L’aveugle

Gündüz bayquş kimi qayğılı, çaşqın,
Bir hasar küncündə gəzir kor kişi

Tütəyində qəmli bir hava çalır,
Barmağı hərdən çaş salır deşiyi.

Köhnə bir vodevil çalır deyəsən,
Xaricdir ifası həmişə ancaq.

Gözləri əbədi yatan kabusa,
İtidir bələdçi şəhərə çıxcaq.

Günləri ötüşür işıq salmadan,

Tutqun, qaşqabaqlı, zülməti dinlər.

Görünməz həyatın küyü divardan,
O yanda şütüyən axın tək gələr.

Tanrı bilir hansı qara xülyalar,
Dolaşır zülmətə batan beyində!
Bəlkə də ovsunlu orda yazı var,
Oxunan, anlana bilinən deyil!

 
Quyunun dibində, Venetsiyada,

Dustaq, yarı dəli, yarı ağıllı,

Daim həndəvəri zülmət alsa da,

Yazır sözlərini divarda mıxla.

Yaslı saatlarda, kim bilir, fəqət,
Ölüm od-ocağı söndürən anda,

Zülmətə alışmış ruh da, nəhayət,

Görəcək işığı öz məzarında!

Fransızcadan tərcümə

02-03.09. 2018

Samara

L’art

Bəli, daha gözəl alınar əsər,

Seçdiyiniz forma nə qədər ağır,

İnad göstərə,

Emal, mərmər olsun, oniks ya şeir.

Saxta çəkingənlik nəyə gərək ki,
Düz addımlamağa bu yolu amma,

Yaxşıca bərkit,

Pəri, ayağında dar koturnanı.

Hamıya tanış bu ritmi rədd edin,
Bənzəyər böyük bir ayaqqabıya,
Çıxıb o, dəbdən,
Ona hər bir ayaq girər, çıxar da.
Heykəltaraş, sən də əlinin altda,
Görərkən  asanca yoğrulursa gil,
O yana tulla,
Sənin ruhun axı indi yüksəlir.

Karrar mərməriylə qovğaya giriş,
Ya möhkəm və nadir götür parosu,
Əlləş və çalış,

Təmiz cizgiləri işin saxlasın.

Qədim Sirakuzdan sən elə bürünc,

Gətir ki, üstündə yaranan qala

Əbədi və gənc,
Gözəl və sevimli baxışlarıyla.

Sənətkara məxsus mahir əlinlə,
Gətir itaətə əqiq damarı.
Çalışsan belə,
Apollon çöhrəsi bəlkə yaranar.

Olma akvarelə aludə, rəssam,

Btün bu yayılıb axan rəngləri,
Sən yığıb atsan,

Mina sobasına, bərkiyər yəqin.

Çalış yarat mavi supəriləri,
Yüz hala salsınlar quyruqlarını,

Həvəsə gəlib.
Bəzəsin heraldik gerblər onları.

Yarat Bakirəylə oğlu İsanı,

Onun üç ləçəkli haləsində sən.

Yer kürəsini,
Elə yarat, üstdən xaçla bəzənsin.

Hər şey ötəridir, Sənətdir ancaq,
Əbədi yaşayan, həm çiçəkləyən.

Şəhərdən çoxqalacaq,
Şəhərmeydanına qoyulan heykəl.

 
Və bir əməkçinin torpağın altda,
Qazıb təsadüfən tapdığı sadə,
Qədim medalda,

Bir padşah həyata gəlir yenidən.

Ölüb-gedəsidir bütün tanrılar,
Suveren şeirsə, azad şeirsə,
Qalar, durarlar,
Ötər davamlıqda dəmiri, misi.

 
Heykəltaraş, durma, zərb elə və yon,

Arzun-xəyalın ki, içində daşar,

Düşsün şəklə qoy,
Sənə inad edən dəmirdə, daşda.

Fransızcadan tərcümə

30.09 – 01.10. 2018

Samara

           La rose-thé

Nə qədər qızıl gül var zərif, incə,
Yoxdur çaygülü tək gözəli ancaq.

Gülümsər yarpaqlar içində qönçə,
Ləçəklər allanıb hələ azacıq.

Var ağ qızıl gülə onun bənzəri,

Deyərsən həyadan bir az allanıb,
Ehtirasla dolu bir kəpənəyin,

Nəvazişləriylə belə oyanıb.

Onun qırmızımtıl və şəffaf canı,
Məxmərdən yumşaqdır, həm də sayadır.

Soldurur o bütün alı-əlvanı,
Nə rəng var, kobuddur onun yanında.

Necə ki, üzünü kübar qadının,
Qarabuğdayıya günəş döndərər,

Çay gülü də kəndçi bacılarından,
Bir az od alıbdır, bir az da al rəng.

 
Ətrini iyləyib sığallayaraq,

Üzünüzə yaxın gətirsəz əgər,
Hardasa bir balda onu siz ancaq,

Bir anda sönüküb adiləşəcək.

Tapılmaz baharın palitrasında,

Bir gül də çaygülü gözəlliyində.

Siz on səkkiz yaşda onları, madam,

Qoya bilərsiniz yəqin kölgədə.

Dəri kimi incə bir ləçək hanı?

Və nəcib ürəkdən dolanıb gedən,

Gənclik həvəsindən rəng alan qana,

Bütün qızıl güllər basılar hökmən!

Fransızcadan tərcümə

29-30.2018

Samara

Montre         

İki dəfə baxdım mən saatıma,

Fikirli gözümə dəydi ki, elə
Əqrəblər bir yerdə yatıb qalıblar,

Zamansa…bir saat gedib irəli.

Qonşu salondakı saat kəfgiri,
Yellənir, deyəsən, qımışır elə.

Həyəcan siqnalı elə bil dinir,

Hər dəfə vuranda gümüşü səslə.

 
Uzun barmağını mənə uzadır,
Baxır istehzalı günəş saatı.

Bir yol uzanaraq gedir divarda,
Göstərir bu yolu kölgəsi salıb.

Dinir kinayəli kilsə saatı,
Dəqiq vaxtı deyir və zəng qülləsi,

Əkssədalayıb sonuncu notu,
Sanki ələ salır məni nədənsə.

Bax, belə! Ölümü çatdı vəhşinin.

Elə xumarlandım arzularımdan,

Onun qıfılında yaqut deşiyə,

Qızıl açarımı dünən salmadım.

Onun qutusunda görünmür daha,
Kəfgiri işlədən incə yayı da.
Gedər, qayıdardı, sola, həm sağa,
Polad kəpənəyə bənzəri vardı.

Bəli, mən beləyəm, Hippoqiriffi,

Minib çapan zaman Mavi diyara,

Mənim ruhsuz canım uçur elə bil.

Tanrı bəyənəndir baş verən nə var.

Gedir əbədiyyət dairəsiylə,
Ətrafında bu lal sferblatın.

Zamansa qapağa qulaq sökəyir,

Eşidə qəlbini bəlkə saatın.

Uşaq inanır ki, ürəkdir vuran,

Və bu ürəiyn hər döyüntüsünə,
Bizim sinəmizdə elə həmin an,

Bərabər cavab tək titrəyiş dinər.

Daha vurmasa da, böyük qardaşı,
Həmişə mənimlə, həmişə vurur.

Hər zaman diqqətli və oyaq Kişi,

Mən yuxuda ikən, onu doldurur,

Fransızcadan tərcümə

27-28.09. 2018

Samara

La mansarde

Kirəmit üstündə ovçu pişiyin,
Su içən bir quşu pusduğu yerdə,

Birdən iki boru arasındakı,
Mansard balkonumdan gözümə dəydi.

Qələm sahibi tək uyduraraq mən,
Deyərdim bəzəyi-düzəyi çoxdu.

Bəlkə o mansardın pəncərəsindən,
Qol-budaq atardı yaşıl noxud da.

Deyərdim önündə xırda aynanın,
Riqoletta necə uğunub gedir.

Cızıqlı güzgüsə əks edir onun

Qara gözlərini yarıya qədər.

Deyərdim ki, açıq yaxalı Marqo,

Saçını, döşünü yelə verərək,

Becərir güvəcdə cücərən bağı,

İncə qrafindən su çiləyərək.

Ya da ki, uzaqdan siluetinə,
Baxıb Monmartrın, dəyirmanların,

Sibillik şeirlər söyləyir yenə —
Coşub ehtirası gənc sənətkarın.

Əfsus, həqiqətdir mansardım mənim,

Onu sarmaşıq-zad bəzəmir hətta,
Çatlağı görünür pəncərəsinin,

Köhnəlmiş, göyərmiş çatının altda.

Kasıb dərzi qızda və aktyorda

Ahıl dul kişidə, cavan subayda,

Mansardlar həmişə qüssə yaradar,
Sevimlidir ancaq mahnda çardaq.

Bir zaman damların irəli çıxan
Bucağının altı öpüş yeriydi.

Qayış çarpayıya Amurla Süzan,
Uzanıb məzəli vaxt keçirirdi.

Biz qalın divarlar sevirik ancaq,
Nəşə səslərimiz çatmasın yada.

Krujevalarla bəzənə otaq,
Monbrodan gələ çarpayımız da.

Gəlib çıxmayayacaq Marqo bir axşam,
Yubanıb Breda dağında qalar.

Düşmür əspərəyi daha yadına — 

Riqolettonun da saxlayanı var.

Daha şairin də nə vaxtdan bəri,
Halı yox danışa qafiyələrlə.

Göylərdən enibdir, antresol yeri,
Qəzetdə reportyor indi o işlər.

Bu vaxt pəncərəmin arxasındasa,

Arıq profilli qarıdır ancaq.

Qabağında pişik, oynadır sapı.

Əlində durmadan fırlanır yumaq,

Fransızcadan tərcümə

26-27.09. 2018

Samara

  La fleur qui fait le printemps

Terrasda nazlanan bu şabalıdlar

Sen-Jan gününıcən çiçəklənərlər
Mavi dağlarınsa zirvəsində qar
Görünür, baxılsa villadan əgər.

Nazik köynəyində əsib-titrəyir,

Yarpaq üşüyürdü dünənə qədər,

Canlanan budağın üstdəsə indi,
Görünür birinci yaşıl ləkələr.

Ancaq əbəs yerə günəş dikəlir,

Şirə budaqlarda hələ ləng axır.

Gecikmiş çiçək də qalıb fikirli,

Bilmir yetişibmi vaxtı açmağın.

Şaftalılar tamam allanıb ancaq,
Necə ki utancaq həvəsdən yanar.

Qürub qızartısı yayılan sayaq,
Çiçəyə bürünür indi almalar.

Cəsarəti artıb dəstərəyin də,
Çəmənlikdə qızıl düymələrini,
Artıq yetişməyə həvəsləndirir,
Onu təbiətin mehriban əli.

Mənsə indən belə qayıtmalıyam,
Adəti cəhənnəm dairəsinə.

Açılın, açılın, şabalıdlarım,
Bəzəyin gözümün mənzərəsini.

Çıxara bilərsiz zəncirənizi,
Təhlükə bilmədən indi bayrama.
Göydən işıqlanır zirvəniz sizin,
May aprel dalınca dabanbasmada.

Sevinc bağışlayın rəhmə gələrək,

Ürəyi kədərlə dolu şairə,

Çıxmamışdan uzaq yola o bəlkə,

Od kimi alışan çiçəklər görər.

Nəhəng şabalıdlar, geniş terrası,
Bəzəyən sıranız əzəmətlidir.

Sizin lütfünüzü görmək istərəm,
Lütf gözəllikdən axı əzəldir.

Zəngin donlarınız mənə tanışdır,
Açar oktyabr elə ki əl-qol,
Sizə geyim biçər qızıl qumaşdan,
Başınıza qızıl tac da taxar o.

Mən sizi görmüşəm, bəyaz bulaqlar —

Gecələr gümüşü şüşənin üstdtə,

Yaranan naxışa oxşarınız var.

Şaxtanın fırçası necə səlisdir!
Mən yaxşı bələdəm hər üzünüzə,
Qoca şabalıdlar, nəhəng ağaclar.
Bahar ətrinizsə məminçin təzə,

Görməmişəm necə yaz donunuz var.

Gözləyə bilmərəm daha, əlvida,
Nurlu buketiniz təzə-tər qala!

Dünyada çiçək var, incə və safdır,

O bircə çiçəklə mənə yaz olar.

Dolu səbətiylə gəlib çatır  may,
Mənimsə bəsimdir bircə o çiçək.

Onun ürəyində elə şirə var,
Həm insana, həm də arıya gərək.

Göylər açıq ola, dumanlı ya da,
Ətirli, sevimli, gülər həmişə,

İlin hər fəslində, hər cür havada,

Mənim öz evimdə bitən bənövşə!

Fransızcadan tərcümə

24-25.09. 2018

Samara

La fellah

                 Şahzadə Matildanın bir akvarelinə

Fantastik fırçanın bu, şıltaqlığı,
Və imperiyadan gələn bir məzə.

Maskalı sfinksdir bu fəllah qadın,

Çətin tapmacadır duyğuya, hissə.

Əlbəttə, bu modun qanunu sərtdir,
Uzun paltar olsun,, ya da ki, maska.

O bütün bu salon Ediplərini,
Sirriylə intriqa toruna salar.

Duvağı irs qoydu əntiq İsida

Çağdaş qızlarına Nil diyarının.

Ancaq niqab altdan saf, incə odla,
İki sönməz ulduz alışıb yanır.

Şeirdir elə bil bu gözlər, onlar,

Gizlər xumarlığı, ehtirası həm.

Onlarda tapmaca cavabı da var:
“Eşq və ehtiras ol, mənsə gözələm!

Fransızcadan tərcümə

24.09. 2018

Samara

           Fumée

Hardasa yaxında ağaclar altda,

Qozbel daxma qaralır,

Damı əyilibdir, divarı çatlaq,

Kandarı basıb mamır.

+

Pəncərəyə əski basılıb, ancaq,

Qışda ağızdan buxar
Çıxaraq havada görünən sayaq,

Bacadan tüstü çıxar.

+

Tüstüdən yaranma bir ağızaçan,

Göy şırnaq tək qıvrılar.

Bu zülmət komanın əsiri ruhdan,

Söz aparar Tannrıya.

Fransızcadan tərcümə

22.09. 2018

Samara