Sudan gələn sürməli qız,
Çox incidir kuzə səni…

Lüğət deyir ki, “kuzə” fars sözüdür, “mayenin saxlanması üçün qulpu və lüləyi olan uzunsov qab”dır.

Farsların “kuzə” dediyi qab çox iri olmamalıdır, su daşınan iri qab səhəngdir ki, ona Salyanda “farış” deyirlər. Yəni ki, içməli su, məclis üçün spirtli içki doldurulan qab çox iri olmaz. Deyək ki, bu mahnıdakı küzə çox yekə kuzədir, superkuzədir və qızı doğrudan incidir. Dalına (mahnının) baxaq:

Elə naz ilə gəlirsən,

Aparırlar bizə səni.

Kuzə qızı incidirsə, qız niyə, daha doğrusu, necə nazlanır. Mən farışla (səhənglə) qızların su daşıdığını çoc görmüşəm, ancaq birinin də nazlandığını görməmişəm. Hətta bir qızın, çiynində ağlır farış (səhəng), ev adamlarını qarğıdığını eşitmişəm: “Görüm elə bu su ilə yuyulasınız…”

İkinci beytə bir də diqqət edin. Deyəsən, nəsə çatışmır, hə? İkinci cümlə (misra) əslində “sanki” ya “elə bil”lə başlanmalıdır. “Elə nazla gəlisən, sanki səni bizə aparırlar.”. Bu gülməli şeiri yazan vacib sözü misraya sığışdıra bilməyib və cümlə çox vacib üzvünü, deyək ki, bir qıçını itirib…

Kuzəni əlindən allam,
Qolunu boynuma sallam…

Bu yerdə bilmirsən güləsən ya ağlayasan? Bu zalım oğlu nə danışır? Necə “qolumu oynuna sallam”? Dərəbəylik-zaddır? Bu mahnı haçan yaranıb? Bilən var? Mən onu bilirəm ki, belə mahnı İlham Əliyevin (İlham Dəmiryumruq) vaxtında yarana bilməzdi. Milli dəyərlərimizi dəmir yumruqla göz bənəyi kimi qoruyan İlham Atakürk əxlaq pozğunluğunun açıq-aşkar təbliğinə yol verməzdi. Polis dərhal cinayət işi qaldırardı, mahnını oxuyanın evindən narkotik və silah-sursat çıxardı. Qız tərəfini də polisimiz layiqincə cəzalandırardı. Çağırardı rəis qızın dədəsini, deyərdi uşağına yaxşı tərbiyə verməmisən, uşağın tərbiyəsi olsaydı, nazla yeryib oğlana göz-qaş atmazdı. İndi nəyin var, qoy ortaya, yoxsa özünü də, qızını da basaram dama…

İndi üzümü müzəffər rəhbərin dəmir yumruğu altında möhtəşəm qələbələr qazanan qəhrəman xalqıma tutaraq bu mahnını boykot etməyə çağırıram. Kim oxumaq istəyirsə, getsin ayrı ölkədə oxusun. Məsələn, Fransada. Orda onsuz da hamı gündüz-günorta vaxtı hamı qol-boyundur. İlham Əliyevin dediyinə görə, kişi kişi ilə, arvad arvadla…

Mirzə ƏLİL

04. 10. 2024, Samara