Архив тегов | ölüm haqqında şeir

ŞOTLANDLARIN KRALİÇASI MERİ ÜÇÜN AĞI

Июл17

Robert Burns

1.

Yamyaşıl donunu  Təbiət asıb,

Çiçəklənənən hər bir ağacdan indi.

Ağappaq elə bil mələfə atıb,

Otlu düzən boyu qızçiçəyindən.

Büllür bulaqları günəş güldürür,
Lacivərd göylər də sevinc içində

Fəqət zindana ki, kim gömülübdür,

Güldürər nə günəş, çiçəklər nə də.

2.

Səhəri oyadıb süzür torağay

Hələ şeh parıldar qanadlarında,

Gündüz qaratoyuq elə oxuyar,
Ucalar meşədə xoş əks-səda.

Oxuyub dincəlir mürgülü günlər,

Nəğməsi zəngindir birəbitdənin,

Xoşbəxtsən – azdadlıq, sevgi var əgər,

Köləlik deyilsə əgər qismətin.

3.

Zanbaq çiçəkləyir çay qırağında,

Açır novruzgülü yamacda, odur.

Düzəndə yemişan qönçə çağında,

Göyəmlər hələ ki, ağappaq durur.

Gəzər, tapıb yeyər nə arzularsa,

Şotland diyarında adi maralı,

Mənsə, Şotlandiya kraliçası,
Önümdə görürəm bu divarları.

4.

Mənə tabe idi gözə Fransa,
O vaxtlar necə də bəxtəvər idim.

Yuxudan durardım hər səhər asan,

Yuxuya qayğısız gecə gedərdim.

Və Şotlaniyanın sultanıyam mən,
Burda xəyantkar az deyil fəqət.

Taleyim asılı yadellilərdən,

Mənim əzablarım çəyin ki, bitə.

5.

Ey məkrli qadın, indi qulaq as,

Mənə həm bacısan, həm də ki, düşmən.

Hələ qılıncını itilər qisas,

Deşər ürəyini tiyəsi hökmən!

Yəqin ömür boyu bilməmisən sən,
Qan qadın döşündə necə hönkürər.

Mərhəmətli qadın baxışı bəzən,
Yaraya məlhəm tək damcılar tökər.

 

6.

Oğul! Oğul! Nəcib ulduzlar yəqin,
Sənin taleyinə işıq saçacaq.

Qızıl  tək parlasın hakimiyyətin,
Əfsus, parlamadı mənimki ancaq.

Tanrı hifz eləsin düşmənlərimdən,

Salsın qəlblərinə ya da ki, şəfqət.
Harda förüşsən dostlarımla sən,

Onlara həmişə məni xatırlat!

 

7.

Ah, oğul! Tezliklə görmərəm yəqin

Necə güməş doğur, açılır səhər.

Necə sığalıyla payız yelinin,
Qızıl qarğıdalı zəmisi titrər.

Ölümün indi dar mənzilindəyəm,
Qoy aşsın hiddəti  həddini qışın,

Yaz gələr, çiçəklə bəzənər aləm,

Qəbrimin üstdə də qoy onlar açsın.

ingiliscədən tərcümə

 04-05. 06. 2024, Samara

QEYD: Bu tərcüməni iyunun 4-də başladım, 5-də bitirdim. İyunun 6-da bloqa qoyacaqdım. Gecə saat təxminən 2-də evdə yanğın başladı, bircə pasportumu götürüb qaçdım… Kömpüter məhv oldu, ancaq bərk diski soydaşımız Quliyev Anar Elxan oğlu bərpa edə bildi — ona dərin minnətdarlığımı bildirirəm.

ROBERT BURNS

Lament On Mary Queen Of Scots

 

1.
Now Nature hangs her mantle green
On every blooming tree,
And spreads her sheets o’ daisies white
Out o’er the grassy lea;
Now Phoebus cheers the crystal streams,
And glads the azure skies:
But nought can glad the weary wight
That fast in durance lies. Читать далее →

ROBERT BERNS. ROBERT RUSSONUN ÖLÜMÜNƏ ELEGİYA

Июл5

Robert Burns

1.

Robin son mənzildə dincəlir artıq,

Bitdi nəğmə demək, qafiyəbazlıq.

Ac baxışlarıyla soyuq Kasıblıq,

Qorxutmaz onu daha;

Təlaşdan, qayğıdan sarsılmaz yazıq,

Yatar əbədi rahat.

2.

Onu az narahat bunlar edərdi,

Hərçənd vaxtaşırı əzirdilər də.

Endirirdi Tale ya Şans zərbə də,

Qısa müddətə ancaq.

O da şeir qoşub məzələnirdi,
Hökmən qalib çıxaraq.

3.

Onun səriştəsi kənd işinəydi,
Güclü sayılırdı, davamlı həm də,

Ancaq fərqi çoxdu kənd kişisindən,

Buna əmindi özü.

Ona alim ya da mirzə desəydin,

Görərdin gülür gözü.

 ++++++++++++

ROBERT BURNS

Elegy On The Death Of Robert Ruisseaux

1.
Now, Robin lies in his last lair,
He’ll gabble rhyme, nor sing nae mair;
Cauld Poverty wi’ hungry stare
Nae mair shall fear him;
Nor anxious Fear, nor cankert Care,
E’er mair come near him. Читать далее →

ROBERT BERNS. ÖLÜMÜ GÖZLƏRKƏN EDİLƏN DUA

Май22

Robert Burns

                      1.

Ey naməlum Qadir, səbəbi sənsən,

Mənim qorxumun da, ümidimin də.

Yaxın saatlarda elə bəlkə mən,
Gəlib dayanaran sənin önündə.

                   2.

O yolları ki, mən getdim həyatda,
Yaxın düşməyəydim onlara gərək.
Bir səs ürəyimdə, ucadan hətta,
Dinirdi, qınaqlı nəsə deyərək.

                     3.

Sən oldun mənə bu surəti verən,

Ehtiraslar verdin möhtəşəm, odlu.

Onların cadulu səslərinə mən,
Haçan qulaq asdım, itirdim yolu.

                   4.

Öz zəifliyimlə nə vaxt yenilsəm,
Qoysam ayağımı qırağa yoldan.

Hərəməlixeyir, bunu gizlə sən,

Bürüyüb zülmətə – sənə bu asan.

                   5.

Əgər niyyətimsə günahım harda,
Ayrı bir istəyim yox onda səndən.

Fəqət sən Yaxşısan, bağışlamaqda,
Sənin Yaxşılığın görünür hökmən.

1781

ingiliscədən tərcümə

20-21. 05. 2024, Samara

 ++++++++++++++

Robert BURNS

A Prayer in the Prospect of Death

                      1.

O Thou unknown, Almighty Cause
Of all my hope and fear!
In whose dread presence, ere an hour,
Perhaps I must appear! Читать далее →

ROBERT BERNS. ÖLÜM NƏĞMƏSİ

Май16

Robert Burns

    1.

Əlvida, sevimli gün, mavi səma, göy çəmən,

Qüruba gedən günəş qəlb sevindirər indi!

Sevgi, dostluq, əlvida, mehribanlıq, sağ ol sən,

Ömür yürüşümüzün sonu gəlib yetişdi.

Qəddar qorxu Kralı! Həyata qatı düşmən,
Yeri, get indi qorxut köləni və qorxağı.
Tiran, onları əsdir, fəqət bunu da bil sən,

Gücün yox qorxudasan cəsuru və qoçağı.

                          2.

Çaldın yazıq kəndlini – zülmətə qərq olacaq,

İtib-gedəcək izsiz onun adı da hətta.

Gənc igidi çalırsan – şərəf qazanır ancaq,

Yıxılsa da, nur saçır şöhrəti ətrafında.

Qeyrət meydanlarında qılınc əlimizdədir,
Kralın və ölkənin xilasına hazırıq.

Qürubumuz Zəfərlə işıqlanana qədər,
Ölümə gedənlərin sırasında biz varıq!

1791

ingiliscədən tərcümə

16. 05. 2024, Samara

+++++++++++++

ROBERT BURNS

The Song Of Death

1.
Farewell, thou fair day, thou green earth, and ye skies,
Now gay with the broad setting sun!
Farewell, loves and friendships, ye dear tender ties —
Our race of existence is run!
Thou grim King of Terrors! thou Life’s gloomy foe,
Go, frighten the coward and slave!
Go, teach them to tremble, fell tyrant, but know,
No terrors has thou to the brave! Читать далее →

«ELƏ Kİ, QOCALDIN…»

Сен11

20230721_135628

Elə ki, qocaldın, çevrilir bədən

Döyüş meydanına; başlanır ağır
Tankların üstündən keçidi birdən.

Aramsız  mərmilər, bombalar yağır.

 +

Bu hələ nədir ki – görünməz əllə,

Düzülür içinə partlayıcıylar,

Nə yaradan bəlli, göndərən nə də,
Üstündə kiminsə nə də adı var.

 +

Eləsi mürəkkəb, eləsi sadə,

Vardır hər birində amma vaxt sayan.

Kim həssassa əgər kifayət qədər,

Saatın səsini eşidir hər an,

+

Yığılır başına itehkamçılar,

Baxırlar ki, nədir içindəkilər.
Elə yerində məhv ediləni var,
Eləsinə dəysən, dağıdıb tökər.

 +

Partlayıcılarla dolu içimiz,
Müxtəlif trotil ekvivalentli.

Sarsılır, partlayır, dağılıırıq biz —

Yaradan, göndərən bəlli deyildir…

 

11.09. 2023, Samara

“YADDAŞ ADLI XƏZİNƏN GEDƏ, QALASAN AĞLAR…”

Июл20

U LENİ. KİNO

 Rahat ölənlərin də guya öz yatağında,
Fərqlənmir ölümləri o qədər də qətldən.

Yuxudan ayılmadan ölsən də, ya qəfildən,
Məşəqqətin bitməyib ölüm ayağında da.

 +

Sarsıdılır ayağın, əlin də sarsıdılır,
Danışmaq çətinləşir, əyilməsə də ağzın,

Min hoqqadan çıxırsan, azalmır ancaq ağrın,
Bütün tələbatların kimdənsə asılıdır.

 +

Zindana dönür otaq, qəfəsə dönür yataq,

Səkməyin, uçmağın yox, daha qıvraq deyilsən,

Pəncərədən baxırsan, boynunu bura bilsən,

Dustaqlıq yaşayırsan sanki qətldən qabaq.

 +

Vay halına üstəlik qarət də ediləsən,
Ən qiymətli nəyin var, alına, aparıla,
Yaddaş adlı xəzinən gedə, qalasan ağlar,
Niyə ağladığını ancaq bilməyəsən sən.

 +

Tanrı dəftərindədir nə etsək, nə törətsək,

Bəs bizə edilənlər? Elə buna görə mən,

Şəxsiyyəti müəyyən olunmamış şəxsdən,

Fikrim var bir ərizə göylərə yazam gərək…

 

20. 07. 2023, Samara….

 

 

 

ÖLƏRİK – GÖRƏRİK…

Июл9

U LENİ. KİNO

Bir zaman “yaşarıq – görərik” deyən

İnsan o həddinə gəlir həyatın,

Gəlişi növbəti hətta saatın,
Şübhəli görünür özünə bəzən.

 + 

Ay nədir, il nədir… sabahkı günə,
Yox əzmin nəyisə planlayasan.

Eşitsə (ya görsə?) Baş plan yazan,
Güman edirsən ki, güləcək sənə…

 +

Həmişə sabahkı günə tələsdik,

Yaşayıb illəri, onillikləri.

Yaxşılı-pislidir gördük hər biri,

Təzəni görməkdən ümidi kəsdik.

 +

Salaraq səsinin yoğun yerinə,

Mənə axirətdən danışan insan!

Sən özün dediyin yerdə olmusan? –

Ölərik – görərik… nə deyim sənə…

 09. 07. 2023, Samara

NƏNƏMİN SANDIĞI

Янв20

                 

  Püstəxanım nənəmin xatirəsinə

Xırda bir otaqda olurdu nənəm,
On ki metrdən deyildi artıq,

İki şey var idi gözə görünən:

Bir dəmir çarpayı və köhnə sandıq.

 +

Üstündə yatacaq vardı sandığın,
Nadir təsadüfi qonaqlar üçün.

Qıfıllı saxlardı nənəm ağzını,

Sirr idi çoxuna sandığın içi.

 +

Yığıb saxlayırdı nənəm haçandan
Sandıqda dəfninə nə lazımdısa.

Kəfənlik ağından qəndə, çayacan —

Məəttəl qalmasın gələnlər yasa.

 +

Nənəmə yadsa da ölüm söhbəti,
Ölümü gözlərdi qəfil qonaq tək.

Əmanət sayırdı sanki həyatı,

Hazırdı qaytara yıyəsi gəlcək.

 +

Namaza durmazdı, qaçardı dindən,

Tanrıdan bir uzaq məsafədəydi.

Həyat eyiblidir – sonu xüsusən! —

Bunu yaradana necə deyəydi…

20.01. 2023. Samara

«PARKDA VƏ BULVARDA BƏZƏYİ ƏLVAN…»

Янв5

Parkda ya bulvarda bəzəyi əlvan

Uşaq elektrik qatarları var.

Gəzər həndəvəri, dairə vurar,
Mahnılar ucalar vaqonlarından.

 +

Uşaqlar şənlənir, qışqırışırlar,
Şənlənir uşaqla valideyn də.

Uğunub gedən var, nəğmə deyən də,
Beləcə gəzişər, gəzdirər qatar.

 +

Yeni il belə bir qatara bənzər.
Uşaqlı-böyüklü vaqonlarına

Doluruq. Tezliklə yetsə də sona,

Bu şən səyahətdən hamı bəxtəvər.

 +

Köhnə il…Köhnə il bəs nəyə bənzər? —

O sanki ritual avtomobilidir,

Sənə əzizləri aparıb gedir.
Bu maşın sənin də dalınca gələr…

05.01. 2023, Samara