Архивы

ŞARL BODLER. GÖZƏLLİYƏ HİMN

Окт16

бодлер.jpg

ŞARL BODLER

                         (1821-1867)

                GÖZƏLLİYƏ HİMN

                             

                                           Viens-tu du ciel profond ou sors-tu de l’abîme,

Uca göydənmi gəlirsən, ya qara girdabdan?

Ah Gözəllik! Sən həm günahsan, həm müqəddəslik.

Sən cinayət törədənsən və sən xeyir yaradan,
Sənin şəraba bənzədilməyin əbəs ki deyil.

—

Yayırsan aləmə tufanlı bir axşam tək ətir,

Sənin baxışlarında həm qürub yanar, dan həm,

Dodaqlarındakı cövhərdən igid içsə əgər,

İtər cəsarəti, oğlansa qəhrəmana dönər.

—

Uçurumlarmı yaratmış  səni, ulduzlar ya,

Tale əfsunlanıb, it tək sürünür ardınca.

Gah fəlakət törədirsən, sevinc də gah yayaraq.

Hər şey əmrindədir, hər şeydən azadsan ancaq.

—

Keçib meyitlərin üstüylə gedirsən gülərək,

Uyuşur daş-qaşında cazibə bu dəhşətlə.

Bərq vuran bər-bəzək içində sevgidən məst tək,

Rəqs edir qarnının üstündə Ölüm şiddətlə.

—

Düşərək sehrinə dövrəndə uçur Pərvanə,

Alışıb yansa da o, atəşini alqışlar.

Beləcə aşiq üzülcək sığınır sevdiyinə,

Çəkir  öz qəbrinə o sanki can üstündə sığal.

—

Səni göylər ya cəhənnəm yaradıb — yox fərqi,
Ah, Gözəllik! Həm əcayibsən, həm də məsumsan.

Gülüşülərində, gözlərində yazılmış qərqim,
Sirli sonsuzluğa ki, görməz onu bir insan.

—

Tanrı, İblismi yaratmış? Mələksən, İfritə ya? — 

Nə fərqi var, yeganə, hakimim, Məleykəm, əgər,

Sənin ətrin və musiqinlə bizim dünyanın

Azalır dəhşəti, yüngülləşir zaman yükü də?

1860

Fransızcadan tərcümə

13-16.10.2017

Samara

ŞARL BODLERİN BİR ŞEİRİ AZƏRBAYCANCA VƏ TÜRKCƏ

Сен8

Bodlerin bir şeirini Azərbaycan, türk dillərinə tərcümədə, həmçinin orijinalda verirəm. Azərbaycancaya tərcümə mənimdir. Burda iki dil arasındakı ciddi fərqləri, həmçini, mənim fikrimcə, Azərbaycan poetik tərcümə məktəbinin üstünlüklərini görmək olar.

X.X.

Şarl BODLER

     KASLBLARIN ÖLÜMÜ

       (La mort des Pauvres)

 

Təsəlli, əfsus, ölümdür! Və ölümdür yaşadan;

Yeganə məqsəd həyatda, ümid də bircə ona.

O, eliksir, coşar ondan və məst olar insan,

Ürək verən də odur ki, çıxaq ömrün sonuna.

+

Qırovla örtülər aləm, qasırğalar gurlar –

Qara üfüqdə tək odur parıldayan, ağaran.

O bir qonaq evi ki, alnımızda ünvanı var,

Yedirərlər gələni, orda salarlar yatağa.

+

O, mələkdir, hamı ovsunlu əllərindən alar,

Ən əziz töhfə — yuxu, dadlı, şirirn röyalar.

Və son yataqda bu əllər çəkər lütün nazını.

+

Sirli saxlancdır, onda Tanrının cəlalı da var,

Kasıbın muzdudur o, həm də ona doğma diyar,

O, tanınmaz səmalara açılan darvazadır.

                                                           1852

                                     fransızcadan, may 2007, Samara

++++++++++++++++++++++++++

YOKSULLARIN ÖLÜMÜ
Ölüm, avutan da -ne çare ki- yaşatan da;
Hayatın sonu; yine de tek ümit, tek güven;
Bizi bir iksir gibi kavrayan, sarhoş eden;
Karda kışta, boralar, tipiler arasında. Читать далее →

POL VERLEN. AXŞAM SUPU

Янв16

POL VERLEN

                                         (1844 – 1896)

                AXŞAM SUPU

                          İl fait nuit dans la chambre étroite et froide où l’homme
                         Vient de rentrer, couvert de neige, en blouse, et comme…

 

Gecə düşür, kiçik otaqda soyuqdur və bu an,

Kişi dönür evə, başdan ayağa ağ qardan.

Su alıb ağzına sanki, susur o, üç gündür,

Qorxur arvad, göz ağardır uşağa hərdənbir.

 

Çarpayı, dörd stul və köhnə, sınıq bir sandıq,

Bit qanıyla qaralan pərdə haçansa ağdı.

Masa bir yamndan əyilmiş, qıçı sınmış çoxdan,

Natəmizlik çöküb hər küncə, sarsılır insan.

 

Geniş alınlıdır kişi, alovvu gözləri var,

Həqiqətən bilinir ağlı, incə qəlbi də var.

Beləsi xalq xalq gözündə məhz ciddi oğlandır,

Gəncdir arvad, gözəl deyilsə də şirinqandır.

 

Fəqət qonub Səfalətin bu evə müdhiş əli,

Dayanmadan alır onlarda nə var qiymətli.

Gedir ləyaqət, gedir hörmətli nə var insanda.

Gedər sabah kişilik, məhv olar qadınlıq da.

 

Masa başında yığışmış şama miskin bu topa,

Közərir tutqun işıqla abajursuz lampa.

Bir qazan sup qoyulur süfrəyə, bir azca da ət,

Uzanan sayışan ətrafda kölgələr dəhşət.

 

Rəngləru solsa da, sağlamdır uşaqlar, deyəsən,
Arıqdır hər bir hərçənd və qabarmış sinəsi.

Soba çətin qış aylarında qalanmış hər gün,

Yaydasa onları, əlbəttə, yandırıb bürkü.

 

Şüalar oynaşır və canlanır ətrafda nə var,

Divarda paslı bir tüfəng asılıb mismardan.

Qoca polis agentinin gözüylə baxsan əgər,
Üzə çıxar yəqin hər küncdə müxtəlif şeylər.

 

Zirehli sandığın dibində bir qalaq yığılıb,

Tozlanıb tarixi və “elmi” kitablar, burada bağlı qalıb.

Gizlədilmiş döşək altındasa səliqə ilə

O romanlar ki, hopub ehtiras vərəqlərinə.

 

Bitməmiş şam, kişi çılğın, yabançı halda yeyir,

Yesə bir başqası bu süfrədə, bəlkə öyüyər.

Basır, heç fərqinə varmır, həqir ifadə ilə,

Şişir, yatır ovurdu, sanki iş görürü o belə.

 

Köhə rəfiqəsini bəlkə xatırlar arvad:

Gətirib bəxti: kənddə yaxşı evi, at-araba.

Bezib uşaqlar, ovurlar yumulu gözlərini

Oxşadırlar beləcə ağlayana özlərini.

 

1884-cü ilə qədər

 

Fransızcadan tərcümə

10-16.01.17

Samara

ALFRED DE MÜSSE. KƏDƏR

Сен22

 Alfred de Müsse

              (1810-1857)

          KƏDƏR  

                          J’ai perdu ma force et ma vie,
                          Et mes amis, et ma gaite;

Daha yaşamağa tabım qalmayıb,

Gedib kefli çağım, dostlarım gedib.

Getdi, görəndə ki, salmıram saya,

O insan ki, mənə dahi deyirdi.

Əvvəl Həqiqəti tanıyan zaman,

Düşündüm o mənə əbədi dostdur.

Amma yaxşı duyub anlayan andan,

Həqiqət nədənsə pisimi vurdu.

Bilin, əbədidir, Həqiqət ancaq

Nadan yaşayacaq, nadan qalacaq,

Kim onun yanından saymayıb ötə.

Tanrının kəlamı cavab gözləyir,

İndi mənə qalan həyatda nədir? –

Ağlayıb ötənin yasını tutam.

Fransızcadan tərcümə

22.09.2016

Samara

ŞARL BODLER. ŞƏN ÖLÜ

Фев8

бодлер

Şarl BODLER

(1821-1867)

  ŞƏN ÖLÜ

Dans une terre grasse et pleine d’escargots…       

  

İstərəm gilli və ilbiz dolu bir torpaqda,
Qazım öz əllərimlə mən özümə bir xəndək.

Uzanam, ağrı çıxa sür-sümüyümdən orda,

Uyub gedəm ləpəyə baş qoyan balıqlar tək.

 

Məzarı sevmirəm, həm sevmirəm vəsiyyəti mən,

Yoxdur heç ehtiyacım göz yaşına dünyanın.

Qarğa-quzğun, başım üstə yığışın mən sağkən,

Bu natəmiz bədənimdən sorun, için qanımı.

 

Həşəratlar! Qara, gözsüz və qulaqsız dostlar!

Şən və azad bir ölü indi qarşınızda durar.

Qayğısız, şən, çürüntüdən doğulan müdriklər,

 

Təəsüf etmədən gəlin yeyib məni dağıdın,
Soruşun sonra da bir ayrı əzab qaldığını,

Bir bədənçin ki, meyitlərlədir axşam və səhər.

 

Fransızcadan tərcümə

07-08 fevral 2015 Samara

 

Emil VERHARN. ÖLÜM

Ноя1

verhaern1.jpg

 

Emil VERHARN

(1855-1916)

ÖLÜM

Triste dame, mon ame…

 

  • Söylə könlüm, sən ey hüznlü xanım,

Hara düşmüşdü yolun, hardaydın.

Bəlkə matəmli bir saraydaydın,

Söylə könlüm, sən ey hüznlü xanım.

 

  • Bir qəsrdəydim – alovdan qüllə,

Qapılar sındı mənim zərbəmdən.

Sabah ətir saçacaq qəbrində,

Yığıb gətirdiyim qızıl güllər.

 

  • Dinlə, könlüm, sən ey hüznlü xanım,

Gələcək qorxu salır varlığıma,

Məni ölüm qabaqda gözlər axı,

Dinlə könlüm, sən ey hüznlü xanım.

 

  • İtər nizam deyə qorxursan sən,

Ölüm yer altda, zirvələrdə həyat,

Əbədi şəninə çələng toxuyar,

Sənin onlar səmavi güllərdən.

 

  • Dinlə könlüm, sən ey istəkli xanım,

Zaman gedir, gəlir kəsir qapını,

Əli dəryazlı, hənirdən tanınır,

Dinlə könlüm, sən ey istyəkli xanım.

 

  • Zaman – uydurma, xəyal tək dağılar,

Qalacaq təkcə sənətkar yaradan.

Sənin dühan oyanıb yazdığın an,

Yaşar incində, əbədiyyət olar.

 

        Fransızcadan tərcümə

     31.10 – 01.11. 2014 Samara

 

Pol VERLEN. MİSTİK DİALOQ

Окт26

Pol VERLEN

(1844-1896)

MİSTİK DİALOQ

İ

Mon Dieu m`a dit: “Mon fils, il faut m`aimer….

 

Mənə Tanrı söylər: oğlum, mənə təkcə sevgi bəslə,

Bədənim deşik-deşikdir, qan axıb gedir sinəmdən.

Bax, ayaqlarımda mismar, yaramı hüznlü Mədlen,

Gözünün yuyar yaşıyla, zəif, üzgün əllərimsə

 

Yorulub günahlarından. Mənə xaçda yaxşı bax sən,

Bu dözülməz iztirablar sənə dərsdir, həm də ibrət.

Günaha dadanmış aləm, hər ürəkdə föhşə rəğbət,

Qanımı mənim və bir də sözümü sevə bilərsən.

 

 

Nə qədər özüm ki sağdım, nə qədər nəfəs ki vardı,

Ay Ata, oğul və qardaş, səni sevmədimmi, söylə,

Əzaba qatılmadımmı yazıda gələn əmrlə?

 

Mənə qan-yaş axdıran bil, sənin iztirablarındır

Gecələr səninləyəm həm, səhər-axşam həm səninlə.

Niyə axtarırsan ey dost, bu mənəm, yetiş qəminlə”.

 

fransızcadan tərcümə: 25-26oktyabr 2014 Samara

 

 

Şarl BODLER. GÜNÜN SONU

Окт23

 

Sous une lumière blafarde…

 

 

Qışqırır, bilmir utanmaq və həya,

Günün gedər çağı toranlıqda

Hərlənir, rəqs edir səbəbsiz Həyat,

Yox olur sonra da qaranlıqda.

 

Gecə qalxır üfüqdə föhş dolu,

Susdurur hər şeyi, lap aclığı da.

Yox olur hər nə var, abır yox olur,

Şair: “Axır ki!” — səslənir ucadan.

 

“Üzülüb ruhum, həm sinəm, kürəyim,

İstəyim, arzum istirahətdir.

Qəmli nəğməylə inləyir ürəyim.

 

Yataram burdaca torpaq üstdə.

 Bu rütubətli, soyuq zülmət də

Məni ehmalca kəfən tək bürüyər”.

 

fransızcadan tərcümə: 23 oktyabr 2014, Samara

Viktor HÜQO L. ÜÇÜN

Окт21
kinopoisk.ru

kinopoisk.ru

                   L. ÜÇÜN

               Toute espérance, enfant, est un roseau…

Ümid küləyə bənd qamış kimidir.

Qümrim, günlərimiz tanrı ocunda,
Taleyin milinə sarılıb gedir.

Birdən sap qırılır – ölür sevinc də.

Bünövrələnir qəbir,

Hər beşiyin içində.

 —

Vaxt vardı qəlbimi işıqlandıran,

Saf bir şölə idi, gülüm, arzular.

Ulduzlar altında sular qanadlı,

Çiçəklər kölgədə durub nazlanar.

Hara dağıldı,

İndi bu xəyal?

 —

Fikirli ağlasa kimsə yanında
Dəymə, səbəbini heç soruşma həm.

Tale bir insanı sərt sınayanda

Ona ağlamaqda təsəlli, məlhəm.

Şeylər var göz yaşında,

Yalnız yuyular, balam.

 

tərcümə: 20-21 oktyabr 2014, Samara

ŞARL BODLER. PİŞİKLƏR

Сен19

ŞARL BODLER

 PİŞİKLƏR

Les amoureux fervents et les savants austères

 Həyatının payız çağı yetcək,

Çılğın aşiq və ciddi alilmlər,

Mehir salar pişiklərə — evə fəxr,

Oturaq, istisevər  onlar tək.

 

Təklik həm xoşdur, həm toranlar da,

Həm elmə, həm kefə meyllidilər.

Onları sındıra bilsəydi əgər,

Ərəb yəhərləyər, cilovlardı.

 

Yatıb xumarlananda baxsan əgər,

Bir sfinksə qürurda bənzərlər.

Və bitməz heç zaman yuxu elə bil.

 

Qıvrılan belləri işvəylə yanar

Hansı əldənsə qızıl qum səpilib

Ağıllı gözləri daim qaynar.

fransızcadan tərcümə: 19.09. 2014 Samara