Yəqin on milyon nəfər yaşayır bu şəhərdə,

Evlərdə yaşayan var, bəziləri yaşayır dəlmə-deşikdə hərçənd.

Burda bir yer tapılmaz, bizə ancaq, əzizim, burda bir yer tapılmaz,

—

Ölkəmiz axı vardı bizim də bir zamanlar, o idi bizə vətən,

Xəritəyə nəzər sal, özün görə bilərsən.

Ora gedə bilmərik, əzizim, indi ora gedə bilmərik ancaq.

—

Kənd qəbiristanın həyətində ucalır qocaman qaraçöhrə,
Çiçəklyir yenidən yaz gələndə hər dəfə:

Köhnə pasport yaramır, köhnə pasportla indi getmək olmaz, əzizim.

—

Masaya bərk çırparaq əlini dedi konsul:

“Rəsmən ölüsünüz siz yoxdursa pasportunuz”,

Bizsə diriyik hələ, əzizim, diriyik biz.

—

Getmişdim komitəyə; stul təklif edərək,

Ədəblə buyurdular bir il sonra biz gələk.

Bəs bu gün hara gedək, əzizim, bu gün hara gedək biz axı indi?

—

Yığıncağa da getdim; qalxıb dedi spiker:

Bizim çörəyimizi oğurlayarlar onlar, bura buraxsaq əgər.

O səndən danışırdı, o məndən danışırdl, o bizdən danışırdı.

—

Mənə elə gəlirdi başım üstdə bu zaman gurlayır ildırımlar.

Bu, Hitlerdi car çəkib Avropada deyrdi: “Onlar ölməlidirlər”.

Ah, əzizim, o bizi nəzərində tuturdu, o bizdən danışırdı.

—

Pudel gördüm, yaxası sancaqlı jaketi var,

Gördüm qapı açıldı, güdüb duran pişiyi içəri buraxdılar.

Alman yəhudiləri deyildi onlar axı, yəhudi deyildilər.

—

Körfəzə sarı getdim, durdum su qrağında,

Gördüm balıqlar üzür, elə bil azaddılar,
Cəmi on fut aralı, əzizim, on fut cəmi:

—

Girib meşəni gəzdim, görürdüm ağaclara sığınıb orda quşlar,

Siyasətçi tanımır onlar, ona görə də azad oxumağa həvəs var.
Bəşər cinsi deillər, onlar, əzizm, axı, onlar bəşər deyillər.

—

Bina gördüm yuxuda, min idi mərtəbəsi,.

Min qapısı var idi, min idi pəncərəsi:

Heç birisi, əzizim, ancaq bizim deyildi

—

Dayanmışdım düzəndə, qar da yağırdı bu vaxt,

On min əsgər gedirdi gah qabağa, dala gah.

Sənlə məni, əzizm, axtarırdılar onlar, bizi axtarırdılar.

Mart 1939

ingiliscədən tərcümə

03-04. 06. 202, Samara

+++++++++

W H Auden

Refugee Blues

Say this city has ten million souls,
Some are living in mansions, some are living in holes:
Yet there’s no place for us, my dear, yet there’s no place for us.
Once we had a country and we thought it fair,
Look in the atlas and you’ll find it there:
We cannot go there now, my dear, we cannot go there now.
In the village churchyard there grows an old yew,
Every spring it blossoms anew:
Old passports can’t do that, my dear, old passports can’t do that.
The consul banged the table and said,
«If you’ve got no passport you’re officially dead»:

But we are still alive, my dear, but we are still alive.
Went to a committee; they offered me a chair;
Asked me politely to return next year:
But where shall we go to-day, my dear, but where shall we go to-day?
Came to a public meeting; the speaker got up and said;
«If we let them in, they will steal our daily bread»:
He was talking of you and me, my dear, he was talking of you and me.
Thought I heard the thunder rumbling in the sky;
It was Hitler over Europe, saying, «They must die»:
O we were in his mind, my dear, O we were in his mind.
Saw a poodle in a jacket fastened with a pin,
Saw a door opened and a cat let in:
But they weren’t German Jews, my dear, but they weren’t German Jews.
Went down the harbour and stood upon the quay,
Saw the fish swimming as if they were free:
Only ten feet away, my dear, only ten feet away.

Walked through a wood, saw the birds in the trees;
They had no politicians and sang at their ease:
They weren’t the human race, my dear, they weren’t the human race.
Dreamed I saw a building with a thousand floors,
A thousand windows and a thousand doors:
Not one of them was ours, my dear, not one of them was ours.
Stood on a great plain in the falling snow;
Ten thousand soldiers marched to and fro:
Looking for you and me, my dear, looking for you and me.