Архив тегов | şotland ədəbiyyatı

ROBERT BERNS. BU ƏYİLİB DƏRƏYƏ ENƏN DÜZ…

1.

Bu, əyilib dərəyə enən düz, bu da çardaq

Hər şeyə kölgə salır burda tozağacları.

Kəndin zəngi çalınır, vaxtdır, gələn yox ancaq,

Ah, nə ləngidə bilər axı sevimli yarı?

Yox, bu, Mariya deyil, pıçıltıyla səsləyən,
Küləkdir, nəfəsiylə xoş əətir yayır düzə,

Qamşlıq bülünün enən zənguləsinə,
Qarışıb salam deyir şehli erkən ulduza

2.

Mariyanın səsidir indi isə bu gələn! –

Torağay da çağırır meşə içində belə,

Sadiq sevgilisini salamlamaq istəsə:

Ah, bu həmin musiqi, həmin sevgidir elə!

Gəlmisənmi, nəhayət? Bu sənsənmi doğrudan?

Xoş gəlmisən, əzizim, alqış sevgimizə də.

Gəl dolaşaq Krinin çiçəkli qırağında,

Bir vaxt içilən andı içək indi təzədən.

ingiliscədən tərcümə

06. 10. 2024, Samara

Qeyd:

Kri (Cree) – Şotlandiyada çaydır

++++++++++++

ROBERT BURNS

Here Is The Glen

1.
Here is the glen, and here is the bower
All underneath the birchen shade,
The village-bell has toll’d the hour —
O, what can stay my lovely maid?

‘Tis not Maria’s whispering call —
‘Tis but the balmy-breathing gale,
Mixed with some warbler’s dying fall
The dewy star of eve to hail!


2.
It is Maria’s voice I hear! —
So calls the woodlark in the grove
His little faithful mate to cheer:
At once ’tis music and ’tis love!
And art thou come? And art thou true?
O, welcome dear, to love and me,
And let us all our vows renew
Along the flowery banks of Cree!

 

ROBERT BERNS. SAHİBƏ, HESABI GƏTİR

Robert Burns

Xor

Otur, hesab elə gözəl sahibə

Bizim hesabımız gör nə qədərdir.

Nə qədər içmişik, yaz, hesab elə,
Və yenə o gözəl içkidən gətir!

1.

Gün gedib, hava da qaralır indi,
İşıqsız qalmarıq, ancaq azmarıq.

Aydır, ulduzlardır bu el, brendi,

Və doğan günəşdir qırmızı çaxır.

2.

Ağalar üçündür əyləncə, sərvət,

Sadə xalq həmişə əlləşə gərək.

Vardır aramızda burdasa vəhdət,

Lorddur hər birimiz sərxoş olan tək.

3.

Müqəddəs gölməçə mənim fincanım,
Qüssədən, qayğıdan qurtarır canı.

Nəşə, həzz bir oynaq alabalıqdır,
Hamısını içsən, qarmağındadır.

ingiliscədən tərcümə

24. 10. 2024, Samara

+++++++++++++

ROBERT BURNS

Count the Lawin

 

Chorus
Then, guidwife, count the lawin,
The lawin, the lawin!
Then, guidwife, count the lawin,
And bring a coggie mair!


1.
Gane is the day, and mirk’s the night,
But we’ll ne’er stray for faut o’ light,
For ale and brandy’s stars and moon,
And blude-red wine’s the risin sun.


2.
There’s wealth and ease for gentlemen,
And semple folk maun fecht and fen’;
But here we’re a’ in ae accord
For ilka man that’s drunk’s a lord.

 


There is wealth and ease for gentlemen,
And simple folk must fight and fend (for themselves);
But here we are all in one accord
For every man that is drunk as a lord.


3.
My coggie is a haly pool,
That heals the wounds o’ care and dool,
And Pleasure is a wanton trout:
An ye drink it a’, ye’ll find him out!

ROBERT BERNS. ÖTÜB GETDİ SOYUQ QIŞ…

1.

Ötüb getdi soyuq qış, yaydır indi, nəhayət,

Xırda quşlar oxuyur ağaclara qonaraq.

Sevgiləri uğurlu, qəlbləri şən və rahat,
Mənim sevdiyim məni tərk edib gedib ancaq.

2.

Şəffaf su qırağında itburnu çiçəkləyir,
Arı ya kətanquşu görüb məftun olacaq.

Sevgiləri uğurlu, rahatdır ürəkləri,
Mənim sevgilim məni tərk edib gedib ancaq.

3.

Göydə günəş necəsə, məhəbbətim elədir,
Dəyişməzdir əbdi, etibarlıdır o da,

Onun sevgisi ay tək qalxar, enər sərsəri.

Və təzədir hər ayda.

4

Sevənlər, sevgisindən qurtula bilməyənlər,
Sizin ağrılarımız yaxır qəlbimi oda,

Təcrübəmdən bilirəm nədir dərd, nədir kədər,
Yox şəfa verə bilən buna, əfsus, həyatda.

İingiliscədən tərcümə

16. 09. 2024, Samara

+++++++++++++

ROBERT BURNS


The Winter It Is Past


1.
The winter it is past, and the simmer comes at last,
And the small birds sing on ev’ry tree:
The hearts of these are glad, but mine is very sad,
For my love is parted from me.


2.
The rose upon the brier by the waters running clear
May have charms for the linnet or the bee:
Their little loves are blest, and their little hearts at rest,
But my lover is parted from me


3.
My love in like the sun in the firmament does run —
Forever is constant and true;
But his is like the moon, that wanders up and down,
And every month it is new.


4.
All you that are in love, and cannot it remove,
I pity the pains you endure,
For experience makes me know that your hearts are
full of woe,
A woe that no mortal can cure.

ROBERT BERNS. KAŞ Kİ, GƏBƏRƏSƏN, ADIN BATA, ƏR…

 Xor

Oxu, tonqal başında qaçır əldə dəyənək,
Və tonqal başında o qaçır əldə dəyənək.

“Görüm buynuzlarınla axura bağlanasan,

Çırpam o qədər səni, ər, dərindən çıxa qan!”

1.

Kaş ki, gəbərəsən, ər, adın bata,
Qəbrinin üstündə yaşıl torf bitə,

Dərdimdən dəlibaş dağlı dəlidir,
Dul qalan deyiləm mən heç bir həftə!

2.

Altı yumurta var bu tavada, ər,

Altı yumurta var bu tavada, ər,

Biri sənə düşür, mənə ikisi,
Üçünüsə bizim Dağlı Con yeyər.

3

Qoçun başı qaynar, ər, bu qazanda,
Qoçun başı qaynar, ər, bu qazanda.

Dağlıya ət düşür, həlim mənimdir,

Qoşa buynuzudur sənə çatan da.

ingiliscədən tərcümə

14.09. 2024, Samara

++++++++++++++++

ROBERT BURNS


O, An Ye Were Dead, Guidman

 

Chorus
Sing, round about the fire wi’ a rung she ran,
An’ round about the fire wi’ a rung she ran: —
‘ Your horns shall tie you to the staw,
An’ I shall bang your hide, guidman!’
Читать далее

ROBERT BERNS. «SÜLH OLMAZ, NƏ QƏDƏR Kİ, CEMİ DÖNMƏYİB GERİ..»

Robert Burns

O qəsr divarının önündə, gün gedərkən,

Eşitdim çalsaç kişi nəğmə deyir ürəkdən.

Müğənni oxuduca yaş axıdır gözləri:

 “Sülh olmaz, nə qədər ki, Cemi dönməyib geri!

 +

Kilsə xaraba qalıb, Dövlətdə çəkişmə var,
Aldanışlar, əsarət və ölümcül savaşlar,

Deməsək də, tanıyır bütün el müqəssiri –

Sülh olmaz, nə qədər ki, Cemi dönməyib geri!

 +

Qılınc çaldı Cemiylə mərd, cəsur  oğlanlarım,

Qəbirlərində indi ot göyərir onların;

Dağ çəkib arvadıma ölümlərin xəbəri,
Sülh olmaz, nə qədər ki, Cemi dönməyib geri.

 +

Həyat  yük olub əyir qəddimi günü-gündən,
Mən öz balalarımı, o, tacı itirəndən.
Deyəcəyəm ölüncə ancaq eyni sözlər6
Sülh olmaz, nədər ki, Jemi dönməyib geri”.

1791

ingiliscədən tərcümə

02. 09. 2024, Samara

Qeyd:

Jemi – James Francis Edward Stuart (10 June 1688 – 1 January 1766), 1701-ci ildən ölənə qədər Srtüartlar  evindən İngiltərə, Şotlandiya, İrlandiya yaxt-tacına iddiaçı olub.

++++++++++++++++++++++++++

 

ROBERT BURNS

There’ll Never Be Peace Till Jamie Comes Hame1.
By yon castle wa’ at the close of the day,
I heard a man sing, tho’ his head it was grey,
And as he was singing, the tears doon came: —
‘There’ll never be peace till Jamie comes hame!’
Читать далее

ROBERT BURNS. STRATALLANIN ŞİKAYƏTİ

Robert Burns 

1.

Qatı qaranlığa mənzilim batır,
Çəkir həndəvərdə fırtına qıyya.

Qış axınlarının şiddəti artır,

Tənha mağaramı az qalır yuya.

Büllur axır incə çeşmələrindən,

Vurnuxur durmadan əməkçi insan,

Əsir xəfif dəniz küləyi qərbdən,
Uyuşmur dağınıq fikrimə bu an.

2.

Haqq yolunda gedən mübarizədə,

Nahaq vuran yara ağrıyır yenə,

Göylər əsirgədi zəfəri bizdən,

Necə döyüşsək də şərəf naminə.

Keçdi üstümüzdən təkəri məhvin,

Yox ümid cəsarət oyana bir də,

Dünya özümüzdə  — böyük və zəngin,
Dostdur çatışmayan dünyada bircə.

1787

ingiliscədən tərcümə

27. 08. 2024, Samara

QEYD:

Stratallan  — Jeyms, beşinci vikont Stratallan (1765-ci ildə ölüb)

++++++++++++++++++++++

ROBERT BURNS

Strathallan’s Lament

1.
Thickest night, surround my dwelling!
Howling tempests, o’er me rave!
Turbid torrents wintry-swelling,
Roaring by my lonely cave!
Crystal streamlets gently flowing,
Busy haunts of base mankind,
Western breezes softly blowing,
Suit not my distracted mind.
Читать далее

ROBERT BERNS. EDİNBURQA MÜRACİƏT

Robert Burns

1.

Edina! Qəlbisən Skotianın

Sarayların tarix, qalaların da.

Ayaqları altda orda monarxın,

Qanunvericilik quruldu orda:

Sahilləri boyu Erin gəzərkən,

Yabanı güllərə durub baxardım.
Möhtərəm kölgənə sığınaraq mən,

Tənha fikrə gedər, gah oxuyardım.

2.

Tükənmir dopdolu çay kimi sərvət,

Səylə çalışmağa iş var hər kəsə.

Incəlik hər yerdə, həm də əzəmət,

Memara fəxrdir, nə tikilirsə.

Doğma göylərindən gəlib Ədalət,
Alidir sərtliyi, mərhəməti həm.

Qartal gözləriylə bu yerdə Məktəb,
Sadə mənzilimdə öyrənir Elm.

3.

Edina, övladın açıq, mehriban,

Qərib qarşılanır xoş üzlə burda.

Geniş baxışlıdır burda çox insan,

Dar, ucqar vadidı yaşasalar da;

Kədərə həssasdır hələ də hər kəs,

Dilsiz, təvazölü Ləyaqətə də:

Heç zaman onlarda mənbə tükənməz,

Həsəd ləkələyər onları nə də!

4.

Qızlar xoş yerişli, ağbənizlidir,
Qızıl yay göyü tək hər biri parlar.

Şehli ağ çiçəyə görən bənzədir,

Onlara baxmağın şirin həzzi var!

Qəşəng Bernet edir görəni heyran,

Səmavi gözəllik var bədənində.

Sevgi Tanrısıdır onu yaradan,

İlhahi iş görüb həqiqətən də.

5.

Uzaqda parlayır sənin sərt qalan,

Güdür harda hansı təhlükələr var.

Ağır döyüşlərdə yaralar alan,

Cəsur veterana bu qala oxşar:

Maneələr geniş, divarlar qalın,

Yerləri möhkəmdir sərt qayalarda,

Həmlələr görübdür bu qala çılğın,

Çox işğalçı qoyub canını burda.

 

6.
Riqqətli fikirdən yaş axıdıram,

Möhtəşəm qübbəni belə görüncə.

Şanlı Skotiya krallarına

Ora mənzil idi çox illər öncə.

Həyat çox dəyişdi o vaxtdan bəri!

Kral adı torpaq altdadır indi!

Zavallı sülalə gəzir sərsəri!

Qanunsa qışqırır: “Olan düz idi!”

7.

Skotianın şirli bayrağı altda,

Yağı sırasını deşib yaranlar,

Sizi izləyirəm, ürəyim odda:

Bir kəndli şairəm, kim bilir ancaq,

Tərk edib komanı babalarım da,
Bəlkə də təhlükə qapını alcaq,

Sizin babaların durub dalında!

8.

Edina! Qəlbisən Skotianın

Tarixdir sarayların, şanlı qalaların da.

Ayaqları altda orda monarxın,

Qanunvericilik quruldu orda:

Sahilləri boyu Erin gəzərkən,

Yabanı güllərə durub baxardım.
Möhtərəm kölgənə sığınaraq mən,

Tənha fikrə gedər, gah oxuyardım.

ingiliscədən tərcümə

17-19.08. 2024, Samara

+++++++++

ROBERT BURNS

Address To Edinburgh

1.

Edina! Scotia’s darling seat!
All hail thy palaces and tow’rs,
Where once, beneath a Monarch’s feet,
Sat Legislation’s sov’reign pow’rs:
From marking wildly-scatt’red flow’rs,
As on the banks of Ayr I stray’d,
And singing, lone, the ling’ring hours,
I shelter in thy honor’d shade.

 


2.
Here Wealth still swells the golden tide,
As busy Trade his labours plies;
There Architecture’s noble pride
Bids elegance and splendour rise:
Here Justice, from her native skies,
High wields her balance and her rod;
There Learning, with his eagle eyes,
Seeks Science in her coy abode.
Here Justice, from her native skies,
High wields her balance and her rod;
There Learning, with his eagle eyes,
Seeks Science in her coy abode.


3.
Thy sons, Edina, social, kind,
With open arms the stranger hail;
Their views enlarg’d, their lib’ral mind,
Above the narrow, rural vale;
Attentive still to Sorrow’s wail,
Or modest Merit’s silent claim:
And never may their sources fail!
And never Envy blot their name!


4.
Thy daughters bright, thy walks adorn,
Gay as the gilded summer sky,
Sweet as the dewy, milk-white thorn,
Dear as the raptur’d thrill of joy!
Fair Burnet strikes th’ adoring eye,
Heav’n’s beauties on my fancy shine:
I see the Sire of Love on high,
And own His work indeed divine!


5.
There, watching high the least alarms,
Thy rough, rude fortress gleams afar;
Like some bold vet’ran, grey in arms,
And mark’d with many a seamy scar:
The pond’rous wall and massy bar,
Grim-rising o’er the rugged rock,
Have oft withstood assailing war,
And oft repell’d th’ invader’s shock.


6.
With awe-struck thought and pitying tears,
I view that noble, stately dome,
Where Scotia’s kings of other years,
Fam’d heroes! had their royal home:
Alas, how chang’d the times to come!
Their royal name low in the dust!
Their hapless race wild-wand’ring roam!
Tho’ rigid Law cries out: ‘ ‘Twas just!’


7.
Wild beats my heart to trace your steps,
Whose ancestors, in days of yore,
Thro’ hostile ranks and ruin’d gaps
Old Scotia’s bloody lion bore:
Ev’n I, who sing in rustic lore,
Haply my sires have left their shed,
And fac’d grim Danger’s loudest roar,
Bold-following where your fathers led!


8.
Edina! Scotia’s darling seat!
All hail thy palaces and tow’rs,
Where once, beneath a Monarch’s feet,
Sat Legislation’s sov’reign pow’rs:
From marking wildly-scatt’red flow’rs,
As on the banks of Ayr I stray’d,
And singing, lone, the ling’ring hours,
I shelter in

 

 

ROBERT BERNS. ŞILTAQ XASİYYƏTİ İLƏ TANINMIŞ XANIMA MONODİ

Robert Burns

1.

Bir zaman  od püskürən sinə buz kimi indi!

Ənlikdən alışardı avazımış yanaqlar!

Əkssədası yoran dil susubdur əbədi!

Tərifə öyrəşikli qulaq həmişəlik kar!

2.

Ürək məskən olubsa əgər qüssəyə, dərdə,

Nə dostluq var deməli, nə incə bağlılıq var.

Bənsər sənin taleyin, Mariya, müsibətə,

Yaşadın – sevilmədin, öldün – yox ağlayanlar.

3.

Sevgiyə, Cazibəyə, Ədəbə səslənmirəm,
Biganə və sərt idin, yaş tökmədin bir gilə.

Gəlsin dəlilyinin həqiqi varisləri,

Soyuq qəbrini örtsün Mariyanın çiçəklər.

4.

Bağı gəzib axtaraq hər səfeh çiçəyi də, dərək

Yığaq alaq otunu, görsək meşədə birdən.

Yığaq ancaq xüsusən gicitkəni biz gərək,
Peşman olurdu çünki bir dəfə yaxın gedən.

5.

Mərmərdən büst qoyarıq ölçərək-biçərək biz, ,
Burda Şöhrətsevərlik məzələnər lirada!
Qənimətin üstünə nizəli atılar Qeyz

Nifrət ikrahla onun qəzəbini yatırdar!

EPİTAF

Üzücü saymazlığın yatır qurbanı burda,

Bir vaxt o, kəpənəkdi, şəndi, şölələnirdi.
Olsaydı müdrik əgər, hörməti də olardı,

Və olsaydı xeyirxah, qədri də bilinərdi.

ingiliscədən tərcümə

14-15. 08. 2024.     Samara

QEYD:

Monodi – şəxsin ölümünə həsr edilmiş hüznlü şeir

++++++++++++++

ROBERT BURNS

Monody
ON A LADY (MARIA RIDDELL) FAMED FOR HER CAPRICE

1.
How cold is that bosom which Folly once fired!
How pale is that cheek where the rouge lately glisten’d!
How silent that tongue which the echoes oft tired!
How dull is that ear which to flatt’ry so listen’d!

2.
If sorrow and anguish their exit await,
From friendship and dearest affection remov’d,
How deadly severe, Maria, thy fate!
Thou diedst unwept, as thou livedst unlov’d.

3.
Loves, Graces, and Virtues, I call not on you:
So shy, grave, and distant, ye shed not a tear.
But come, all ye offspring of Folly so true,
And flowers let us cull for Maria’s cold bier!

4.
We’ll search through the garden for each silly flower,
We’ll roam thro’ the forest for each idle weed,
But chiefly the nettle, so typical, shower,
For none e’er approach’d her but rued the rash deed.

5.

We’ll sculpture the marble, we’ll measure the lay;

  Here Vanity strums on her idiot lyre;

There keen Indignation shall dart on his prey,

  Which spurning Contempt shall redeem from his ire.

THE EPITAPH

Here lies, now a prey to insulting neglect,
What once was a butterfly, gay in life’s beam:
Want only of wisdom denied her respect,
Want only of goodness denied her esteem.

ROBERT BERNS. QAB DİBİ YALAYANA

Robert Burns

Gah özünü öyürsən lordla tanışlığınla,

Gah deyirsən hersoqla dünən elədin nahar.

Cücü kraliçanın saçlarında gəzə lap,

Necə cücü idisə, cücü olaraq qalar.

1791

ingiliscədən tərcümə

21.08. 2024, Samara

+++++++++++++

ROBERT BURNS

The Toadeater

Of Lordly acquaintance you boast,

And the Dukes that you dined wi’ yestreen,

Yet an insect’s an insect at most,

Tho’ it crawl on the curl of a Queen!


1791

ROBERT BERNS. BİTƏN 1788-Cİ İLƏ ELEGİYA

Lord ya kral ölə — saxlamıram yas,

Qoy ölsün — ölməyə doğulur hər kəs;

Fəqət düşünürsən —  fikir sarsıdır:

Ağalar, il bitib heçliyə vardı!

Kiçik ərazində, ah, səksən səkkiz,

Müdhiş hadisələr yer aldı saysız!
Nə qədər kef aldın sən əlimizdən,

Bizi saldın ağır vəziyyətə sən!

Təzə kralıyla çaş qalıb İspan,

Qoca dişsiz itim köçdü dünyadan;

Çəkişir Pitt ilə Foks durmadan,
Beçələri kimi bizim arvadın.

Biri lap oyundur, bəladır başa

Mədəni yanaşır ancaq anaşa;

O biri dikbaşdır, çox nəcib deyil,
Hərçənd eşələmir o, peyinliyi.

Kürsülərə qalxan moizəçilər,

Qışıqrın, səsiniz batana qədər.

Yaxşı yola salın səksən səkkizi

Yaxşı qazanc verib yedirtdi sizi:

Həm pul almısınız, həm yemək-içmək,

Sizdən əvəzində az oldu dəstək!

Sizsə göz yaşını silin, a qızlar,
İçinizdə çoxlu dost itirən var,

Gəldi əlinizə xeyli ötən il,

O qazanclı günlər qayıdan deyil.

Baxın, bu mal-qara, bu da qoyunlar,
Necə küt və həqir sürünür onlar!

Torpağın özü də ağlaylr indi,

Embro çeşmələri çünki tükəndi!
Səksən doqquz, sənsə hələ körpəsən,
Çox şey öyrənərsən, ümidliyəm mən.

Davran ehtiyatla, saqqalsız oğlan,

Ata kürsüsünü indi tutmusan:

Qandal-buruntaqlı Regent nə gərək?

Azad, müstəqil ol sən də atan tək.

O çəkən planla işini qur sən,

Onunku tək yaxşı ola nəticən!

Alınar, -zünü əsirgəməsən.

01 yanvar 1789

ingiliscədən tərcümə

11-12. 08. 2024, Samara

++++++++++++++

ROBERT BURNS

Elegy On The Departed Year, 1788.

 

 

For lords or kings I dinna mourn;
E’en let them die — for that they’re born;
But O, prodigious to reflect,
A towmont, sirs, is gane to wreck!
O Eighty-Eight, in thy sma’ space
What dire events hae taken place!
Of what enjoyments thou hast reft us!
In what a pickle thou hast left us!

The Spanish empire’s tint a head,
An’ my auld teethless Bawtie’s dead;
The tulye’s teugh ‘tween Pitt and Fox,
An’ our guidwife’s wee birdie cocks:

The tane is game, a bluidie devil;
But to the hen-birds unco civil;

The tither’s something dour o’ treadin,

But better stuff ne’er claw’d a midden.

  Ye ministers, come mount the poupit,

An’ cry till ye be hearse an’ roupet,
For Eighty-Eight, he wished you weel,
An’ gied ye a’ baith gear an’ meal:
E’en monie a plack and monie a peck,
Ye ken yoursels, for little feck!

 Ye bonie lasses, dight your een,
For some o’ you hae tint a frien’,
In Eighty-Eight, ye ken, was taen
What ye’ll ne’er hae to gie again.

Observe the vera nowte an’ sheep,
How dowff an’ dowilie the creep!
Nay, even the yirth itsel does cry,
For Embro’ wells are grutten dry

O Eighty-Nine, thou’s but a bairn,
An’ no owre auld, I hope, to learn!
Thou beardless boy, I pray tak care,
Thou now has got thy Daddie’s chair:

 

O Eighty-Nine, you are but a child,
And not too old, I hope, to learn!
You beardless boy, I pray take care,
You now have got your Daddy’s chair:

 

Nae hand-cuff’d, mizzl’d, half-shackl’d Regent,
But, like himsel, a full free agent,
Be sure ye follow out the plan
Nae waur than he did, honest man!
As muckle better as ye can.


January 1, 1789