları kimdir? İmaməli Rahmon, Lukaşenko…

 “Səslər Ukraynada çöllər səsimi.”

Bu misranı dəyişmək lazımdır, Birincisi; necə yəni «səsimi səslər»? İkincisi, bu misra Rusiyanı bizdən incik sala bilər. Ramiz Rövşəndən xahiş eləmək lazımdır ki, bunun əvəzinə ayrı misra yazsın. Mənzil vəd eləsən, birinin yerinə ikisini yazar…

“Yalan söz bilmərəm, sözüm gerçəkdir,

Ölkəmiz günəşdən şəndir, göyçəkdir..”

Yalançının lap belə…

“Şairəm, sevgimə uyğundur ölkəm,

Əməkçi xalqımın dostuyam möhkəm”

Zalım oğlu, sənin xalqdan xəbərin var idi? Elə zülf, əğyar, işrət, meyxanə…Xanəndələr qırmızı onluqları basırdılar cibinə, sən də nə bilim, ay zülfün belə əsiriyəm, yar əğyarla belə gəzir, elə gəzir…

“Kəsə bilməz xain əllər səsimi.”

Səs təndir çörəyi deyil ki, əllə kəsilə…

“Budur dilimizin gözəl şüarı,

Sədaqətlə hər bir oğlan, qız, qarı

Seçib-seçilməyə var ixtiyarı. “

Aha! Elə bil İlham Əliyevin dilindən yazılıb. Oğlanın, qızın, qarının seçib-seçilməyə ixtiyarı var. Var!

İxtiyar, əlbəttə, var. Ancaq nəsə çatışmır. O çatışmayan nə şoğəribdirsə, oğlan, qız, qarı seçilmək ixtiyarını həyata keçirə bilmir. Neftçaladan bir qız möcüzə ilə bələdiyyəyə seçilmişdi, başına bir oyun açdılar ki, mandatını təhvil verib dedi ki, poxunuza yiyə durun, məndən əl çəkin…

“Zalımlar seçkidən bütün qovuldu”

Aha! İlham Əliyev deyəndir! Antimilli ünsürlər seçkidən qovulublar!.

“Düşmənin gözləri çıxdı, ovuldu”

Əliağa Vahid necə də uzaqgörən olub! Bu misranı o, Tofiq Yaqubluya həsr edib…

“Xalqımız xoş günə çıxandan bəri,

Leninin adıdır dillər əzbəri,

Heç zaman unutmaz Vahid rəhbəri,

Yazsınlar tarixə illər səsimi.”

Gözəl, çox gözəl. Ancaq mənim alaverdim var. Lenini İlhamla əvəz eləmək. Əminəm ki, Vahid sağ olsaydı, özü əvəz elərdi.

“İlhamın addır dillər əzbəri,

Heç zaman unutmaz Vahid rəhbəri…”

 Mirzə Əlil

16. 07. 2024. Samara