UİSTAN ODEN

                    (1907-1973)

     AXİLLESİN QALXANI

                           She looked over his shoulder…

 

Onun çiyni üstdən boylanır ana,
Zeytunluq, üzümlük görmək istəyir.

Yaxşı idarəli mərmər şəhərlər,

Gəmilər kükrəyən dalğalar üstdə.

Onunsa sənətkar işlək əlləri,
Parlayan metalı döyüb yaradır,

Cansız bir təbiət, yabanı bir yer,
Göyün qurğuşun tək görkəmi ağır.

 

Düzənlik çılpaqdır, rəngi də kül tək

Həyat nişanı yox, bitmir heç ot da.

Nə oturmağa yer, nə də ki yemək.

Yığılıb boşluğa dayanıb amma,

Anlaşılmaz bir icma.

Milyon göz və milyon ayaq düzülüb,

Sıraya, dinməzcə əmr gözləyir.

Simasız bir səssə torpağa bənzər

Quru, hamar tonla göydən ərz edir:

Səbəbsiz deyildi, sübut – rəqəmlər.

Nə fikir deyən var, sevinən nə də.

Toza bürünərək irəlilədi,

Sarsılmaz inamla getdi cərgələr,
Başlarına bəla gələnə qədər.

 

Onun çiyni üstdən boylanır ana,

Müqəddəs mərasim gözləri gəzər.

Boynuna ağçiçək çələng dolanan

Qurbanlıq düyələr, yeyibiçmələr.

Parlayan metalın üzərindəsə,

O yerdə ki, mehrab görünməliydi,

Körük işığında bir ayrı səhnə,

Açılır ananın gözü önündə.

 

Tikanlı məftillə bağlı ərazi,

Darıxan rəsmilər (güləni də var)

Qarovul tərləyib, bürkü çox üzür.

Qıraqdan baxırlar adi adamlar.

Nə  danışır, nə də qımıldanırlar.

Üç üzgün insansa gətirilərək,

Bu vaxt bağlanırlar orda dirəyə.

 

Kütlə və əzəmət deyilən nə var,

Nədə çəki varsa, ona da tənsə,

Özgələr əlində; kiçikdi onlar
Kömək gözləməyə, yoxdu gələnsə.

Düşmənlər elədi nə istədisə,

Qürurlar basıldı xəcalətə və

Öz bədənlərindən öldülər əvvəl.

 

Onun çiyni üstdən boylanır ana
Atletlər, oyunlar görmək istəyir.

Oynadaraq şirin əzalarını,
Qadınlı-kişili rəqs edənləri.
Şıdırğı, şıdırğı, havaya uyğun,

Parlayan metalın üzərindəsə,

Oyun meydanı yox onun əlləri,

Bir çöl yaradır ki, tək alaq basıb.

 

Tənha cındır oğlan, işsiz, avara,

Gəzib sülənirdi; onun daşından,

Yayınıb quş uçdu salamat yerə.

Zorlanan qızlar var, bıçaqlanan da —

Ona aksiomdu, bilmirdi başqa,

Dünya var və orda vədə əməl var.

Biri ağlayır ki, başqası ağlar.

 

Nazikdodaq silah ustası Hefest,

Axsaya-axsaya çəkildi yana.

Gözəl sinəsindən Fetisin o an,

Ah qopdu, qolları düşdü qoynuna.

Görəndə nə çəkib silah allahı,
Döyüş qalxanına onun oğlunun.

Cəsur Axillesin, şir ürəklinin.

Onun da tezliklə çatacaq sonu.

 

1955

 İngiliscədən tərcümə

15-19.01.2018

Samara