Bəli, məlum olur ki, yoldaş Əmirxan yaman gündəymiş, cazı, çürüməkdə olan Amerika imperializminin sovet insanlarının mənəviyyatını pozmağa yönəlmiş bu janrı sevirmiş!
“O, fışqırıq çala-çala çıxdı qapıdan…”
Aha! Fışqırıq! Qanacağına bax!
Sonra Səməd Vurğun məruzə edir ki (yəqin NKVD-yə çatdırır), “yüngül başlı, boş ürəkli” insanlar var ki, “fokstrotu sevirlər”…
Aha, burda cazdan başqa fokstrot məsələsi də var. Pozğunlar!
Məlum olur ki, Əmirxanın fıştırığını Aygün vecinə almayıb.
“Əmirxanın getməyini duymadı gəlin…”
“Çal, gözəlim!”
Bunu Səməd Vurğun deyir… Özgənin arvadına…
Sonra şair gözlənilməz kəşf edir:
“Qış gecəsi uzun olur…”
Bütün şəhər yatıb.
“Dörd tərəfdən qıfıllanmış bir otaq kimi…”
Hansı otaq dörd tərəfdən qıfıllanır?
Hamı yatıb, Aygün oyaq. Səməd Vurğunun gözəli durub pəncərənin arxasında
“Bir ürəkdə qıfıllanıb qalsa arzular
Şamlar kimi şölə çəkib yanar apaçıq”.
Yenə “apaçıq”…
Əgər qıfıllanıb qalıblarsa, necə “apaçıq” yanarlar?
Aygün pəncərəni açır.
“Quldur kimi qılınc çəkib soxulur külək…”
Küləyin soxulmağı başa düşüləndir, ancaq qılınc çəkməyi ağ oldu…
Yenə pəncərəni bağlayır…
Yoldaş Əmirxan isə məclisdədir. Səməd Vurğun Vəkilov deyir ki, o pozğun məclisi təsvir etməyi öz əsərinə layiq bilmir!
Əsər!
Maraqlıdır, görəsən nə pozğunluq imiş? Heç olmasa, gərək ucundan-qulağından yazaydı. İndi hər oxucu öz pozğunluğu ölçüsündə təsəvvürünə bir şey gətirəcək…
Yoldaş Əmirxan evə səhər açılanda qayıdır. Doyunca pozğunluq edəndən sonra. Qıçları bir-birinə dolaşır. Gözlərinə qan sızıb.
“O məclislər aşiqinin, keflər oğlunun,
Nə vaxtında yeməyi var, nə də yuxusu”.
Keflər oğlu! Akademik şairimizin hər ifadəsi incidir!
Yoldaş Əmirxan ağzı üstə çarpayıya döşənərək axşamacan “xorna çəkir”.
Tfu!
Aygün isə körpəsini bağrına basıb nəfəsnə qulaq asır…
Sonra Aygünün daxili monoloqu gəlir. (daxili monoloqda Səməd Vurğunun tayı yoxdur, Şekspir işi deyil).
“Etibarsız, mən yanıram səhərə qədər,
Osa içib nəşələnir evindən uzaq…”
Daxili monoloqunu bitirən kimi Aygün “filkirlər dünyasında” yuxuya gedir. Yoldaş Əmirxanın xornasına məhəl qoymur…
Ancaq bir saat keməmiş birdən qalxır, “yorğanı üstdən ataraq”.
(Belə çıxır ki, yorğanı altdan da atmaq olar…)
Deyir ki (öz-özünə), duran kimi (yəni yoldaş Əmirxan) bütün sözlərimi üzünə deyib getməliyəm.
Ancaq daxili monoloqun içində bir daxili monoloq da varmış (Şekspir belə şeyləri bilməzdi). “Ürəyindən dilə gəlir xeyirxah bir səs”. Bu xeyirxah səs deyir ki, tələsmə, yüz ölç, bir biç, öz evini dağıtma, o da (yəni yoldaş Əmirxan) bir insandır, “bəlkə yenə doğruluğun yoluna düşdü”.
Bu sözləri eşidəndən sonra Aygünün rəngi “ilk baharın laləsi” kimi açılır…
Yoldaş Əmirxan isə xorna çəkməkdə…
Axşam olanda yoldaş Əmirxan yuxudan doyur və gərnəşib durur. Gərnəşəndə ağır bədəni gücə düşür…
O, gərnəşib öz yerindən qalxdığı zaman
Zora düşdü yeyib içmiş, ağır bir bədən.
Duran kimi dava düşür. Aygünün qaşqabağı yoldaş Əmirxanın xoşuna gəlmir (yuxarıda Səməd Vurğun demişdi ki, gəlinin rəngi lalə kimi açılıb).
“Beş kişinin qazancını qazanıram mən!”
Hardan? Bank yarır? Anaşa satır?
Yoldaş Əmirxan deyir ki, bundan sonra kefindən qalmayacaq, yəni pozğun həyatına davam edəcək. “Əl çək yaxamdan!”
Gəlin tablamır. “Açılır birdən”.
Aygün tələb edir ki, yoldaş Əmirxan ona “aşna” deməsin və “vərdişindən əl götürsün”.
“Eşqimizin sarayını yıxma, uçurma…”
Aha!
“Sözün düzü, Əmirxanın ürəyinə də
Məhəbbətin, nəzakətin şöləsi düşür”.
Vəssalam! Amerikalılar illərlə psixonalitiklərə ətək-ətək pul verirlər, məhkəmələr, vəkillər… Burda beş kəlmə sözlə iş düzəldi.
“Taqsırını öz boynuna alır Əmirxan”.
Əslində “Öz taqsırını boynuna alır” olmalıdır. Bunun eybi yox, yaddan çıxarmayaq ki, Səməd Vurğunun babası iyirmialtılar olub, yəni şaumysanlar, Azərbaycan dilini zif bilir…
“Qucaqlayır o, gəlinin boynunu birdən…”
Burası erotikadır, 18+. Ötürək getsin…
Deyəsən, işlər düzəlib.
“Gəlinciyin sinəsində sevindı ürək,
Öz ərini, uşağını bərk sevə-sevə”.
Uşaq da böyüyür.
“Uzandıqca uşaqcığın (?) sarı telləri,
Öz ətrini yaydı evə gül qönçəsi tək”.
Görəsən bu ətir konkret hardan yayılır? Sarı tellərdən?
Lənət şeytana!
“Aygün Əmirxanla bir axşam yenə,
Oxumaq üstündə bərk sözə gəldi”.
Əmirxan Aygünü yola gətirməyə çalışır:
“Olmaz ki, meylini evə salasan,
Öz ilhamını da bizdən alasan?”
Yoldaş Əmirxan qorxur ki, Aygün Mozart kimi, Bethoven kimi bir bəstəkar olandan sonra onu bəyənməz…
“Getsən, birdəfəlik gedəsən gərək…”
Aygün getmir, ancaq xəstələnir…
Maraqlıdır ki, yoldaş Əmirxanın yetim olduğunu bilirik, ancaq komik poemadan belə çıxır ki, Aygün nəinki yetimdir, o hətta ayrı planetdən gəlib, onu bir ana doğmayıb, yer üzündə heç kimi yoxdur…
Bir ay “o gözəl nigar” iztirab içində yandı şam kimi…
“Döşləri quruyub kəsildi süddən…”
Aygün üç ildən çoxdur ki, gəlindir. Uşağın gərək iki yaşı ola. Süddən ayırmaq vaxtı deyil?
(ardı var)
Məqalənin tam mətni burda:
xeyrulla xayal 