Heyf ki, komediya bitmək üzrədir. Adam güldükcə gülmək istəyir…

Beşinci pərdə. Yenə meşəlik, yenə qayalıq, yenə dərə, yenə Eldarın dəstəsi, ancaq “əvvəlkindən çox görünür”. Yəqin toğlu kababının iyinə yığılıblar.

Çoban Eldar monoloq deyir. Hamlet dincəlir.

İlk səkkiz misra qayaya həsr olunub.

“O hələ almamış bu dünyadan pay,
Dərdini duymamış nə ulduz, nə ay,

Ona həmdən olmuş saralan şamlar…”

Hamletin buna fərasəti çatardımı? Hamlet nə bilirdi “saralan şamlar” nədir? Danimarka krallığında yəqin heç kim “saralan şamlar”ın nə olduğunu bilmirdi…

“Of, igid Vətən,

Nələr çəkməmisən bu dünyada sən!”

Nələr çəkib? İgidliyi nədən bilinir? İgidləri Çoban Eldar, Kürd Musa, erməni Arşakdırsa…

“Qılınclar, nizələr, dəmir qalxanlar,

…Səni parçaladı, diddi ətini…”

Deyək ki. qılınc, nizə didir. “Dəmir qalxan” əti necə didir?  Vətənin əti necə olur? Yəni çoban Eldar Vətənə də toğlu kimi baxır?

Bu möhtəşəm monoloqu erməni Arşak kəsir:

“Ara, Eldar yenə fikrə cumubsan…”
Erməni ki erməni. “Fikrə cumubsan…”

Eldar Arşaka dərənin dibini göstərir. Meşə qalın, qaya hündür, dərə dərin olsa da, dərənin dibində sümüklər, əllər, ayaqlar görünür. Arşak deyir ki, o sümükləri yaxşı gördüyünə görə Eldarın dəyənəyinə sarılıb vuruşur.

Çoban Eldar erməni Arşakın başına dönüb yalvarır ki, Sayat Novadan desin. Çoban Eldar hər gün Sayat Novanın şeirlərini eşitməsəydi, toğlu kababı boğazından keçməzdi.

Erməni Arçak oxuyur. Bilinmir nə oxuyur. Səməd Vurğun bunu bizdən gizlədir. Yəqin deyir ki, Qarabağ bizimdir”. Çoban Eldar tərifləyir: “Gözəl sözlərdir”.

Arşak birdən soruşur ki, “bu Məhəmməd Qacar noldi? Onu nə qayıraq?”

Eldarın cavabını oxuyan hər azərbaycanlının gərək gülməkdən ən azı bir orqanı çatlaya. Çoban Eldar deyir ki, Kürd Musa Qacarı axtarır, gec-tez tapacaq…

Kül bizim başımıza…

Arşakın da Qacarda öz acığı varmış.

“Saz tutub söz deyən Sayat Novanı,
O qurd parçaladı, Tiflisdə o qurd,
İlana bənzəyən o qara bulud…”

Erməni də olsa, Arşak azərbaycanca qəşəng danışır. “İlana bəzəyən bulud”. Hansı azərbaycanlının küt ağlına gələr bu bənzətmə?

Xəbər verirlər ki, “gələn var”.

Üstlərinə qoşun gəlir, bunlar indi xəbər tuturlar? Bunlar ən hündür qayanın başında deyildilər?

Eldar:

“Arşak, sən dərənin boğazında dur”.

Bunlar dərədəymişlər? Haçan girdilər? Dərənin boğazı necə olur? Bir erməni necə saxlayacaq boğazı?

Məlum olur ki, gələnlər gürcülərdir. Gürcüstanı Qacara təslim edib gəliblər Qarabağa ki, qeyrətlərini göstərsinlər. Çoban Eldar və erməni Arşak kimi igidlər olan yerdə qeyrət göstərməyə nə var?

Eldar dərhal dağları gürcülərə peşkəş edir:

“Bu dağlar sizindir əziz qardaşlar”.

Remarka: “Kabab-çörək çıxarırlar. Yemək başlanır”.

Bu komediya başlanandan görəsən neçə toğlu şişə çəkilib. Çoban Eldarı və onun dəstəsini bircə döyüşdə də görməmişik. Yəqin vaxtaşırı kəndləri talayıb sütül toğluları kabablıq gətirirlər meşəyə (Dağa? Dərəyə? Qayalığa? Çöllərə?)

Aha!
Aha! Tamara da burdadır!

Tamara Eldara deyir ki, “gəl qəlbimə qulaq as, gör nə döyüntülər var”.

Yəni başını qoysun sinəsinin üstünə? Lənət şeytana!

Tamara həyatını danışır.

“Gözümün işığı bir balam vardı,
Yenicə-yenicə top oynadardı”.

Gürcülər hələ on səkkizinci əsrdən futbol oynayırmışlar, ingilislər də utanmaz-utanmaz deyirlər ki, futbolu onlar yaradıblar. Yalançının lap…Əgər gürcülərdən qabaq futbol olubsa, ermənilərdə olub. Bunun heç o yan- bu yanı yoxdur…

Məhəmməd Qacarın gülləsi uşağı öldürüb. Tamara Eldardan xahiş edir ki, Qacarı tapıb ona versin ki, “hıçqırıqlarıyla onu boğsun”.

Hıçqırıqla adam boğmaq olar?
Səməd Vurğunun yadından çıxıb ki, komediyanın əvvəlində Tamara Qacarın yanındaydı…

Vallah, bu komediyanı yazanda Səməd Vurğun tut arağını çox içib. Qazaxlılar pis adam deyillər, ancaq tut arağını çox içirlər…

Görün Saliko nə deyir:

“O dişi canavar,

Bizi quduz kimi daladı keçdi…”

Yaxşı, dediniz Qacar axtalanıb, bunua inandıq. Ancaq bu hardan dişi canavar oldu?
Çoban Eldar əsil psixoanalitikdir:

“Kefini heç pozma, vətən qardaşı,
Əzilər dediyin ilanın başı”.

Ay kişi, Saliko ilan demirdi, dişi canavar deyirdi…

Erməni Arşak deyir:
“Dünyanın cilovu əlimizdədir…”

Təəssüf ki, Səməd Vurğunun erməni qohumunun dilindən dediyi bu həqiqətə indiyəcən şübhə edənlər var…

 (ardı var)

Məqalənin tam mətni burdadır:

https://xeyrulla.com/2018/11/09/səməd-vurgunun-vaqif-komediyasi-ilə-bagli-qeydlər/