Архив | 17.07.2024

ŞOTLANDLARIN KRALİÇASI MERİ ÜÇÜN AĞI

Robert Burns

1.

Yamyaşıl donunu  Təbiət asıb,

Çiçəklənənən hər bir ağacdan indi.

Ağappaq elə bil mələfə atıb,

Otlu düzən boyu qızçiçəyindən.

Büllür bulaqları günəş güldürür,
Lacivərd göylər də sevinc içində

Fəqət zindana ki, kim gömülübdür,

Güldürər nə günəş, çiçəklər nə də.

2.

Səhəri oyadıb süzür torağay

Hələ şeh parıldar qanadlarında,

Gündüz qaratoyuq elə oxuyar,
Ucalar meşədə xoş əks-səda.

Oxuyub dincəlir mürgülü günlər,

Nəğməsi zəngindir birəbitdənin,

Xoşbəxtsən – azdadlıq, sevgi var əgər,

Köləlik deyilsə əgər qismətin.

3.

Zanbaq çiçəkləyir çay qırağında,

Açır novruzgülü yamacda, odur.

Düzəndə yemişan qönçə çağında,

Göyəmlər hələ ki, ağappaq durur.

Gəzər, tapıb yeyər nə arzularsa,

Şotland diyarında adi maralı,

Mənsə, Şotlandiya kraliçası,
Önümdə görürəm bu divarları.

4.

Mənə tabe idi gözə Fransa,
O vaxtlar necə də bəxtəvər idim.

Yuxudan durardım hər səhər asan,

Yuxuya qayğısız gecə gedərdim.

Və Şotlaniyanın sultanıyam mən,
Burda xəyantkar az deyil fəqət.

Taleyim asılı yadellilərdən,

Mənim əzablarım çəyin ki, bitə.

5.

Ey məkrli qadın, indi qulaq as,

Mənə həm bacısan, həm də ki, düşmən.

Hələ qılıncını itilər qisas,

Deşər ürəyini tiyəsi hökmən!

Yəqin ömür boyu bilməmisən sən,
Qan qadın döşündə necə hönkürər.

Mərhəmətli qadın baxışı bəzən,
Yaraya məlhəm tək damcılar tökər.

 

6.

Oğul! Oğul! Nəcib ulduzlar yəqin,
Sənin taleyinə işıq saçacaq.

Qızıl  tək parlasın hakimiyyətin,
Əfsus, parlamadı mənimki ancaq.

Tanrı hifz eləsin düşmənlərimdən,

Salsın qəlblərinə ya da ki, şəfqət.
Harda förüşsən dostlarımla sən,

Onlara həmişə məni xatırlat!

 

7.

Ah, oğul! Tezliklə görmərəm yəqin

Necə güməş doğur, açılır səhər.

Necə sığalıyla payız yelinin,
Qızıl qarğıdalı zəmisi titrər.

Ölümün indi dar mənzilindəyəm,
Qoy aşsın
hiddəti  həddini qışın,

Yaz gələr, çiçəklə bəzənər aləm,

Qəbrimin üstdə də qoy onlar açsın.

ingiliscədən tərcümə

 04-05. 06. 2024, Samara

QEYD: Bu tərcüməni iyunun 4-də başladım, 5-də bitirdim. İyunun 6-da bloqa qoyacaqdım. Gecə saat təxminən 2-də evdə yanğın başladı, bircə pasportumu götürüb qaçdım… Kömpüter məhv oldu, ancaq bərk diski soydaşımız Quliyev Anar Elxan oğlu bərpa edə bildi — ona dərin minnətdarlığımı bildirirəm.

ROBERT BURNS

Lament On Mary Queen Of Scots

 

1.
Now Nature hangs her mantle green
On every blooming tree,
And spreads her sheets o’ daisies white
Out o’er the grassy lea;
Now Phoebus cheers the crystal streams,
And glads the azure skies:
But nought can glad the weary wight
That fast in durance lies.
Читать далее

VAHİDİN GÜLMƏLİ ŞEİRLƏRİ. NİYƏ ZEYNƏB XANLAROVA ONUN QƏZƏLLƏRİNİ OXUMURDU?

Əliağa Vahid

Vahid qəzəllərinin bir çoxunda özünü ölülüyə ya ölmüşlüyə qoyur.

“Bir gün, gözəlim, qəbrimin üstdən ötüşərsən,

Dərdindən ölən aşiqini bir düşünərsən.”

Təəssüflə demək lazımdır ki, bu beytdə qafiyə qüsuru var, “ötüşmək”lə “düşünmək” qafiyə deyil.

«Naz ilə gələrkən qədəmin qoy gözüm üstə”.

Bunu başa düşmƏk çətindir: naz ilə nə vaxt və hara? Qəbrinin üstünə? Yox, yəqin diri vaxtında, qədəmi ölünün gözünün üstünə necə qoymaq olar? Qədəmini diri aşiqin gözünün üstünə qoymaq üçün canan gərək aşiqi dalı üstə yıxa yerə, başqa cür alınmaz…

Beytin ikinci misrası daha maraqlı və daha gülməlidir.

“Qoyma quru yer üstünə, birdən sürüşərsən”.

Və həm də təəccüblüdür. Canan qədəmini aşiqinin gözünün üstünə qiyanda sürüşmədi, quru yerə qoyanda sürüşdü?

“Biganə ilə gəzmə, dedim, qəlbinə dəydi”

Aha! Qəlbinə dəyib! Niyə deyirdin “gəzmə”? Özün dönə-dönə deməmisən ki, gəzmək gözəlin şakəridir? 

“Cana, nə bilim, sən bu qədər dəymədüşərsən?”

Aha! Xasiyyətinə bələd deyilmiş.

Cana!

Sonra gələn beyt qədər bütün dünya ədəbiyyatında gülməli şey yoxdur.

“Əğyar yetir vəslinə, amma mənə dersən:

Sən düşmə bu xülyalara, umsunma, şişərsən.”

Əğyar vəslinə yetir… Vahidin ağzının suyu axır. Deyir ondan mənə də…Canan deyir şişərsən…

Burda mənim yadıma… Yox, Leyli-Məcnun əhvalatı yox, ayrı əhvalat düşdü.

Fikir verən olubmu ki, Zeynəb Xanlarova heç vaxt Vahidin qəzəllərini oxumayıb?

Keçən əsrin 60-cı illərində, mən uşaq olan vaxtlar, xalq içində gedən söhbətlərin baş mövzusu əvvəl gənc, sonra cavan və gözəl müğənni Zeynəb Xanlarova idi. O cümlədən xalqı bir sual maraqlandırırdı: niyə bütün müğənnilər – Bülbül də daxil olmaqla – Vahidin qəzəllərini oxuyur, Zeynəb – yox. O vaxtlar nəinki İnternet yox idi, televizorun özü kənddə iki-üç evdə olardı. Ancaq adamlar müxtəlif yollarla məlumatlanırdılar. Çoxlu şayiələr yayılırdı, sonra şayiələr saf-çürük edilir, içindən doğru bir məlumat çıxırdı.

Və bu şaiyələrdən birinə görə, Zeynəb Vahidin qəzəllərini acıqca oxumur, guya aralarında nəsə olub. Yəni Vahid istəyib ki, bu gözəlçə ilə aralarında nəsə olsun, yuxarıdakı misrasındakı kimi Zeynəbə deyib ki, məni də vəslinə yetir… Zeynəb də buna…”Şişərsən” yaxşı sözdür, “şişərsən” deməyib, Zeynəb Vahidə elə söz deyib ki, təkrar eləsən, İnternetdən qovarlar…

Qəzəlin oxunuşuna davam edək. Vahid ağzının suyunu axıda-axıda düşüb cananın dalına:

“Bir salmadın öz aşiqini yadma, zalim!

Əğyar ilə amma gedib hər gün öpüşərsən.”

Buna deyən yoxdur ki, hər gün başqası ilə öpüşən arvaddan nə istəyirsən?

Sonda şair yenə qoyur özünü ölmüşlüyə.

“Rəhm eyləmədin Vahidə, zalim, dirilikdə,

Öldükdə məzarilə gedərsən, görüşərsən.”

Yəqin canan yaxşı lou-kik nümayiş etdirərək qədəmini də qaldırıb qoyar baş daşına….

Mirzə ƏLİL

17.07. 2024, Samara