Архив | Август 2019

MARİNA TSVETAYEVA. “KİMİ DAŞDAN YARANIB, KİMİ GİLDƏN YARANIB…”

ЦВЕТАЕВА

Kimi daşdan yaranıb, kimi gildən yaranıb,
Mənsə gümüşlənir, parıldayıram!

Mənə iş – xəyanətdir, adımsa – Marinadır,
Dəniz köpüyüyəm, həyatım fəna.

+

Gildən yaranan da var, ətdən yaranan da var.

Onların qisməti məzar, başdaşı,

Dəniz suyunda xaça çəkilmişəm, vurublar

Məni, qanad açıb haçan uçmuşam.

+

Keçər hər bir ürəkdən, hər toru yarıb keçər,
Təbiətimdəki özbaşınalıq.

Görmürsənmi saçımda bu buruqlaraı məgər?

Necə hamı kimi mən olum axı?

+

Qranit dizinizə çırpılıb dağılaraq,

Hər təzə dalğayla dirilirəm mən!

Qoy yaşasın bu köpük – şən havalı və şaqraq –

Dənizin səthindən göyə yüksələn!

Ruscadan tərcümə

08. 08. 2019, Samara

Кто создан из камня,  кто создан из глины,—

А я серебрюсь и сверкаю!

Мне дело — измена, мне имя — Марина,

Я — бренная пена морская.

Кто создан из глины, кто создан из плоти —

Тем гроб и надгробные плиты…

— В купели морской крещена — и в полете

Своем — непрестанно разбита!

Сквозь каждое сердце, сквозь каждые сети

Пробьется мое своеволье.

Меня — видишь кудри беспутные эти? —

Земною не сделаешь солью.

Дробясь о гранитные ваши колена,

Я с каждой волной — воскресаю!

Да здравствует пена — веселая пена —

Высокая пена морская!

AILƏ

            I

 

Ah, o necə isti, necə xoş ocaq,

Həmişə körpəsən, beşikdir o da.

O ilk sığınacaq, son sığınacaq,
İnsan arxayın və arxalı onda.

 

 

Soyuqdan gələnin isinir canı
Odu cəhənnəmin həm də soyuyur.

Dadı başqa olur çörəyin, çayın,
Həm ürəyə yatır, həm qarın doyur.

 

 
Dərindir, şirindir yuxular onda,

Yuxuna girənlər – məzə və kefdir.

Ləzzəti ayrıdır ayılmağın da,

Səni sevənlərdir dörd tərəfində.

 

 

Sənə can deyirlər, can eşidirlər,
Başın sığallanır, əgər darıxsan.

Əgər ailən var – yerin behiştdir,
Həyatın cəhənnəm əzabı – yoxsa…

 

II

Ah, ikinci elə zülm ocağı,
Varmı bu dünyada ona bənzəyən?

Onda ürəklərdən qara qan axır,
Hamı bir-birinin ətini yeyən.

 

 

 

Ən ağır danlaqlar həmişə onda,
Tapdanan yeridir ləyaqətlərin,
Söyülüb, döyülüb qapazlananda,

Qarsıdır alovu qiyamətlərin.

 

 

 

Yaxınlar qarğıyır yaxınlarını,
Deyir “qan qusasan, ciyərin yana”,

Od düşür gecələr yuxularına,
Durursan – peşmansan ayılmağına.

 

 

 

Üzündə, gözündə, qıçında əgər,
Varsa bir qüsurun, çevrilir ada,

Çolaqsan, pəltəksən, kor ya da keçəl,

Üstəlik deyirlər “kül başına” da.

 

 

 

Bəzən haram olur onda çay-çörək,
Tökülür burnundan yediklərin də.

Söyür, burunlayır acizi zirək,
Başıaşağılar çəkir içində.

 

 

Ya ər müstəbiddir, ya arvad dəli,
Ya gəlun qaniçən, ya da qaynana.

Ya bacıya qalxır qardaşın əli,
Oğulun əlində ya ölür ana.

 

 

 

Hamı bir-birindən küsülü, incik,
Səhv düşüb hamının yeri elə bil.

Yox ürəyi yanan, dərdinə şərik,

Sevgi olubsa da, qeybə çəklib.

 

 

Kənardan, əlbəttə, göz oxşayandır,
Özünün olmayan  həsədlə baxır.

Ah, onda hər nemət irin və qandır,

Ürəyi cəhənnəm istisi yaxır…

 

11-12. 08. 2019, Samara

ANDRE ŞENYE. «BURDA YOX ATA-ANAM…»

André_Chénier.jpg

ANDRE ŞENYE

                    (1762-1794)

 

Burda yox ata-anam, yox dostum, yurdaşım da,
Qərib ölkədir yerim, yaxınlarım uzaqda.
Mən bu vəhşi adaya dalğalarla atıldım,
Həmişə Fransanın dilimdə şirin adı.

Ocaq başında tənha, taleyimə yanıram,
Ölüm arzusundayam, anları sanayıram. 

Bircə dost da yox səsi qəlbə təsəlli ola,

Yaxınımda otura, üzümə nəzər sala.

Dolub, o da ağlaya, sinəm üstə baş qoya,
Deyib mənə “Necəsən?”,  əlimi ovuclaya.

 

Fransızcadan tərcümə

10-11.08. 2019, Samara

London, dekabr 1787

 

Андре́ Мари́ де Шенье́ 

Sans parents, sans amis et sans concitoyens.
Oublié sur la terre et loin de tous les miens. Читать далее

      ANNA AXMATOVA. “İNSAN BU DÜNYADAN ÖLÜB GEDƏNDƏ…”

Anna_Ahmatova

İnsan bu dünyadan ölüb gedəndə,
Onun şəkilləri dəyişir hökmən.

Baxışlar dəyişir, təbəssüm indi

Başqa cür görünür üzündə birdən.

 

 

Mənə bu müəmma çatdı, bir tanış

Şairin dəfnindən geri dönərkən.

Və bildim gümanım həqiqət imiş,
O vaxtdan nə qədər yoxladımsa mən.

Ruscadan tərcümə

O7.08. 2019, Samara

QEYD: Şeirin orijinalı qafiyəsizdir.

Когда человек умирает

 

Когда человек умирает,
Изменяются его портреты.
По-другому глаза глядят, и губы
Улыбаются другой улыбкой.
Я заметила это, вернувшись
С похорон одного поэта.
И с тех пор проверяла часто,
И моя догадка подтвердилась.

MARİNA TSVETAYEVA. “KİMİ DAŞDAN YARANIB, KİMİ GİLDƏN YARANIB…”

ЦВЕТАЕВА.jpeg

Kimi daşdan yaranıb, kimi gildən yaranıb,
Mənsə gümüşlənir, parıldayıram!

Mənə iş – xəyanətdir, adımsa – Marinadır,
Dəniz köpüyüyəm, həyatım fəna

 

 

Gildən yaranan da var, ətdən yaranan da var.

Onların qisməti məzar, başdaşı,

Dəniz suyunda xaça çəkilmişəm, vurublar

Məni, qanad açıb haçan uçmuşam.

 

 

Keçər hər bir ürəkdən, hər toru yarıb keçər,
Təbiətimdəki özbaşınalıq.

Görmürsənmi saçımda bu buruqlaraı məgər?

Necə hamı kimi mən olum axı?

 

 

Qranit dizinizə çırpılıb dağılaraq,

Hər təzə dalğayla dirilirəm mən!

Qoy yaşasın bu köpük – şən havalı və şaqraq –

Dənizin səthindən göyə yüksələn!

 

Ruscadan tərcümə

08. 08. 2019, Samara

 

 

Кто создан из камня, кто создан из глины,—

А я серебрюсь и сверкаю!

Мне дело — измена, мне имя — Марина,

Я — бренная пена морская. Читать далее

ANNA AXMATOVA. ŞAİR

(Boris Pasternak)

 

O, haçansa özünü at gözünə bənzədən,

Gözlərini qıyaraq baxır, görür, tanıyır.

Ərimiş almaz kimi, budur, gölməçələrdən,
Şölə göz qamaşdırır, buzlarsa sızıldayır.

 

 

 

Bənövşəyi toranda  həyət-baca görünməz,
Tirlər, pıatformalar, yarpaqlar və buludlar.

Parovoz fiti, qarpız kəsiləndə çıxan səs,

Ətirli zərif əlcək ürkək əlləri udar.

 

 

 

Cingildəyər, hayqırar,  ləpədöyən tək vurar,
Və kiriyir bir anda –deməli o, indisə

Şamların arasıyla astaca addımlayar,

Ki, sayıq yuxulayan fəzanı diksindirməsin.

 

 

Və, deməli, indisə, o, boş sünbüllərdəki,

Dənələri sanayır, deməli, o, indi də,
Yenə kiminsə dəfn mərasimindən gəlib

Mənfur və qara Daryal daşını ziyarətə.

 

Moskva üzüntüsü yenə canı yandırır,
Uzaqlarda səslənir ölümcül zəınqrovlar…

Evdən ikicə addım aralıda kim azdı? –

Orda sinəyəcən qar, hər şeyin sonu orda…

 

 

 

Şerində bənzədərərək tüstünü Laokona,

Məzarlıq qanqalını tərənnüm də elədi
O, yeni bir fəzada əks olunan bəndlərin,

Yeni qanunu ilə dünyanı zənginlədi —

 

 

 

Ədalətli göylərin səxavətlə verdiyi
Əbədi bir uşaqlıq bunun mükafatıydı.

Və bütün bu yer üzü ona sanki irs idi,

Şair də aldığından hamıya pay ayırdı.

1936

Ruscadan tərcümə

05-06. 08. 19, Samara

 

ПОЭТ

(Борис пастернак)

 

 

Он,  сам себя сравнивший с конским глазом,

Косится, смотрит, видит, узнает,

И вот уже расплавленным алмазом

Сияют лужи, изнывает лед. Читать далее

        ANNA AXMATOVA. “ÇƏMİNİ TAPMIŞAM MƏN YAŞAMAĞIN…”

Anna_Ahmatova

Çəmini tapmışam mən yaşamağın,
İbadət edirəm üz tutub göyə.

Gəzib-dolaşıram hər axşamçağı,
Gərəksiz təlaşım uyusun deyə.

 

Yarğanda pıtraqlar şırıldar haçan,

Əyilər al-sarı üvəz salxımı.

Onda fani, həm də gözəl həyatdan

Şən şeirlər ilə coşar ilhamım.

 

 

 

Dönərəm. Ovcumu pişik yalayar,
Şirin miyoldayar, riqqətə gələr.

Parlaq işığını ətrafa yayar,
Ağackəsən sexin üstdəki fənər.
.

 

Sarsıdır ancaq bu sükutu  hərdən,
Dama uçub qonan leyləyin səsi.

Mənə elə gəlir eşitmərəm də,

Gəlib birdən əgər qapımı döysən.

 

Ruscadan tərcümə

03-04. 08. 2019, Samara

 

 

 

Я научилась просто, мудро жить,
Смотреть на небо и молиться Богу,
И долго перед вечером бродить,
Чтоб утомить ненужную тревогу. Читать далее

     ANNA AXMATOVA. OXUCU

Anna_Ahmatova

(“Peşə sirləri” silsiləsindən)

 

Çox yazıq olmaya gərək o, heç də,

Xüsusən qapalı. Yox, yox, əksinə,
Təpədən dırnağa şair açıqdır

Ki, anlamlı ola müasirinə.

 

 

Ayağı altdadır indi rampa da,

Öləziyib gedən bir işıq yanır.
Sısqa şölə düşür laym-laytdan,
Damğalanır onun elə bil alnı.

 

 

Hər bir oxucusa açılmamış sirr,

Xəzinə kimidir torpağın altda.

Lap axırıncısı, təsadüfisi,

Həmişə ağzına su alanı da.

 

 

 

Gecənin toranı var orda nəmli,

Orda kölgəliklər, sərinlik də var.

Və naməlum gözlər orda mənimlə,

Səhər açılana qədər danışar.

 

 

 

Nədəsə mənimlə razıdır onlar,
Nələrə görəsə qınarlar məni.
Etiraf beləcə axıb gedir lal,
Söhbətin ləzzəti qaynadır qanı.

 

 

Elə ki, təbiət nəyisə bizdən,
İstəsə gizlədə, orda saxlayar.

Haçansa vaxt gəlir və orda birdən,
Aciz və köməksiz kimsə ağlayar.

 

 

Biz bu yer üzündə müvəqqətiyik,
Və təyin olunan dairə də dar.

Şairin naməlum dostu yaxşı ki,
Dəyişən də deyil, həmişə də var.

 

 

Ruscadan tərcümə

31.07 – 01.08. 2019, Samara

 

 

Читатель

Не должен быть очень несчастным
И, главное, скрытным. О нет!—
Чтоб быть современнику ясным,
Весь настежь распахнут поэт. Читать далее

ANNA AXMATOVA. “SƏN HƏMİŞƏ SİRLİ, HƏM DƏ YENİSƏN…”

Anna_Ahmatova

Ты всегда таинственный и новый…

 

Sən həmişə sirli, həm də yenisən,
Sənə itaətim günbəgün artır.

Zabitəli dostum, məhəbbətinsə,
Elə bil dəmirlə, odla sınaqdır.

 

 

Qoymursan nə güləm, oxuyam nə də,
Çoxdan qadağandır dua etməyim.

Ancaq ayrılmayım mən təki səndən,
Fərqinə varmaram özgə heç nəyin.

 
Beləcə torpağa, göylərə həm yad,
Yaşayıram indi, nəğmə demədən.

Elə bil almısan bir zaman azad

Ruhumu cənnətdə, cəhənnəmdə həm.

1917

Ruscadan tərcümə

02-03. 08. 2019, Samara

 

 

Ты всегда таинственный и новый,
Я тебе послушней с каждым днем.
Но любовь твоя, о друг суровый,
Испытание железом и огнем. Читать далее

     ANNA AXMATOVA. OXUCU

Anna_Ahmatova

(“Peşə sirləri” silsiləsindən)

 

Çox yazıq olmaya gərək o, heç də,

Xüsusən qapalı. Yox, yox, əksinə,
Təpədən dırnağa şair açıqdır

Ki, anlamlı ola müasirinə.

 

 

Ayağı altdadır indi rampa da,

Öləziyib gedən bir işıq yanır.
Sısqa şölə düşür laym-laytdan,
Damğalanır onun elə bil alnı.

 

 

Hər bir oxucusa açılmamış sirr,

Xəzinə kimidir torpağın altda.

Lap axırıncısı, təsadüfisi,

Həmişə ağzına su alanı da.

 

 

Gecənin toranı var orda nəmli,

Orda kölgəliklər, sərinlik də var.

Və naməlum gözlər orda mənimlə,

Səhər açılana qədər danışar.

 

 

Elə ki, təbiət nəyisə bizdən,
İstəsə gizlədə, orda saxlayar.

Haçansa vaxt gəlir və orda birdən,
Aciz və köməksiz kimsə ağlayar.

 

 

Nədəsə mənimlə razıdır onlar,
Nələrə görəsə qınarlar məni.
Etiraf beləcə axıb gedir lal,
Söhbətin ləzzəti qaynadır qanı.

 

 

Biz bu yer üzündə müvəqqətiyik,
Və təyin olunan dairə də dar.

Şairin naməlum dostu yaxşı ki,
Dəyişən də deyil, həmişə də var.

 

Ruscadan tərcümə

31.07 – 01.08. 2019, Samara

 

Читатель

Не должен быть очень несчастным
И, главное, скрытным. О нет!—
Чтоб быть современнику ясным,
Весь настежь распахнут поэт. Читать далее