Архив | Март 2024

CON MİLTON. İYİRMİ ÜÇ YAŞININ TAMAMINA

John Milton

Nə tez ötdü gəncliyin mahir oğrusu – Zaman,

İyirmi üç ilimi apardı qanadında,

Tələsdi günlər üçdu, yubanmadı bir an da,
Keçib getdi son yazım bir çiçək də açmadan.
+
 

Bəlkə də görkəmimdir belə baxış aldadan,

Durmuşam yetkinliyin bəlkə astanasında;

Görünəndir içdəki yetkinlik az adamda —

Bəxtdir, zamanla həmdəm ruhlara nəsib olan.

 +

Hərçənd az olsun ya çox, sürətlə, yavaş ya da

Yenə elə həminki ən ciddi ölçüylə mən,

Yenə həmin məqsədə, miskin olsun ya ali,

 +

Zaman məni aparır, Tanrı iradəsi həm;

Belə də olar, əgər nəmət qismətim olsa

Böyük Ustad əlində fəqət hər şeyin həlli.

1632

ingiliscədən tərcümə

31. 03. 2024, Samara

Qeyd: Milton bu soneti təxmnən 1632-ci ildə, Kembrici bitirdikdən sonra yazmışdır. Milton etiraf edir ki, o, yaşıdları kimi yetkin görünmür, lakin talantının və Tanrıya inamınnın yardımı ilə məqsədə doğru getmək arzusunu bildirir.

 ++++++++++

 John MİLTON

On His Having Arrived at the Age of Twenty-Three

 

How soon hath Time,  the subtle thief of youth,
Stol’n on his wing my three-and-twentieth year!
My hasting days fly on with full career,
But my late spring no bud or blossom shew’th.
Читать далее

CON KİTS. BAYRONA SONET

john keats

1795-1821

Bayron, şirin kədər var sənin melodiyanda!

İncəliyə kökləyən qəlbi var onda qüdrət,

Tarıma çəkilərək sanki zərif Mərhəmət

Hüznlü rübabına toxunmuş, sən yanında,

 +

Olub, o avazları tutdun və saxladın da.

Kədər hər sözündədir, məziyyətini fəqət
Bu azaltmır: verirsən qüssənə elə zinət,
Elə halə ilə ki, göz qamaşır yananda.

 +

Qızıl ayı buludlar  duvaq tək  örtən zaman,

Qıraqları qızarır möhtəşəm bir alovla,
Zülmət də işıqlanar kəhrəba şüasından.

+
Nurlu damarlar qara mərmər üstdə axır ya;

Ölən qu, oxu yenə! Nəğmə de daha bir an,

Nəğmə ki, kədərində həm də təsəlli ola.

1818

ingiliscədən tərcümə

29-30. 03. 2024, Samara

 +++++++++++++++

John KEATS

Sonnet to Byron

Byron! how sweetly sad thy melody!
Attuning still the soul to tenderness,
As if soft Pity, with unusual stress,
Had touch’d her plaintive lute, and thou, being by,
Читать далее

SERGEY YESENİN. «BİZ DƏ YAVAŞ-YAVAŞ GEDİRİK ARTIQ…»

Yesenin_Sergey

Biz də yavaş-yavaş gedirik artıq,

Əminlik və nemət olan ölkəyə.

Bəlkə mən də yığıb sovxalarımı,

Gərək hazırlaşam yola düşməyə.

 +

Ah, mənim sevimli tozağaclarım!

Düzənin qumları! Torpaq, həm də sən!

Qüssəmi gizlədə bilmirəm artıq,
Bu qədər gedəni öndə görərkən.

 +

Sevdim həddən artlq bu dünyada mən,

Ruhu canlandıran nələr varsa həm.

Suyun gül üzünə gözü dikilən,
Ağcaqovaqlara salam deyirəm.

 +

Sakit anlarımda çox düşünmüşəm,
Çoxlu nəğmə qoşdum mən öz içimdə.

Və bu qaşqabaqlı yer üzündə mən,
Xoşbəxtəm ki, vardım, yaşardım həm də.

 +

Xoşbəxtəm, öpmüşəm  qadınları mən,

Ot üstdə ağnayıb gülləri əzdim.

Deyildim mən heyvan döyən, incidən,

Kiçik qardaş kimi onlar əzizdi.

 +

Gül açmır ağaclar orda, bilirəm,
Qu boyunlu çovdar nə cingildəyər.

Görüb kütləsini gedənlərin mən,

Onunçun titrərəm, ürəyim əsər.

 + 

Olmaz o ölkədə, yəqin bilirəm,
Qızılı toranda yanan zəmi də.
Ona görə indi  dünyada mənlə,
Yaşayan insanlar mənə əzizdir.

1924

ruscadan tərcümə

29. 03. 2024, Samara

++++++++++++

 

Сергей ЕСЕНИН

 

Мы теперь уходим понемногу
В ту страну, где тишь и благодать.
Может быть, и скоро мне в дорогу
Бренные пожитки собирать.
Читать далее

CON MİLTON. 22-Cİ SONET. SAYRİEK SKİNNERƏ

John Milton

Sayriek, bu gözlərin üçüncü ildir daha,

Ləkəsizlik, təmizlik  xaici görkəmidir.

İşığını itirib, unudub görmək nədir;

Əksi düşməyir artıq onların boşluğuna

+

İl boyu ulduzların, günəşin və ayın da,
Kişinin, qadının da. Fəqət yox mənim heç bir

Şikayətim Tanrıdan. Nə də zərrəcə itir,
Ürəyimin ümidi, səbrlə, dayanmadan,

+

Yoldayam. Mənə dəstək nədir? — sən soruşursan.

Bu  anlamdır dəstəyim: vermək əsl şərəfdir,
Dost, azadlıq yolunda  göz işığını qurban,

+

Bütün Avropda da bunun söhbəti gedir.

Bu fikirlə qaçaram mən şöhrət azarından,

Koram, razıyam ancaq, bələdçi gərək deyil.

1655 ya 1656

ingiliscədən tərcümə

28. 03. 2024, Samara

+++++++++++++

JOHN MİTON

Cyriack, this three years’ day these eyes, though clear

To outward view of blemish or of spot,

Bereft of light, their seeing have forgot;

Nor to their idle orbs doth sight appear Читать далее

CON MİLTON. ÖZ KORLUĞU HAQQINDA

John Milton

          (1608-1674)

Elə ki, düşünürəm  işığımı itirdim

Yaş yarıya çatmamış, aləmə çökdü zülmət,

Ölümdür, belə gizli qalarsa əgər Talant,

İndi fayda yox ondan, arzu çoxsa da indi

 = 

Yaradanıma xidmət edim və təqdim edim,
Doğru hesabatımı, etsə məni məzəmmət;

“İşıqsız iş tələbi – hanı burda Ədalət?”

Soruşuram Tanrıdan. Hər dəfə səbrim dedi,

 +

Bu qınağı kəsərək: Tanrıya deyil gərək,
İnsan işi, Talantı. Yaxşı kim çəkə bilər,
Yükünü, bu, tanrıya xidmətidir ən gözəl.

 +

O, aləmlər şahıdır, Su və quru keçərək,
Mələklər dayanmadan ona xidmətə gedir.

Durub gözləyənlər həm.onun xidmətindədir».

1652

İingiliscədən tərcümə

27. 03. 2024, Samara

 ++++++++++++

John Milton – Sonnet 19

On His Blindness

  

When I consider how my light is spent,

   Ere half my days, in this dark world and wide,

   And that one Talent which is death to hide

   Lodged with me useless, though my Soul more bent Читать далее

OSİP MANDELŞTAM. «YIXILMA – QORXUYA ƏBƏDİ YOLDAŞ…»

Без названия (2)

Yıxılma – qorxuya əbədi yoldaş,

Qorxunun özüsə boşluq hissidir.

O kimdir zirvədən bizə atır daş –

Toz əsarətini daşsa rədd edir?

 +

Rahib addımların daşları çaldı,
Döşənmiş həyəti ölçdün haçansa –

Kobud arzularda, çaydaşılarda,
Zərbə nöqtəsi və ölüm təşnəsi.

 +

Qotik sığınacaq, xaraba, andır,

Sənin tavanınla girincdir girən,

Və şən odunlar da ocaqda yanmır!

 +

Əbədiyyət üçün yaşayan azdır;

Əgər aniliklə qayğılısan sən,
Bəxtin bəd, dağılar bir gün evinsə.

1912

ruscadan tərcümə

26. 03. 2024, Samara

 ++++++++++++

Осип МАНДЕЛЬШТАМ

Паденье неизменный спутник страха,
И самый страх есть чувство пустоты.
Кто камни к нам бросает с высоты —
И камень отрицает иго праха?
Читать далее

İLHAM ƏLİYEV YUMOR HİSSİNİ ARTIQ İTİRİB, QURBAN MƏMMƏDLİDƏ İSƏ BU HİSS HƏLƏ YOXDUR…

İlham Əliyev qumar

Qurban Məmmədli İlham Əliyevin çox köhnə bir müsahibəsindən bir fraqmenti göstərərək diktatorun bir vaxt qumarbaz olduğunu dolayısı ilə boynuna aldığını iddia edir. Jurnalist İlham Əliyevdən onun guya Türkiyədə kazino borcları olması barədə sual verir. Diktator cavab verir ki, heç vaxt qumar oynamayıb, onun kazino sərgüzəştlərini Rəsul Quliyev uydurub yayır ki, onu ləkələyib gözdən salsın. Sonra deyir: “Həmişə mənim uduzduğumdan danışırlar. Yəni mənimudan vaxtım olmayıb?”

Qurban Məmmədli bu son ritorik sualdan yapışır və deyir ki, bu, dəmir kimi və ya daşdan keçən süburtdur, İlham Əliyevin qumarbaz olduğuna heç bir şübhə ola bilməz.

Əslində İlham Əliyev hələ sovet dövründə qumar mövzusunda yayılmış çoxlu  rus-yəhudi lətifələrindən buirini sitat gətirir: qumar oynayıramsa, udan vaxtım da olmalı idi…

Doğrudan da peşəkar qumarbazların həmişə uduzanı olmur…

İlham Əliyevdə, görünür ki, cavanlıqda yumor hissi olub. Ancaq məhdudiyyətsiz hakimiyyət, ölkəyə feodal ağalığı  onun bu hissini də elə transformasiya edib ki, ind bu hiss özünü gülməli ifadələr, zarafatlar şəklində yox, sadist hərəkətlər, qərarlar şəklində büruzə verir. Məsələn Qubad İbadoğlunun tutulub pul kəsmək ittihamı ilə şərlənməsi. Gülməlidir? Bir gün Londonda mühazirə oxuyur, səhəri gün Bəkıda pul kəsir… Bəlkə kimsə qeyzindən dəlilik həddinə gəlib qəhqəhə də çəkə bilər. Gülməyi gəlməyən yaxasını  cırsın, başını qapının tininə vursun. Əlimizdən başqa nə gəlir?

Yeri gəlmişkən, özünəməxsus yumor Kaliqulada da olub. Filosof Seneka təsdiq edir ki, o, Kaliqulanın Yupiteri, yəni Tanrını hədələdiyinin şahidi olub. Qasırğa başladığıdan balet tamaşası dayandırıldığına görə Kaliqula qəzəblənib Yupiteri kötəkləyəcəyinə and içir…

Qurban Məmmədli vəkil  kimi özünü çox yüksək qiymətləndirir. Ancaq rus-yəhudi lətifəsinin parafrazını ciddi sübut sayan vəkilin səviyyəsi şübhə doğurur…

 

25. 03. 2024, Samara

Osip MANDELŞTAM. KƏPƏNƏK

Mandelshtam_-_gulag

Qəribə kəpənək, müsəlman xanım,

Kəsilb açılmış kəfəndəsən sən,-

Sən ani həyatsan, həm ölüm anı,

Sən necə böyüksən, sən – qəribəsən.

 +

Burnusda başbütün yox  olmusan sən,

İtdi kəsici tək iri bığların.

Bayraq tək yayılan sanki kəfənsən,

Məni qorxudursan – yığ qanadları!

noyaber 1933 – yanvar 1934

ruscadan tərcümə

25. 03. 2024, Samara

 +++++++++++

Осип МАНДЕЛШТАМ

БАБОЧКА

О бабочка, о мусульманка,
В разрезанном саване вся, —
Жизняночка и умиранка,
Такая большая — сия!
Читать далее

OSİP MANDELŞTAM. “SAKİTLİKDİR ŞƏHƏR HƏNDƏVƏRİNDƏ…”

Без названия (2)

Sakitlikdir şəhər həndəvərində,

Dalandarlar bellə qar  kürüyürlər,

Gedirəm saqqallı mən kişilərlə,

Görən yoldankeçən məni zənn edər.

 +

Oynaq, lanqı itlər hürür arada,

Yaylıqlı qadınlar gözümə dəyir.

Və samovarların qızıl gülləri,
Yanır evlərdə və meyxanalarda.

1913

ruscadan tərcümə

24. 03. 2024, Samara

 ++++++++++++

Осип МАНДЕЛЬШТАМ

 В спокойных пригородах снег
Сгребают дворники лопатами;
Я с мужиками бородатыми
Иду, прохожий человек.
Читать далее

OSİP MANDELŞTAM. QIZIL

Без названия (2)

Bütün gün nəmpayız havası aldım,

Canda nigaranlıq, ürəkdə qüssə.

Şama iştahlıyam, portmanatımda,
Qızıl ulduzlar var nə qədər desən.

 +

İliyə hopanda sarı bu duman,
Endim əsə-əsə zirzəmiyə mən.

Heç yerdə, heç zaman belə restoran,
Belə cındırlar da görməmişəm mən!

 +

Xırda məmurları və yaponları,

Gördüm, yad xəzinə vardı dahisi.

Piştaxta dalında əskinasları,
Birisi əlləyir – sərxoş hamısı.

 +

— Bunu xırdalayın siz mənə, lütfən, —

Ondan xahiş etdim inadlı, ciddi, —

Ancaq üçlükləri xoşlamıram mən,

Kağız pul vrməyin, yaxşı olar ki!

 + 

Bu sərxoş sürüylə neyləmək olar?

İlahi, mən bura düşmüşəm necə?

Buna ixtiyarım çatırsa əgər –

Xırdalayın mənə qızılı tezcə!

1912

ruscadan tərcümə

23.03. 2024, Samara

+++++++++

Осип Мандельштам

ЗОЛОТОЙ

 

Что мне делать с пьяною оравой?

Как попал сюда я, Боже мой?

Если я на то имею право,–

Разменяйте мне мой золотой! Читать далее