НА КАВКАЗЕ

Bizim rus Parnası elə qədimdən,
Naməlum ölkələr özünə çəkdi.

Qafqaz, müəmmalı dumanın hərçənd,
İlham oyatmaqda bəlkə də təkdir.

+

Puşkin duyğularla burda yananda,

Bəlalı ruhundan süzülüb gəlib:
“Gözəl qız, oxuma mənim yanımda,
Qəmli Gürcüstanın nəğmələrini”.

+

Lermontov qüssəylə olarkən girinc,

Açdı Əzəmətin macərasını.
Kazbiçin atına verirdi bu gənc,

Qızıl əvəzinə öz bacısını.

+

Səbəb üzündəki qüssə və kinmi
Qaynar sarı çaylar oldu qisməti?

O, bir şair kimi və zabit kimi

Dostun gülləsiylə susdu əbədi.

+

Burda basdırılıb Qriboyedov,
Bizdən fars toranı onu bac aldı.

Yatır böyük dağın yamacında o,
Zurnanın və tarın nalısi altda.

+

Özüm də bilmirəm hansı səbəbdən,

Axır mənzilinə  gəlmişəm bu gün.
Əziz cənazəyə yaş axıdım mən mən,
Öz ölüm anımı ya da düşünüm?

+

Mənimçin eynidir! O gedənləri,
Böyükləri indi düşünürəm mən.

Vəhşi çaylarının, vadilərinin,
Səsiydi onların ruhuna məlhəm.

+

Bura qaçırdılar düşmən əlindən,
Onlar dost əlindən qaçırdılar da,

Ki, addım səsləri tək eşidilə,

Kar düzlər görünə bir də ki, dağdan.

+

Elə həmin şərdən mən də qurtulub,
Qaçdım, bohemayla vidalaşaraq.

Mənim içərimdə epik mövzulu,
Şair yetişmişdi belə ki, artıq.

+

Şeirdə mənə xoş Rusiya odu,
Mayakoski var, başqaları var.

Baş ştabs-rəngsazı onların odur,
Mosselprom haqda yazar, oxuyar.

+

Klyuyev, Ladoqa dyaçoku da,
Sırıqlıdır onun şeiri elə bil.

Dünən bir şeirini əzbər oxudum,
Eşidib qəfəsdə gəbərdi bülbül.

+

Saymağa heç dəyməz qalanlarını,
Soyuq günəş altda yetişir onlar.

Kağızı götürüb qaralayalar –

Vallah, bacarmır heç bu işi onlar.

+

Qafqaz, bağışla ki, onlardan belə,
Qeyri-ixtiyari sənə söz açdım.

Mənim rus şeirimi sən öyrət elə,

Zoğal şirəsi tək süzülüb axsın.

+

Yenə Moskvaya qayıdan zaman,
Yaradım elə bir gözəl poema.

Gərəksiz qüssəni unudum tamam,
Yadıma düşməsin bir də bohema.

+

Və doğma ölkəmdə vida anımda,

Bircə bunları mən söyləyə bilim:

 “Gözəl qız, oxuma mənim yanımda,
Gürcüstanın qəmli nəğmələrini”.

1924

Ruscadan tərcümə

13-14.06. 19

Samara

Издревле русский наш Парнас
Тянуло к незнакомым странам,
И больше всех лишь ты, Кавказ,
Звенел загадочным туманом

Здесь Пушкин в чувственном огне
Слагал душой своей опальной:
«Не пой, красавица, при мне
Ты песен Грузии печальной».

И Лермонтов, тоску леча,
Нам рассказал про Азамата,
Как он за лошадь Казбича
Давал сестру заместо злата.

За грусть и жёлчь в своем лице
Кипенья желтых рек достоин,
Он, как поэт и офицер,
Был пулей друга успокоен.

.

И Грибоедов здесь зарыт,
Как наша дань персидской хмари,
В подножии большой горы
Он спит под плач зурны и тари.

А ныне я в твою безглядь
Пришел, не ведая причины:
Родной ли прах здесь обрыдать
Иль подсмотреть свой час кончины!

Мне все равно! Я полон дум
О них, ушедших и великих.
Их исцелял гортанный шум
Твоих долин и речек диких.

Они бежали от врагов
И от друзей сюда бежали,
Чтоб только слышать звон шагов
Да видеть с гор глухие дали.
И я от тех же зол и бед
Бежал, навек простясь с богемой,
Зане созрел во мне поэт
С большой эпическою темой.

Мне мил стихов российский жар.
Есть Маяковский, есть и кроме,
Но он, их главный штабс-маляр,
Поет о пробках в Моссельпроме.

И Клюев, ладожский дьячок,
Его стихи как телогрейка,
Но я их вслух вчера прочел —
И в клетке сдохла канарейка.

Других уж нечего считать,
Они под хладным солнцем зреют.
Бумаги даже замарать
И то, как надо, не умеют.

Прости, Кавказ, что я о них
Тебе промолвил ненароком,
Ты научи мой русских стих
Кизиловым струиться соком.

Чтоб, воротясь опять в Москву,
Я мог прекраснейшей поэмой
Забыть ненужную тоску
И не дружить вовек с богемой.

И чтоб одно в моей стране
Я мог твердить в свой час прощальный:
«Не пой, красавица, при мне
Ты песен Грузии печальной». 

1924