Neftçala indi yəqin xeyli böyüyər, o vaxt elə adı şəhər idi, ərazisi baş yaylığı boyda… O vaxtlar Neftçalada xeyli rus yaşayırdı, bunların bir hissəsi bir vaxt Rusiyadan köçürülmüş molokanlardan törəyənlər idi. Rus kontingentinin olmağı Neftçalanı Salyandan fərqləndirirdi, Salyandan fərqli olaraq burda rusların qorxusundan mağazalarda pulun qalığını qaytarırdılar, 14 qəpiklik limonadı və ya 14 qəpilkik “Avrora” siqaretini Salyanda olduğu kimi 20 qəpiyə yox, uzağı 15 qəpityə satırdılar. Satıcılar cızığından çıxanda ruslar qorxudurdular: “Yazarıq Moskvaya”…

İbrahim Qurbanov Neftçalaya gələn kimi şəhərin yeganə küçəsinin ortasında beş-altı ağacı və kolu qırdırıb oranı “park” adlandırdı və dairəsi “park”da geniş olan yekə bir şeytan çar  qurdurdu. Elə açılış günü bir cavan oğlan həlak oldu. Çarx elə birinci dövrəsini vuranda cərəyan kəsilmiş, həmin oğlan qalmışdı göyün üzündə. Cərayanın bərpasını gözləməkdən  bezib özü çarxdan enmək istəyəndə kəllə-mayalaq yerə gəlmiş və keçinmişdi…

İbraim Qurbanov, əsl feodal kimi, töycü, biyar, açıq kötəkləmə institutlarını bərpa elədi.  Kolxoz, sovxoz, zavod, neft-kəşfiyyat idarəsi, tikinti trüsti, ticarət, maarif, səhiyyə — bunların hər birinin boynuna maliyyə öhdəliyi qoyulurdu. Büdcə pulları, o cümlədən sosial proqramlara ayrılan pullar Bakı ilə birlikdə mənimsənilir, bunun yeri qismən dövlət müəssilərindən oğurluqluqla və əhalini, xüsusən büdcə işçilərini soymaqla doldurulurdu. Töycünü vaxtında və artıqlaması ilə ödəyə bilməyən məmurları İbrahim Qurbanov döyürdü… Döyülmə idarənin içində ya qabağında, iclas zalında, tarlada arvad-uşağın gözü qabağında oluru.

Arvad-uşaq da döyülürdü. Arvad-uşağı koşxoz sədrləri, təhkimçilər, briqadirlər döyürdülər…

Yazıq Miranşah… Miranşah neyləmişdi ki… İndi Azərbaycanda biri durub başlaya hürufilik kimi bir cəfəngiyat yaymağa və deyə ki, Allah da mənəm, prezident də… Onun dərisini İlham Əliyev soydurmazmı? Polis onun cibindən bir neçə kilo ağ və qara çıxarmazmı? O adam  Azərbaycan türməsindən sağ çıxarmı? Çıxmaz…

Yazıq Miranşah…

Mən təsadüfən 1976-cı ya 78ci ildə Salyanda və Neftçalada keçirilən Sabir poeziya günlərində iştirak elədim. Neftçala mədəniyyət evində keçirilən tədbirin rəyasət heyətində Qurbanovla yanaşı oturmuş fəxri qonaq Əliağa Kürçaylı mənə də söz verdi. Mən də “Gəl, ey kədər” şeirini oxudum. Fasilə elan edilən kimi bir neçə zirpı kişi başımın üstünü aldı və  çəkə-çəkə apardı ikinci katib Nəsibə Abbasovanın yanına. Nəsibə xanımın bilmirəm qəzəbdən ya ayrı şeydən çal saçları elə pərişan omuşdu ki, gümüşü tellərinin bir hissəsi dik durmuşdu. Mən o vaxtacan nəinki ikinci, heç üçüncü katibin qabağında dayanmamışdım və çaşdığımdan yaxşı başa düşmürdüm ki, bu arvad niyə qəzəblənib. Çətinliklə anladım ki, arvad İbrahim Qurbanov qəzəbləndiyinə görə qəzəblənib, İbrahim Qurbanov isə ona görə qəzəblənib ki, o, Neftçalada kommunizm qurduğu halda, mən kədər arzulayıram…

Düşünürəm ki, kimsə məni Qurbanova çuğullamışdı. Qurbanov özü azırbaycanca yaxşı başa düşmürdü, adamlarla elə yumruq, qapaz vasitəsiylə ünsiyyət saxlaıyrdı…

Yazıq Miranşah…

İkinci katibin əlindən qurtarıb mədəniyyət evinndən güclə çıxa bildim, çünki qapını zırpı-zırpı cavanlar bloklamışdılar ki, heç kim tədbiri yarımçıq qoyub getməsin…

“Mən bu rayona sığmazam…”

Bir müddət sonra Heydər Əliyev İbrahim Qurbanovu üzümçülüyün avanqardına  çevrilməkdə olan Cəlilabada birinci katib təyin elədilər. Bir az “işləyəndən” sonra ona Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adı verildi…

Bəzi qoyunbaşlar iddia edirlər ki, SSRİ-ni Qorbaçov dağıtdı. Yox, SSRİ-ni Qurbanovlar dağıtdılar. Əlbəttə, Əliyevin müdrik rəhbərliyi ilə…

Stalinə aid edilən ifadə var: “Sosializm Polşaya, inəyə yəhər yaraşan kimi yaraşır”.

Polşanı bilimirəm, ancaq Azərbaycanda sosializm inək üstündə yəhər kimiydi. Hərə bir yandan daraşıb “ictimai” mülkiyyəti yeyir, yumruq-qapaz idarəçiliyi hökm sürür, yalan ayaq tutub yeriyir, əxlaqlı adam dəli sayılır…

26.08. 2023, Samara