Архивы

CORC BAYRON.“ƏLVİDA! HAÇANSA QALXSA GÖYLƏRƏ…”

Əlvida! Haçansa qalxsa göylərə,

Başqa bir insana edilən dua,
Onda mənimki də ucalar elə,

Səmanı adlayar adınla hətta.

Danışmaq, ah çəkib ağlamaq hədər:

Günhakar gözlərdən axıb tökülən,

Qanlı göz yaşından çox deyə bilər,
“Əlvida”, “Əlvida!” – hüznlü kəlmə.

Bu gözlər quruyub, dodaqlarsa lal,

Mənim beynimdə və sinəmdə ancaq,
İndi ağır vicdan əzabları var,
Onlar nə keçəcək, nə də susacaq.

Meylim, cürətim yox şikayət edəm,

Qəm, ehtiras qiyam qaldırırsa da.

Eşqimiz puç imiş, bunu bilirəm,

Qalan bircə kəmə sözdür: “Əlvida!”

ingiliscədən tərcümə

08.12. 2021, Samara

==================

GEORGE BYRON

Farewell! if ever fondest prayer

For other’s weal avail’d on high,

Mine will not all be lost in air,

But waft thy name beyond the sky.

Twere vain to speak, to weep, to sigh:

Oh! more than tears of blood can tell,

When wrung from guilt’s expiring eye,

Are in that word—Farewell!—Farewell! Читать далее

CORC BAYRON. GÜNLƏRİN TÜKƏNDİ, ŞANIN DOĞULUR

I.

Günlərin tükəndi, şanın doğulur;
Ölkəndə qoşurlar indi nəğmələr,

Ali şərəfinə seçmə Oğulun.

Qanlı qılıncını xalqın vəsf elər!

Deyilər işlərin, müzəffər yolun,

Yurduna azadlıq gətirən hünər!

II

Sən həlak olsan da, ölü deyilsən,
Azadıq sayəndə biz ki, nə qədər.

Qanını tökdünsə döyüşlərdə sən,

Torpağa hoparaq getmədi hədər.

Bizim damarlarda dolaşar o qan,

Bizim ruhumuza ruhun güc verər!

III

Adın aparacaq bizi irəli,
Dinəcək bir döyüş çağırışı tək.

Məbəddə gənclərin məsum səsləri,
Sənin həlakından nəğmə deyəcək.

Yassa aşağılar sənin tək əri,
Deyil qəhrəmana acımaq gərək.

ingiliscədən tərcümə

06-07. 12. 2021, Samara

===========================

George Gordon Byron

Thy Days Are Done

I

Thy days are done, thy fame begun;

⁠    Thy country’s strains record

The triumphs of her chosen Son,

⁠⁠    The slaughters of his sword!

The deeds he did, the fields he won,

⁠    ⁠The freedom he restored! Читать далее

EDQAR ALLAN PO. ANAMA

Nədənsə duyuram hətta mələklər,
Göydə bir-biriylə qonuşan zaman,
Çətin tapar “ana” kəlməsi qədər,
Sevgi sözlərindən şərəfli olan.

Səni çağırmışam bu adla çox mən,
Mənə anadan da sən artıq idin.

Mənin Virciniyam ölüb gedəndən,
Yerin ürəyimin başıdır indi.

Anam – doğma anam – öldü çox erkən,

Dünyaya o məni gətirib; ancaq,

Ən çox sevdiyimin anasısan sən.

Anamdan əzizsən buna görə, bax:

Sevgim arvadıma tükənməz idi,

Ruhuma canımdan daha əzizdi.

ingiliscədən tərcümə

19-20. 2021, Samara

QEYD: Şeir şairin xalası Mariya Klemmə, erkən vəfat etmiş arvadı

Virciniyanın anasına həsr edilb.

==========================

Edgar Allan Poe

To My Mother 

Because I feel that, in the Heavens above,

  The angels, whispering to one another,

Can find, among their burning terms of love,

  None so devotional as that of «Mother,» Читать далее

REDYARD KİPLİNQ. ANAMIN OĞLU

 

Bir yuxu görürəm – qorxulu, müdhiş.
Elə yuxu ki, çin olmaz heç zaman.

Bir insan görürəm – zəkası itmiş,
Anamın oğludur həm də bu insan.

Atılıb bu adam dəlixanaya,
Azdır buranınsa fərqi qəbirdən.

Nə üstdə yatmağa səni qoyurlar,

Üzünü qırxmağa qoyurlar nə də.

Bu yerə gətirib çıxaran onu,
Nə bir cinayətdir, nə də ki, azar.

Sadəcə belinə Anam oğlunun,

Gücündən çox artıq qoydu yük Onlar.

Olüm qorxusundan, küydən ayılan,
Yaraı-xoralı, üşüyən, əsən.

Anamın oğlunun camını onlar,

Doldurdular daşıb tökülənəcən.

Əzib bədənini, zəkasını da,
Ancaq dəymədilər onun canına.

Tapmazdı bir insan cavab dünyada,
Anamıın oğlundan soruşulana.

Zülm versələr də ona nə qədər,
Görəndə  nə ölür, üzülür nə də,

Çəkə bildiyindən çox incitdilər,

Anamın oğlunu ona görə də.

Bilən yox, o nə vaxt gələr özünə —
Aha, o, hardasa burda olacaq:

Güzgüyə baxanda saqqal da görsəm,

Bilirəm ki, mənəm o insan ancaq.

ingiliscədən tərcümə

23.10. 2021, Samara

 =======

Rudyard Kipling

The Mother’s Son

I have a dream — a dreadful dream —

  A dream that is never done.

I watch a man go out of his mind,

  And he is My Mother’s Son. Читать далее

BEOVULF. GİRİŞ

беовульф

I

GİRİŞ

Dinləyin! Haçandan eşidirik biz

Danlardan, şöhrətli krallarından.

Nəcib kişilərin şücaətindən,

Skild oğlu Skefin düşməni qırıb,
Meyxanalarını dağıtmağından. 5

Atılmış uşaqdı, tapıldı çılpaq,
Heçnəsiz, tale də könlünü aldı.

Çatdı şöhrətə göy qübbəsi altda,

Uzaqdan balina yolu aşaraq,

Tayfalar gəldilər boyun əyməyə 10

Təzimlə, töhfəylə. Nəcib kraldı.

Vaxt ötdü, bir oğlu gəldi dünyaya,

Tanrı görəndə ki, qalanda başsız,

Xalq necə uğrayır fəlakətlərə,

 Beləcə vaxt keçdi. Qadir Yaradan,

Beovulf adını yaydı aləmə.

Şimal torpaqların varisi idi,
Skid törəməsi artıq o zaman.

Başında dostları, varı varıydı. 20

Himayəsindəykən atanın hələ,

Gərək əməliylə, hədiyyələrlə
Bərkidə dostların sədaqətini,
Gələndə düşmənin həmlə xəbəri,
Döyüşə girələr onunla birgə. 25

Zəfərlə tanınar elin rəhbəri.

Gün gəldi, çəkildi Skild Tanrının,

Qanadı altına canı suluykən.

Sağlığında necə buyurmuşdusa,

Gəldi cənazəsi əziz rəhbərin 30
Sahilə çiynində tayfadaşların.

Buzu qığılcım tək işaran gəmi

Dayanıb dənizin dayaz yerində.
Sevimli padşahı, üzük verəni,
Sərvət paylayanı, həlqəyırtanı 35
Gəminin sinəsi üstə yıxdılar.

Böyük bir xəzinə vardı gəmidə,

Hərbi yürüşlərdən gələn qənimət,

Döyüş silahları, qılınc və zireh.

Belə zəngin gəmi görməmişdim heç. 40

İndi gəmidəki bütün bu sərvət
Onunla dənizə yollanacaqdı.

Burdakı xəzinə bircə damcı da
Az deyildi Skild uşaqkən hələ,

Dəniz yürüşünə tək çıxan zaman,

Gəmidə özüylə götürdüyündən.

Dirəyə sarındı  bayraq qızıldan.

Qayıq tapşırıldı axara indi.

Qəlbləri, ruhları hüznlü idi

Nizəli rəhəbri ötürənlərin. 50

Nə saray aqili, nə şanlı əsgər,
Bilər bu yük hansı sahilə yetər.

Qədim ingilis dilindən tərcümə Xeyrulla Xəyalındır

UİLYAM VORDSVORT. GÖYQURŞAĞI

Haçan göyqurşağı görürəmsə mən,
Ürəyim sinəmdə coşar, çırpınar.

Beləydi lap körpə  çağımdan mənim

Böyüdüm, duyğumsa yenə də həmin. 

Belə olacaqdır son günüməcən,
Yoxsa həyatımın nə mənası var!

Dünənki Uşaqdır bugünkü Ata;

Ömür günlərimi istəyirəm ki,

Bağlaya həmişə təbiət eşqi.

 

İngiliscədən tərcümə

16-17.08. 2020, Samara

 

My Heart Leaps Up

William Wordsworth- 1770-1850

My heart leaps up when I behold 
   A rainbow in the sky: Читать далее

UİLYAM VORDSVORT. BİZ YEDDİYİK

WILLIAM WORDSWORTH

UİLYAM  VORDSVORT

(1770-1850)

     Biz yeddiyik

Önümdə dayanan xırda uşaqdır,

Bilmirsən heç nəfəs alır ya almır.

Ancaq hər əzası həyat yaşadır.

Beləsi nə bilər ölümdən axı.

+

Kənddə bu qızcığaz  qarşıma çıxdı,

“Səkkiz yaşındayam” – o mənə dedi.

Saçları buruqdu, həm də ki, sıxdı,

Başını bürüyüb kilkələnirdi.

+

Onda meşə yerin görkəmi vardı,
Baxdım, yabanıydı elə əyni də.

Gözləri elə bil işıq saçırdı,
Sevindim uşağın gözəlliyindən.

+

“Balası, de görüm sən mənə indi,
Neçə qardaşın və neçə bacın var?

“Neçəmi? – qız dedi. “Cəmi yeddidir”.

Bir az təəccüblə mənə baxaraq.

+

“Sən alah, de mənə, onlar hardadır?

Uşaq cavb verdi: Cəmi yeddiyik,

İndi məzarlıqda ikimiz yatır,

İkimiz dənizlə harasa gedib.

+

“Kilsə həyətində iki qəbirdə,
Yatır qardaşımla bacım nə vaxtdan.

Evimiz kilsənin həndəvərində,
Onlara yaxınıq biz də hər zaman.

+

“Deyirsən ikiniz məzarlıqdadır,
Dəniz aparıbdır ikinizi də.

Yenə yeddisiniz! Bunu mən axı,
Necə başa düşüm, əziz bala, de!”

+

Uşaq cavabında belə qayıdıb

Dedi: “yeddi bacı-qardaşıq, ağa.

Kilsə həyətində ikimiz yatır,

Qəbirləri üstdə ucalır ağac”

+

“Ay balaca xanım, sən həndəvərdə,
Gəzib dolanırsan, sağ-salamatsan.

Deyirsən ikiniz yatır qəbirdə,

Beləsə, yeddi yox, beş olur qalan”.

+

“Yaşıl məzarları uzaq deyildir”, —

Cavab verdi uşaq, düşünüb bir an.

 “Yanaşı qazılıb bu iki qəbir,
On-on beş addımdır evdən oracan.

+

“Tez-tez orda corab toxuyuram mən,

Yaylıq da biçirəm orda özümə.

Nəğmə oxuyuram onlara hərdən,
Elə çəmənliyə vurub dizimi.

+

Bacım Ceyn oldu birinci ölən,
Uzanıb yataqda inildəyrdi.

Tanrıımız qurtardı sonra zülmdən,

Bacım gözlərini yumdu əbədi.

+

Kilsə həyətində indi yatır o.
Otlar yaş deyilsə əgər çəməndə,
Qardaşım Con ilə gedib biz ora,
Qəbrin oynayırdıq  həndəvərində.

+

Tez-tez, nəcib ağa, günbatan çağı,
Haha işıqlısa, təmizsə əgər,
Götürüb çörəyi və yavanlığı,
Ordaca oturub şam eləyirəm.

+

Əgər yer ağ qarla örtülürdüsə,
Gedib sürüşürdüm, qaçırdım orda.

Qardaşım Conun da gəldi növbəsi,
Ceynlə yanaşı yatır məzarda”

+

Onda neçəsiniz axı” —  dedim mən,
“Göylərə köçübsə əgər ikiniz.

Uşaq cavab verdi fikirləşmədən:

“Ah, cənab, yeddiyik indi yenə biz”.

+

“Axı ölüb gedib sizdən ikisi!

Ruhları göydədir onların daha”

Nə qədər desəm də, ancaq hədərdi,

Uşaq inamından çətin dönərdi:

Və dedi: “Yeddidir sayımız, ağa!”

1798

İNGİLİSCƏDƏN TƏRCÜMƏ

12-14.08. 2020, Samara

We Are Seven

William Wordsworth — 1770-1850

—A simple child,
That lightly draws its breath,
And feels its life in every limb,
What should it know of death? Читать далее

Uilyam BLEYK. AH! GÜNƏBAXAN!

NPG 212; William Blake by Thomas Phillips

Günəbaxan! Zaman yorğunu çiçək,

Günün addımını elə bil sayır.
Axtarır beləcə səyahətçilər

Gedən əfsanəvi, qızıl diyarı.

 

Gənci şövq apardı orda ki, qəbrə,
Kəfənə büründü Bakirə qardan:

Çiçəyim yollanmaq istəyən yerə,

Getmək istəyirlər, çıxıb məzardan.

1794-cü ildə ilk dəfə nəşr olunub

İngiliscədən tərcümə

20.04. 2020, Samara

 

WILLIAM BLAKE

AH! SUN-FLOER

Ah Sun-flower! weary of time,

Who countest the steps of the Sun:

Seeking after that sweet golden clime

Where the travellers journey is done. 

 

 

Where the Youth pined away with desire,

And the pale Virgin shrouded in snow: 

Arise from their graves and aspire, 

Where my Sun-flower wishes to go.

UİSTAN ODEN. AH, BU NƏ SƏSDİR…

AudenVanVechten1939

Ah, bu nə səsdir belə titrədir iliyəcən,

Niyə belə döyürlər düzəəndə təbilləri?

Əsgərlərdir, əzizim, yüürüyürlər beləcə,
Al-əlvan əyinəri.

 

Ah, nə işıqdır belə görürəm açıq-aydın,
Yanır, göz qamaşdırır uzaqsa da nə qədər.

Əzizim, günəş belə şöləsini oynadır,
Silahın dəmirində.

 

 

Ah, bu dəsgah onların nəyinə gərək görən,
Nədir axı bu səhər məqsəd qarşılarında?

Təlimdir bu, əzizim, həmişə keçirilən,

Bir həyəcandır ya da.

Ah, niyə çıxırdılar rahat yoldan bəs onlar,
Niyə götürüldülər onlar belə qəfildən?

Bəlkə əmrlərində, əzizim, yenilik var,
Sən niyə diz çökürsən?

 

 

Ah, onlar dayanarmı tibbi yardım almağa,
Çəkərək atlarının cilovunu br anda?

Heç birisi, əzizim, hələ yara almayıb,
Yox burnu qanayan da.

 

 

Bəlkə ağsaç keşişdir görmək istədikləri,
Onlara ən vacibi keşiş deyilmi indi?

Keşişin qapısından, yox, əzizim, keçdilər,
Görüşünə getmədən.

 

 

Onda qonşu fermeri axtarırlar bəlkə də,

O fermer də, bilirsən, hiyləgərin biridir.

Fermanı da, əzizim, daha keçib getdilər,

Qaçırlar onlar indi.

 

 

 

Ah, sən hara gedirsən? Burda dur, yanımda qal!

Yalan imiş and içib mənə söylədiklərin?

Yox, əzizim, sadiqəm həmişə eşq andıma,
İndisə gərək gedəm.

 

 

Ah, qıfıılı qırıblar, sındırılıb qapı da,
Ah, keçiblər həyətdən, içəridədir onlar.

Ağır çəlmələr altda döşəmə taqqıldayır.,
Gözlərində də od var…

 

1932

İngiliscədən tərcümə

07-08.04. 2020, Samara

 

O What Is That Sound

 

O what is that sound which so thrills the ear
Down in the valley drumming, drumming?
Only the scarlet soldiers, dear,
The soldiers coming. Читать далее

Redyard KIPLING. MININCI INSAN

Rudyard_Kipling

Süleyman deyir: sənə içində min insanın
Biri doğma qardaşdan yaxın olar daha da.

Beləsini sən axtar, ömrünün yarısıını,

Əsirgəmə, tapdığın — dəyər gedən bu vaxta.

 

 

Doqquz yüz doxsan doqquz insan istəyir bilə,
Sənə başqalarının nədir münasibəti.

Mininci insan ancaq həmişə səninlədir,
Aləm düşmənin ola, pozulmaz sədaqəti.

 

 

Necə vədlər verəsən, yalvarasan nə qədər,
Tapa bilməyəcəksən həyatda beləsini.

Doqquz yüz doxsan doqquz insan verəcək dəyər,
Görkəminə, adına, öyrənəcək nəslini.

 

O səni tapsa ancaq və ya sən onu tapsan,

Dünyda yox önəmi ayrı heç nəyin daha.

Üzər, boğular ya da çünki Mininci İnsan,

Səninlə birgə hansı sulara atılsa da.

 

 

Girə bilərsən onun pul kisəsinə sözsüz,
Necə istəsə xərclər sənin pulunu o da.
Yolda qarşılaşanda danışıb-gülərsiniz,
Haqq-hesab məsələsi sanki yox aranızda.

 

 

Doqquz yüz doqxsan doqquz insan gümüş istəyər,

Qızıl istəyər,  haçan hansı sövdə bağlasa.

Ancaq Mininci İnsan onlara tamam dəyər,
Görür ki, qiymətlidir ürəyində nə varsa.

 

 

Onun səhvi səninki, sənin düzündür düzü,

Yerində olubsa da, olmayıbsa da əgər.

Çiyin ver və arxa dur, bütün dünya da görsün,

Sədaqətini göstər!

 

 

Doqquz yüz doxsan doqquz insan çətin ki dözə,
Lağa ya istehzaya, gülüşə, eyhamlara.

Ancaq Mininci İnsan səninlə sona qədər,
Qalar – dar ağacı da olsa və hətta sonra!

 

İngiliscədən tərcümə

06.04. 2020, Samara

 

The Thousandth Man

 

0NE man in a thousand, Solomon says.
Will stick more close than a brother.
And it’s worth while seeking him half your days
If you find him before the other. Читать далее