Архив | Октябрь 2024

RADYARD KİPLİNQ. HƏKİMLƏR

Görülməmiş min işi qalır, tez ölür insan,

Möhlət fikrinə düşmə, yetişibsə axırın.

Kim yalvara bilər ki Ölümə, əl saxlasın,

Ayıb çılpaqlığını varmı örtən ağrının?

 +

Tanrı, göndər cəsurdur kim ki, ruhən mətindir,
Kim ki, soyuqqanlıdır, yol gedir yorulmadan,

Bədən sirlərinin kim hər an xidmətindədir,

Şəfa, əlacdır ancaq yeganə məramı da.

 

1923

ingiliscədən trcümə

28.10. 2024, Samara

++++++++++++

RUDYARD KİPLİNG

DOCTORS

 

Man dies too soon, beside his works half-planned.

  His days are counted and reprieve is vain:

Who shall entreat with Death to stay his hand;

  Or cloke the shameful nakedness of pain? Читать далее

İKİ BACILAR YAN-YANA… XƏLİFƏ OSMAN, ONUN ARVADLARI, MƏDİNƏ BAZARI VƏ S.

xəlifə Osman

Rus Vikipediyassında oxuyurq ki, xəlifə Osman Məhəmmədin iki qızına evlənmişdi və buna görə “zunnurayn”, yəni “iki işığın sahibi” fəxri titula layiq görülmüşdü.

Müsəlmanların Yaqub dediyi Yakov iki bacıya birdən evlənmişdi. Bunu isə Tövrat qadağan edir: “Qadını  bacısına günü gətirmə ki, çılpaqlığını onun yanıda, onun sağlığında açasan”.

Bu məsələ bəzi yəhudiləri və yəhudi olmayıb Tövratı müqəddəs kitab sayanları indiyəcən naraha edir və haqlı sual doğurur. Ravvin Bentsion Zilber bu suala belə cavab verir:

“Yakov bilirdi ki, gələcəkdə Tövrat iki bacıya evlənməyi qadağan edəcək. (! – X.X.) Ancaq o bilirdi ki, yəhudi xalqını yaratmaq lazımdır və onun bu hərəkəti pozitiv nəticə verəcək. Beləcə Amam öz xalasına (bəlkə də bibisinə -X.X.) evlənmişdi ki, bunu da Tövrat qadağan edir. Bu nikahdan Aaron və Miryam doğulublar”.

Vicdansızlıqda ravvin bizim çalmalılardan geri qalmır. Yəhudi xalqının sayını artırmaq üçün… Elə bu məqsədlə peyğəmbər (!) Lot öz qızları ilə yatırdı…

Yeri gəlmişkən, Netanyahu və onun nazirləri fələstinliləri qırmaqlarını özlərinin tayfa allahlarının peyğəmbərlərinə verdiyi tapşırıqla izah edirlər.

Bir abırlı yəhidi xadim deyirdi ki, yəhudilərin çoxu allaha inanmır, ancaq inanırlar ki, allah Fələstini onlara verib…

Yaxşı, bəs Osman niyə iki bacını alırdı?

Demək lazımdır ki, Osman ikinci bacını Ruğiyyə öləndən sonra alıb. Hərçənd bu işin yöndəmsizliyi aydındır – bacı mərhum bacısının hansı ofisdəsə tutduğu  vəzifəyə getmir. Bacı ölmüş bacısının yatağına girəcək. Yeznəsi ilə bir yatağa…

Guya peyğəmbərin iki qızını aldığına görə layiq görüldüyü “zunnurayn” titulunun mənası “iki işıq sahibi” dir. Ancaq bu fəxri adda bir rişxənd hətta sarkazm gizləndiyini də demək olar: Məhəmmədin “işığ”a bənzədilən hər iki qızı Osmana ərə gedəndən sonra gənc yaşlarında ölüblər. Ruğiyyənin oğlu Abdulla da anasından sonra altı yaşında ölüb.

Ruğiyyənin miladi 601-ci ildə doğulduğu göstərilir. Osmana 615-ci ildə, yəni 14 yaşnda gedib.

Məhəmmədin Xədicədən olan ikinci qızı Umm Gülsüm Osmana 624-cü ildə, yəni bacısı Rağiyyə ölən kimi ərə gedib. Uşaqsız olub, 27 yaşında vəfat edib.

İngilis Vikipediyasında Osmanın on arvadının adı var. Az-çox ətraflı məlumat Məhəmmədin qızları və xəlifə öldürülərkən yanında olmuş Nailə bint əl Furafisa haqqındadır. Osman Nailəyə 649-cu ildə, yəni ən azı 66 yaşında olarkən evlənib və ondan altı övladı olub. Qızlarından biri Umm Səid Abdulla ibn Xaliidn arvadı olub, öləndən sonra bacısı Umm Xalid onun yerinə Abdulla ibn Xalidə ərə gedib…

Heç bilmirsən nə fikirləşəsən… Bu qızğın ərəblər arvadsevərlikləri ilə yəqin Allahı da çaşbaş salıblar…Q. Bolşakov yazır ki, Osmanın idarəçiliyinin ilk altı ilindən sonra ondan kütləvi narazılıqlar yaranır və get-gedə güclənir. Xəlifətdə bütün mühüm vəzifələri xəlifənin qohumları tuturdular. Ancaq bundan çox hiddət doğuran ictimai sayılan fondlardan onlara çoxlu bahalı hədiyyələr verməyi idi. İfrikiyəyə yürüşdə götürülən qənimətdən xümsün bir hissəsini, 100 ya iki yüz min dinarı Osman qızına təzə evləndiyi qayınatası Marvana bağışlamışdı. Marvanın atasına isə sədəqə kimi yığılmış dəvələr hədiyyə verildi… (Əsl Paşaholdiqdir…)

Bazar məsələsi dı var, bu həm gülməlidir, həm də biz müsəlmanlar üçün çox aktualdır.

“Marvanın qardaşı əl Xarisə Osman Mədinə bazarına nəzarəti tapşırdı. O isə öz mövqeyindən istifadə edərək gətirilmə malları məcburi qiymətlə aıb bazar qimətinə satmağa başladı. Bundan əlavə, peyğəmbərin vaxtından bazar rüsumsuz idi, indi Marvan haqq almağa başladı. Mədinəlilər tələb edtilər ki, ticarətə belə nəzarətçidən onları xilas etsin. Ancaq Osman onların şikayətini qulaqardına vurdu…”

Heç nə dəyişməyib…

31. 10. 2024, Samara

ROBERT BERNS. GƏNC VƏ QIVRAQ OLANDA

Robert Burns

Divarı adlayardım,
Gənc və qıvraq olanda.

Əfəllədim, qocaldım,

Arx da aşmıram indi.

 +

Sevirdim, sevilirdim,

Çevik və cavan ikən.

Dal çevirirəm indi,
Nensi ilə yatarkən.

 +

Çörək verəndə Nensi,

Üstünə yaxsaydı yağ,

Belə əfəlləməzdim,

Daz olardı baş ancaq.

 

+++++++++++++++

ROBERT BURNS

 

Young and souple was I,

when I lap the dyke;

Now I’m auld and frail,

I douna step a syke. Читать далее

RADYARD KİPLİNQ. YAD


Deyək ki, dayanıb kandarımda Yad,

Bəlkə düz adamdır, həm də nəcibdir,

O mənim dilimdə danışmır ancaq,

Bilmirəm niyyəti, məramı nədir.

Üzünü, gözünü görə biliriəm,
Qəlbində, nə bilim, o nə gizlədir.

 +

Mənim öz tayfamdan olanların da,

Var bədəməlləri, yaxşıları var,

Mənə xoşdur ancaq yalanları da,
Yalanlarıma da öyrəşib onlar.
Və bir şey satanda, ya da alanda,
Dilmancsız çox gözəl keçinir bazar.

 +

Deyək ki, dayanıb kandarımda Yad,

Bəlkə də xeyirdir o, bəlkə də şər,

Bilmirəm nə səmtə yönəlib əzmi,

Halını dəyişir hansı səbəblər,

Uzaq ölkəsindən ya da ki, Tanrı,
Nə zaman qanını soyuda bilər.

 +

Mənim öz tayfamdan olan olanların da,

Var bədəməlləri, yaxşıları var,

Ancaq eşidirlər mən eşidəni,

Nəyi mən görürəm, görürlər onlar,

Onlar haqda hansı fikirdəyəmsə,
Məndən onlar həmin fikirdə olar.

 +

Bu, mənim atamın inancı idi,

Ondan fərqli deyil heç mənimki də:

Vahid bir dərz olsun qoy bütün taxıl,

Üzüm salxımlansın bircə tənəkdən

Dişi uşaqların qamaşanacan,

Acı çaxırdan və acı çörəkdən.

1907

İingiliscədən tərcümə

27. 10. 2024, Samara

QEYD:

Şeir Radyar Kiplinqin Nobel mükafatı aldığı 1907-ci ilin payızında Kanadaya səfəri zamanı yazılıb. Kiplinq yaradıcılığınını öyrənənlər bu şeirdəki kəskinliyi, sərtliyi qeyd edirlər. Bu şeirdə, bu gün irqçilik sayıla biləcək inam ifadə edilir: ingiliz öz ”tayfasından” olanlarla, yəni anqlosakslarla yaxın və bir olmalıdır.

O da qeyd edilir ki, bu şeirin ingilis oğlanla hind qızının məhəbbətini başqa əsərində parlaq təsvir etmiş Kiplinqin yazdığına inanmaq çətindir.

Ancaq bu gün kütləvi immiqrasiyanın Britaniya üçün necə çətinliklər və təhlükələr yaratdığını nəzərə aksaq, Kiplinqin qayğılarının əsassız olmadığını etiraf etməliyik.

Toronto Globe qəzetinə müsahibəsində Kiplinq deyirdi: “Qərbdə immiqrasiya sizin arzuladığınız şeydir.  Sarı adamın (yəqin ki, Kiplinq asiyalıları nəzərdə tutur — X.X.)) qarşısını almaq yolu Qoca kontinentdən (Avropadan – X.X.) ağ adamı gətirməkdir.»

Daniel Hadas Kiplinqin şeirində irqçiliyin olduğunu rədd edir: “Kiplinqin arqumenti budur ki,  eyni mənşədən adamlar bir-birlərini müxtəlif mənşədən olan adamlara misbətən daha yaxşı başa düşürlər”.

+++++++++++++

RUDYARD KİPLİNG

THE STRANCER

The Stranger within my gate,

  He may be true or kind,

But he does not talk my talk—

  I cannot feel his mind.

I see the face and the eyes and the mouth,

  But not the soul behind. Читать далее

ROBERT BERNS. NƏ GÖZƏL ÜZÜNDÜR, BƏDƏNİN NƏ DƏ…

Robert Burns

1.

Nə gözəl üzündür, bədənin nə də,

Cin, heyran eləyən məni bu qədər.

Sənin gözəlliyin, cazibən hərçənd,
İstək və ehtiras oyada bilər.

Məncə hər yerində var ki, nə isə,
Tərifə layiqdir, eşqə həmçinin.

Fəqət gözəl forman necə əzizsə,

Mənə ağlın daha əzizdir sənin.

2.

Sinəmdə yurd salan arzularımdan,
Yoxdur şiddətlisi bu arzum qədər:

Bəxtəvər ğörəydim səni azından,

Özüm xoşbəxt edə bilməsəm əgər.

Sənə Tanrı əgər səadət ancaq

Verərsə, qalaram razı mən onda.

Necə ki, istərəm səninlə olmaq,
Eləcə hazıram öləm yolunda.

1792

ingiliscədən tərcümə

  1. 10. 2024, Samara

++++++++++++++++

ROBERT BURNS

It Is Na, Jean, Thy Bonie Face


1.
It is na, Jean, thy bonie face
Nor shape that I admire,
Altho’ thy beauty and thy grace
Might weel awauk desire.
Something in ilka part o’ thee
To praise, to love, I find;
But, dear as is thy form to me,
Still dearer is thy mind.
Читать далее

RADYARD KİPLİNQ. VETERANLAR

RADYARD KİPLİNQ

Hindistan qiyamında (1857) sağ qalanların  1907-ci ildə Albert Hallda keçirilən yığıncağı üçün yazılıb

Çəkib nəzərimizi ata məzarlarından

Görünür önümüzdə, gətirərərk heyrətə,

Poladla təmizləyən  bizim Şərqi bir zaman,

Fədakar ordudan sağ qalan şərəfli dəstə.

 +

Alqış, həm də əlvida! Salamlayırıq sizi,

Göz yaşımıza  ri.xənd eləməz bir kəs belə.

Əlləriniz qoruyub qədim tariximizi,
Biz doğulmamış hələ!

 +

Daha bir xidmət də siz göstərin bizə, lütfən –

İgidlər, bizdən ötrü dua edin indi də.

Öhdəmizə vəzifə qoyarsa Tale birdən,
Nə biz biabır olaq, ləkələnsin Gün nə də!

1907

ingiliscədən tərcümə

26. 10. 2024, Samara

++++++++++++++++

RUDYARD KİPLİNG

 

To-day, across our fathers’ graves,

  The astonished  years reveal

The remnant of that desperate host

  Which cleansed our East with steel. Читать далее

ROBERT BERNS. ŞƏRƏFLİ YOXSULLUQ

Robert Burns

1.

Utanıb şərəfli kasıblığından,
Kimdir o yaşayan başıaşağı?

O, qorxaq kölədir, yayınaq ondan –

Fəxarət sayırıq biz kasıblığı!

Bəli, biz nəzərə alırıq hərçənd,

Dəyər verən azdır zəhmətimizə,

Rütbə qızıl pulda əyara bənzər,
Qızılsa insanın özüdür hərçənd.

2.
Paltar geyinirik biz qaba yundan,

Evdə nə bişərsə, qaneyik hərçənd,

Çaxır — lotularda, ipək — nadanda

Olsun, bizdə insan adı var fəqət.

Bütün bu bərbəzək, bütün bu hoqqa,
Kimisə aldadar, çaşdırar hərçənd,

Şərəfli bir insan, olsa kasıb da,

Bütün insanların şahıdır fəqət.

3.

Gördüyün o şəxsi “lord” çağırırlar

Təkəbbürlü yeriş, baxış, həm sifət.

Sözünə yüzlərlə heyran olan var,

Əslində axmağın biridir hərçənd.

Bəli, bütün bunlar belədir, hərçənd,

Ulduz, qaytanıyla sinəsinə bənd.

Azad düşüncəli, dünyaya bələd

İnsan ona baxıb güləcək fəqət.

4.

Bəxş edir cəngavər kəməri kral,
Markiz, hersoq adı verir o —  hərçənd,
Bunlardan yüksəkdə düz insan durar,

Təmiz ad fərmanla verilmir fəqət.

Bəli bütün bunlar belədir, hərçənd,

Var əsl nəciblik, əsl ləyaqət.

Necə yüksək ola mərtəbə, rütbə,

Ləyaqət onlardan ucadır fəqət.

5.

Dua eləyək ki, belə də ola,

(Belə olmalıdır bu hökmən hərçənd)

Necə tamah ola rütbəyə, mala,

Ağıl, Ləyaqətdir birinci fəqət.

Ümid eləyək ki, dəyişər zaman,
İndi çoxdur hələ münaqişə, dərd.

Gələcək o gün ki, insana insan,
Qardaş olacaqdır dünyada fəqət.

1795

İingiliscədən tərcümə

15-17.10. 2024, Samara

+++++++++++++++

ROBERT BURNS

Is There For Honest Poverty

 

1.
Is there for honest poverty
That hings his head, an’ a’ that?
The coward slave, we pass him by —
We dare be poor for a’ that.
For a’ that, an’ a’ that,
Our toils obscure, an’ a’ that,
The rank is but the guinea’s stamp,
The man’s the gowd for a’ that.
Читать далее

RADYARD KİPLİNQ. HEYVANLAR ÇOX MÜDRİK, AĞILLIDIRLAR

kiplinq

Heyvanlar çox müdrik, ağıllıdırlar,
Yalan heç nə çıxmaz ağızlarından.

Söhbət eləyirlər həmişə sözsüz,
Qardaşdan artıqdır öküzə öküz.

Çöldə işlərini vuranda başa,
Birgə dincəlirlər onlar həmişə.

İnsan bir-birindən aralı salır,
Onları biziylə və qamçısıyla.

İpək qulaqlara elə bağırır,

Yazıq heyvanların yarır bağrını.

Sonra torpağını şumlayan zaman,

Deyir: “Başa düşür, deyəsən, heyvan”.

Ancaq azad olub boyunduruqdan,

Yenə vurulmaqnan böyürləri qan,

Heyvanlar tövləyə qayıdan zaman,

Deyirlər: “Qamçıydı bizlə danışan”.

 

ingiliscədən tərcümə

25. 10. 2024, Samara

+++++
RUDYARD KİPLİNG

The beasts are very wise

 

The beasts are very wise,

Their mouths are clean of lies;

They talk one to the other,

Bullock to bullock’s brother,

Resting after their labours,

Each in stall with his neighbours.

But man with goad and whip,

Breaks up their fellowship,

Shouts in their silky ears

Filling their souls with fears.

When he has tilled the land

He says, ‘They understand.’

But the beasts in stall together,

Freed from yoke and tether,

Say, as the torn flanks smoke,

‘Nay, ’twas the whip that spoke.’

ALEKSANDR BLOK. DOSTLARA

BLOK

Gizlində düşmənik bir-birimizə,
Həsəd aparanıq, karıq, yad həm də,

Yaşaya, işləyə kaş ki biləsən,

Heç vaxt düşmənçilik nədir bilmədən,

 +

İndi nə edəsən? Çalışmırdımı,
Hərə öz evini zəhərləyərək?

Zəhər var hamının divarlarında,

Və yer tapılmır ki, baş qoya bilək.

 +

Daha xoşbəxtliyə inam itibdir,

Ölürük gülməkdən, dəliyik, dəli,

Küçədən içkili baxırıq indi,

Necə evlərimiz uçub-dağılır.

 +

Həyatda, dostluqda xəyanətkarıq,

Danışıb sözləri veririk yelə.

Beləcə bəlkə yol arıtlayırıq,
Arxamızca uzaq oğullar gələ.

 +

Gicitkən içində, çəpərin altda,
Zavallı süüklər çürüyən zaman,

Olar hansısa bir tarixçi peyda,
Bizdən əsər yazan, basıb-bağlayan…

 +

Ancaq ehtimal var bezdirər andır,

Yazıq uşaqları öz əsəriylə

Say-hesabı olmaz sitatlarının,
Doğumla, ölümlər illəri hələ…

 +

Hüznlü qismətmiş — şən keçən ömür,
Necə mürəkkəbmiş, necə də çətin,

Sonra dosent səni mövzu götürür,

İşi, çörəyisən tənqidçilərin…

 +

Soxasan özünü qalın kol-kosa,

Əbədi yuxuya gedib yatasan
Lənətə gələsiz, kitablar, susun,
Yox, mən yazmamışam sizi heç zaman!

  1. 07. 1908

Rruscadan tərcümə

22-23. 10. 2024, Samara

+++++++++++++++

АЛЕКСАНДР БЛОК

ДРУЗЬЯМ

 

Друг другу мы тайно враждебны,

Завистливы, глухи, чужды,

А как бы и жить и работать,

Не зная извечной вражды! Читать далее

PEYĞƏMBƏR AİŞƏNİ BOŞAYA BİLƏRDİMİ? YOX… II

əvvəli burda: https://xeyrulla.com/2024/10/23/peygember-aiseni-bosaya-bilerdimi-yox-i/

Painting_depicting_the_Battle_of_Camel_that_took_place_near_Basra_in_656_when_the_army_of_Mohammed's_widow_Aisha_marched_against_the_troops_of_the_competitor_Ali,_ancestor_of_the_Shiites._Manuscript_illustration

İngiliscə Vikipediya müxtəlif mənbələrə istinadla yazır ki, Aişə Mədinəyə qayıdandan sonra xəstələnir və hiss edir ki, Məhəmməd ona qarşı çox soyuqdur. Haqqında yayılan şayiəni üç həftə sonra “çöldə su başına çıxıb qayıdarkən” ona Umm Mustah danışır. Aişə anasının yanına gedib ondan nə danışıldığını soruşur. Anası deyir: “Qızım, sakit ol, gözəl qız başqa arvadları olan kişiyə ərə gedirsə, o biri arvadlar onda hökmən eyib tapacaq”.

Arvadının günahsızlığından arxayın olmayan Məhəmməd Usama ibn Zeydin və Əlinin fikrini soruşur. Usama Aişənin günahsızlığına zamin durur. Əli deyir: “Qadınlar boldur, sən asanlıqla ona əvəz taparsan.” Əlinin təklifi ilə Aişənin kənizindən soruşurlar. Kəniz deyir ki, xanımından ancaq yaxşı danışa bilər, bircə şeydən başqa: Aişəyə xəmirə baxmaq tapşırılanda o, mürgüləyib, qoyun gəlib xəmiri yeyib… (mənbələr: əl Şati, Glabb)

(Qoyun xəmir yeyir?)

Məhəmməd Aişənin valideynləri ilə görüşür, tövsiyə edir ki, əgər Aişə günah edibsə, boynuna alsın, Allah rəhmli və bağışlayandır. Ancaq qalmaqaldan bir ay keçməsinə baxmayaraq, Aişə təkid edir ki, günahsızdır. O, düşdüyü vəziyyəti Yusifin başına gələnə oxşadır, Yusif də doğrunu deyirdi, ancaq ona inanmırdılar…

İngilis Vikipediyası yazır ki, az sonra Məhəmməd trans yaşadı və ona Aişənin günahsızlığını təsdiq edən ayələr gəldi…

Məhəmmədin düşdüyü vəziyyət, yumşaq və russayağı desək, həsəd aparılası deyil.

Mən mömin deyiləm, hərçənd heç bir möminlərin dini hisslərinə toxunmaq niyyətində deyiləm, niyyətim öz fikrimi bildirməkdir. Mən boyunbağı söhbətinə inanmıram, peyğəmbərin və ali baş komandanın arvadının kəcavədən heç kim görmədən çıxıb “su başına”, özü də tək getməyi mümkün deyil. O qırışmal ibn Muattalla aralarında nə olub, məni az maraqlandırır. Ona əminəm ki, Məhəmməd arvadının günahsızlığına əmin olmayıb və ona vəhy-zad gəlməyib. Buna inananlara məsləhət görürəm ki, dünya okeanının dibində çəkilmiş filmlərə baxsınlar: okeanının içi də, dibi də o qədər mürəkkəb və zəngindir ki, yerüzünün həyatı onunla müqayisədə uşaq bağçasına bənzəyir. Və sözlə ifadə oluna bilməyən bu həngaməni yaradan Qüvvə Məhəmmədi şübhədən çıxarmaq üçün ona ayə göndərməliydi? Biz buna inanmaqla Yaradanı, Tanrını, ali Qüvvəni kiçiltmirikmi, alçaltmırıqmı?

Peyğəmbərin çəkdiyi əzabları …Uilyam Şekspir təsvir edib. “Otello” faciəsində. Hərçənd biz, yəni tamaşaçılar və oxucular, bilirik ki, Dezdemona günahsızdır…

“Qeysərin arvadı şübhədən kənar olmalıdır” – bunu Yuli Sezar məhkəmədə arvadı Pompeyanı boşamağının səbəbii izah edərkən deyib.

Məhəmməd Aişəni boşaya bilərdimi?

Yuli Sezardan fərqli olaraq, Məhəmməd qızğın ərəb temperamentlidir, qəzəbində də, sevgisində də, qısanclığnında da qızğındır. Gənc arvadı ilə fatal bağlılığını biabırçı qalmaqal sarsıda bilmir. Hərçənd peyğəmbər sevgisini ürəyindən və qızğın qanından qovub çıxarsaydı da, Aişəni boşaya bilməzdi.

Aişə Əbu Bəkrin qızıdır. Əbu Bəkr islamı ilk qəbul edənlərdn biridir, Məhəmmədin yaxın dairəsində olanların çoxu da Əbu Bəkrin təbliğat və tövsiyəsi ilə İslamı qəbul etmişdir. İngilis Vikipediyasında oxuyuruq: “O (Əbu Bəkr) Məhəmmədi Mədinəyə hicrdə müşayiət etmiş, onun cangüdənlərindən biri olmuşdur. Məhəmməd olmayanda Əbu Bəkr ibadətə rəhbərlik edirdi.

(Azərbaycanca Vikipediyada oxuyuruq: Mədinədə Əbu Bəkr Məhəmmədin dəstəsinə qoşulub və icmaları üçün təhlükə yaradan müşriklərə qarşı döyüşlərdə həmişə topuğuna tüpürüb qaçmışdır.” https://az.wikipedia.org/wiki/%C6%8Fbu_B%C9%99kr)

Çox təəccüblüdür.)

Belə bir adamın qızını boşamaqla (zina ittihamı ilə!) Məhəmməd yeni formalaşmaqda olan icmanın sütunlarından birini yıxmış olardu. Əbu Bəkr qızının zina etdiyini qəbul etsəydi də, reputasiyanı silinməz ləkə düşəcəkdi. Məhəmməd gənc arvadına olan bütün sevgisinə baxmayaraq, boşamaqla onun zinakarlığını təsdiq etmiş olacaq, arvadı gəzəyən kişi kimi hörmətdən düşəcəkdi.

Yaranmış sitüasiyadan şərəfli çıxış yolu yox idi. Buna görə də Məhəmməd sınanmış üsula əl atır. Ona Allah tərəfindən Aişənin günasiz olduğunu təsdiq edən vəhy gəldiyini elan edir….

Kaş belə vəhylər indi də və indiki kişilərə gələydi. Nə qədər səbəbsiz şübhəyə düşən kişi arvadını bıçaqlayır, baltalayır, boğur… Cavan arvad məhv olur, qatil türmədə çürüyür, körpələr yetim qalır…

Sə ey müsəlmanların Allahı, peyğəmbərinə göndərdiyin vəhylərdən yenə də göndər, yoxsa bu yazıq arvadlar qırıldı getdi…

Aişə haqqında İngilis Vikipediyasından:

“Onun (Aişənin) qoşunları Bəsrəni zəbt edəndə o, əmr etdi ki, 600 müsəlman və Hakim ibn Jabala daxil olmaqla  daha qırz nəfr edam edilsinlər. Onlar Bəsrənin Böyük Məscidində öldürüldülər.

Əli tərəfdarlarını yığdı və Bəsrədə Aişənin qüvvələri ilə döyüşdü.  Dəvə döyüşü adlanan savaşa Aişə dəvənin belindəki hovdaxdan rəhbərlik edirdi. Aişənin qoşunu məğlub oldu. Təxminən 10 min müsəlman həlak oldu. Bu, müsəlmanların müsılmanlarla ilk savaşı sayılır”

Azərbaycan Vikipediyası isə belə yazır:

“Aişə rəvayət edir ki, Peyğəmbər (səllallahu əleyhi və alihi və səlləm) ona buyurdu: «Ya Aişə! Bu Cəbraildi, sənə salam söyləyir». Aişə: «VƏ ALEYHİS SƏLAMU VƏ RAHMƏTULLAHİ – Allahın salamı və rəhməti onun üzərinə olsun» deyə cavab verdim.”

Cəbrayıl salam deyir… Adam az qalır gülməkdən ölsün…

Bunu oxuyanda salyanlı mərhum molla Ağappa yadıma düşdü. O, Allahın Musanı çağırdığını belə danışırdı: “Musa qorxub qaçmaq istəyəndə Allah qışqırdı: Ala, Musa, ala, Musa…”

24. 10. 24, Samara