İlham Əliyevlə Vladimir Putinin arasında yaranan küsü nəinki bu möhtəmşəm kişilərin hərlədikləri ölkələrin əhalisini, hətta dünya ictimaiyyətini də sarsıdıb. Elə sarsıdıb ki, diqqət Rusiya ilə Ukrayna arasındakı müharibən yayınıb. Azərbaycan əhalisinin diqqəti isə təkcə müharibədən, yox ondan da vacib şeylərdən yayınıb. Məsələn, çörəyin bahalaşmağından. Ətin, yağın, meyvənin, tərəvəzin astronomik qiymətindən. Şərlənib tutulanlardan, gənc qızların türmədə çürüməyindən və s. Çünki bunlar İlham Əliyevlə Putinin küsüşməsi ilə müqayisə də çox xırda şeylərdir. İndi Azrbaycan əhalisi gecə-gündüz dua eləyir ki, İlham Əliyevlə Putin tezliklə barışsın, yoxsa yenə ruslar yenə qayıdıb girərlər Azrəbaycana, yenə bizi əsarətə alarlar, zəncir ocağını, İmamzadanı və başqa ocaqları bağlayarlar, “həci”lərin, “kərbalıyıların” statusunu ləğv edərlər, bütün qulyabanıları, damdabacaları qovarlar, bəlkə hələ Xəzərə çəkilmiş hasarları da sökərlər, bununla da torpağımızın neməti gedər…

Mən Mizə Əlil olaraq İlham Əliuevlə Putin arasındakı küsünün analoqunu tarixdə və ədəbiyyatda axtardım. Tıq-tıq xanımla Siçan Solub bəyin konflikti mənə oxşar gəldi. Ancaq bu koflikt faciə ilə bitdiyindən onu qoydum kənara. İkinci analoq Qoqol tərəfindən qələmə alınıb ki, bu da İvan İvanoviçlə İvan Nikiforoviçin necə dalaşdığı haqqında hekayətdir. Məlumdur ki, İvan İvanoviçlə İvan Nikiforoviçin arasında şəhərdə hamının nümunəvi saydığı dostluq və qarşılıqlı məhəbbət olub. Onların arasında yaranan və tezliklə ədavətə keçən küsü bütün Mirqorod şəhərini sarsıdır və dərindən məyus edir. Və bu da məlumdur ki, İvan Nikiforoviç dostu İvan İvanoviçi “qusak”, yəni erkək qaz adlandırmış, bununla da onun zadəgan ləyaqətini təhqir etmişdi. Şəhərin yüksək cəmiyyətinin onları barışdırmaq səyləri boşa çıxır. İvan İvanoviç dostunu verir məhkəməyə. Bu məhkəmə çəkişməsi illərlə davam edir, hər iki dostun var-yoxu məhkəmə xərclərinə, rüşvətə sərf olunur…

Doğrudan da İlham Əliyevlə Putun arasındakı küsünün Qoqol hekayətinə oxşadığını inkar etmək olmaz. Ancaq fərqli cəhətlər də var. Məsələn, bunların heç biri məhkəməyə müraciət etmir. Çünki heç birinin ölkəsində məhkəmə yoxdur. Bu bir yana. Biz bilirik İvan İvanoviçə “erkək qaz” deyilmişdi. Bəs Əliyevlə Putunun arasında nə olub? Bu kişilərin hər ikisi yüksək tərbiyə görmüş adamdır və bunların ağzından ayıb söz çıxmaz. İndi görək İvan İvanoviçlə İvan Nikiforoviçin arasında avaya səbəb olmuş söz hansı söhbət zamanı deyilmişdi.

Hekayəti oxuyanlar bilirlər ki, İvan İvanoviç yayda vaxtaşırı evin avadanlığını çölə çıxartdırıb günə verdirirdi. Bir dəfə qonşusu və dostu İvan Nikiforoviç görür ki, günə verilən şeylərin arasında tüfəng də var. Və dostunun yanına gəlib tüfəngi istəyir. İvan İvanoviç deyir ki, tüfəng özünə lazımdır, birdənevinə quldurla basqın edərlər və s.. İvan Nikiforoviç müxtəlif təkliflər edir: pulla almaq, əvəzində donuz vermək və s. İvan İvanoviç get-gedə bərkiyir, İvan Nikiforoviç də özündən çıxıb onu “erkək qaz” adlandırır…

İndi fikirləşirəm: Putin Əliyevdən nə istəyib ya Əliyev Putindən nə istəyib ki, dava düşüb? Axı casus-masus söhbəti avam adamlar üçündür. Nə casusluq, a kişi? Putun Ukraynaya girməmişdən, Əliyevi çağırıb onun xeyir-duasını alır, indi Əliyev onun casusunu ifşa edəcək? Vallah, gülməlidir. Hamının casusu hər yerdə var… “Rus evi”nin yerləşdiyi binanı sahibinin satacağı lap yöndəmsiz quramadır. Əliyevin icazəsi olmadan kim nə sökə bilər ya kim nə tikə bilər?

Yox, Əliyevin Putindən küsüsü şəxsi incikliyə oxşayır. Elə bil ki, Putundən nəsə istəyib, Putin verməyib, ya da deyib “baxarıq”.

Əliyev Putundən nə istəyə bilərdi? Tüfəng? Yox, özünün tüfəngi çoxdur…

Ağla gələn bir şey var: Əliyev Ağalarovların xahişini eləyə bilərdi. Yəni “Krokus”dakı qırğından sonra yiyəsiz kimi qalan çoxmilyardlıq biznesin Ağalarıvlara qaytarılmasını. Şübhəsiz ki, bu biznesə Əliyev də milyardlar qoyub. Yəni öz cibindən qoymayıb. Neftin, qazın pulunu qoyub. İndi bu biznes havada qalmış kimidir. Manıs yeznə Emin Bakı ilə Moskva arasında girincdir…

Əliyev bu böyük sərvətin xahişini Putindən eləyə bilərdi. Putin deyə bilərdi ki, “baxarıq”, “məşğuluq”, “görək nə edə bilərik, xalqda etiraz doğura bilər” və s. Sonra da susardı… Əliyev də acığa düşüb deyərdi ki, onda mən sənin ”evini” bağlayıram…

İndi yapçı da, gopçu da, müxalifətçi də, demokrat, qondarma deputatlar, bazar adamlrı da, Qaradağda daş atanlar da da rus casus şəbəkəsindən danışırlar. Xalqı yeni rus müdaxiləsi və hətta işğalı ilə qorxudurlar.. Xalq qorxur ki, rus gəlib zəncir ocağını, imamzadanı bağlaya, Allahşükürünn götünə bir təpik vurub məsciddən qova…

Yuxularında özünü Opra Uinfri kimi  görən gombul arvad Aygün Muradxanlı deyir: rus kulturundan uzaq olun…

Rus kulturundan, yəni rus mədəniyyətindən. Yəni Puşkindən, Qoqoldan, Tolstoydan, Çaykovskidən, Çexovdan.

Rus gəlir: əti, yağı yadınızdan çıxarın. Çörəyi də iki gündən bir yeyin, ac adamın gözü açıq olur, gözünüz açıq olsun, çünki yan-yörəniz rus casusudur…

Rus gəlir: ən təhlükəsiz yer elə türmədir. Ona görə də şərlənib tutulanlar üçün darıxmayın.

Bizi rus təhlükəsi ilə Azərbaycan dilində rus ləhcəsi ilə danışan diktator qorxudur…

Qoqol İvan İvanoviçlə İvan Nikiforoviç haqqında hekayətini bu cümlə ilə qurtarır: “Скучно на этом свете, господа!”

Mən Mirzə Əlil olaraq belə deyərdim: “И скучно, и страшно!»

Yəni bu dünyada yaşamaq həm darıxdırıcıdır, həm də də dəhşətlidir…

Mirzə Əlil

13. 01. 2025, Samara