Архив тегов | Tyütçevin şeirləri

FYODOR TYÜTÇEV. “CİN ATINA MİNİB QIŞ…”

Cin atına minib qış,

Çünki bitib dövranı.

Qapıları Yaz almış,

Həyətdən qovur onu.

Hər şeydə canlanma var,

Hamı qışa “get” deyir.

Və göydə torağaylar,

Sevinclə civildəyir.

Qışsa əlləşir hələ,
Yaza deyinir artıq,

Yaz gülür qəhqəhəylə,
Hay-küyü daha artır.

İfritə cinləndi lap,

Körpəyə atdı birdən
Bir ovuc qar yığaraq.

Sonra çıxdı aradan.

Yazınsa nə vecinə? —

Yuyundu o bu qarla.

Düşmənin acığına,

Qızardı yanaqları.

1830

ruscadan tərcümə

05.02. 2022, Samara

++++++++

Фёдор ТЮТЧЕВ

Зима недаром злится,
Прошла ее пора —
Весна в окно стучится
И гонит со двора. Читать далее

FYODOR TYÜTÇEV. “FƏLAKƏTLİ GÜNLƏR OLUR Kİ, BƏZƏN…”

Fəlakətli günlər olur ki, bəzən,

Quduz xəstəliklə sarsılır bədən,

Vicdanı incidir müdhiş ağrılar,

Üzür həyat özü ağırlığıyıla,
Qarabasma kimi boğur elə bil.

Bəxtəvər o kəs ki, belə zamanda,
Rəhim, rəhman Tanrı ona göndərir,
Elə bir nemət ki, yox bərabəri  —

Sənə canı yanan dostun əlini.

Elə ki, bu isti və duyumlu əl,
Uzanıb yüngülcə toxunur bizə,

Eynimiz açılır, ağrılar gedir,
Müdhiş qarabasma bizi tərk edir,

Yan keçir taleyin zərbəsi bizdən.

Dost təması yenə qaynadır qanı,
Sevgiyə, doğruya ürək inanır.

1873

ruscadan tərcümə

07.01. 2022, Samara

===============

Ф. И. Тютчев. «Бывают роковые дни…»

Бывают роковые дни
Лютейшего телесного недуга
И страшных нравственных тревог;
И жизнь над нами тяготеет
И душит нас, как кошемар.
Счастлив, кому в такие дни
Пошлет всемилосердый бог
Неоценимый, лучший дар –
Сочувственную руку друга,
Кого живая, теплая рука
Коснется нас, хотя слегка,
Оцепенение рассеет
И сдвинет с нас ужасный кошемар
И отвратит судеб удар, –
Воскреснет жизнь, кровь заструится вновь,
И верит сердце в правду и любовь.

1873

FYODOR TYÜTÇEV. “BİR BAX, İŞIQLANIR NECƏ QƏRB YENƏ…”

Bir bax, işıqlanır necə qərb yenə,
Axşam şəfəqinin şüalarından.

Şərq sönüküb gedir, sanki əyninə,
Geyir boz-göyümtül axçalı bir don!

Bəlkə düşməndirlər, yox araları?
Günəş eyni deyil onlara bəlkə —

Tərpənməz mühit tək salır aralı,

Qoymur ki, şərq ilə qərbi birləşə?

1838

ruscadan tərcümə

05.12.2021, Samara

================

Ф. И. Тютчев. «Смотри, как запад разгорелся…»

Смотри, как запад разгорелся
Вечерним заревом лучей,
Восток померкнувший оделся
Холодной, сизой чешуей! Читать далее

FYODOR TYÜTÇEV. “GÖZLƏR TANIYIRDIM…”

TYÜTÇEV

Gözlər tanıyırdım, — o gözləri, ah

Necə sevdiyimi Tanrı bilərdi.

Zülməti sehrlə və ehtirasla

Dolaraq qəlbimi əsir  elərdi.

=

Mümkün deyilsə də anlaşılmağı,

Həyatı dibəcən açan nəzərdə

Dərdin səslənirdi tanış sorağı,
Dərin bir ehtiras  gizlənirdi də.

=

Bu baxış qüssəli, həm də itiydi,

Kiprik kölgəsində nəfəs alırdı.

Üzgündü,y orğundu, nəşə kimiydi,

Həm də iztirab tək bəlalı idi.

=

Və xoş, möcüzəli anlar olanda,

Bacara bilmədim bircə dəfə də,
Qaçım o baxışın yanğılarından,
Gözləşim, göz yaşım axıb getmədən.

Ruscadan tərcümə

17-18.09. 2020, Samara

Я очи знал,- о, эти очи!
Как я любил их — знает бог!
От их волшебной, страстной ночи
Я душу оторвать не мог.

Читать далее

FYODOR TYÜTÇEV. “İNSANIN GÖZ YAŞLARI…”

TYÜTÇEV

İnsanın göz yaşları, ah, acı göz yaşları,

Körpələr də axıdır, axıdır qocalar həm.

Gözlənilmədən axır, görünmədən də axır.

Tükənməzdir mənbəyi,  damlaların yox sayı.

Axır göz yaşı bəzən, elə bil yağış yağır,

Payız tənhalığında, gecə, yatanda aləm.

1849 (?)

Ruscadan tərcümə

15.09. 2020, Samara

Слезы людские, о слезы людские,

Льетесь вы ранней и поздней порой…

Льетесь безвестные, льетесь незримые,

 Неистощимые, неисчислимые,-

Льетесь, как льются струи дождевые

В осень глухую, порою ночной.

1949(?)

FYODOR TYÜTÇEV. “AYRILIQDA ALİ MƏNA VAR…”

TYÜTÇEV

Ayrılıqda ali məna var, inan:

Bircə gün sevəsən, bir əsr ya da,
Məhəbbət yuxudur, yuxusa – bir an,

Ötüşüb gedincə, ayılır insan,

Yatan geci-tezi ayılmalıdır…

1820-ci illərin sonu

ruscadan tərcümə

14.09. 2020, Samara

В разлуке есть высокое значенье:

Как ни люби, хоть день один, хоть век,

Любовь есть сон, а сон — одно мгновенье,

И рано ль, поздно ль пробужденье,

А должен наконец проснуться человек…

FYODOR TYÜTÇEV. “DÜŞÜNMƏ, VURNUXUB ÖZÜNÜ YORMA…”

TYÜTÇEV

Düşünmə, vurnuxub  yorma özünü,
Axtaran – divanə, düşünən – axmaq.

Yuxuyla sağalar dərdi gündüzün,
Sabah nə olacaq,  qoy olsun sabah!

=

Yaşa, yaşamağı bacar hər şeyi:

Dərdi, həm sevinci, həyəcanı ya.

İnsan nə istəyir? Niyə qəm yeyir?

Bu günü yaşadın? – şükür Tanrıya!

Ruscadan tərcümə

12.09. 2020, Samara

Не рассуждай, не хлопочи!..
Безумство ищет, глупость судит;
Дневные раны сном лечи,
А завтра быть чему, то будет.

=
Живя, умей все пережить:
Печаль, и радость, и тревогу.
Чего желать? О чем тужить?
День пережит — и слава богу!

Федор Тютчев, 1850?

FYODOR TYÜTÇEV. ÇALAĞAN

    TYÜTÇEV

Şığıyıb qalxdı düzəndən çalağan,
Bax, indi üstdədir buludlardan.

Hərlənir, fırlanır uzaqlaşaraq,
Üfüqü aşdı, görünmür o daha.



İki qüdrətli, iki canlı qanad,
Verilibdir və keçir göydə həyat.

Mənsə tər, çirk içindəyəm burda,
Günü yer sultanının torpaqda!..
                                     1830

 

Ruscadan tərcümə

02.09. 2020, Samara

 

 

С поляны коршун поднялся,
Высоко к небу он взвился;
Все выше, дале вьется он —
И вот ушел за небосклон.

 


Природа-мать ему дала
Два мощных, два живых крыла —
А я здесь в поте и в пыли,
Я, царь земли, прирос к земли!..

FYODOR TYÜTÇEV. “NƏ QƏDƏR CİNLƏNƏ BƏDAĞIZLILAR…”

TYÜTÇEV

Nə qədər cinlənə bədağızlılar,
Necə düşsələr də onun üstünə,

Ürəksaflığı ki, o gözlərdə var,
Bütün şeytanlardan güclüdür yenə.

 

 

Onlar səmimidir, sevimli həm də
Xoş baxışlarıyla alır ürəyi.

Heç nədən bulanıb ləkələnmədi,

Buludsuz qəlbinin saf, təmiz göyü.

 

 
Yüz səfeh qetybətdən və kinli nitqdən

Bir toz dənəsi də dəymədi ona.

Yayılan  böhtanlar  toxundu nə də,
İpək saçlarının dalğalarına,
İpək saçlarının dalğalarına.

1865

Ruscadan tərcümə

01-01.11. 2019, Samara

 
«КАК НИ БЕСИЛОСЯ ЗЛОРЕЧЬЕ…»

 

Как ни бесилося злоречье,

Как ни трудилося над ней,

Но этих глаз чистосердечье —

Оно всех демонов сильней. Читать далее

FYODOR TYÜTÇEV. “ELƏ Kİ, PAYIZIN DÖVRANI BAŞLAR…”

TYÜTÇEV

Elə ki, payızın dövranı başlar,
Vaxt olur qısaca – füsünkar, gözəl.
Gündüzdə büllurun parıltısı var,
Şəfəq qızartısı axşamı bəzər.

 

 

Tarlalar ətrafda boşalıb indi,

Harda ki, zəmini gəzib şən oraq.

Təkcə təzə şumun şırımlarında,

Hörümçək torudur parlayan ancaq.

 

 

Səsi eşidilmir quşların daha

Hələ uzaqsa da qış boranları,

Dincəlib yuxuya gedən tarlaya,

İndi təmiz, isti mavilik axır…

 

1857

Ruscadan tərcümə

28-29.10. 2019, Samara

 

 

 

Есть в осени первоначальной
Короткая, но дивная пора —
Весь день стоит как бы хрустальный,
И лучезарны вечера… Читать далее