Uşaq vaxtı qonşunun televizorunda musiqili komediya teatrının tamaşalarına çox baxmışam. 60-cı illərdə televiziya verilişləri canlı idi və tamaşalar da birbaşa teatrdan transliysia edlirdi. Bu tamaşalardan çoxunun musiqisini Süleyman Ələsgərov yazmışdı. Süleyman Ələsgərovun musiqisi, açığını desəm, fəlakət idi. Operettalardan başqa, o, mahnəlar da yazırdı. Bir əmək qəhrəmanı çıxan kimi Süleyman Ələsgərov mahnısını yazırdı. Bir mahnı Tubuya həsr olunmuşdu. Yadımda deyil ki, Tubu hansı əməyin qəhrəmanı idi. Ancaq qəhrəman adı vermişdilər. Və o mahnı iki gündən bir (br həftə tək günlər, sonra cüt günlər…) bu mahnı radioda səslənirdi. Diktor səsinə güc verib elan edirdi: Süleyman Ələsgərov. “Ay Tubu!” Mahnının sözləri (yadımda deyil). İfa edir Naxçıvan MSSR-inin əməkdar artisti Yaşar Səfərov.
Yaşar Səfər oxuyanda, gizlətmirəm, adam istəyirdi ki, başını divarın tininə vursun ya bədəninə ayrı xəsarət yetirsin. Çünki bu naxçıvanılnın səsi elə bil Heydər Əliyev qiyamətinin şeypuru idi və yada salırdı ki, biz hansı cəhənnəmdəyik…
Hə, Naxçıvan MSSR-nin əməkdar artisti Yaşar Səfərov başlayırdı:
“Sənə yazdım bu məktubu, ay Tubu, oxusun hamı!”
“Qönçələnsin yaşıl pambıq kolları…”
Aha! Tubu pambıqçı imiş…
İndi keçək musiqili komediyaya. Musiqili komediyada musiqi mətnlə eyni dərəcədə vacibdir. Musiqi ön plana çıxanda əsər olur operetta. “Arşın mal alan” kimi. Süleyman Ələsgərov Şıxəli Qurbanovun komediyalarına da misiqi yazmışdı və kənddə cəmi bir neçə evdə olan televizorun başına Süleyman Ələsgərova görə yox, Şıxəli Qurbanovun yumoruna görə yığılırdılar. Uvertura səsləndə və komediya personajları oxumağa başlayanda çox adam televizorun səsini alırdı. Onu deyim ki, Musiqili komediya teatrının orkestri elə çalırdı ki, elə biil ki, çalınan incə Avropa alətləri yox, pərdi çırpılan ləyəndir, ya da çömçəylə, qaşıqla döyəclənən tavadır, qazandır. Hay-küy götürürdü televizoru başına. “Məmmədhüseyn, sən dədənin goru, onun səsini al, qulağımız getdi”, — deyib ev sahibinə yalvarardılar.
Ancaq komediyaların mətnində gülməli yerlər var idi və Şıxali Qurbanovun talantlı komedioqraf olduğuna şübhə yoxdur. Təəssüf ki, partiya və hökumətin təklif etdiyi mövzularda yazırdı, məsələn, bürokratları tənqid edirdi. Bu komediyalardan birinidə iki zavodu birləşdirirdilər. Təəssüf ki, yüzlərlə ermənidən, hətta Kardaşyandan məqaləsi olan Azərbaycan Vikipediyasında Şıxəli Qurbanov haqqında cəmi bir neçə sətir qoyulub. Şərəfsiz soydaşlarıma ar olsun…
Hə, o komediyada yaxın profilli iki zavodu birləşdirirdilər. Zavodun birinin, pis işləyənin, direktoru (onu, deyəsən, Lütvəli Abdullayev oynayırdı) LAF TV-nin diliylə desək, şoka düşmüşdü, “Bizi birləşdirirlər”, deyə qışqıraraq ora-bura qaçır, özünü xəstəliyə vururdu və çoxlu komik səhnələr yaradırdı. Ağıldan yüngül arvadına elə gəlirdi ki, ər sayıqlayır, deyirdi ki, əzizm, biz məgər ayrılmışıq ki, bizi birləşdirsinlər və s…
İndi özbək diktatorunun Bakıya səfəri zamanı “ümumi dil” barədə dediyi sözləri, yəni sayıqlamasını eşidəndə bu komediya yadıma düşdü və yenə LAF-çı xanmların dediyi kimi, şok keçirdim…
26. 08. 2023, Samara
(ardı var)
xeyrulla xayal 