Архив | Январь 2018

UİLYAM ŞEKSPİR. 37-Cİ SONET

37 sonnet.jpg

                                   As a decrepit father takes delight

Gənclik əməlləri övladın necə,

İxtiyar ataya sevinc gətirər,

Taleyin qarğışı məni üzüncə,

Təsəlli tapıram ləyaqətinlə.

+

Gözəllik ya dövlət, ağıl ya əsil,

Bunların hamısı, daha çox ya da — 

Görəndə şahanə xassələrindir,

Mən də bu sərvətə sevgi bağladım.

+

Onda nə yoxsulam, nə həqir, nə şil.

Elə maya verir çünki bu xülya,

Sənin zənginliyin mənim elə bil.
Şərikəm həmişə şanından paya.

+

     Sənə arzularam yaxşı nə varsa,
     On dəfə xoşbəxtəm, gerçək olarsa.

İngiliscədən tərcümə

25.01.2018

VİKTOR HÜQO. BİR QADINA

kinopoisk.ru

Enfant ! si j’étais roi, je donnerais l’empire…
Körpəm! Kral olsaydım, sənə cahan verərdim,

Deyərdim ki, tacımı, müti xalqımı götür.

Götür nə var qızıldan, nə varsa mərmərli də,

Dənizə sığışmayan nəhəng gəmiləri də,

Bir baxışından ötrü.

 

Tanrı olsaydım, yeri, dəryaları, havanı,

Mələkləri, qarşımda əyilən şeytanları,

Yer altında gah yatan, gah oyanan qüvvəni,

Verərdim dünyaları, əbədiyyəti sənə,

Bir öpüşündən sarı.

1831

fransızcadan tərcümə

26.01.2018

Samara

  UİLYAM ŞEKSPİR. 36-CI SONET

36 SONNET.jpg

                             Let me confess that we two must be twain…

İzn ver deyim ki, gərək ayrılaq,

Birsə də bölünməz sevgilərimiz.

Adıma yayılan ləkələr ki var,

İstmirəm sala adına bir iz.

+

İki eşqimizdə birdisə şərəf,

Acısı ayrıdır həyatımızın.

Bu, eşqin özünü dəyişməsə də,

Yağmalayır sevgi nemətimizi.

+

Səni tanımaya bilərəm də mən,

Səni utandırmaz günahım onda.

Mənə hörmətini gizlə kütlədən,

Hörmət azalmasın sənin adında.

+

          Çəkin! Mən ki səni sevirəm belə,

          Mənimsən, adın da mənimdir elə.

 

İngiliscədən tərcümə

24.01.201

Samara

VİKTOR HÜQO. UŞAQLIQ

kinopoisk.ru

L’enfant  chantait; la mère au lit, exténuée…
  

Uşaq nəğmə oxuyur, üzgün ana yataqda,

Can üstədir, haçandan, kölgələnib çöhrəsi.

Ölüm lap yaxındadır, gəzir bəlkə otaqda,

Xırıltı eşidirəm, həm də uşaq nəğməsi.

 

Beş yaşındadır uşaq, pəncərənin önündə,

Oynayır gülə-gülə, sevimli və bəxtəvər.

Bütün günü oxuyan balasının yanında,

Yazıq ana öskürür gecə səhərə qədər.

 

Yatır ana monastır məzarlığında indi,

Nəğməsini oxuyur yenə yetim balası.

Dərd elə bir meyvədir, zərif budaqda Tanrı,

Qoymur  yetişməyə ki, ağırlıqdan sınmasın.

 

1856

Fransızcadan tərcümə

25.01.2018

VİKTOR HÜQO.  UŞAĞI ÖLMÜŞ ANAYA

viktor_hugo.jpg

                                                

                      Oh! vous aurez trop dit au pauvre petit ange

Ah, sən körpə mələyə çox demisən ki, göydə,
Başqa mələklər də var.

Heç kim incimir orda, dəyişməyir heç nə də,

Hər kəs ora can atar.

+

Səma demisən evdir sütunları bəzəkli,

Boyanıb neçə rəngə.

Mavi bağdır, zanbaqlar  ulduzlara bənzəyir,

Ulduzlarsa çiçəyə.

+

Sözlə deməklə bitməz gözəlliyi oranın,

Hər şey heyran eləyən.

Gülməyə-oynamağa hurilər, və Tanrı var,

Ovudan, əzizləyən.

+

Şam tək yanan ürəyə nə yaxşıdır dönəsən,

Belə bir gözəl evdə,

Yanındaca İsanın və onun anasının,

Yaşayasan əbədi.

+

Yazıq ana, sən ancaq yəqin ki, deməmisən

Əziz, kövrək uşağa.
Sən bu acı həyatda ona kimsən və nəsən,

Və kimdir sənə o da.

+

Yəni uşqakən övlad qayğı çəkən anadır,

Qoruyur, əzizləyir,

Kişiləşmiş övladın ana da qocalanda,

Köməyini gözləyir.

+

Deməmisən körpənə iradə Tanrıdandır,

Yaşayaq yer üzündə.

Kişi dayaq qadına, qadın ev dolandıran,

Həyatın hər üzündə.

+

Olan oldu, ilahi, necə əvəzsiz itki!

Getdi sevimli bala!..

Əfsus! Sən niyə açıq qoyurdun qəfəsi ki,

Quşcuğazın yox ola!

1857

Fransızcadan tərcümə

23-24.01.2018

Samara

(P.S. Böyük fransızın bu şeirinin azərbaycancaya tərcüməsini Fəridə və Şirvan Kərimovlara həsr edirəm — X.X.)

POL VERLEN. SON ÜMİD

Ïîðòðåò Ïîëÿ Âåðëåíà

POL VERLEN

                                                                       (1844-1896)

                   SON ÜMİD

 

                                   Il est un arbre au cimetière…

Məzarlıqda azad qol-budaq atan,

Və tənha dayanan bir ağac bitir.

Başdaşı yanından həqir boylanan,

Yas ağacları tək əkilməyibdir.

 

Qonub yaylı-qışlı bir quş ağaca,

Ötər sədaqətdən, səsi saf, uca.

Nəğməsi həmişə kədərli, acı,

Bu ağacla bu quş səninlə mənəm:

 

Mən bir uzaqlığam, sənsə anımsan,

Saxlayır hər şeyi, ötsə də zaman,

Yenə dizin üstə baş qoya biləm!

 

Ah, yenə yaşamaq! Gözəlim, amma,

Basıldım amansız heçliyə birdən,

Sənin ürəyində necə, varammmı?

 

Fransızcadan tərcümə

22-23.01.2018

Samara

UİLYAM ŞEKSPİR. 34-CÜ SONET

34 sonnet.jpg

Why didst thou promise such a beauteous day

Niyə vəd etdin ki, sən gözəl  hava,

Plaşsız yollandım mən gəzintiyə.

Yolda göyü aldı rəzil buludlar.

Sənin çöhrəni də gizlədi məndən.

 

Yarıb buludları qurutsan da sən,

Yağışı üzümdə, mənə bu azdır.

Necə o məlhəmə yaxşı deyəsən,

Yaranı sağaldar, küsü sızıldar.

 

Dərdim yüngülləşməz xəcalətindən

İtkimi qaytarmaz təəssüflərin.

Üzr diləsə də necə incidən,
Yenə inciyənin küsüsü sönmür.

 

                     Fəqət mirvaridir bu göz yaşların,

                     Bütün günahların bağışlanılar.

 

İngiliscədən tərcümə

22.01.2018

Samara

UİLYAM ŞEKSPİR. 33-CÜ SONET

33.jpg

Full many a glorious morning have I seen

 Səhər çox görmüşəm günəş gözüylə,
Uca zirvələri necə əzizlər.

Öpər göy çəməni qızıl üzüylə,

Səmadan tökülər ağ sulara zər.

 

Rəzil buludları qoyur sonrasa

Kifir sıralarla gəzə üzündə.

Bu yetim dünyadan itir çöhrəsi,

Qərbdə ayıbını gedir gizlədə.

 

Bir səhər mənim də günəşim belə,

Fateh işığıyla məni oxşadı.

Heyf! Bircə saat qaldı mənimlə;

Sonra bulud aldı, itdi baxışdan.

             Göydəki günəşin varsa ləkəsi,
            Yerdəki günəşdən mən niyə küsüm? 

İngiliscədən tərcümə

21.01.2018

Samara    

         ALFRED LORD TENNİSON. HEÇ NƏ ÖLMƏYƏCƏK

Alfred_Lord_Tennyson,_autographed_portrait_by_Elliott_&_Fry.jpg        

ALFRED LORD TENNİSON

                 (1809-1892)

 HEÇ NƏ ÖLMƏYƏCƏK

                                                 When will the stream be aweary of flowing
                                                                      Under my eye?

Haçan yürüməkdən axın yorular

Mənim gözümdə?

Əsməkdən yorulub yel haçan durar

Göyün üzündə?

Haçan buludları üzəcək üzmək?

Haçan döyünməkdən bezəcək ürək?

Təbiət də öləcək??

Ah, heç vaxt! Heç nə, heç zaman ölməz!

Axın yürüyər

Gurlayar külək

Üzər buludlar,

Ürəklər vurar

Heç nə, heç zaman ölməz,

 

Heç nə, heç zaman ölməz;

Nə varsa, dəyişəcək

Əbədiyyət boyunca.

Dünyanın qışı gəlib;

Payızları, yayları,

Çoxdan ötüşüb gedib.

Yer quru özəyəcən

Ancaq təzətər bahar

Zəngin, yabanı həm də,

Gələr, küləklər əsər,

Dünyaya nəfəs verər

Qabıqdan özəyəcən.

Ora, bura
Torpaq,

Hava

Yeni bir həyatla dolana qədər.

 

Bu dünya heç zaman yaradılmayıb,

Dəyişər bu dünya, dağılmaz amma.

Eləsə əssin külək;

Zira səhər və axşam

Olacaqdır hər zaman

Əbədiyyət boyunca.

Heç nə doğulmamışdlr;

Heç nə də ölməyəcək;

Nə varsa, dəyişəcək.

1830

İngiliscədən tərcümə

20.01.2018

Samara

(qeyd: bu şeir azərbaycancaya çevirməyi mənə dilçi alim Həbib Zərbəliyev tövsiyə elədi)

UİLYAM ŞEKSPİR. 32-Cİ SONET

 

shakespear

                                      If thou survive my well-contented day

Əgər ölüm mənim sümüklərimi,

Qubarladan günü görüb yaşasan.

Dostunun haçansa yazdığı miskin,

Misralar gözünə qəfil sataşsa.

 

Müqayisə etsən indikilərlə

Hər yazan üstündür ustalığıyla.

Yox, sənət naminə demirəm, elə,

Sevgimiz naminə onları saxla.

 

İndi belə düşün: “zaman ötüncə,

Dostumun artsaydı ustalığı da,

Yazıb-yaradardı o daha incə,

Yeri də olardı ilk sıralarda.

 

                            Dost ölüb, şerinin dəyəri indi

                            Sevgidir, sənətsə özgələrindir”.

İngiliscədən tərcümə

20.01.2018

Samara