Ötən qışda mənə dostluq təklifi göndərməmişdən qabaq Natiq Ədilov (Natiq Adilov) haqqında heç nə bilmirdim, boynuma alıram ki. “Azadlıq” qəzetini on ilə yaxındır ki, oxumuram. Əslində Azərbaycana on il də getməsən, ölkədə nə baş verdiyini bilmək üçün təzə məlumat mənbəyi lazım deyil – ölkədə indi də on il bundan qabaq olanlar baş verir…
Qarsia Markes 1957-ci ildə Moskvada ümumdünya gənclər festivalında jurnalist kimi olub, qayıdandan sonra yazıb ki, diktatura rejimli ölkələrdə nə baş verdiyini bilmək üçün Kafkanı oxumaq kifayətdir (bunu yaddaşla yazıram)…
Mən “Azadlığ”ı təzə çıxan vaxtlar oxuyurdum, onda ölkə dəyişirdi… Abunə yazılmışdım və cəmi iki-üç gün yubanmaqla qəzet gəlib çatırdı Samaraya (o vaxtlar Kuybışev). İndi qəzet oxunaqlı deyil, mətnlərin çoxu elə bil yad dildədir. Müəlliflərin çoxu jurnalistlikdə təsadüfi adamlardır, bəlkə də (hətta yəqin ki) onlar hamısı gözəl şəxsiyyətdirlər, vətənpərvərdirlər, mübarizdirlər, demokratdırlar, ancaq bunların hamısının toplusu bir keyfiyyəti – jurnalistlik qabiliyyətini və yazı savadını vermir – təəssüf ki…
“Dost” olandan sonra FB-da mən Natiq Ədiovun fəaliyyətini gördüm və haqqında bəzi şeyləri (çox az) öyrəndim. Bildim ki, bu adam “Azadlıq” qəzetinin “Azadlıq saatı” televiziya kanalının mətbuat xidmətinin rəhbəridir.
Düzü, bilmirəm ki, qəzetdə mətbuat xidməti nə işdir. Qəzet mətbuatdır, qəzetin də redaktoru var, yəqin ki, şöbə, böımə müdirləri var. Mətbuat xidməti nə xidmətdir, mən başa düşmürəm. Özü də Fransada otura-otura Bakıda çıxan qəzetə necə rəhbərlik etmək olar? Bu insan mətbuat işində belə səriştəlidirsə, niyə Fransada bir balaca qəzet yaratmır? Bunu İnternetdə elə bir xərc çəkmədən də eləmək olar….
Ancaq bu, əsas məsələ deyil. Əsas məsələ odur ki, Natiq Ədilov, filoloji təhsilli, yaxşı yazı savadı olan hər kəs mənim dediyimi təsdiq edə bilər, jurnalist peşəsinə qabiliyyətli adam deyil. Belə insanın jurnalist kollektivinə rəhbərliyi jurnalistləri ancaq demoralizə edə bilər. Təsəvvür edin ki, futbol komandasına dərzi ya diş texniki məşqçi təyin olunur – futbolçuların halı necə olar?
Mən inanıram ki, Natiq Ədilov mübarizdir, cəsurdur, fədakardır və s. Ancaq bu keyfiyyətlərin jurnalistliyə nə dəxli var? Əgər müxalifət mətbuatında kadr problemi varsa və Natiq Ədiıov mətbuat rəhbərliyinə çarəsizlikdən irəli çəkilibsə, bu, təşviş və həyəcan doğurmalıdır. Yəni bu, ümumilikdə müxalifətin problemidir, onun savadlı adamlar üçün cazibəli, nüfuzlu olmamağındandır. Axı hər dövrdə, elə Rusiya tarixini götürək, qabaqcıl ideyalarln daşıyıcılarının ön sırasında qələm sahibləri olublar. Adlar: Gertsen, Belinski, Çernışevski…Bizdə: Zərdabi, Cəlil Məmmədquluzadə, Üzeyir Hacıbyov… İndi bu adamlardan birinin Natiq Ədilovun “rəhbərliyi” altında işlədiyini təsəvvür edirsiniz? Natiq Ədiıov Azərbaycan dilinin qayda-qanunlarını bilmir…
Mənə elə gəlir ki, Natiq Ədilov qabiliyyətindən, istedadından çox özünə yumruqlarıyla yol açan adamlardandır. Əli Kərimli kimi zəif və populyarlığı sıfra yaxın partiya rəhbərinin, əlbəttə, belə üzlü adamlara ehtiyacı var. Həsən bəy Zərdabini Əli Kərimlinin yanında təsəvvür edirsiniz? Yaxşı, mən sizə kömək edərəm: Əli Kərimli, sağında Həsən bəy Zərdabi, solunda almayanaq Gültəkin Hacıbəyli…
Bu gecə Natiq Ədilovu dostluqdan sildim. Və buna yuxarıda yazdıqlarımın dəxli yoxdur. Məni öz səhifəmdə faşist Tale Bağırzadəni görmək təngə gətirdi. O Bağırzadə ki, Nardaranda izdiham qarşısında təntənə ilə elan edirdi: “Rafiq Tağı cəhənnəmə vasil oldu”! İndi Tale Bağırzadə Natiq Ədilovun cğvə bütövlükdə müxalifətin qəhrəmanıdır.
Bax bu Natiq Ədilov təsəvvür etsin ki, Tale Bağırzadə bu sözləri onun mərhum yaxınları haqqında deyib. Hə? Axı Rafiq Tağının da uşaqları qalıb, o cümlədən, təxminən Natiq yaşda olan Leyla adlı qızı. Hə?
Niyə Cəmil Həsənli indiyəcən Tale Bağırzadənin bu hoqqalarını qınamayıb? Sualın cavabı çox sadədir. Əli Kərimli də, Cəmil Həsənli də özlərinin populyar olmadıqlarını yaxşı başa düşürlər, ona görə ümidləri müsəlman qiyamınadır – məgər Tale Bağırzadə öz çıxışlarının çoxunda qiyama çağırmır? Ancaq müsəlman qiyamı baş versə, Artur Rəsizadədən ya Ramiz Mehdiyevdən qabaq Cəmil Həsənlıini və Əli Kərimlini Bakı küçıələrində qalmış tək-tük ağaclardan asarlar…
Mən çox yaxşı başa düşürəm ki, mövcud rejimə qarşı dinc siyasi mübarizə vacib və zəruridir, belə mütəşəkkil, sivil mübarizənin və müqavimətin olması indiki rejimin özünə də vacibdir. Hər cür siyasi mübarizənin qadağan olduğu ölkələrdə rejim gec-tez qanlı çevrilişlə ya qanlı qiyamla yıxılır. Tarixdə heç vaxt başqa cür olmayıb, Azərbaycanın istina ola biləcəyini düşünənlər ciddi yanılırlar… Ancaq indiki müxalifətin rejimlə qarşıdurmada müəyyən balans yarada biləcəyi şübhəlidir. Bunun səbəbləri çoxdur və yazımın da mövzusu deyil. Ancaq niyə görə yaxşı təhsil görmüş, ölkədə demokratik dəyişikliklərin olmağın ürəkdən istəyən gənclərin va cavanların niyə indiki müxalifətdən qaçmağı ya da onunla məsafə saxlamağı hamını düşündürməlidir. Səbəb təkcə qorxu deyil. Hamını qorxaq saymaq olmaz. Hərçənd mən bəzən müxalifət çıxışlarındakı bayraqlara baxanda qorxu hissi keçirirəm; çünki bu çıxışlarda Tale Bağrzadənin adı və şüarları səslənir və bayraq əvəzinə onun ağacını görürəm…
22.09.16
Samara