Архивы

   VİKTOR HÜQO. BİR GƏNC QIZA

 

kinopoisk.ru

À une jeune fille

Zərif qız, niyə şikayətlənirsən?

İlk gənclik günlərin ötüşdümü?

               Litva dainosu

 
Siz yəqin bilmirsiniz uşaqlıq nə gözəldir,
Körpə! Həsəd aparma qəm dolu yaşımıza.

Gah qiyamçı bu yaşda ürək, gah da ki, əsir,
Gülüş daha qəmlidir sizin göz yaşınızdan.

 

 

Gənclik elə şirin ki, unudursan yaş nədir!

Keçir o, nəğmə dolu meşədə nəfəs kimi.

Yayınan, öləziyən gözəl səs kimi gedir,
Quş dənizlərin üstdən süzüb gedər necə ki.

 

 

Fikir yetkinliyinə tələsməyin çatasız!

Ləzzət alın səhərdən, ləzzət alın bahardan;

Bir-birinə sarmaşan güldür hər saatınız,

Dərməyin siz onları fəqət gəlməmiş zaman.

 

 

Qoy ötsün illər! Yazıb bəxtinizə sizin də,
Tale saxta sevgilər, təəssüflər, acılar,
Ümidsiz ağrılar ki, qürurla pərdələnər,

Sıxıntı qoyub gedən məzə və əyləncələr.

 

Fəqət gülün! Taleyin gücünə baş əyməyin,
Gülün! Kölgə salmasın gözəl çöhrənizə qəm.

Mavi gözünüz ayna saflığa, əminliyə,

Orda qəlbiniz də var, səmaların əksi həm.

 

Fevral 1825

Fransızcadan tərcümə

24-25.05. 2019, Samara

 

 

À une jeune fille

Pourquoi te plaindre, tendre fille ? 
Tes jours n’appartiennent-ils pas à la première jeunesse ?
Daïno Lithuanien.

 

Vous qui ne savez pas combien l’enfance est belle, 
Enfant ! n’enviez point notre âge de douleurs, 
Où le cœur tour à tour est esclave et rebelle, 
Où le rire est souvent plus triste que vos pleurs.
Votre âge insouciant est si doux qu’on l’oublie ! 
Il passe, comme un souffle au vaste champ des airs, 
Comme une voix joyeuse en fuyant affaiblie, 
Comme un alcyon sur les mers.

 
Oh ! ne vous hâtez point de mûrir vos pensées ! 
Jouissez du matin, jouissez du printemps ; 
Vos heures sont des fleurs l’une à l’autre enlacées ; 
Ne les effeuillez pas plus vite que le temps. 

 
Laissez venir les ans ! le destin vous dévoue, 
Comme nous, aux regrets, à la fausse amitié, 
À ces maux sans espoir que l’orgueil désavoue, 
À ces plaisirs qui font pitié. 

 
Riez pourtant ! du sort ignorez la puissance 
Riez ! n’attristez pas votre front gracieux, 
Votre oeil d’azur, miroir de paix et d’innocence, 
Qui révèle votre âme et réfléchit les cieux !
Février 1825.

VİKTOR HÜQO. QIZIM ADELƏ

 

kinopoisk.ru

À ma fille Adèle

 

Körpə balam, yanımda yatmışdın təzə gül tək,

Sanki balaca İsa beşiyində mürgülər.

Qızım, sən elə sakit, elə gözəl yatırdln,
Eşitmirdin quşların nəğməsini eşikdən.

Toran şirinliyini udurdum fikirli mən,

Sirli bu kainatın.

 

 

Duyurdum başın üstdən uçuşunu mələyin,
Baxır və gözlərimlə yığırdım bələyini

Bəzəyən jasminləri, qərənfilləri asta
Dua edirdim baxıb qapalı gözlərinə,

Düşünəndə ki, bizi  gecə nələr gözləyir,
Gözlərim islanırdı.

 

Bir gün mən də yuxuya gedərəm, və kölgədən
Bir yatağım olar ki, qəm verər, ağrıdar həm.

Eşitmərəm bir daha nəğməsini quşların

Zülmət olar gecələr; göyərçinim, o zaman

Qaytarrıb gətirərsən, sən mənim məzarıma,
Duamı, göz yaşımı.

 

Fransızcadan tərcümə

22. 05. 2019, Samara

 

À ma fille Adèle

 

Tout enfant, tu dormais près de moi, rose et fraîche, 
Comme un petit Jésus assoupi dans sa crèche ; 
Ton pur sommeil était si calme et si charmant 
Que tu n’entendais pas l’oiseau chanter dans l’ombre ; 
Moi, pensif, j’aspirais toute la douceur sombre 
Du mystérieux firmament.  Читать далее

VİKTOR HÜQO. BİR İNSAN SEÇİR HƏR KƏS

kinopoisk.ru

Chacun choisit un homme

Bir insan seçir hər kəs, mənsə Tanrını seçdim!
Bəli, bu lal kütləyə istəyərək anladam,
Böyük şairi seçdim, möhtəşəm poemanı!

Yunan, latın bilmədim, fəqət dərs kimi keçdim,
Dumanlı üfüqləri və gözlərimlə içdim,

Göyü və aynasında ulduz alışan gölü,

Bildim nədən ağrıyır ürək və nədən gülür.

Ahların, baxışların, səsin sirrini tapdım,
Öyrəndim meşələri, dağlara atdım addım.

Tərcümə eləyirəm təntənəli işimlə,
Əbədi dastan kimi təbiəti mən belə.

 

Fransızcadan tərcümə

21.05. 2019, Samara

 

Chacun choisit un homme

 

Chacun choisit un homme, et moi j’ai choisi Dieu ! 
Oui, j’ai, pour l’expliquer à la foule muette, 
Pris le plus grand poème et le plus grand poète ! 
Je ne lis pas du grec ni du latin ; je lis 
Les horizons brumeux, les soirs doux et pâlis, 
Le ciel bleu, le lac sombre où l’étoile se mire ; 
Je déchiffre le cœur de l’homme, le sourire, 
Le soupir, le regard, la voix que nous aimons, 
Puis et toujours, les champs, les forêts et les monts, 
Et dans mon œuvre grave et parfois solennelle, 
Je traduis la nature, épopée éternelle.

  VİKTOR HÜQO. KOR ŞAİRƏ

viktor_hugo.jpg

 À un poète aveugle

 

Sağ ol, şair! Gəlmisən səcdəgahıma mənim
İlahi qonaq kimi, açır dühanı dilin.

Yanır qızıl haləsi nurlu sətirlərinin
Ulduz dairəsinə düşürəm mən elə bil.

 

 

Oxu, oxudu Milton! Oxu! Oxudu Homer.
Yarıb keçər şairin duyğusu toranları.

İşıqlı bir dünyanı qaranlıqda kor görür,
Bədəndə göz sönəndə, ruh gözü işıqlanır.

Fransızcadan tərcümə

19.05. 2019, Samara

 

 

À un poète aveugle

 

Merci, poète ! — au seuil de mes lares pieux, 
Comme un hôte divin, tu viens et te dévoiles ; 
Et l’auréole d’or de tes vers radieux 
Brille autour de mon nom comme un cercle d’étoiles. 
Chante ! Milton chantait ; chante ! Homère a chanté. 
Le poète des sens perce la triste brume ; 
L’aveugle voit dans l’ombre un monde de clarté. 
Quand l’oeil du corps s’éteint, l’oeil de l’esprit s’allume.

Paris, mai 1842.

TEOFİL QOTYE. NƏĞMƏ

gautier_big-min

  Lied

Torpaq çiçəkləyir aprel ayında.
O, gəncliyə bənzər, sevgiyə bənzər.

Hələ bakirədir, çətin həyadan,
Baharın borcunu ödəyə bilər.

 

Qaçır iyun ayı gələndə rəngi,
Qəlbini ehtiras qayğılandırır.

Yay yetişən kimi durumu gərgin,

Yulaf zəmisində daldalanır da.

 

 

Şərab pərisidir avqustda, xumar,

Payıza döş açır o utanmadan.

Pələng dərisiylə yuvarlanaraq,

Dolu salxımlardan çəkir şirin qan.

 

 

Dekabr gələndə əfəl qarıdır,

Qırovdan hər yeri tamam ağarmış.

Gecə yuxusundan onu ayıldır,
Yanında baş qoyub yatan soyuq Qış.

 

Fransızcadan tərcümə

13-14.10. 2018

Samara

VİKTOR HÜQO. UŞAQLIQ

kinopoisk.ru

L’enfant  chantait; la mère au lit, exténuée…
  

Uşaq nəğmə oxuyur, üzgün ana yataqda,

Can üstədir, haçandan, kölgələnib çöhrəsi.

Ölüm lap yaxındadır, gəzir bəlkə otaqda,

Xırıltı eşidirəm, həm də uşaq nəğməsi.

 

Beş yaşındadır uşaq, pəncərənin önündə,

Oynayır gülə-gülə, sevimli və bəxtəvər.

Bütün günü oxuyan balasının yanında,

Yazıq ana öskürür gecə səhərə qədər.

 

Yatır ana monastır məzarlığında indi,

Nəğməsini oxuyur yenə yetim balası.

Dərd elə bir meyvədir, zərif budaqda Tanrı,

Qoymur  yetişməyə ki, ağırlıqdan sınmasın.

 

1856

Fransızcadan tərcümə

25.01.2018

VİKTOR HÜQO.  UŞAĞI ÖLMÜŞ ANAYA

viktor_hugo.jpg

                                                

                      Oh! vous aurez trop dit au pauvre petit ange

Ah, sən körpə mələyə çox demisən ki, göydə,
Başqa mələklər də var.

Heç kim incimir orda, dəyişməyir heç nə də,

Hər kəs ora can atar.

+

Səma demisən evdir sütunları bəzəkli,

Boyanıb neçə rəngə.

Mavi bağdır, zanbaqlar  ulduzlara bənzəyir,

Ulduzlarsa çiçəyə.

+

Sözlə deməklə bitməz gözəlliyi oranın,

Hər şey heyran eləyən.

Gülməyə-oynamağa hurilər, və Tanrı var,

Ovudan, əzizləyən.

+

Şam tək yanan ürəyə nə yaxşıdır dönəsən,

Belə bir gözəl evdə,

Yanındaca İsanın və onun anasının,

Yaşayasan əbədi.

+

Yazıq ana, sən ancaq yəqin ki, deməmisən

Əziz, kövrək uşağa.
Sən bu acı həyatda ona kimsən və nəsən,

Və kimdir sənə o da.

+

Yəni uşqakən övlad qayğı çəkən anadır,

Qoruyur, əzizləyir,

Kişiləşmiş övladın ana da qocalanda,

Köməyini gözləyir.

+

Deməmisən körpənə iradə Tanrıdandır,

Yaşayaq yer üzündə.

Kişi dayaq qadına, qadın ev dolandıran,

Həyatın hər üzündə.

+

Olan oldu, ilahi, necə əvəzsiz itki!

Getdi sevimli bala!..

Əfsus! Sən niyə açıq qoyurdun qəfəsi ki,

Quşcuğazın yox ola!

1857

Fransızcadan tərcümə

23-24.01.2018

Samara

(P.S. Böyük fransızın bu şeirinin azərbaycancaya tərcüməsini Fəridə və Şirvan Kərimovlara həsr edirəm — X.X.)

POL VERLEN. SON ÜMİD

Ïîðòðåò Ïîëÿ Âåðëåíà

POL VERLEN

                                                                       (1844-1896)

                   SON ÜMİD

 

                                   Il est un arbre au cimetière…

Məzarlıqda azad qol-budaq atan,

Və tənha dayanan bir ağac bitir.

Başdaşı yanından həqir boylanan,

Yas ağacları tək əkilməyibdir.

 

Qonub yaylı-qışlı bir quş ağaca,

Ötər sədaqətdən, səsi saf, uca.

Nəğməsi həmişə kədərli, acı,

Bu ağacla bu quş səninlə mənəm:

 

Mən bir uzaqlığam, sənsə anımsan,

Saxlayır hər şeyi, ötsə də zaman,

Yenə dizin üstə baş qoya biləm!

 

Ah, yenə yaşamaq! Gözəlim, amma,

Basıldım amansız heçliyə birdən,

Sənin ürəyində necə, varammmı?

 

Fransızcadan tərcümə

22-23.01.2018

Samara

POL VERLEN. GÖRÜŞ SAATI

Ïîðòðåò Ïîëÿ Âåðëåíà

POL VERLEN

                       (1844-1896)

       GÖRÜŞ SAATI

                       La lune est rouge au brumeux horizon…

 

Dumanlı üfüqdə ay qızarmada

Yuxulu çöllərdə rəqs edən sayaq,

Toran yırğalanır, qamışlıqdasa,

Qurbağa çığırır. Titrəyir hava.
Suzanbaqlarının tacı qapanır;

Qaralır uzaqdan bir sıra qovaq,

Nə budaq, nə yarpaq seçilir ancaq,

İşıldaquş kolun dibində yanır.

Ayılıb vurnuxur qara havada,

Yarasalar ağır qanadlarıyla.

Üfüqə tutqun bir işıq yayılır,

Boylanır ağ Zöhrə. Gecədir daha.

1866

Fransızcadan tərcümə

20-21.11.2017
Samara

ŞARL BODLER. SEVGİLİLƏRİN ŞƏRABI

бодлер

ŞARL BODLER

                 (1821-1867)

   SEVGİLİLƏRİN ŞƏRABI       

 

                      Aujourd’hui l’espace est splendide !

Ah, nə xoşdur bu gün aləm, nə qəşəng,

Nə qılınc oynayar, nə at kişnər.

Şərabla atlanaraq qalxıb uçaq,

Tanrı sirriylə dolu göylərəcən.

 

Qara qızdırmadan yanan, üzülən,

İki mələk necə divanə gəzər,

Səhərin mavi büllurundan aşaq,

Uzaq ilğım dalınca biz dolaşaq.

 

Ağılla gurlayıb gələn axının,

Astaca söykənək qanadlarına,

Halımız məstliyə bu anda yaxın

 

Baş vuraq, ah, bacım, bu dalğalara,

Bir behişt var, xəyalımdan yaranan,

Ora gedək, nə dincələk, dayanaq.

 

Franslzcadan tərcümə

17-18. 10. 2017

Samara