Архив тегов | şotland poeziyası

ROBERT BERNS. BAĞBAN BELİ ƏLİNDƏ

Robert Burns

1.

Elə ki, may gəlir çiçəkləriylə,
Al-əlvan bəzəsin bağı, köşkləri,

Vurnuxur dincəlmək, yuxu bilmədən,
Bağban beli əlində.

2.

Şırıltısı büllur suların narın,
Eşqi başlarına vurar quşların,

Ruhlanar sərin və ətirli yeldən,
Bağban beli əlində.

3.

Al səhər qaldırır dovşanı yenə,
Səhər yeməyinin tədarükinə,

Çalışar hələ şeh gilələnəndə,
Bağban beli əlində.

4.

Gedib qərbə doğru gün yox olanda,

Təbiət dincəlir pərdə dalında.

Ən isti ağuşa atılar indi,
Bağban beli əlində.

1789

ingiliscədən tərcümə

19.09. 2024, Samara

++++++++++++++++

ROBERT BURNS

The Gard’ner Wi’ His Paidle

 

1.
When rosy May comes in wi’ flowers
To deck her gay, green-spreading bowers,
Then busy, busy are his hours,
The gard’ner wi’ his paidle.


2.
The crystal waters gently fa’,
The merry birds are lovers a’,
The scented breezes round him blaw —
The gard’ner wi’ his paidle.


3.
When purple morning starts the hare
To steal upon her early fare,
Then thro’ the dew he maun repair —
The gard’ner wi’ his paidle.


4.
When Day, expiring in the west,
The curtain draws o’ Nature’s rest.
He flies to her arms he lo’er best,
The gard’ner wi’ his paidle.

 

ROBERT BERNS. YOX, QOCA KİŞİYƏ MƏN YENİLMƏRƏM HEÇ ZAMAN

Robert Burns

Xor

Mənə qələbə çalmaq, məni ələ keçirmək? —

Yox, qoça kişiyə mən yenilmərəm heç zaman!

Mənə qələbə çalmaq, məni ələ keçirmək? —

Yox, qoça kişiyə mən yenilmərəm heç zaman!

1.

Qan kimi al qızılgül Miladda aça bilər,

Yazın-yayın zanbağı qar içində çiçəklər,
Şaxta dondura bilər ən dərin dənizləri,

Fəqət yaxın qoymaram heç zaman qoca əri.

2.

Saxta duyğularıyla? tərifli dilləriylə,

Məni fəth edə bilməz, mən elə gəncəm hələ!

Bu iş baş tutan deyil, bilib çəkilsin geri,

Yaxınıma qoymaram heç zaman qoca əri!

3.

Bol yeməyi, pivəsi mənim gəlməz eynimə,

Təzə ət bişə hər gün, tamahlanan deyiləm,

Pulu, qızıl-gümüşü çox olsa da, nə xeyri,
Qoymaram yaxınıma heç zaman qoca əri.


4.

Mal-qoyun ala bilər qızıl-gümüşlə ancaq
İstəsə, düzənləri, təpələri alacaq,

Mənisə ala bilməz, alsa da göyü-yeri,

Yaxınıma qoymaram heç zaman qoca əri.

5.

İkiqat bükülərək gedəndə ləngərləyir,

Qırmızı duman dolu gözlərindən su gəlir.

Qalmayıb başında tük, yox ağzında dişləri,
Yaxınıma qoymaram heç zaman qoca əri.

1788

ingiliscədən tərcümə

18. 09. 2024, Samara

 

+++++++++++++

ROBERT BURNS

To Daunton Me

Chorus
To daunton me, to daunton me,
An auld man shall never daunton me!
To daunton me, to daunton me,
An auld man shall never daunton me!


1.
The blude-red rose at Yule may blaw,
The simmer lilies bloom in snaw,
The frost may freeze the deepest sea,
But an auld man shall never daunton me.


2.
To daunton me, and me sae young,
Wi’ his fause heart and flatt’ring tongue:
That is the thing you ne’er shall see.
For an auld man shall never daunton me.


3.
For a’ his meal and a’ his maut,
For a’ his fresh beef and his saut,
For a’ his gold and white monie,
An auld man shall never daunton me!

 4.
His gear may buy him kye and yowes,
His gear may buy him glens and knowes;
But me he shall not buy nor fee,
For an auld man shall never daunton me.

5.
He hirples twa-fauld as he dow,
Wi’ his teethless gab and his auld beld pow,
And the rain rains down frae his red blear’d e’e —
That auld man shall never daunton me!

ROBERT BERNS. KEŞİŞ DEYİLƏM YAZAM, MOİZƏLƏR DEYƏM MƏN

 

Keşiş deyiləm yazam, moizələr deyəm mən,

Fitnəyə, qəsdə hazır xadim də deyiləm mən,

İş adamı deyiləm rəqibə tələ qurum,

Qaneyəm yekəqarın bir şüşə olsun, vurum.

 

Yox perə həsəd hissim, baş əyirəm – vəssalam;

Kəndliyə nifrətim yox, miskin olsa da tamam;

Meyxanadakı hər kəs — canlara dəyən qoçaq,
Qayğım da, şöhrətim də dolu şüşədir ancaq.

 

Atı qamçılayaraq, budur, keçir mülkədar,
Sələmçi kisəsini faiz-faiz doldurar,

Görürsənmi havada  kron parlayır necə?

Mənə bu yekəqarın şüşədir müalicə.

 

Əfsus, köçdü dünyadan, can-ciyərim – arvadım,

Təsəlliyçin özümü tezcə kilsəyə atdım,

Dedilər Solomonun ədalətli hökmü var:

Yekəqarın şüşədə dərdinə çarə axtar.

 

Riskli işə bir dəfə məni sövq elədilər,

Sonra məktub gəldi ki, bütün iş gedib hədər.

Qalxırdı zəngin tanış pilləkənləri bu dəm,

Əlində  yekəqarın şüşə — dərdimə məlhəm.

 

“Qayğılarda məzə var” – söylədi qara paltar,

Geyən şair, adını deməyim artıq olar.

İnanmağa hazıram bu qoca pedantla mən,

Qayğın  kefdir, varinsa yekəqarın bir şüşən.

 

MASON LOJASINDA ARTIRILMIŞ BƏND

Dodaqyeri qoymadan qədəhləri doldurun,

Masonlar şərəfinə içməyə hazır olun:

Pərgara, Kvadrata qardaş olan hər kəsin,

Yekəqarın şüşəsiz açılmasın süfrəsi.

1782

ingiliscədən tərcümə

28-29.08. 2024, Samara

++++++++++++++

ROBERT BURNS

No Churchman Am I

 

No churchman am I for to rail and to write,
No statesman nor soldier to plot or to fight,
No sly man of business contriving a snare,
For a big-belly’d bottle’s the whole of my care.
Читать далее

ROBERT BERNS. ROBERT FERQYUSONUN PORTRETİ ALTINDA YAZILMIŞ MİSRALAR


1787-ci ilin 19 martında Edinburqda Ferqyusonun kitabının gənc xanıma bağışlanan nüsxəsində


Lənət nankor o kəsə ki, həzz alır nəğmədən,
Nəğməni yaradanı ancaq ac qoya bilir!

Kiçik bir qardaşın say bədbəxtlikdə məni sən,

Böyük qardaş sayıram səni sənətdə də, bil.

Taleyini anınca göz yaşım axır yenə,

Belə qəddarlıq görürü dünyadan niyə Şair,

O, həssaskən dünyanın bütün nəşələrinə?

1787

ingiliscədən tərcümə

16. 08. 2024, Samara

++++++++++++++++

ROBERT BURNS

Verses Written under the Portrait of Fergusson

 

The poet, in a copy of that author’s works presented

to a young lady in Edinburgh, March 19, 1787.

 

CURSE on ungrateful man, that can be pleas’d,

And yet can starve the author of the pleasure!

O thou, my elder brother in misfortune,

By far my elder brother in the Muses,

With tears I pity thy unhappy fate!

Why is the Bard unpitied by the world,

Yet has so keen a relish of its pleasures?

 

ROBERT BERNS. MÜLKİ İŞLƏR ÜZRƏ ALİ MƏHKƏMƏDƏ EKSPROMT

LORD ADVOKAT

Pamfletlərini sıxıb əlində,
O, sitat gətirir, vururdu eyham.

Nitqində həddən çox duman buraxıb,
Arqumentini o, itirdi tamam.

Cəhd edib axtardı o, uzun zaman,
Nəhayət, anladı yoxdur arqument.

Sağlam düşüncəsi çatmayan insan,

Hüquqla düzəltdi bu vəziyyəti.

 

CƏNAB ERSKİN

Özünü cəmləyib Harri dayandı,
Sonra qollarını gen açdı birdən.,

Məyus baxdı  sədr ona bu anda,

Anladı qasırğa qopacaq hökmən;

Küləklə elə bil yağdı  dolu da,

Ya da şəlalədə sular kükrədi.

Heyətin açıldı gözləri hətta,

Qismən ayıldılar sanki mürgüdən.

ingiliscədən tərcümə

01-02. 08. 2024, Samara

QEYD:

Henri Erskin – 1785-1795-ci illərdə şotland vəkillər kollegiyasının rəhbəri

+++++++++++

ROBERT BURNS

Extempore In The Court Of Session

 

He clench’d his pamphlets in his fist,
He quoted and he hinted,
Till in a declamation-mist
His argument, he tint it:
He gaped for’t, he graped for’t,
He fand it was awa, man;
But what his common sense came short,
He eked out wi’ the law, man.
Читать далее

ROBERT BERNS. MOXLİN TOYU

Robert Burns

1.

İl səksən beş idi, yeddinci ayı,

Bitir, səkkizinci yaxındır artıq.

Yağış ara vermir, külək dayanmır,

Fermerlər havayla əlbəyaxadır.

Haçansa Bənna V kimi tanınan,

Cənab Tacir Miller adlanan indi,
Getdi görüşünə elə bu zaman,

Nensi B-nin, fikri evlənmək idi,
Deməli, toy olacaq.

2.

İşıqlandıranda Bləksaydeni,
Doğzn günəş gözəl şölələriylə,

Nell və Bess dururdu yataqdan yeni,

Toyun vaxtınasa çox qalıb hələ.

Tez dolab açılır, yeşik çəkilir,
Gözəllər seçirlər krujeva, don.

Məsum bu qəzlarda ən əsas fikir:

Altdan nə geysələr, yaxşıdır bu gün!

Bu toy günündə!

3.

Korsetlər çəkilib bağlanıb, deyək,
Artıq örtülübdür gözəl sinələr.

Parçasa şəffafdır – gəlin zənn edək!

Baxmazmı mələyin özü də məgər?

Corablar geyilir nəfis ipəkdən,

Çəkilir  yuxarı çox ehtiyatla,

Onların bağıalan yerini görən….

 

4.

Donların qulağa xoş xışıltısı,
Necə ləyaqət var ürəkdə, deyir.

Belə gözəl geyim kimin ki, varsa,

Onun öyünməyi heç günah deyil!

Bel necə incədir, şleyf nə gendir –

Doğrudan hər biri qızların gözəl!

Həvva ana, yəqin kədərlənərdin,
Dalını görsəydin onların əgər,

Bu toy günündə!

5.

Əyni al jiletli Sendi də gəlir,

Əlində qamçını yellədərək şən.

Minir arabaya Bess ilə Nelli,

Onları salamat, Tanrı, apar sən!

Qoca Con Trotsa ayıqdır yəqin,
Beyli tək gözəldir, ionun tək yekə,

Parikini, həm də çiyinlərini,

Yaxşı pudralayıb, çoxlu yağ töküb,
Bu toy günündə.

ingiliscədən tərcümə

30-31. 08. 2024 Samara

QEYDLƏR

1. Yarımçıq üçüncü bəndə Bernsin qeydi var: vaxtında yazmadım, yadımda da qalmayıb.

2. Rpobert Beyli (1500-1662) ruhani və teoloq olmuş, İngiltərənin Ümumi ibadət kitabına qarşı Şotlandiyada baş vermiş hərəkata (1637) rəhbərlik etmişdir.

 ++++++++++++++++++++++++++++++

ROBERT BURNS

A Mauchline Wedding

1.
When Eighty-five was seven months auld
And wearing thro’ the aught,
When rolling rains and Boreas bauld
Gied farmer-folks a faught;
Ae morning quondam Mason W …..,
Now Merchant Master Miller,
Gaed down to meet wi’ Nansie B ….,
And her Jamaica siller
To wed, that day.
Читать далее

ROBERT BERNS. MAKFERSONUN VİDALAŞMAĞI

Robert Burns

Xor

Necə iddialı, necə də oyanq

Gedirdi, görkəmi qorxulu ancaq.

Dingildəyirdi də rəqs edən sayaq,

Dar ağacına o, indi çatacaq.

 

1.

Qaranlıq, sərt zindan, daha əlvida,

Yazısan bədbəxtin taleyində sən,

Vaxt tükənir bu dar ağacı altda,

Gəlir Makfersonun həyatına son.

2.

Ölüm son nəfəsdən özgə nədir ki?

Gözünün içinə onun baxmışam,
Döyüş meydanında qan axıdarkən.

İndi də qorxum yox, həmin adamam.

3.

Açın qollarmdan bu qandalları,
Döyüş qılıncımı gətirin mənə.

Neçə kişi gələ, durmaram geri,
Şotlandda tanınar hünərim yenə.

4.

Savaşda, cəncəldə keçdi həyatım,
Xəyanət qurbanı olmuşam ancaq.

Məni yandırır ki, gedirəm artıq,

Əfsus, intiqamım alınmayacaq.

5.

Parlaq gün işığı, sənə əlvida,
Əlvida, gün altda ömür sürənlər!

Şərəfsiz qorxaq tək batacaq adı,

Ölməyə cürəti kimin yox əgər!

ingiliscədən tərcümə

29-30. 07. 2024, Samara

QEYD: Ceyms Makferson – quldur, şotland Makfersonla qaraçı qadının nikahdankənar oğlu. Nəhəng fiziki gücə malik Makferson mahir skripka çalmağı ilə də tanınıb. Edam ərəfəsində özü haqqında mahnı qoşub. Bernsin şeiri bu mahnının motivinə yazılıb. Ceyms Makferson 1700-cü ilin noyabrında Baif şəhərciyində asılıb.

++++++++++++++++

ROBERT BURNS

MacPherson’s Farewell

Chorus
Sae rantingly, sae wantonly,
Sae dauntingly gaed he,
He play’d a spring, and danc’d it round
Below the gallows-tree.
Читать далее

ROBERT BERNS. FACİƏVİ FRAQMENT

Robert Burns

Çoxdankı, düzəlməyən tövbəsiz günahkaram,

Bərabəri olmayan rəziləmsə də hərçənd,

Bədbəxt insan görəndə mən ürəkdən yanıram,

Ah çəkirəm səmimi, xeyri olmasa da, mən,

Zavallı və köməksiz uşaqlar görən zaman,

Hiddət məni ağladır, görəndə ki, zülmkar,

Yeganə cinayəti əyilməzliyi olan,

Namuslu bir insanın mıəhvini alqışlayar,

Acizlər və yazıqlar, sizə də canım yanar,

Günah sayanlar da çox, sizə yanmağı hərçənd,

Kasıb, nifrətə hədəf, atılmış avaralar,

Föhşlə və günahla həyatı məhvə gedən.

Xeyirxah, həm qədirsiz doslar olmasaydı, ah,

Mən də düçar olardım bədbəxtliyə sizin tək,
Ən çox nifrət edilən, ən rəzil aranızda!

Tanrı! Rəhminlə gəldi mənə xilas, həm kömək,

Talant verdin, seçildim yoldaşların çoxundan,

Sui-istifadə də ondan elədim hərçənd.

Sən necə ki, dünyaya məni gətirən zaman,
Səxavətli olmusan mənə özgələrindən.

1777

ingiliscədən tərcümə

  1. 07. 2024, Samara

QEYD: Berns bu şeiri onun gənclikdə yazmaq istədiyi, ancaq başlayıb tamamlamadığı faciədən fraqmentdir. Şeirin orijinalı qafiyəsizdir.

++++++++++++++++

ROBERT BURNS

A Penitential thought, in the hour of Remorse
-Intended for a tragedy

 

All villain as I am — a damned wretch,
A hardened, stubborn, unrepenting sinner —
Still my heart melts at human wretchedness,
And with sincere, tho’ unavailing, sighs
I view the helpless children of distress.
With tears indignant I behold the oppressor
Rejoicing in the honest man’s destruction,
Whose unsubmitting heart was all his crime.
Ev’n you, ye hapless crew! I pity you;
Ye, whom the seeming good think sin to pity:
Ye poor, despised, abandoned vagabonds,
Whom Vice, as usual, has turn’d o’er to ruin.

O but for kind, tho’ ill-requited friends,

I had been driven forth like you forlorn,

The most detested, worthless wretch among you!

O injur’d God!  Thy goodness has endow’d me

With talents passing most of my compeers,

Which I in just proportion have abus’d,

As far surpassing other common villains,

As Thou in natural parts hadst given me more.

 

«In my early years nothing less would serve me than courting the tragic Muse. I was, I think, about eighteen or nineteen when I sketched the outlines of a Tragedy forsooth; but the bursting of a cloud of family Misfortunes, which had for some time threatened us, prevented my farther progress.-In those days I never wrote down anything; so, except a speech or two, the whole has escaped my memory.-The following, which I most distinctly remember, was an exclamation from a great character -great in occasional instancefs] of generosity, and daring at times in villainies. He is supposed to meet with a child of misery, and exclaims to himself-«

Robert Burns

 

ROBERT BERNS. MƏNİM HARRİM CƏSUR BİR OĞLAN İDİ

Mənim Harrim cəsur bir oğlan idi,

Seçilən vüqarlı görkəmi vardı.

Ancaq uzaqlara qovublar indi,
Yəqin ki, görmərəm mən onu bir də.

 +

Ah, dönüb gələydi kaş!

Ah, dönüb gələydi kaş!

Bütün Nokhaspini verərdim hətta,

Mənim Dağlı Harrim dönüb qayıda.

 +

Hamı yatağına girən zamanda,
Düzəni qüssəli dolaşıram mən.

Bəzən otururam, ağlayıram da,

Bir arzum var: görəm onu yenidən.

 +

Kaş bu yaramazlar  cəzalanalar,

Tutulub asıla bir gün hər biri,

Mənə deyələr ki, yaxşı xəbər var:

Sənin Dağlı Harrim qayıdır geri.


1789

ingiliscədən tərcümə

24. 07. 2024, Samara

++++++++++++++

Robert BURNS

Highland Harry 

My Harry was a gallant gay,

  Fu’ stately strade he on the plain!

But now he’s banish’d far away,

  I’ll never see him back again.

 

  O for him back again!

    O for him back again!

  I wad gie a’ Knockhaspie’s land,

    For Highland Harry back again.

 

When a’ the lave gae to their bed,

  I wander dowie up the glen;

I sit me down and greet my fill,

  And aye I wish him back again.

 

O were some villains hangit high,

  And ilka body had their ain,

Then I might see the joyfu’ sight,

  My Highland Harry back again!

 

ROBERT BERNS. ÜMİDSİZLİK

Robert Burns

1.

Ürəyimi üzən qəm və qayğıdır,

Çəkə bildiyimdən yüküm ağırdır.

Hərdən düşüəürəm mən çəkərək ah:

Həyat, yük imişsən sən üzən, yoran,

Yolunu getmək də deyilmiş asan,

Mənə, mənim kimi uğursuzlara!

Boylanıb arxaya baxıram əgər,

Canlanır səhnələr qəlb bulandıran,

Məni irəlidə gözləyir nələr! –

Bu məni qorxudur, düzü, indidən.

Yenə ümidsizlik, qayğılar yenə,
Acı taleyimi belə görürəm.

Mənim bu dərdlərim bəlkə tükənə,

Haçan ki, torpağa mən gömülərəm.

2.

Xoşbəxtdir,  kimin var məşğuliyyəti,

Fəna vurnuxmalar olub adəti,

Özgə fikirlərə düşmür heç zaman!

Alınmayanda da arzuladığı,

Səydən, çalışmaqdan fəqət razıdır,
Öz mükafatını qazanır insan.

Mənsə ümidini itirmiş kəsəm,

Bilmirəm məqsədim həyatda nədir,

Mənə qəm gətirir gələn hər gecəm,

Səhər elə gəlir, gün elə gedir.

Canfəşanlıq edib vurnuxaraq sən,
Unuda bilirsən nə ki qəmin var.

Məni narahatlıq gəmirir içdən,

Mənə puç görünür bütün planlar.

3.

Dünyada bəxtəvər tək yaşayandır,

Unudur hər şeyi yaşanan anda,

Tənha hücrəsinə çəkilib yaşar –

Mağara, hörülmüş ağac kökləri,

Əl uzadıb təzə meyvələr dərir,
Büllur quyusunda saf, sərin su var.

Bəlkə də fikrinə axşama sarı,

Gələr hərdən-hərdən, gözlənilmədən,

Uzağa aparan bəşər yolları

Gələr yuxu kimi, gedər də birdən;

Oyanar alqışla, şükrlə ruhu,
Fikri qanadlanıb uçar göylərə

Dolaşar məqədsiz, gözündə yuxu,

Dalar təntənəli səmanı seyrə.

4.

Heç zaman bir insan izi düşməyən,
Yeri məskən seçən zahid kimi mən,

Bu rol ifasına qabiləm əcəb;

Hər bəxtəvər andan yararlanasan,

Nəfəs dərib yenə yola varasan,

Göstərib ləyaqət hissi və ədəb.

Bu sevgi, bu sevinc, nəşələr ki, var,

Duyuram, dadıram dərin və kəskin.

Onlardan Tənhalıq vurğunu qaçar,

İstəsə — bəxtəvər olardı yəqin!

Eyni dərəcədə o, biganədir,
Bəşəri sevgiyə, həm də nifrətə,
Mən isə göz yaşı tökürəm indi,
Nankorun etdiyi bir xəyanətə.

5.

Hardadır keçən o günlər hardadır,

Hər rəqsin nə qədər nəşəsi vardı.

Nə qayğı bilirdik biz, günah nə də.

Hər şey xarablaşdı ötüncə zaman,

Neylədin – çəkəcək sorğuya vicdan,
Qəlbini ağrıdı özgə edən də.

Kolluqda oynaşan kətanquşu tək,

Qayğısız əylənən xırdaca elflər,

Yetkinlik eşqinə düşənlər gərək,
Yaxşıca bilələr öndə var nələr.

Öndə itkilər var, faciə də var,
Ömrün ağır olur yaşantıları.

Qəlbi qorxu dolar, göz yaşı axar,

Getdukcə bu Əsr qüruba sarı.

1786

İingiliscədən tərcümə

 ++++++++++++

 ROBERT BURNS

DESPONDENCY

1.
Oppress’d with grief, oppress’d with care,
A burden more then I can bear,
I set me down and sigh;
O life! thou art a galling load,
Along a rough, a weary road,
To wretches such as I!
Dim-backward, as I cast my view,
What sick’ning scenes appear!
What sorrows yet may pierce me thro’,
Too justly I may fear!
Still caring, despairing,
Must be my bitter doom;
My woes here shall close ne’er
But with the closing tomb!
Читать далее