Архивы

ŞARL BODLER. TƏKİN ŞƏRABI

Май14

бодлер

   ( Le Vin du solitaire)

Ani, süzgün baxışından sevimli bir qadının,
Süzür gəlir elə bil üstümüzə ağ şüalar.
Soyuq gözəlliyini səthi titrəşən sulara,
Yollayır ay beləcə, göldə yuyundursun onu.

+

Gələr arıq Adelindən alovlu bir busə.

Sonuncudur qumarbazın əlində pul kisəsi,
Həm sığallar, didər həm qəlbi gələn nəğmə səsi

Elə bil hardasa insanı öldürür qüssə.

+

Dərin, dərin şüşə, əlbəttə ki, dəyməz bunlar,
İliyə işləyən o məlhəmə ki, məhsuldar
İçində saxlanılar şairin təlatümünə;

+

Ümid verirsən ona, həm də cavanıq və həyat,
Və qürur ki, elə sərvətdir o, yoxsulluqda,
Onunla qalxarıq və bənzəyərik Tanrıya da!

1850-ci ildə ya da buna yaxın vaxtda yazıldığı güman edilir

Fransızcadan tərcümə

14.05. 2018

Samara

ŞARL BODLER. SƏNƏTKARLARIN ÖLÜMÜ

Май12

бодлер

  La Mort des artistes

Zınqrovları gərək nə qədər silkələyəm,
Alnından öpəm hələ, yaslı karikatura?

Ay oxluğum, nə qədər sərf eləyim ki, mızraq,

Təbiəti sirr dolu hədəfi vura biləm?

 

Qəlbimizdə biz incə planlar yaradarıq

Və deşib dağıdarıq batılmaz zirehləri,

Görməyincə, nəhayət, möhtəşəm bir Əsəri,
Cəhənnəm istəyiylə onun ki, biz ağlarıq.

 

Tanımayanlar da var hələ öz Sənəmini,
Lənət, ikrah hədəfli, miskin heykəlyonanlar.

Döyür alınlarına, sinələrinə onlar,

 

Qərib, soyuq Kapitol! Bir ümidin var sənin,

Bu, Ölümdür, parıldar təzə doğan günəş tək,

Və onların açılar beyinlərindən çiçək.

 Fransızcadan tərcümə

12.05. 2018

Samara

QEYD:  40-cı illərin birinci yarısında yazıldığı güman edilir

 

ŞARL BODLER. MUSİQİ

Май11

бодлер

          ( La Musique)

Musiqi dəniz kimi tez-tez alııb aparar,
Bir ağ ulduza məni.

Dumandan tavan altda, efir vadisində ya,

Yelkən açıb üzərəm.

+

Küləkdən ciyərlərim köpər, qabarar sinəm,
Yelkəni tək gəminin.

Qaçdı-tutdu oynayan dalğaları minərəm,

Gecə bürüyər məni.

+

Duyaram ki, içimi, ehtiraslar titrədir,
Gəmi kimi dəryada,

Dəli külək, fırtına dalğaları kükrədir,

+

Çəkir məni girdaba.

Bəzən də sükut çökər, sular güzgüyə dönər,

Könül qüssəm görünər!

Fransızcadan tərcümə

10-11.05.2018, Samara

ŞARL BODLER.  BAŞƏYMƏZ                              

Май7

бодлер

   (Le Rebelle)

Qəzəbli bir mələk səmadan enib qartal tək.
Şığıdı kafirin üstə, saçını çəngələdi.

“Biləsən, silkələyib söylədi, Qanunu gərək!

(Səni sevən mələyindir önündə!) İş belədir:

+

Qaşqabaq tökmədən, danışmadan gərək sevəsən,
Kasıbı, eybəcəri, canini, cüvəllağını.

Toxuyarsan elə bil xalça nəcib eşqlə sən,

Və sərərsən ayağı altına həzrət İsanın.

+

Bax, budur Eşq! Közərirkən hələ qəlbində alov,
Tanrı cəlalına yandır içində şövqdən od;
Bu bir həqiqi Səfadır ki, tükənmək bilmir.

+
Və Mələk, şübhəsiz ki, istədiyindən eləcə,

Yekə yumruqlarıyla çırpır onu var güclə.
İnadla “İstəmirəm!” söyləyir ancaq kafir.

Təxminən 1861-ci il

Fransızcadan tərcümə

06-07.2018

Samara

   ŞARL BODLER. «VERİRƏM MƏN SƏNƏ ŞEİRLƏRİMİ…»

Май6

бодлер

             Je te donne ces vers afin que si mon nom…

 

Verirəm mən sənə şeirlərimi, yetsə adım,

Akvilon yelkənini coşduran çevik gəmi tək,                    
Keçərək fırtınalardan uzaq əsrlərədək,

Və bir axşam o, beyinlərdə xəyallar oyadar —

 

Xatirən bənzəyər qədim, dolaşıq bir nağıla,
Üzülər dinləyən, insanı yoran tək simbal.

Və təkəbbür havalı qafiyələrdən asılar,

Sallanar sirli və qardaşlığa oxşar bağla.

 
Tanrı lənətləmiş bu ruha ən dərin dibdən,

Göyəcən bir cavab verən tapılarsa, o da mən.

Elə bil kölgəsən, izsiz gedərək tapdalayan,

 

Çevik ayaqlarınla, ayıq gözlərinlə kütləni və,
Öləri kütləri ki, gözlərində kin parlar.

Kəhraba gözlü sən heykəlsən, mis alınlı mələk!

İlk dəfə 28 aprel 1857-ci ildə “Sonet” başlığı ilə çap olunub

Fransızcadan tərcümə

05-06. 2018

Samara

ŞARL BODLER.  ETİRAF           

Апр27

бодлер

(Confession)

Bircə dəfə, şirin, mehriban qadın,

İncə əlinizi əlimin üstə
Qoydunuz (qəlbimin qaranlıq, dərin,

Yerində xatirə hələ də isti).

 

Gec idi, təzəcə bir medal kimi,

Göydə nurlanırdı bədrlənmiş ay.

Gecə təntənəsi axıb çay kimi,
Yuxulu Parisə enirdi lay-lay.

 

Evlərin boyunca, darvaza altda,
Pişiklər oğrunca sivişib kedir
Səssiz, ehtiyatla; sanki həyatdan,

Gedən əzizlərin kölgələridir.

 

Mərhəm sərbəstliyin içində birdən,
Qabıqdan çıxan tək, ay işığında,
Musuqi aləti yarandı sizdən,
Səsi gur və zəngin, nəğməsi şəndi.

 

Dan ağaran zaman çalınan şeypur,
Səsinə bənzəyən, təmiz və şaqraq,
Bir not ucaldı ki, qəribə və gur,

Uzaqlaşıb getdi yırğalanaraq.

 

Əfəl, qaraqabaq, qorxulu, kirli,

Xəcalət uşaq tək ata-anaya.

Onlar elə bil ki, nə vaxtdan bəri,

Onu yer altında gizli saxlayıb.

 
Notu yazıq mələk oxudu belə:

“Yox daha etibar burda heç nəyə;

Rəngləyə özünü necə səy ilə,

İnsan eqozmi açılır yenə;

 

Boş şeydir ürəkdə nəsə tikəsən

Məhv olar gözəllik, ölər sevgi də.

Fənalıq yığaraq öz kisəsinə,
Qaytarar onları əbədiyyətə”.

 

Çıxmır heç yadımdan o dərin sükut,

O şirin yorğunluq, o sehrli ay.

Ürək hücrəsinə sanki üz tutub,
Söylənən dəhşətli mərhəm etiraf.

 

Fransızcadan tərcümə

24-27.04.2018

Samara

ŞARL BODLER. ÖLÜMDƏN SONRAKI PEŞMANLIQLAR

Апр25

 

бодлер           

Remords posthume

Gələr zaman, uyuyarsan, mənim əsmər  gözəlim,

Qara mərmərdən olan abidənin altında.

Daha dünyada sənin mənzilin də, taxtın da,

Bir məzardır ki, damından sızıb yağış süzülər.

 

Əzər məzar daşı o vaxt sənin ürkək sinəni,
Böyür-başın sıxılıb yumşalar və incələr həm.

Susar, döyünməz ürək, arzun, istəyin keçinər,

Ayaqların daşımaz indi kef dalınca səni.

 

Sirdaşım, arzularımdan tamam xəbərli  məzar,

(Şairi yaxşı kim anlar ki, məzardan özgə)

Gələr gecə elə ki, burda yasaq yatmaqsa:

 

Sənə deyər: Kimə nə indi, günahkar dilbər,

Xəbərin olmayıb sənin ki, ağlayır ölü də.

Elə peşmanlığın kimi səni qurdlar da didər.

Fransızcadan tərcümə

23-24.04.2018

Samara

  ŞARL BODLER.  DUMANLAR VƏ YAĞIŞLAR

Апр23

бодлер

                                               Ô fins d’automne, hivers, printemps trempés de boue…

 

Ah, payız sonları, palçıq dolu yazlar, qışlar

Yuxu mövsümləri! İstəklilərim, ah, nə olar,
Mənim də qəlbimə və beynimə biçin kəfəni,

Siz dumandam, bu dumanlarda da olsun dəfnim.

 

Bu nəhəng düzdə ki, soyuq küləyin qurdu ular,
Yelqovanlar gecələr sübhə qədər yorğun olar.

Yay günündən daha sərbəst, geniş bu anlarda,

Qara quzğun kimi qəlbim açar qanadlarını.

 

Bir ürək ki, bürümüşdür onu matəm havası,
Və soyuqlarla haçandan bəri qırov bağlar.

Siz ey hüznlü fəsillər, ona sevimli nə var,

 

Bzim iqlimlərə hakim bu toranlıqdan axı.

— Biriylə yoxsa verib baş-başa aysız axşam,
Qərib yataqda gərək qüssəni yatızdırasan.

Fransızcadan tərcümə

22-23.04. 2018

Samara

ŞARL BODLER. LEŞ

Апр22

 

бодлер

  Rappelez-vous l’objet que nous vîmes, mon âme…

Canım, yadındadırmı, gözəl yay səhərində,

Gördüyümüz şey indi:

Cığırın döngəcində, çınqılın üzərində,

Müdhiş leş sərilibdir.

 

Sürüşkən qadın kimi göydədir ayaqları,
Öd damır hər  yerindən,
Nə abrı, nə hayası, qarnı da açıq qalıb,
Qoxu baş hərləndirir.

 

Od saçır çürüntüyə günəş, yəqin istəyir elə

Dağılanacan bişə,

Təbiətə qaytara yüz qat artığı ilə,

Vəhdətdə yaranmışı.

 

Səma bu gözəl leşin tamaşasına durub,

Sanki  gül çiçəkləyir.

Qoxu ağır, qorxdunuz itər birdən huşunuz,

Otun üstdəcə elə.

 

Çürük qarnı bürüyüb milçəklər vızıldaşır,
Qalxır qara taqımlar.

Qanlı tikə-parçaya ordu tək qurd daraşıb,

Cəmdəyi yağmalayır.

 

Bütün bunlar ucalır, enirdi bir dalğa tək,

Parlayıb axırdı ya.

Naməlum bir nəfəsdən sanki şişirdi cəmdək,

Yaşayırdı artaraq.

 

Qəribə musiqi də dinir burda elə bil,

Su axır, əsir külək,

Dənsovuran ritmlə dəni ya da tərpədir,
Qabı silkələyərək.
Forma pozulub gedir, qalan indi xülyadır,

Cizgilər yavaş düşür,

Unudulmuş kətana, yadda saxladığıyla,
Bitər rəssamın işi.

 

Narahat bir it durub baxır bizə acıqlı,
Daşların arxasından.

Skeletin üstündə tikəni qoyub qaçıb,

Aparmağa güdür an.

 

Və siz də dönərsiniz belə bir çürüntüyə,
Azar mənbəyinə həm.

Gözlərimin işığı, könül günəşim, göyüm,

Ehtirasım, mələyim!

 

Bəli, belə olacaq, gözəllik Məleykəsi,

Son ayinlər keçəndə,

Otun, çiçəyin altda sizi də basacaq kif,
Sümüklərin içində. 

 

Onda, mənim gözəlim, sizi öpüşləriylə

Yeyən qurdlara deyin,

Saxlamışam ilahi ruhunu həmişəlik,

Mənim fəna eşqimin.

 

Fransızcadan tərcümə

19.04.2018

Samara

VİKTOR HÜQO. BİR QADINA

Янв26

kinopoisk.ru

Enfant ! si j’étais roi, je donnerais l’empire…
Körpəm! Kral olsaydım, sənə cahan verərdim,

Deyərdim ki, tacımı, müti xalqımı götür.

Götür nə var qızıldan, nə varsa mərmərli də,

Dənizə sığışmayan nəhəng gəmiləri də,

Bir baxışından ötrü.

 

Tanrı olsaydım, yeri, dəryaları, havanı,

Mələkləri, qarşımda əyilən şeytanları,

Yer altında gah yatan, gah oyanan qüvvəni,

Verərdim dünyaları, əbədiyyəti sənə,

Bir öpüşündən sarı.

1831

fransızcadan tərcümə

26.01.2018

Samara