Архивы

OLEQ XLEBNİKOV. “MƏN BAZARDA QARPIZ ALVERİ EDƏN…”

Mən bazarda qarpız alveri edən,
Azərbaycanlının xətrinə, bilin –

Bu pis, bu yaxşıdır söhbətini mən,
eləyə bilməzdim onunla – yəqin
Ona məlum idi zövqüm, həvəsim,

Hansı dad mənə xoş, şirinlik hansı.

Hər il payız fəsli gələndə isə,
Ev üçün seçirdi mənə qarpızı..

Seçirdi həmişə o, ustalıqla,

Qarpızın qabığı cırıldayırdı,

Ağ-yaşıl zolaqlı qabığın altda,
Dadı bal, rəngi al lət qızarırdı.

O qarpıza görə, qısası sözün,

Tofiqə görə də mən, əlbəttə ki,

Unudan deyiləm, uşaqlar, sizi.

Gedib yandırdınız siz onun iki
Faner çadırını… Sizin bu miskin,
Terror aktlarınız… Havadar xoru

Dirijorlu-filan.. Demək, siz belə?

Satın indi kökü ya çuğunduru —
Alan deyiləm!

 

Şeir “Drujba narodov” jurnalında çap olunub – 2007, 12

ruscadan tərcümə

  1. 09. 2024, Samara

+++++++++++++

ОЛЕГ ХЛЕБНИКОВ

За того азербайджанца,
что на рынке торговал,
привередничать ни шанса
не давал —
Читать далее

OLEQ XLEBNİKOV. «HEYF, OLMAYACAM MƏN BU DÜNYADA…»

олег хлебников

Heyf, olmayacam məm bu dünyada

Nə çayda, nə göldə, nə də dənizdə.

Martda, ilik donan soyuqda hətta,

Və nə kənddə isti sobanın üstdə.

+

Burda yaşamağa öyrəşiklirəm,

Mənə ayrı dünya gərək deyildir —

Bu bəsdir. Sirrini anlamadım, həm
Bilmədim ki, məğzi süjetin nədir.

+

Razıyam lap əfəl qoca da olam,

Yarıkor, yaddaşsız, hətta eybəcər.

Xəlvət eləyərəm ömrümü davam,
Dünyadan getməyə borcluyam məgər?

+

Az-maz nəsə görə bilərəm hərçənd,

Eşidər, duyaram, xatırlaram həm.

Sonrasa — qoy olsun, əsla əlimdə,

Tanrının dalınca götürülərəm.

ruscadan tərcümə

13.09. 2024, Samara

++++++++++++++

ОЛЕГ ХЛЕБНИКОВ

Жалко, что не буду на Земле  —

и на море, озере и речке,

даже — в мартовской промозглой мгле

и на деревенской душной печке. Читать далее

VLADİMİR NABOKOV. RƏSSAM-DİLƏNÇİ

vladimir nabokov

Vaxtaşırı tində mən, altında boz divarın,

Bir dilənçi görürdüm: qıçı yox və azarlı.

Rənglərlə canlanırdı sadəcə ideyası,
Bir qəzet parçasının üstüydü palitrası.

O, daş plitələrdə qırmızı, əsən əllə,
Bulud və çiçəkləri təsvir edirdi səylə.

Budur, iş başa çatdı. Ürkək baxışlarıyla,

Yolgedəni çağırır, əyilir və yanında
Papağı quruş umur, adam keçsə yaxında.

Öz vergim yada düşdü, ilham pərilərinin

Gərəksiz, azömürlü səsləri, görümləri, —

Dünən küçədə küyduyğusuz təkərlərin,

Ətrafı bürüyərkən, mənə çatdı ki, birdən,
Şikəst rəssam görünmür… Sanki dibsiz vedrədən,
Su axıb tökülürdü, və daş plitələrdə
Soyuq parıltı vardı. Getmişdi rəngləri də…

1920-ci illər

ruscadan tərcümə

11.09. 2024, Samara

+++++++++++++++

ROBERT BURNS

Художник-нищий

 

Нередко на углу, под серою стеной,

видал я нищего: безногий и больной,

он в красках выражал свой замысел нехитрый.

Газетный лоскуток служил ему палитрой,

писала тщательно цветы и облака

на плитах каменных. Вот кончил. Робким взглядом Читать далее

VLADİMİR NABOKOV. DOSTUN XATİRƏSİNƏ

nabokov

Ikimiz oynardıq giləmeyvələr

İşıqlı nöqtətələr kimi közərən,
Sıx meşəlikdə biz; bir ilə qədər,
Yaşda böyük idi yalnız o məndən.

 +

Cürbəcür, davalı kitablar idi,

Bizi bu oyuna həvəsləndirən.

Şamlardan xışıltı eşidilirdi,

Dünya ətirliydi hüdudsuzdu həm.

 +

Boya-başa çatdıq. Və yetişdi hərb,

Bədnamlıq illəri, əzablı zaman.

Bir dəfə sakitcə mənə dedilər,
Dostun öldürülüb, o şən, şux oğlan.

 +

Daha sərt  və sadə olsa da hər şey,
Oynadığı oyun həminki idi,

Yaxşı yadımdadır: meşədə mərsin

Elə bil qızıl qan gilələriydi.

ruscadan tərcümə

09. 09. 2024, Samara

     +++++++++++++++

Владимир НАБОКОВ

          Памяти друга

 

В той чаще, где тысяча ягод
краснели, как точки огня,
мы двое играли; он на год,
лишь на год был старше меня.
Читать далее

VLADİMİR NABOKOV. «YAŞA ŞİKAYƏTSİZ, YAŞA SAYMADAN…»

vladimir nabokov

Yaşa şikayətsiz, saymadan yaşa,
Ötən illəri və planetləri.

Nizamlı fikirlər axar, qovuşar
Verər sənə “yoxdur ölüm” xəbəri.

 +

Həlim ol və tələb etmə səltənət,

Hər şeyin qədrini bil, şükrlü ol.

Buludsuz səmaya elə ibadət,

Dalğalı çovdarı görüb de sağol.

 +

Ötən xülyalara eləmə rişxənd,

Çalış yaradasan daha yaxşını.

Şükrlü, minnətdar olmağı öyrən,

Titrək və xırdaca quşlara baxıb.

fevral 1919

ruscadan tərcümə

02.09. 2024, Samara

++++++++++++

ВЛАДИМИР НАБОКОВ

 

Живи. Не жалуйся, не числи

     ни лет минувших, ни планет,

     и стройные сольются мысли

     в ответ единый: смерти нет. Читать далее

VLADİMİR NABOKOV. QAÇQINLAR

Tanrı, gəzdim sənin dünyanı tamam,

Baxdım, yaladım da — acıdır, deyək,

Bir az…Qahirəni xatırlayıram,

Çəkmə təmizlərdim, küncə çökərək…

Bostonda tünlükdü, hamı vurnuxur,

Mən də rəqs edirdim, gəzib barları…

Darıxdım, İlahi! Görürəm yuxu,

Ağ yuxu…həndəvər tozağacları…

Cənnət vədi kimi şirin bir xəbər,
Qəzetdə haçansa qəfil görərəm.

Yada unudulan şəhərim düşər,

Tələsik, başaçıq götürülərəm!

Əfsus! Yaxın gedib ona baxarkən,

Tanıya bilmərəm… qovurar ağrı,

Anlamaram hətta yazıları mən:

Bu bolqar dilidir ya da bir ayrı…

Gəzərəm bağları, meydanları mən,

Gözlər irilənib, köhnəlib frak…

“Deyin bu məbədin adını, lütfən”,

Və yolkeçən cavab verər: “İsaak”.

Sonra dostlarına deyər: “Əcnəbi,

 İlişmişd – baxır, qalır məəttəl…”

Təzəlik duyaram, görsəm hər nəyi,
Və qürbətdəki tək qəlbim üzülər…

1921

ruscadn tərcümə

30-31. 08. 2024, Samara

++++++++++++++++

ВЛАДИМИР НАБОКОВ

БЕЖЕНЦЫ

 

     Я объездил, о Боже, твой мир,

     оглядел, облизал,- он, положим,

     горьковат… Помню пыльный Каир:

     там сапожки я чистил прохожим…

     Также помню и бойкий Бостон,

     где плясал на кабацких подмостках…

     Скучно, Господи! Вижу я сон,

     белый сон о каких-то березках…

     Ах, когда-нибудь райскую весть

     я примечу в газетке раскрытой,

     и рванусь и без шапки, как есть,

     возвращусь я в мой город забытый!

     Но, увы, приглянувшись к нему,

     не узнаю… и скорчусь от боли;

     даже вывесок я не пойму:

     по-болгарски написано, что ли…

     Поброжу по садам, площадям,-

     большеглазый, в поношенном фраке…

     «Извините, какой это храм?»

     И мне встречный ответит: «Исакий».

     И друзьям он расскажет потом:

     «Иностранец пристал, все дивился…»

     Буду новое чуять во всем

     и томиться, как вчуже томился…

 

             <1921>

 

 

 

ALEKSANDR ARONOV. 1956-CI İL

Александр Аронов

Nə gecə, nə də xəlvət —

Mənə qəbir qazarlar.

Sonra mənim bəraət,
Fərmanımı yazarlar.

 +

Qayışın toqqasıyla,
Apperkotla vuran tək,
Sifətimə «yoldaş»lar,

Zərbələr endirəcək.

 +

Rəqs edib sümük üstdə,
Arvadı zorlayarlar.

Sonradan üzr istəyər,

Əfv edərlər sonralar.

 +

Deyərlər ki, gedirsən,

Azadlıq bəxş edərlər.

Qoyar əngimə kimsə,

Bəlkə burda da elə.

 +

Müstəntiq ağlayacaq,
Baş qoyaraq çiynimə.

Pozuldu ardıcıllıq:

Bizdə nədən sonra nə.

ruscadan tərcümə

01. 09.2024, Samara

++++++++++++++++

Александр Аронов

1956-й

Среди бела дня

Мне могилу выроют.

А потом меня

Реабилитируют. Читать далее

ALEKSANDR ARONOV. İT HAQQINDA NƏĞMƏ

Александр Аронов

Əgər it saxlamırsınız,
Verməz ona qonşu zəhər.

Dostla pozulmaz aranız,
Dostunuz yoxdursa əgər.

+

 Zərbçi guruldadır bası,
Şeypurçu misi mələdir,

Düşünün, işlədin başı,

Qazanc nədir, itki nədir.

+

Eviniz yoxdursa əgər,
Yanğından arxayınsınız.

Nə arvad özgəylə gəzər,

Əgər yoxsa arvadınız.

+

Yoxdursa əgər xalanız,

Qorxmursuz xala yox olar.

İndi ki, yaşamırsınız,
Deməli, ölməmək olar.

+

 Zərbçi guruldadır bası,
Şeypurçu misi mələdir,

Düşünün, işlədin başı,

Qazanc nədir, itki nədir.

1970-ci illər

ruscadan tərcümə

31. 08. 2024, Samara

QEYD:

Bu şeirə Mikael Tarıverdiyevin yazdığı mahnı Eldar Ryazanovun “Taleyin ironiyası və ya Həmişə təmizlikdə!” filmində səslənir.

+++++++++++++++++

АЛЕКСАНДР АРОНОВ

(1934-2001)

Песенка о собаке

Когда у вас нет собаки,

Её не отравит сосед,

И с другом не будет драки,

Когда у вас друга нет. Читать далее

VLADİMİR NABOKOV. ŞEKSPİR

vladimir nabokov

Elizabet dövrünün bütün əyanları tək,
Parlayırdın, dəblərə sən də əməl edərək
Qırçınlı yaxalıqlar və baldırları sıxan,

Gümüşü atlas… Hamı necəydi, sən də elə,

Saqqal da paz şəkilli…Qısa plaşa belə
Bürünürdü ildırım, ilahidən şaxıyan.

Teatr vurnuxması, ötkəmdin, sənə yaddı,

Təəssüf eləmədən asan kənara atdın,

Hörülərək quruyan şöhrət çələngini sən,

Əbədi gizlədərək əbədi qorxunc, müdhiş duhanı,

Maska altında, fəqət bizə küyü vəhyinin,

Qalıb: kədəri mavrın yaşayır indiyəcən,

Falstafın sifəti – bir mal əmcəyi sayaq,

Rəssam ona bığ çəkib. Fırtına kimi coşan

Kral Lir…Sən burdasan, sən fəqət aldadaraq

Dünyanı və hamını, sənə lütfkar olan

Letanın sularında qərq edibsən əbədi

Bu nədir ki: sələmçi yaratdığın işlərə,
İmza atmağa – pulla – olmuşdu öyrəşikli,

Uill Şekspir ki, Kölgə rolunda oynayırdı,

Meyxanada yaşadı, öldü meyxanalarda,
Həzm eləyə bilməyib donuz başını yəqin…

Freqat fınxırırdı, tərk edirdin vətəni,

İtaliyanı gördün… nəğmə deyən tək orda,

Dəımir naxış dalından çağırdı qadın səsi,

Dəvət etdi balkona ucaboy ingilisi

Sənisə Veronanın küçələrində o an,
Üzürdü lumulu ay. Məndə həvəs var belə:
Təsəvvür edirəm ki, Don Kixotu yaradan,

Gülməli və qılıqlı düha təsadüfən səninlə

Söhbət edib bəlkə də, elə dəyişən zaman

Atları. Yəqin axşam mavidir, ilıqdır həm,

Meyxana arxasında gəlir quyudan bu dəm,
Saf vedrə cingiltisi.yayınma sualımdan,

Kimi sevmisən? Danış, kimin qeydlərində,
Xatırladılıb adın? izini qoyub gedən,

Az deyil miskin, rəzil qəlb yiyəsi, bilirsən,

Brantomu oxuyan, hər cür ada gələr rast,

Yambik ildırımların tanrısı, de, aç-ağart,
Şairsən yüzağızlı, ağlagəlməzsən həm sən.

Yox, zəruri saatda, hiss eləyəndə Tanrı
Qovur səni həyatdan, nəhayət, xatırladın,

Gizli əlyazmaları, sən əmin idin yəqin,

Rəzil damğası eldə gəzən danışıqların,

Sənin əzəmətinə yaxın da düşə bilməz,

Qərarsız tozu altda yaşarsa əsrlərin,

Ölməzliyin özü tək – simasız, həm də ölməz.

Getdin gülümsünərək… Uzaqlardadır yerin…

1924

Ruscadan tərcümə

27-29.08. 2024, Samara

QEYD:

Brandom —  Pierre de Bourdeille, seigneur de Brantôme (1540-1614). Ölümündən sonra nəşr edilmiş bir sıra memuar  əsərlərin müəllifi

 

1924 г.

Среди вельмож времен Елизаветы
и ты блистал, чтил пышные заветы,
и круг брыжей, атласным серебром
обтянутая ляжка, клин бородки —
все было, как у всех… Так в плащ короткий
божественный запахивался гром.
Читать далее

VLADİMİR NABOKOV. «MƏNİMLƏ ŞƏFFAF OL VƏ SADƏ OL HƏM…»

Mənimlə şəffaf ol və sadə ol həm,

Mənə qalan sənsən həyatda indi.

Evim yandırılıb, qırılıb meşəm,

Orda ki, baharım dumanlanırdı.

 +

Tozağaclarını ağacdələndi,

Mürgüdən oyadan… ümidsiz hərbdə
Döyüşən dostumu orda itirdim,

Sonrasa itirdim vətənimi də.

 +

Mənə xülyalardı yuxuda həmdəm,
Yava qadınlarlara gəzdim üzdə mən.

Fikir dağıdırdım dağlara hərdən,

Nəğmələr itirdim dənizlərdə mən.

 +

Keçmişi anaraq qüssələnirəm.

Sənin ocağının indi başında,

Mehriban, səmimi ol, unutma həm,

Səndən özgə yoxdur heç kimim daha.

12 noyabr 1919

ruscadan tərcümə

  1. 08. 2024, Samara

++++++++++++++++

ВЛАДИМИР НАБОКОВ

Будь со мной прозрачнее и проще

     Будь со мной прозрачнее и проще:

     у меня осталась ты одна.

     Дом сожжен и вырублены рощи,

     где моя туманилась весна, Читать далее