Архив | Май 2025

LAMİN YAMAL

Май30

Gör neçə rəqibi dalınca qaçır

Aldanır, gəlirsə, hansı yaxına.

Atası yerində oyunçuları,
Dolayır bu uşaq sol ayağına.

 +

Qalmadı futbolda böyük-kiçiklik,

Hikmət ayaqdadır, yaşda deyildir.

Başı tək ayağı kimin ki, müdrik –

Ən azı bir addım irəlidədir.

 +

Açır hər qapını sol ayağıyla,

Mat qalıb göz döyür qapıçı yazıq.

Müdafiəçilər hüznlü, ağlar,

İstefaya hazır məşqçi artıq.

 +

Oyunda köhnələn, göz yoran nə var,
Qovur Lamin Yamal stadiondan.

Qaçır qaranəfəs geri qalanlar,

Ona yenilənlər öyrənir ondan.

 +

Neçə milyon uşaq yer kürəsində,
Adı köynəyində oynayır indi.

Əsgər pərəstişi var hərəsində,
Lamil Yamalsa gənc Napoleondur…

 

30. 05. 2025, Samara

LUKA MODRİÇLƏ VİDALAŞMA

Май29

Nəhəng pətək kimidir,

Santyaqo Bernabeu.

Luka Modriçi indi.
Ötürür stadion.

 +

Hamı həyəcanlıdır,
Hamı emosional.

Az deyil ağlayan da,
Tutub əlində dəsmal.

 +

Filorentino Peres,

Dayanıbdır hüznlü.

Açıqca görür hər kəs,

Qoca dərddən üzülür…

 +

İslanıb yanaqları
Karlo Ançelottinin.

Yox italyanın halı,

Saqqız çeynəsin indi.

 +

Çoxdur ağlayan bu gün,
Ayıb bilən yox bunu.

Bürüyüb ağır hüzn,

Bütün stadionu.

 +

Elə bil vida deyil,
Bu, yas mərasimidir,
Dəfn edirlər elə bil,
Luka Modriçi indi.

 +

Qupquru ağlayan var,
Var acı yaş tökənlər.

Bəlkə sevincdən ağlar,
Yerinə göz dikənlər…

 

29. 05. 2025, Samara

MBAPPE

Май26

Möcüzədir, ah, bu fransız əsl,
Gör necə milyonları etmiş əsir!

Stadionda qoparır fırtına,

Hansı rəqib olsa, gedir qırğına.

Sevgisi yoxdur sola, sağdan vurur,
Həm o yaxından, həm uzaqdan vurur.

Fəndləri var, həm də driblinqi var,
Saxlaya bilmir onu üç, dörd nəfər.

Sürətinə bax, elə bil güllədir,
Amma ayaqdan da yeyin baş gedir.

Ali mühəndis kimi ölçüb-bilçir,
Hansı bucaqdan, o bilir, top keçir.

Yaxşı tanışdır ona ballistika,
Topdan açır atəşi sanki qoçaq.
Gör nə gözəl öyrənib ispancanı,
Hətta məəttəl qoyur o, ispanı.

İngilisə gah keçir ispancadan,
Dərdə düşər bəlkə də qısqanc adam.

Ah, bu fransızda nə yoxdur daha –

Ağmış onun bəxti, qara olsa da…

26. 05. 2025, Samara

GƏDƏBİYYAT: GÜLƏ VURULAN BÜLBÜL ERKƏKDİR? BÜLBÜLÜN DİŞİSİ OLMUR?

Май22

Bülbülün gülə (yəqin ki, qızılgülə) vurulmuş aşiq kimi təsvir edilməsi qədim fars poeziyasından başlanır və bu metafora bülbülün elə torpağın üstündə, sıx tikanlı kolluqlarda, o cümlədən qızılgül kolluqlarında yuva qurması ilə izah edilir. Ancaq bu metaforada bir yöndəmsizlik var. Deyək ki, gül – qızdır və ya qadındır. Deməli, bülbül oğlandır, kişidir, yəni erkəkdir. Həmişə erkəkdir. Sual: bəs bülbülün dişisi olmur? Niyə erkək bülbül dişi bülbülə yox, gülə vurulur? Belədirsə, bülbüllər necə artırlar, yumurtanı kim çıxarır? Güllə sevgisindən erkək bülbül yumurtlaya bilməz, bu, şübhəsizdir…

Quşların hər biri öz tayfadaşıyla sevişir, bir fars məsəlində deyilir: göyərçin göyərçinlə, qırğı qırğı ilə…

Bizim bir gözəl bayatımız ördək məhəbbətindən bıhs edir:

Qaradır qaşın ördək,
Yaşıldlr başın, ördək.

Həmişə cüt gəzərdin,
Hanı yoldaşın, ördək…

Gözəl deyilib, ördəklərin cüt gəzməyi də doğrudur. O ki qaldı ördəyin qaşının olmağı, özü də qara olmağı, bu barədə heç nə deyə bilmərəm…

Yaxşı, deyək ki, fars şairləri bir dəfə, iki dəfə oğlanı bülbülə, qızı gülə bənzətdilər. Bunu qəbul eləmək olar. Ancaq əsrlər ərzində bülbülü az qala seksual azlığa çevirmək yaxşı deyil. Dişi bülbülü qoyub mehrini gülə salan bülbül azlıq nümayəndəsi deyilmi?

“Hər bağın, hər bağçanın bir bülbülü-şeydası var…”

Bunu akademik şair Səməd Vurğun yazıb. Uzun rəməl bəhrini götürüb, misranı doldurmaq üçün çoxlu cəfəng söz işlədib. Yaxşı, dedin ki, “hər bağın”, başa düşdük. Daha “hər bağçanın” nəyə lazımdır? Və hər bağda “bir bülbülü-şeyda” olur? İki olmur?

“Hər duyan qəlbin, əzizim, gizli bir sevdası var”.

Bu iki misra arasında hansısa əlaqə varmı?

1960-cı illərin əvvəllərində Ələkbər Tağıyevin “Bülbül” mahnısı o vaxtlar hələ çox yaxşı səsi olan Zeynəb Xanlarovanın ifasında radioda az qala hər gün səslənirdi – televizor kənd yerlərində tək-tük evdə var idi. Mahnının sözləri xalq şairi Məmməd Rahimindir. (“Xalq şairi” Məmməd Rahimə dövlət tərəfindən verilmiş fəxri addır və onun doğrudan da xalq tərəfindən tanındığına və sevildiyinə sübut deyil).

Yenə qonub şax budağa,
Nə sızlarsan belə, bülbül?!
Vəfasızdır yarın sənin,
Yanıb dönmə külə, bülbül!”

Biz “gül” sözünü də, “bülbül” sözünü də farslardan götürüb öz tələffüz tərzimizə uyğunlaşdırmışıq. Ancaq farslardan götürdüyümüz sözlərin hər birini yerli-yerində işlədə bilmirik. Dili kamil bilənlər, məsələn, Füzuli, əlbəttə, yerli-yerində işlədib. Məmmədrahimlər, səmədvurğunlar – yox. Yəni biz, bir lətifədə deyildiyi kimi, Mersedesə at və hətta eşşək qoşuruq..

Bülbülün yarı niyə vəfasızdır? Məmməd Rahim gülü qarğa ilə mazaqaşanda tutmuşdu?

Allahu əkbər!

“Yanıb dönmə külə, bülbül”!

Desəydi ki, özünü yırtma, özünü cırma, özünü öldürmə, özünü yandırma – dərd yarı idi. “Yanıb külə dönmə”! Bilirsiniz niyə görə “külə” olmalıdır? Çünki gərək hər bəndin rədifinin əvvəlində qafiyə ola: belə, külə, gülə, yelə… Bu şeirdə məntiq axtarmayın, qafiyılərinə baxın..

Bayatıda gözəl deyilib:

“Yeyib bülbül bağrını,

Çıxıb ağzı qanlı gül…”

Xalq şairi, 3-cü dərəcəli Stalin mükafatı laureatı Məmməd Rahim gülün pozğunluğunu açıb aləmə yayır:

“Öz meylini salmış xara…”

Yəni gül tikanla sevişir. Bilməyənlər üçün deyirəm ki, “xar”  bizim dildə “tikan”dır…

“Bülbül” mahnısının çox maraqlı cəhəti bu idi ki, mətn müəllifinin adı nəqərata salınmışdı və beləliklə, mahnı oxunduqca “Rahim” adı ən azı üç ya dörd dəfə səslənirdi ki, bu da mahnı ifaçılığında görünməmiş bir şey idi.

Rahimin öz cananı var,

O bənzəməz gülə bülbül…

Bunu iki  cür başa düşmək olar: 1. Məmməd Rahimin cananı vəfasız deyil. 2. Məmməd Rahimin cananı gülə bənzəmir, yəni gözəl deyil.

Əlbəttə Azərbaycan xalq şairlərinin əksəriyyəti istərdi ki, öz “canan”larını Zeynəb Xanlarovaya dəyişsin. Zeynəbin yaxşı vaxtı idi…

Mən Yunus Emrenin “Bülbül” şeirinə qoşulmuş mahnını çox sevirəm, Mine Koşanın ifasında bu mahnya ildə bir ya iki dəfə qulaq asıb gözlərim acılanınca ağlayıram… Ancaq şeirə diqqətlə baxsan, görərsən ki, cəfəngiyatdır.

Bilirim âşıksın güle

Gülün hâlinden kim bile.

Bahçedeki gonca güle

Dolaşıp söz atma bülbül.

Əlbəttə, musiqi çox yüksəkdədir, musiqi yüksəkliyinə yaxın sözü hələ heç bir şair deyə bilməyib… Və musiqi bəzən ən bayağı, ən yöndəmsiz sözün eybini belə örtür. Ancaq abır-həya da yaxşı şeydir. Bu bülbül-gül məsələsinə moratorim qoymağın vaxtın çoxdan çatıb və hətta keçib də…

X.X.

22.05. 2025, Samara

GƏDƏBİYYAT: RƏSUL RZA. «LENİN POEMASI»NDAN FRAQMENT

Май20

Gün var ki, dəqiqəsi

Uzun əsrə bərabər

(əsrin izinu, gödəyi olur? -X.X.)

Çeşmə kimi baş alır

Bu gündən qərinələr

Gün var ki, əlac olur

 dərdlərə, müşküllərə

Nə qədər gecə-gündüz

Bu həyat gəlib-keçmiş (gecə-gündüz həyat gəlib keçmi… bu, azərbaycancadır? — X.X.)

Lakin biri

Tarixi bir min səkkiz yetmiş

Köhnə təqvim, aprelin onu,

Qızıl varaqlara yazdı onu

Bu gün doğdu nadir oğlunu tarixin

Sadə bir rus qadını (bu «sadə rus qadını» əslində yəhudi olub — X.X.)

Vladimir qoydular

bu körpənin adını,

=+

İllər keçdi, dolandı,
Sular axdı, bulandı

Məktəbə gedən gündən
Birincilərdən oldu

Aylar, illər ötüşdü,
Böyüdü yaşa doldu

İrtica hər tərəfə,
Sakmışdı kölgəsini

Döndərmişdi zindana

Radişşevin, Puşkinin,

Gertsenin ölkəsini

 

Vladimirin gözündən
Axdı damla-damla yaş

 (yaş ayrı cür necə axa bilər? -X.X)

Olan artıq olmuşdu,
Keçən artıq keçmişdi

 

 ++++++++++

Silahlanıb Marksın

Ölməz fəlsəfəsiylə.

Qəlbində iztirablı

Rusiyanın haqq səsiylə

Qızğın mübarizədə

Hər əsgərini yerini,

Hər silahın sirrini
Bilən komandan kimi

Lenin Piterə gəldi

Qurtuluşun elminə

vaqif bir insan kimi

 

Rusiyada insanlar,
Qalxmadan öz yerundən
Ah çəkib deyirdilər: ( yerlərundən qalxmadan? niyə qalxmırdılar? ərinirdilər? oturduqları yerə yapışmışdılar? — X.X.)

Artıq hamı bilir ki,

Peterburq da ikidir

Biri zadəganların

Başda oturanların.

O biri insanların

Minlərin, milyonların,

Zəhmətleşlərinkidir

Saraylarda eyş-işrət
Daxmalarda qəm, kədər

 ====

Lenin Piterə gədi
Soyuq bir payız günü

Boz dumanar örtəndə

Göy Nevanın üstünü (Neva göydür? — X.X)

Leninin bu gəlişi,
Belə deyir fəhlələr,

Şimşəkli bir bahardan

Onlara verdi xəbər

İlk söhbəti, ilk sözü,

Yol açdı ürəklərə,

Çağırdı insanları

Nurlu, aydın səhərə

RƏSUL RZA. «LENİN» POEMASINDAN FRAQMENT

Май19

Lenin kəndlilərlə görüşür

=======

İnsanlar axın-axın

Salona toplaşırlar

Ryazanlı bir kəndli

Soruşur qonşusundan

Qonşu,lenin hansıdır,
Onu görməmişəm mən

Qonşu çevrilib baxır

Gülərək gözlərindən

Neyniyirsən Lenini,
O nəyinə gərəkdir

Bəlkə elə burdadır

Bəlkə də gələcəkdir”

Neyniyrəm? Söüm var

Mən uzaqdan gəlmişəm
Nə bir nəfəs almşam, ( belə şey mümündürmü? — X.X.)
Nə də bir dincəlmişəm.

Mən kənddən çıxan zaman

Yığılıb bizimkilər

Dedilər ki, Lenini

Axtarıb tapsan əgər

Əvvəl salamla onu

Sonra de ki, sevirik

Onun doğru yolunu.

Ona düşmən çıxanlar
Kənd qolçomalarıdır»

(Əlbəttə, məlum olacaq ki, «qonşu» elə Lenin öü imiş, «ryazanlı kəndli» qolçomoqlardan «donosu» birbaşa ünvana çatdırır, az sonra, xüsusən Stalinin vaxtında «qolçomaqlar», yəni zirək kəndlilər, minlərlə ya güllləncək, ya da Sibirə sürgün ediləcəklər))

===

Ürəklərdə bir həyəcan

Gözlərdə bir intizar

Lenin çıxır kürsüyə

Tir-tir titrəyir salon (adam tor-tir titrəyər, salon yox — X.X.)

Qopan alqış səsindən

Birdən o kürsüsündən (öz kürsüsü? -X.X)

Sağ əlini uzadıb

İrəliyə bu zaman

 Lenin deyir: Yoldaşlar,

Hakimiyyət alınmış

Burjuyların əlindən

İndi kəndli öıkəsi

Əkinçilər ölkəsi

Sənayeli, qabaqcıl

Ölkə yaratmaq üçün

Avamlığın, zülmətin,
Daşını atmaq üçün

Əsrlərin yolunu

On ildə keçməlidir

Sosializmə həyatda

….. keçməlidir

Ölkə yeni yollarla

İmkişaf etsin gərək

Sürətlə başdan-başa

Tez sənayeləşərək

Belə bir yol da ancaq

Elektrikləşmədir!

Əgər sual versələr

Deyin, kommunizm nədir?

Sovet hakimiyyəti

Bir də bütün ölkənin

Elektrikləşməsi

Kommunizmdir, deyin…

Lenin gözlərində

Əbədi bahar gülür…

(Kommunizm, əlbəttə, quruldu, ancaq seçmə adamlar üçün, Məsələn Rəsul Rzanın öz törəmələri üçün)

P.S.Təxminən qırx il Azərnbaycan məktəblərinin onuncu sonif şagirdləri kef çəkiblər…

FUTBOL HAQQINDA NƏĞMƏ

Май17

“Müəllif! Müəllif!” – verib səs-səsə,

Çağıraq, titrədək yer kürəsini,

Qaldıraq möcüzə yaratmış kəsi,

Səcdəyə hazırıq, səhnəyə gəlsin.

 +

Dörd milyarddan çoxuq və günü-gündən,
Çoxalır sayımız. Eləcə artır,
Həm ehtirasımız, sevgimiz həm də.
Hanı adsız dahi, harda o yatır?

 +

Dünya şöhrətini ingilislərə,
Gətirməyib axı təkcə Şekspir.

Ədalət naminə, futbola görə,
Bu böyük millətin yeri zirvədir.

 +

Fırlanır Kürəmiz, top da fırlanır,
Finalı naməlum tamaşa gedir.
Hərdən faciədir —  itkili, qanlı,
O gah komediya, gah da dramdır.

 +

Meydanda Hamlet də, Kral Lir də var,
Var nə qədər desən Otello indi.

Ölür hər birimiz ölüncə onlar,

Çünki məğlubiyyət ölüm kimidir.
+

Yer əhalisinin yarıdan çoxu,
Qəlbini futbola verib haçandan,

Oyun əsir edib acı, həm toxu,

Onun məzəsni dadır hər insan.

 +

Ehtiraslar odlu, gedişi gərgin
Olsa da, dilini hamı anlayır.

Birdir ağla qara, kasıbla zəngin,
Hamı bir sevinir, bir də ağlayır…

 +

Soydaşım, sızlayıb demə: ingilis,
Ölkələr talayıb bir neçə əsr.

Bax gör ingilisdən nə almışıq biz —
Bu sərvət dünyada hər kəsə bəsdir.

 +

Müəllif! Müəllif! Bilinmir adı?

Məlumdur ingilis olmağı ancaq?
Bir stadion kimi qalxaraq onda,

İngilis xalqını biz alqışlayaq…

 

17.05. 2025, Samara

 



BİZƏ VƏD EDİLİB ƏBƏDİ HƏYAT…

Май15

         doktor Səlim Əhədova

Bizə əbədiyyət, əbədi həyat,

Kitaba inansaq, Tanrı vəd edir.

Əbədi cəhənnəm, əbədi cənnət,

Gözləyir hər kəsi, kim ölüb gedir.

 +

Əbədi həyatı görəsən niyə,

Elə burda vermir bizə Yaradan?

Sübutsuz vədlərlə axı ölməyə,
Azdır bu dünyada tələsən insan.

 +

Məqsədi, mənası nədir ölməyin,

Tanrım, dirilirsə ölən, yenidən?

Cənnətin var burda, var cəhənnəmin,
Burda qurmaq olar məhkəməni də.

 +

Özün bilirsən ki, öyrəşikliyik,
Yaxşıya, həm pisə biz bu dünyada.

İtə, pişiyə də üz-göz öyrəşir,

Çiçəyə, ağaca, ota, suya da.

 +

Hazırıq, iş əgər məhkəməliksə,
Sənin hüzurunda duraq indidən.

Göstər özünü də, nəhayət, bizə,

Qaldır min illərlə ölənləri də.

 +

Doğma kürəmizi “kun!” deyib böyüt,
Çatsın hər kəsə yer, hava, çörək,  su.

Divanı bitirib taxtına qayıt,

Yaşayaq, bilmədən ölüm qorxusu…

 +

Demə insan ömrü əbədi olsa,
İtərdi həyatın bütün ləzzəti.

Anlat, Tanrım, mənə, əgər eləsə,

Niyə vəd elədin əbədiyyəti?

 +

…Bu nə xoş ətirdir dəyən burnuma? –

Ah, çəmən biçilib yol qırağında…
Xoşdur əbədiyyət söhbəti, amma,
Yoxdur bu nemətdən behişt bağında…

15.05. 2025, Samara

 

GƏDƏBİYYAT: BƏXTİYAR VAHABZADƏNİN İMAM HÜSEYN MÜSİBƏTİ

Май14

1959-cu ilin dekabrında Bəxtiyar Vahabzadə İraqda səfərdə olub.

Bəxtiyar Vahabzadənin “Gülüstan” poeması 1958-ci ildə çıxıb. Özünün və fanatlarının iddiasına görə, KQB bu poemaya görə onu az qala güllələyəcəkmiş. Ancaq KQB-nin “qara siyahı”sına düşən ədəbiyyatçı ömrü boyu ayağını ölkədən qırağa qoya bilməzdi. Bəxtiyar Vahabzadə “Gülüstan” poemasına görə nəinki tənbeh olunmur, hətta xarici səfərə də göndərilir.

Qəribə deyilmi?

Bəxtiyar Vahabzadə 1958-ci ildə poemasını yazanda İraqda qanlı hərbi çevriliş baş verib. İyulun 14-də polkovnik Əbdülkərim Qasımın başçılığı ilə hərbçilər kral Feysəli deviriblər. Kralı və onun bütün arvad-uşağını sarayda divara dirəyib güllələyiblər. Bütün hərbi çevrilişlərdə olduğu kimi, bu çevrilişdən də sonra ona başçılıq etmiş Əbdülkrim Qasım özünü baş nazir təyin edir. İraq respublika elan olunur.

Yəni Bəxtiyar Vahabadə, yəqin ki, sovet yazıçılarının nümayəndə heyətinin tərkibində, İraqa səfər edəndə, Bağdad küçələri bəlkə hələ çevriliş zamanı öldürülənlərin, sonra edam olunanların qanından təmizlənməmişdi.

KQB-nin, “Gülüstan” poemasına görə Bəxtiyar Vahabadəni məzəmmət etdiyini istisna etmək olmaz. Və  İraqa göndərməklə bəlkə KQB ona “səhvini” düzəltmək şansı verir. Yəni Bəxriyar Vahabzadə günahını yumalıydı. Əlbəttə, qanla yox, mürəkkəblə…

Əbdülkərim Qasım kralı devirib hakimiyyəti zəbt edən kimi SSRİ ilə yaxın əlaqələr qurur, hərbi əməkdaşlıq sahəsində müqavilə bağlanır. Moskva İraqa silah və hərbi texnika göndərir, iraqlılar SSRİ-yə hərbi təhsil almağa gəlirlər. Sovet yazıçılarının İraqa səfərinin məqsədi sovet adamlarına yeni İraqı tanıtmaq ola bilərdi.

Sovet yazıçılarından xaricə, xüsusən qeyri-sosialist ölkələrinə tək-tükü buraxılırdı. Nümayəndə heyətinə salnmamışdan qabaq KQB, Partiya komitəsi yazıçının bütün nəslini yoxlayırdı. Siyahıya düşəndən sonra onlar ciddi təlimat alırdılar. KQB ilə xüsusi əlaqəsi olanlar təlimatdan başqa tapşırıq da alırdılar. Onlar getdikləri ölkəyə öz göləri ilə yox, KQB-nin göləri ilə baxmalıydılar, KQB gözləri ilə gördüklərini yamalıydılar.

Deyək ki, Nəsimi 1959-cu ildə, hərbi çevrilişdən bir il sonra İraqa gedir. O, Bağdad küçələrində qan iyi duyacaqdı, qan ləkələri görəcəkdi, üzləri divara çevrilib başları üzərində quran tutaraq güllələnən arvad-uşağın səssiz fəryadını eşidəcəkdi. Elə deyilmi?

Bəxtiyar Vahabzadə nə qan iyi duyur, nə arvad-uşağın fəryadını eşidir. O, Kərbalada İmam Hüseyn məqbərəsinə atüstü baş çəkib ona KÜB gözüylə, partiya təlimatı ilə baxaraq sosial və hətta kommunist şeiri yazır. Şeirin adı əsl kommunist və hətta proletar üslubunddadır: “Aclardan toxlara”.

Zər-ziba içində alışıb yanır

Sərdabə, döşəmə, tavan sərasər;

Neçə yüz ildir ki, burda saxlanır

İmamın adına gələn nəzirlər.

Bir delikat, yəni incə məsələ var. Bəxtiyar Vahabzadə şəkilidir, çox güman ki, ailəsi sünnü məzhəbindəndir. İmam Hüseyn məqbərəsinə neqativ məzmunlu mətnin sünnü məzhəbindən olan azıəərbaycanlıya həvalə edilməsi təsadüfi ola bilərdimi? Axı KQB hər şeyi ölçüb-biçirdi. Özü də br dəfə yox…

Bəndin ikinci beytinə baxın: “İmamın adına gələn nəzirlər yüz ildir ki, burda saxlanır”.

Yüz illərlə saxlanılan nəzirlər nədir? Pul? Qızıl? Daş-qaş? Şair məscidin, məqbərənn tikintisinə, bəzəyinə işlənmiş nəzirləri deyir? Divarlara, tavana qiymətli metaldan bəzək vurulubsa, buna “nəir saxlanır” demək olarmı? Və şairin “xəzinə” adlandırdığı bu qızılı, daş-qaşı aclarmı gətirib? Acın qızılı, daş-qaşı hardaydı?

Cəlil Məmmədquluzadənin “Eşşəyin itməkliyi”ni yadımıa salaq. Yazıq Məmmədhəsən əmi ömrü boyu Kərbəla ziyarətini arzulamış, qəpik-quruş yığıb eşşək almışdı. Deyək ki, eşşəyi Xudayar bəy satmamışdı və Məmmədhəsən əmi getmişdi Kərbəlaya. Gedib ora çatsaydı İmam Hüsyen məqbərəsinə bəlalı başından başqa nə qoya bilərdi? Heç nə. Onun özünün qarnını, yəqin ki, orda nəzir hesabına doydurardılar.

Məscidin divarlarını 1508-ci ildə Şah İsmayıl qızila tutub. 1708-ci ildə Ağa Məhəmməd Qacar günbəzin qızıl örtüyünü yeniləyib. Bu adamları heç cür ac adlandırmaq olmaz…

“Bu busat, bu cəlal kimin üçündür?

Bayırda əl açıb dilənir millət….”

1959- cu ildə İraqda həyat səviyyəsi, əlbəttə, yüksək olmayıb. Ancaq “millət dilənir” ağ yalandır. 1959-cu ildə Sovet Azərbaycanında yaxşımı dolanlrdılar? Kənd adamlarının paspordu yox idi, pensiya almırdılar, iki ildən sonra üstəlik çörək qıtlığı başlandı…

Bəxtiyar Vahabzadəni Bakıdakı Lenin museyi niyə narahat eləmirdi? Ona nə qədər xərc qoyulmuşdu və saxlanmağına nə qədər pul xərclənirdi? Bəs Leninin çoxsaylı heykəlləri? Bəxtiyar Vahabzadə sonra özü Lenindən poema yazıb nə qədər qazandı?

Siyasi məqsəd güdən bi xarici səfərlərə büdcədən, yəni kasıb sovet xalqının hesabına, nə qədər pul xərclənirdi? İmam Hüsendən yadığı bu şeirdən qazandığı pulu Bəxtiyar Vahabzadə Bakıda dilənənlərə payladımı?

“Dünyanın qəribə təzadları var:

Aclardan toxlara düşərmiş nəzir…”

Yox, yox, yenə də yox! A kişi, ağzında “ac” deyirsən, “kasıb” da demirsən. Acı  nəyi var ki, nə verə? Nəziri, yəni ciddi nziri,, daş-qaşı, sentnerlərlə qızılı zənginlər verir. Adamları kasıb eləyən nəzir deyil, iqtisadiyyatın bərbadlığı,korrupsiya, milli sərvətlərin və gəlirin hakim təbəqə əlində cəmləşməyidir. Deyək ki, İmam Hüseyn məscidindəki bütün sərvəti payladın əhaliyə. Əhalini bu məscidin sərvəti neçə gün dolandırar?

Şeirin sonu müsibətdir. İmam Hüseyn müsibəti yox. Lümpenproletar müsibəti.

“Daş-qaş içindədir ölü imamlar,

Diri övladları lüt-üryan gəzir…”

Nə az, nə çox: lüt-üryan. Elə bil ki, Bəxtiyar Vahabzadə Kərbəlada yox, nidist çimərliyindədir. Arvad çılpaq, kişi çılpaq… Yəni lüt-üryan…

A kişi, başa düşdük ki, sənə KQB tapşırıq verib, sən gərək İmam Hüseyni azərbaycanlıının gözündən salasan. Ancaq hər şeyin yeri var. Ağ eləmisən…

Bir şeyi bilmək yaxşı olardı: görəsən Kərbəla səfərindən sonra KQB Bəxtiyar Vahabzadəyə hansı rütbəni verib? Kapitan? Mayor? Polkovnik?

1963-cü ildə İraqd yeni çevriliş baş verir. Əbdülkərim devrilir və edam olunur…

 

X.X.

  1. 05. 2025, Samara

 BALIQÇI VƏ İNTERNET

Май12

Dünən yağırdı, bəlkə sabah yenə də yağar,
Bu gün günəş parlayır, həm işıqlı, həm isti.

Sahildə hava udan, gəzən, oynayan da var,

Tilov atıb oturub bir qoca çınqıl üstdə.

 +

Balıqçılıq stajı az olmaz əlli ildən,

Yaşının dibi yoxdur — görkəmindən bilinir.

Volqanın qırağında keçən vaxt cəm edilə,
Görərsən bu həvəsə həst edib o illəri.

 +

Üzgəclərdən gözləri çəkilməzdi bir zaman,
Yayınmazdı diqqəti nə səsə, nə də şəklə

Elə baxardı gərgin, deyərdin ki, bu insan,
Lal axıb gedən suyun altını görür belə.

 +

Qocanın yarı canı smartfondadır indi,
Gah üzgəci izləyir, ekrana gah göz dikir.

Əlbəttə, balığın da qoca marağındadır,
Ümumdünya Torunun cazibəsi də çəkir.

 +

Deyirlər balıqçını çağıraraq bir zaman,
İsa dedi: “Tilovu tulla, mənimlə gedək.

Daha çətin bir ova indi qatılacaqsan —

Girdablardan ruhları çıxarasan sən gərək”.

 +

Yerin üstündəkindən, suyun altındakından,
Ovuclara yerləşən ekranlar yayındırır.

Girdablardan ruhları xilas etməli insan,

Özü Tordadır, ya da girdab qırağındadır.

 12. 05. 2025, Samara