1.

Ürəyimi üzən qəm və qayğıdır,

Çəkə bildiyimdən yüküm ağırdır.

Hərdən düşüəürəm mən çəkərək ah:

Həyat, yük imişsən sən üzən, yoran,

Yolunu getmək də deyilmiş asan,

Mənə, mənim kimi uğursuzlara!

Boylanıb arxaya baxıram əgər,

Canlanır səhnələr qəlb bulandıran,

Məni irəlidə gözləyir nələr! –

Bu məni qorxudur, düzü, indidən.

Yenə ümidsizlik, qayğılar yenə,
Acı taleyimi belə görürəm.

Mənim bu dərdlərim bəlkə tükənə,

Haçan ki, torpağa mən gömülərəm.

2.

Xoşbəxtdir,  kimin var məşğuliyyəti,

Fəna vurnuxmalar olub adəti,

Özgə fikirlərə düşmür heç zaman!

Alınmayanda da arzuladığı,

Səydən, çalışmaqdan fəqət razıdır,
Öz mükafatını qazanır insan.

Mənsə ümidini itirmiş kəsəm,

Bilmirəm məqsədim həyatda nədir,

Mənə qəm gətirir gələn hər gecəm,

Səhər elə gəlir, gün elə gedir.

Canfəşanlıq edib vurnuxaraq sən,
Unuda bilirsən nə ki qəmin var.

Məni narahatlıq gəmirir içdən,

Mənə puç görünür bütün planlar.

3.

Dünyada bəxtəvər tək yaşayandır,

Unudur hər şeyi yaşanan anda,

Tənha hücrəsinə çəkilib yaşar –

Mağara, hörülmüş ağac kökləri,

Əl uzadıb təzə meyvələr dərir,
Büllur quyusunda saf, sərin su var.

Bəlkə də fikrinə axşama sarı,

Gələr hərdən-hərdən, gözlənilmədən,

Uzağa aparan bəşər yolları

Gələr yuxu kimi, gedər də birdən;

Oyanar alqışla, şükrlə ruhu,
Fikri qanadlanıb uçar göylərə

Dolaşar məqədsiz, gözündə yuxu,

Dalar təntənəli səmanı seyrə.

4.

Heç zaman bir insan izi düşməyən,
Yeri məskən seçən zahid kimi mən,

Bu rol ifasına qabiləm əcəb;

Hər bəxtəvər andan yararlanasan,

Nəfəs dərib yenə yola varasan,

Göstərib ləyaqət hissi və ədəb.

Bu sevgi, bu sevinc, nəşələr ki, var,

Duyuram, dadıram dərin və kəskin.

Onlardan Tənhalıq vurğunu qaçar,

İstəsə — bəxtəvər olardı yəqin!

Eyni dərəcədə o, biganədir,
Bəşəri sevgiyə, həm də nifrətə,
Mən isə göz yaşı tökürəm indi,
Nankorun etdiyi bir xəyanətə.

5.

Hardadır keçən o günlər hardadır,

Hər rəqsin nə qədər nəşəsi vardı.

Nə qayğı bilirdik biz, günah nə də.

Hər şey xarablaşdı ötüncə zaman,

Neylədin – çəkəcək sorğuya vicdan,
Qəlbini ağrıdı özgə edən də.

Kolluqda oynaşan kətanquşu tək,

Qayğısız əylənən xırdaca elflər,

Yetkinlik eşqinə düşənlər gərək,
Yaxşıca bilələr öndə var nələr.

Öndə itkilər var, faciə də var,
Ömrün ağır olur yaşantıları.

Qəlbi qorxu dolar, göz yaşı axar,

Getdukcə bu Əsr qüruba sarı.

1786

İingiliscədən tərcümə

 ++++++++++++

 ROBERT BURNS

DESPONDENCY

1.
Oppress’d with grief, oppress’d with care,
A burden more then I can bear,
I set me down and sigh;
O life! thou art a galling load,
Along a rough, a weary road,
To wretches such as I!
Dim-backward, as I cast my view,
What sick’ning scenes appear!
What sorrows yet may pierce me thro’,
Too justly I may fear!
Still caring, despairing,
Must be my bitter doom;
My woes here shall close ne’er
But with the closing tomb!

2.
Happy ye sons of busy life,
Who equal to the bustling strife,
No other view regard!
Ev’n when the wished end’s denied,
Yet while the busy means are plied,
They bring their own reward:
Whiles I, a hope-abandoned wight,
Unfitted with an aim,
Meet ev’ry sad returning night
And joyless morn the same.
You, bustling and justling,
Forget each grief and pain;
I, listless yet restless,
Find ev’ry prospect vain.

3.
How blest the Solitary’s lot,
Who, all-forgetting, all-forgot,
Within his humble cell —
The cavern, wild with tangling roots —
Sits o’er his newly-gather’d fruits,
Beside his crystal well !
Or haply to his ev’ning thought,
By unfrequented stream,
The ways of men are distant brought,
A faint-collected dream;
While praising, and raising
His thoughts to Heav’n on high,
An’ wand’ring, meand’ring,
He views the solemn sky.

4.
Than I, no lonely hermit plac’d
Where never human footsteps trac’d,
Less fit to play the part;
The lucky moment to improve,
And just to stop, and just to move,
With self-respecting art:
But ah! those pleasures, loves, and joys,
Which I too keenly taste,
The Solitary can despise —
Can want and yet be blest!
He needs not, he heeds not
Or human love or hate;
Whilst I here must cry here
At perfidy ingrate!

5.
O enviable early days,
When dancing thoughtless pleasure’s maze,
To care, to guilt unknown!
How ill exchang’d for riper times,
To feel the follies or the crimes
Of others, or my own!
Ye tiny elves that guiltless sport,
Like linnets in the bush,
Ye little know the ills ye court,
When manhood is your wish!
The losses, the crosses
That active man engage;
The fears all, the tears all
Of dim declining Age!

21-22. 07. 2024, Samara