Архив | Сентябрь 2024

NİKOLAY NEKRASOV. SƏHƏR

николай некрасов

Qəlbin iztirablı, kədərlisən sən:

Bur hər gələni təbiət üzür.

Bu yoxsulluğu ki, baxıb görürsən,

Elə bil yaradıb təbiət özü.

+
 Bütün bu otlaqlar miskin, hüznlü,

Yaslı bu zəmilər, çəmənlər durub.

Tayanın başında gözü mürgülü,
Yağışdan islanan quşlar oturub.

 +

Yabı son həddəki gücüylə yorğu

Çapır, içkili bir kəndli belində.

Göy duman örtüklü uzağa doğru.
Bulanıq bu səma… Ağla lap indi!

 +

Gözəl deyil zəngin şəhər də elə:

Qaçdl-qovdudadır həmin buludlar.

Əsəblər tarımdır: dəmir beliylə,
Küçədə bir neçə yol qazıyan var.

 +

Yatağı tərk edib evə tələsir,

Səhər açılanda fahişə ancaq.
Zabitlər kareta tutub, deyəsən,

Şəhərdən çıxırlar: duel olacaq.

 +

Qalxır alverçilər hamısı erkən,

Gözləyir onları tərəziləri.

Kələk gələcəklər bütün gün hökmən,
Yağlı yeyə bilməz yoxsa heç biri. 

 +

Qalada top səsi, qalxdı tüstü də,

Daşqın gözlənilir paytaxtda yəqin…

Ölən var: qırmızı balıncın üstdə,

Birinci dərəcə Anna ordeni.

 +

 Dalandar oğrunu çırpır – tutulmuş!

Kəsməyə bir qatar qaz aparırlar.

Hardasa yuxarı qatda bir atəş

Açıldı – özünü güllələyən var…

 

1872 ya 1873

ruscadan tərcümə

29-30. 09. 2024, Samara

++++++++++++++

НИКОЛАЙ НЕКРАСОВ

Утро


Ты грустна, ты страдаешь душою:
Верю – здесь не страдать мудрено.
С окружающей нас нищетою
Здесь природа сама заодно.
 
Читать далее

ROBERT BERNS. ROBERT BRYUSUN ÖZ QOŞUNLARINA MÜRACİƏTİ

Robert Burns

Şotlandlar!

Uolleslə birgə çox axlb qızıl qanınız,

Bryusla getmisiniz nə qədər döyüşə siz,

Döyüş meydanı olar bəlkə son mənziliniz,
Ya da gözləyir zəfər!

+

İndi gün gəlib çatıb, yetişir saat indi.

Baxın, döyüş meydanı, cəbhə lap yaxındadır.

Gəlib çatarordusu, baxın, məğrur Edvardın,

Zəncir, köləlik gələr!

 +

Kimin yalançı, xain olduğu aşkarlanar?

Kİmlərdən ağürəklər məzarlığı yaranar?

Kimlərdir köləliyə burda hazır olanlar? —

Qaçslnlar indi elə!

 +

Kim Şotland kralına, Qanuna sadiq qalar,

Azadlıq qılıncını çəkib əzmlə çalar.

Azadlıqçın ölməyə kimin qətiyyəti var,
Gedə bilər mənimlə!

 +

Üzür sizi nə vaxtdan əsarət ağrıları

Kölə tək zəncirdədir bu yurdun oğulları.

Sonuncu damlayacan burda qan axıdarıq,

Azadlığın adıyla!

 +

Gömülsünlər torpağa məğrur uzurpatorlar,
Yıxılan hər yağıda, bilin, qanlı tiran var.

Vurulan hər zərbədən azadlıq yaxınlanar,

Bunu edək, ölək ya!

 

ingiliscədən tərcümə

15. 09. 2024, Samara

QEYD:

  1. “Bryusla getmisiniz nə qədər döyüşə siz” – Bannokberndə 24 oyun 1314-cü ildə şotlandıar Robert Bryusun komandanlığı altında ingilis qoşunları üzərində qəti qələbə qzanmışlar.

2. Uolles – Uilyam Uolles (təxm. 1270-1305) – Şotlandiyanın milli qəhrəmanı

+++++++++++++++++

ROBERT BURNS

Scots Wha Hae

 

Scots, Wha Hae.
Scots, wha hae wi’ Wallace bled,
Scots, wham Bruce has aften led,
Welcome to your gory bed
Or to victorie!
Читать далее

NİKOLAY NEKRASOV. «TEZLİKLƏ TORPAĞIN QƏNİMƏTİYƏM…»

Tezliklə torpağın qənimətiyəm,

Ölmək həm ağırdır, həm də ki, yaxşı;

Çəkməsin qoy heç kim məndən ötrü qəm,

Qəm çəkənim də heç yox mənim axı.

 +

Mən öz rübabımla qazandırmadım,

Zadəgan nəslimə şərəf və fəxr,

Həyat başlananda xalqıma yaddım,

Ölürkən xalqıma yadam o qədər.

 +

Ürək birliyinin, dostluğun daha,
Bağları qırıldı: mənim əzəldən,

Düşmənlərim olub – hər bir yaşar,

Dostlarsa məhv olub mübarizədə.

 +

Nəğmə dillərində bitməmiş hələ,

Oldular xəyanət və zora qurban

Ömrün baharında; baxır tənəli,
Mənə şəkilləri indi divardan

1876

ruscadan tərcümə

26-27. 09. 2024, Samara

++++++++++++++++

НИКОЛАЙ НЕКРАСОВ

Скоро стану добычею тленья.
Тяжело умирать, хорошо умереть;
Ничьего не прошу сожаленья,
Да и некому будет жалеть.
Читать далее

ROBERT BERNS. «NİYƏ DÖZÜRÜK BELƏ ZÜLMƏ VƏ TƏZYİQLƏRƏ…»

1.

Niyə biz ömrümüzü keçirməliyik hədər

Niyə dözürük belə zülmə və təzyiqlərə?

Silahlanaq, zamandır! İntiqam bizi səslər,
Əvvəllər törədilmiş cinayətlərə görə.

Deyirlər kralların olmayır qəbahəti.

Bunun əksini deyir qanlı əməllərisə.

Bizdədirsə mənbəyi əgər hakimiyyətin,

Hüqüqumuz var alaq onu öz əlimizə.

Şüarı bu olmalı əsl vətənpərvərin:

“İndi hər kəs ölümü ya azadlığı seçsin!” Читать далее

SAŞA ÇORNI. DUA

saşa çornı

Təşəkkür edirəm, Yaradan, sənə,
Ki, həyat beləcə çaxnaşan zaman,

Mən naşir deyiləm, deputatam nə,
Hələ türməyə də salınmamışam.

 +

Təşəkkür edirəm, Hərşeyəqadir,

Ki, kəsən olmayıb hələ dilimi,

Ki, hər rəzilliyə adət elədim,
Bəxtə inanıram dilənçi kimi.

 +

Minnətdaram sənə, yeganə Tanrı,

Üçüncü Dumaya götürmədilər.

Xoşbəxt sifətimi tutub sən sarı,

Təşəkkür edərəm ölənə qədər.

 +

Təşəkkür edirəm sənə, İlahi,
Gicləri qorxudan ölüm saatı,

Çürüyüb-dağılan dərimdən axır,
Ruh çıxar, bəndənin bitər həyatı.

 +

Səssiz yalvarıram, Tanrı, o zaman,
Qarışım zülmətə, itib-gedim həm,

Cənnətdə, bilirəm, çox darıxaram,

Cəhənnəmi isə yerdə görmüşəm.

 

iyul 1908

ruscadan tərcümə

21.09. 2024, Samara

+++++++++++++++

САША ЧЕРНЫЙ

МОЛИТВА

Благодарю тебя,создатель,
Что я в житейской кутерьме
Не депутат и не издатель
И не сижу еще в тюрьме.
Читать далее

ROBERT BERNS. ÖTÜB GETDİ SOYUQ QIŞ…

1.

Ötüb getdi soyuq qış, yaydır indi, nəhayət,

Xırda quşlar oxuyur ağaclara qonaraq.

Sevgiləri uğurlu, qəlbləri şən və rahat,
Mənim sevdiyim məni tərk edib gedib ancaq.

2.

Şəffaf su qırağında itburnu çiçəkləyir,
Arı ya kətanquşu görüb məftun olacaq.

Sevgiləri uğurlu, rahatdır ürəkləri,
Mənim sevgilim məni tərk edib gedib ancaq.

3.

Göydə günəş necəsə, məhəbbətim elədir,
Dəyişməzdir əbdi, etibarlıdır o da,

Onun sevgisi ay tək qalxar, enər sərsəri.

Və təzədir hər ayda.

4

Sevənlər, sevgisindən qurtula bilməyənlər,
Sizin ağrılarımız yaxır qəlbimi oda,

Təcrübəmdən bilirəm nədir dərd, nədir kədər,
Yox şəfa verə bilən buna, əfsus, həyatda.

İingiliscədən tərcümə

16. 09. 2024, Samara

+++++++++++++

ROBERT BURNS


The Winter It Is Past


1.
The winter it is past, and the simmer comes at last,
And the small birds sing on ev’ry tree:
The hearts of these are glad, but mine is very sad,
For my love is parted from me.


2.
The rose upon the brier by the waters running clear
May have charms for the linnet or the bee:
Their little loves are blest, and their little hearts at rest,
But my lover is parted from me


3.
My love in like the sun in the firmament does run —
Forever is constant and true;
But his is like the moon, that wanders up and down,
And every month it is new.


4.
All you that are in love, and cannot it remove,
I pity the pains you endure,
For experience makes me know that your hearts are
full of woe,
A woe that no mortal can cure.

SAŞA ÇORNI. QƏBİRİSTANLIQDA

saşa çornı

Bu, yaz fəslidirmi,  boz payız ya da?

Əsir cökələr və tozağacları.

Qarğalar hərlənir qüssəli halda.

İslanmış papağı üstdə şamların,
+

Xaçlar avazıyıb burda, həm çəpər,
Üşüyür buranın kolları, qumu,

Tutqun sarılıqla çıraq közərər,

Əbədi qüssənin mayağı kimi.

 +

Süpürüb aparır köçəri külək,

Nə vaxtdan kollarda yatan torpağı

Sinəyə dəmir mıx batırılan tək,
Ümid itimindən ürəkdə ağrı.

 +

Qəbir daşlarının üstə yıxılmaq,
Nə görmək, çağırmaq, gözləmək ya da.

Sonu görünməyən yuxuya dalmaq,
Əbədi qapalı səmanın altda.

 1910

ruscadan tərcümə

16.09. 2024, Samara

++++++++++++++

САША ЧЕРНЫЙ

НА КЛАДБИЩЕ

Весна или серая осень?
Березы и липы дрожат.
Над мокрыми шапками сосен
Тоскливо вороны кружат.
Читать далее

71 YAŞIN TAMAMINA

İqlim dəyişimindən,

Tapılmaz danışmayan.
İnanan döyüşdədir,
İnanmayanla çoxdan.

 +

Iqlim dəyişiminə,

İnansam da arabir,

Elə ki, üşüyürəm,

İnamım itib gedir…

 +

Ağalar və xanımlar!

İqlim iqlimlimliyində,

Ondan önəmli iş var,

Aktualdır  həlli də.

 +

Zaman! Zaman dəyişir!

Sürət ikiqat artıb,

Ayrı cür hərlənir Yer,

Həminki deyil artıq.

 +

Həminki deyil saat,
Gün həminki gün deyil.

Gecə başını at yat,

Səhər durdun – keçib il!

 +

Qırx beş-əlliyə indi

On beş ilə çatırsan,

Əlli elə dünəndi,

İndi neçə? Ay aman!

 +

Duyğuların enable,

Libido yerindədir.

Bu, error ola bilər –

Yetmiş, yetmiş bir nədir?!

+

 Yeri birlə yeddinin,

Düşüb bəlkə dəyişik?

Səhvi düzəldək indi,

Eləyək redirection!

24. 09. 2024, Samara

ROBERT BERNS. KAŞ Kİ, GƏBƏRƏSƏN, ADIN BATA, ƏR…

 Xor

Oxu, tonqal başında qaçır əldə dəyənək,
Və tonqal başında o qaçır əldə dəyənək.

“Görüm buynuzlarınla axura bağlanasan,

Çırpam o qədər səni, ər, dərindən çıxa qan!”

1.

Kaş ki, gəbərəsən, ər, adın bata,
Qəbrinin üstündə yaşıl torf bitə,

Dərdimdən dəlibaş dağlı dəlidir,
Dul qalan deyiləm mən heç bir həftə!

2.

Altı yumurta var bu tavada, ər,

Altı yumurta var bu tavada, ər,

Biri sənə düşür, mənə ikisi,
Üçünüsə bizim Dağlı Con yeyər.

3

Qoçun başı qaynar, ər, bu qazanda,
Qoçun başı qaynar, ər, bu qazanda.

Dağlıya ət düşür, həlim mənimdir,

Qoşa buynuzudur sənə çatan da.

ingiliscədən tərcümə

14.09. 2024, Samara

++++++++++++++++

ROBERT BURNS


O, An Ye Were Dead, Guidman

 

Chorus
Sing, round about the fire wi’ a rung she ran,
An’ round about the fire wi’ a rung she ran: —
‘ Your horns shall tie you to the staw,
An’ I shall bang your hide, guidman!’
Читать далее

SAŞA ÇORNI. SENZURASIZ SATİRA

saşa çornı

Gördüm bir rahibi karetada mən,

Cübbəsində ulduz şölələnirdi.

Ancaq nə düşündüm onu görərkən –

Heç vaxt söyləmərəm öldürələr də.

 +

Nazir Şvarts ilə üz-üzə gəldim
Qorxu içində tez çıxdım aradan.

Yolda pıçıltıyıa nələri dedim –

Heç kimə demərəm bunu, heç zaman.

 +

Baş çəkdim tanış bir müdavim qıza,
Bütün bu işlərdən yorğun idim mən,

İçdikcə qaynanmış suyu məm, düzü,
Deyinir, get-gedə xumarlanırdım.

 +

Marusya!, əzizim, ver sağ əlini,

Tək sevinc – həyatdır, iztirab – heç nə!

Və dinməzcə ona sarı əyildim…

Niyə? Bu barədə susaram yenə!


1908

ruscadan tərcümə

18. 09. 2024, Samara

QEYD:

Şvarts A.N. (1845-19115) – 1908-1910-cu illərdə xalq maarifi naziri. Onun təyinatına böyük ümidlər bəslənilirdi, ancaq bu sahədə Şvartsın elə ilk addımları onun soyadının müdhiz məcazi mənasını təsdiq etdi (şvarts –aımanca “qara”dır).

 ++++++++++++++++

САША ЧЕРНЫЙ
ЦЕНЗУРНАЯ САТИРА

Я видел в карете монаха,
Сверкнула на рясе звезда…
Но что я при этом подумал
Я вам не скажу никогда!
Читать далее